van
een
natte
zomer
De zonzijde
Zeeland-
Regenland
reportage zaterdag 14augustus 1993 27
fotografie Lex de Meester
Camping Veerhoeve, Wolphaartsdijk.
blijft, doet er naar het zich laat aanzien
veel aan om ervoor te zorgen dat het be
drag van anderhalf miljard inderdaad
wordt gehaald. In de bestedingen van Ne
derlandse vakantiegangers valt nog niet
goed te merken dat het economisch wat
minder gaat. Het is veel neringdoenden
daarentegen opgevallen dat Duitsers heel
nadrukkelijk op de kleintjes letten. Dat
betekent bijvoorbeeld dat ze bij voorkeur
grote supermarkten buiten de kuststrook
opzoeken, waar het assortiment vaak
vriendelijker geprijsd is dan in vergelijk
bare zaken in toeristische dorpen en in
kampwinkels.
Geen lijn
In het bestedingspatroon van de toerist in
Zeeland valt moeilijk een grote lijn te ont
dekken. De eigenaresse van een speel
goedwinkel in Middelburg signaleert dat
voornamelijk kleinere aankopen worden
gedaan, zoals spellen en knutselmate
riaal. Haar collega in Goes meldt echter
dat nogal wat ouders de neiging hebben
hun kinderen met een wat duurder stuk
speelgoed te verwennen. De eerder in de
PZC aangeduide trend dat de toerist het
duurdere restaurant links laat liggen,
wordt evenmin algemeen onderschreven.
Den Gespleten Arent in Middelburg ziet
deze zomer opmerkelijk meer onbekende
gezichten dan in andere jaren. Allemaal
gasten die zich er kennelijk rekenschap
van hebben gegeven dat ze niet in het
goedkoopste restaurant van Middelburg
zijn verzeild geraakt en die zich ook niet
tot de voordeligste spijs en drank beper
ken.
Ook bij de kapper hebben toeristen de af
gelopen weken meer geld uitgegeven dan
ze de voorbije zomers deden. Veel vakan
tiegangers die tijdens hun verblijf in Zee
land de kapper bezoeken, hebben meteen
maai- een permanentje genomen of beslo
ten het sombere weer te bestrijden door
een kleurtje in hun haar te laten aanbren
gen. Het is dus dringen onder de droog-
kap. Juweliers nemen bij toeristen even
eens de drang waar bij aanhoudend don
ker weer dan maar een zonnige lach op het
gelaat van een dierbare te toveren. In deze
branche is het veel drukker dan in andere
jaren. „Mensen geven makkelijk 100 a 200
gulden uit en soms aanzienlijk meer", zegt
juwelier J. Postma in Zierikzee. „Dat ge
beurde vorig jaar ook wel. alleen zijn de
aantallen klanten die dat doen aanmerke
lijk groter." Troostaankopen, heet dat in
middenstandskringen.
Kledingwinkels hebben de afgelopen we
ken ook goede zaken gedaan. „Slecht
weer vormt geen belemmering om zo
merkleding te kopen", vertelt N. Haartsen
van Hot Legs in Goes en Vlissingen. „Dat
verkoopt altijd, want het is afgeprijsd hé.
Als de zon zich niet laat zien. wordt wel
meteen met extra belangstelling naar kle
ding voor het najaar gekeken. We hebben
dan ook al aardig wat van de najaarscol
lectie verkocht."
Attracties
Voor slecht-weer accommodaties en dag
attracties kan het seizoen niet meer stuk.
De grote stroom bezoekers maakt het ma
tige seizoen 1992 ruimschoots goed. In het
zwembad van Sportpunt Zeeland in Goes
verbleven de voorbije weken af en toe 1500
personen per dag. waaronder veel Duit
sers en Belgen. Een mooie opsteker voor
de exploitatie van het zwembad Ook in
De Parel in Domburg is het regelmatig
volle bak. Directeur J. van Asseldonk
spreekt liefkozend over 'Parelweer' wan
neer hij de weersomstandigheden van de
ze zomer aanduidt. De Delta Expo op
Neeltje Jans rekent op 4 procent meer be
zoekers dan vorig jaar De nieuwe dagat
tractie Het Arsenaal in Vlissingen had
zich geen mooier beginseizoen kunnen
wensen. Sauna Skandia in Vlissingen
heeft het deze zomer regelmatig drukker
dan 's winters. „Statistisch gezien moest
het natuurlijk'* een keer gebeuren, zo'n
slechte zomer", zegt eigenaar P. Harden-
berg opgetogen.
Over de kwaliteit van het ondernemer
schap in de bedrijfstak van recreatie en
toerisme zijn in het verleden al prijzende
woorden gesproken. De noodzaak voort
durend te werken aan verbetering van de
kwaliteit krijgt veel aandacht. Mede
dankzij de vier gunstige zomers achter el
kaar is veel geïnvesteerd in kwaliteitsver
betering. Boleyn-Hertzberger in Nieuw-
vliet verwacht niet dat ondernemers, voor
wie het seizoen 1993 mogelijk toch wat te
genvalt, zullen besluiten het nu maar eens
een jaartje rustig aan te doen „Zo werkt
een modern ondernemer niet", vindt ze.
„Je moet altijd kijken naar een gemiddel
de over een aantal jaren. En trouwens de
rente staat lekker laag. Da's toch ook een
zonnige situatie."
Ben Jansen
Het Arsenaal in Vlissingen.
Patatje oorlog.
Troostaankopen...
Als de zon het laat afweten.
Ondernemers in de bedrijfstakken die
het van recreatie en toerisme moeten
hebben, geven het grif toe: ze zijn de afge
lopen jaren zonder meer verwend. Was
1991 nu een beter jaar dan 1990, of stak
1989 er net nog even bovenuit Na vier
mooie zomers op een rij moeten de boeken
erop na worden geslagen om vast te stel
len wat goed, beter en best was. De trap
pen van vergelijking in vakantiesfeer. De
meeste campinghouders, bungalowex
ploitanten en horeca-ondernemers zijn
het er wel over eens dat 1992 de beste zo
mer van de vier was. Alleen voor de dagat
tracties was het weer te mooi en ook in
kringen van de middenstand viel vorig
jaar af en toe de verzuchting te beluisteren
dat de toeristen maar op het strand blé
ven liggen. Deze sectoren juist komen nu
beter aan hun trekken. Er bestaat dus nog
zoiets als rechtvaardigheid.
Het af en toe herfstachtige weer van de af
gelopen weken heeft in elk geval niet ge
leid tot een massale uittocht van kam
peerders. de categorie toeristen waarop
de recreatieve bedrijfstak voor een be
langrijk deel rust. Campinghouders stel
len het met een mengeling van aange
name verrassing en bewondering vast: er
zijn nauwelijks kampeerders vertrokken
en evenmin zijn veel reserveringen afge
zegd. „We trekken in Zeeland blijkbaar
sportieve kampeerders", zegt R. Mulder
van camping De Veerhoeve in Wol
phaartsdijk tevreden. „Mensen met een
kampeeruitrusting die berekend is op wat
minder gunstig weer. en met de instelling
om er gewoon het beste van te maken."
Draaiboek
Die instelling dient ook de campinghou
der zelf te hebben. Een kampeer-onderne-
mer met visie heeft, ook al rijgen de jaren
met schitterende zomers zich aaneen, al
tijd een draaiboek klaar liggen met activi
teiten voor perioden waarin de zon zich
niet vertoont. „Je moet alternatieven bie
den". weet C. Boleyn-Hertzberger van
camping Zonneweelde in Nieuwvliet.
„Toen het laatst eens echt een hele dag
regende, hebben wij een filmmarathon ge
houden. Van 11 uur 's morgens tot 3 uur 's
nachts achter elkaar films. Dat moet je
dus wel voorbereid hebben: films ge
huurd. vertoningsrechten betaald. Met
mooi weer heb je zoveel films niet nodig en
dan kost het je geld." Ze vindt dat nu ook
weer niet al te somber moet worden ge
daan over de zomer van 1993. „Wat heb
ben we nu aan echt slecht weer gehad
Een stuk of vier verregende dagen, da's
toch alles. Voor toeristen in Zeeuwsch-
Vlaanderen maakt dat niet uit. Met België
als achterland hoeft niemand zich te ver
velen."
Ook vanuit andere delen van Zeeland is
België populair als doel voor een dag
tocht. G. Brinkman van camping De
Paardekreek aan het Veerse Meer in Kort-
gene heeft enkele pasjes voor de Wester-
schelde-veren aangeschaft en stelt ze gra
tis ter beschikking van zijn gasten. Ze vin
den gretig aftrek. Brinkman constateert
dat het op zijn camping iets minder druk
is dan de afgelopen jaren. „Er zijn wat
minder mensen op de bonnefooi gekomen
en verscheidene gasten met een seizoen
plaats hebben hun caravan aan de auto
gehaakt en zijn naar het zuiden vertrok
ken". vertelt hij. Een zwak jaar. is zijn
voorspelling, al voegt hij er even later aan
toe dat het wel heel erg raar moet lopen
voordat bij hem sprake is van een slecht
seizoen. „Wij hebben veel watersporters
onder onze gasten. Zeilers en surfers. Die
vinden mooi weer prima, maar ze hebben
toch liever veel wind. Dat het daarbij ook
regent en aan de frisse kant is. nemen ze
op de koop toe."
Bestedingen
Een medewerker van de provincie heeft in
1990 een uitgebreide studie uitgevoerd
naar onder meer de economische belan
gen van het toerisme is Zeeland. Zijn con
clusie was dat verblijfstoeristen en dagre
creanten een jaar eerder voor 1 miljard
gulden in Zeeland hebben besteed en dat
de werkgelegenheid als gevolg van het
toerisme - uitgedrukt in volledige banen -
10.000 bedraagt. Aangezien de toeristi
sche seizoenen 1990. 1991 en 1992 het on
derzochte jaar minstens hebben geëve
naard, is tot nu toe steeds aangenomen
dat de inkomsten van Zeeland Vakantie
land nog steeds ongeveer 1 miljard gulden
bedragen.
Op basis van nieuwe onderzoeken van het
ministerie van Economische Zaken naai
de sector van recreatie en toerisme moet
dat totaal aan bestedingen waarschijnlijk
worden bijgesteld. In het provinciehuis
wordt op dit moment druk gewerkt aan
een Zeeuwse vertaling van de cijfers. De
voorlopige conclusie luidt dat toeristen de
afgelopen jaren méér in Zeeland uitgeven
dan tot nu toe is aangenomen. Een ambte
naar noemt voorzichtig de mooie som van
anderhalf miljard gulden. Ook de uit toe
risme voortgekomen werkgelegenheid
lijkt groter dan het tot dusver gehanteer
de aantal. Hoeveel groter is nu nog ondui
delijk.
De toerist die deze zomer in Zeeland ver
Het is even wennen. Na vier
prachtige zomers waren
toeristen en ondernemers, die
hun brood verdienen in de
sector van recreatie en
toerisme, bijna vergeten dat
het in Nederland ook wel eens
minder mooi weer kan zijn in
juli en augustus. Wie de
afgelopen weken gebruind
terug wilde keren van een
vakantie in Zeeland, zal een
zonnebank hebben moeten
opzoeken. Een vakantie in
minder zonnig Zeeland kost
ook extra geld. Een bezoek aan
een attractie of een stad is
aanmerkelijk duurder dan een
fegje aan het strand.
Idenstand en slecht-weer
atwmmodaties lijken de
motste winnaars te worden
van het zomerseizoen 1993.
