Verweer Maij mist antwoorden Spanje weer in greep van terreur 'Empty nesters" zijn spil in bouwmarkt Kuwayt heet weer Koeweit PZC De Europese top in Kopenhagen verzuipt in zorgen opinie en achtergrond Gegoochel met percentages in vierde brief Wijkertunnel *4KÊt DINSDAG 22 JUNI 1993 door Carel Goseling Afgelopen donderdag kreeg de Kamer twee brieven van minister Maij (verkeer en wa terstaat) waarin zij zich ver weerde tegen beschuldigingen als zou zij de Kamer niet volle dig hebben geïnformeerd over de aanleg van de Wijkertunnel. Stukken waarin de minister reageerde op een rapport dat zij officieel nog niet had: een nota van de kamercommissie voor de rijksuitgaven. Zaterdag kreeg de Kamer per snelle bode dienst een nieuw schrijven van de minister over dezelfde zaak. En gisteren kwam brief num mer vier. Hoofdthema van discussie: een stuk van de ING-bank. financier van het project, over het aantal auto's dat de tunnel zal gaan passeren. Een prognose die nog al afwijkt van die van de minis ter zelf. Waardoor een door de minister aan de Kamer voorge spiegeld voordeel van 60 miljoen gulden wel eens teniet gedaan kan worden. Een stelling die ook door de Al gemene Rekenkamer, onafhan kelijk controleur van de over heid, is ingenomen en door de ambtenaren van de kamercoms- sie voor de rijksuitgaven wordt bevestigd. In haar eerste brief van donder dag zei Maij dat zij de Kamer op 15 december 1992 hierover had geïnformeerd. Drie maanden na het cruciale debat over de Wij kertunnel. In het tweede schrij ven van donderdag schreef de minister de Kamer al op 1 sep tember in een brief over de zaak te hebben ingelicht. 'Niet terzake' Op zaterdag heette het dat zij de ING-cijfers pas op 9 december had gezien. Bovendien schreef zij dat deze gegevens niet ter zake deden, ze waren niet rele vant. En gisteren ging de minis ter nog een stapje verder. In antwoorden op vragen over het onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar de Wijkertun nel stelt Maij doodleuk dat de Rekenkamer niet realistisch is. Dit orgaan, dat berekende dat fi nanciering van de aanleg van de tunnel door ING 200 miljoen gul den duurder is dan als de Staat die helemaal zelf zou betalen, wil maximale zekerheid over alle factoren die de "berekeningen beïnvloeden. Aldus Maij. Dat is volgens haar niet realistisch. Je moet werken met onzekere ele menten. Alleen dan is een ver antwoorde vergelijking moge lijk. Kwaad daglicht Maij hanteert geen enkel argu ment voor haar stellingname, die kennelijk alleen bedoeld is om de Rekenkamer in een kwaad daglicht te stellen. Vragen over de aantallen auto's die van de tunnel gebruik zullen maken, doet de minister af met een verwijzing naar haar brief van zaterdag. Waarin alleen stond dat ING-cijfers niet rele vant waren en dat uitgegaan moet worden van de prognoses van Verkeer en Waterstaat. Zon der nader argumenten Hoe slordig de minister zelf in middels is geworden, blijkt uit twee passages in haar brief van gisteren. Ten eerste verwijst de minister in de antwoorden naar vraag 12. Navraag leert dat vraag 12 helemaal niet bestaat, laat staan een antwoord hierop. Het moest vraag 9 zijn. Fout Ten tweede gaf de minister toe bij een eerdere reactie op de be rekeningen van de Algemene Rekenkamer een fout te hebben gemaakt. Zij had de meerkosten van financiering door de ING- bank vergeleken met een verou derde aanbieding uit juni 1992. Daardoor was ze op 15 procent uitgekomen. Dat moest 9 pro cent zijn. Of 8.5 procent, zoals Maij even verder in de antwoor den als getal noemt. Geen antwoord op de gegevens van de Rekenkamer, die finan ciering van de ING-bank 40 pro cent duurder achtte, of van de ambtenaren uit de Kamer. Die volgens Maij op 13 procent (in het ene antwoord) en 13,3 pro cent (in het andere) uitkwamen. Fout: het was 17 procent. Oordeel Maij ontweek ook de vraag waarom haar eigen departemen tale accountantsdienst het con tract met ING niet had beoor deeld. De dienst had op 30 maait 1992 (let wel: maanden voor het kamerdebat en ondertekening van het contracti een oordeel ge geven over private financiering in vergelijking met staatsfinan- ciering. En dan komt het: „De accoun tantsdienst is daarna binnen het ministerie voor zover nodig be trokken gebleven bij de verdere gang van zaken rond de Wijker tunnel". Geen antwoord op de vraag dus. Laat staan enige con trole door de dienst. Voor minister Maij is kennelijk elke uitvlucht nu goed genoeg in haar pogingen het besmette bla zoen schoon te poetsen. Minister Maij-Weggen. Door onze correspondent in Madrid Ruud de Wit Ook in Baskenland is de steun voor de terreurbewe ging ETA tanende. Dat bleek twee weken geleden, bij de parlementsverkiezingen. Herri Batasuna (HB), de politieke partij die zich tot de spreekbuis van de ver boden ETA heeft gemaakt, verloor bij deze verkiezin gen 17.000 stemmen en twee parlementszetels. In het ETA-bolwerk Guipuzcoa. met als hoofdstad San Sebas tian,raakte HB haar positie als grootste politieke partij kwijt aan de socialisten van premier Gonzalez. Zelfs onder de trouwe Baskische HB-supporters is meer dan 80 procent er nu van overtuigd dat terreur niet het middel is om een onafhankelijk Euskadi tot stand te brengen, maar dat meer autonomie slechts aan de on derhandelingstafel kan worden afgedwongen. Voor de verminderde steun voor de ETA is ook een an dere oorzaak aan te wijzen. De arrestaties van het afgelo pen jaar waarbij nagenoeg de hele ETA-top achter slot en grendel belandde, heeft daartoe evenveel bijgedra gen. Informatie die na deze 'onthoofding' van de ETA vrijkwam, toonde aan dat de militante bevrijdingsbewe ging intern al lang geen hechte eenheid meer vormt. Ondanks het feit dat het de afgelopen maanden opval lend rustig is geweest rond de ETA, hebben de Spaanse autoriteiten nooit geloofd dat met de arrestaties van vo rig jaar het Baskische terreur-probleem opgelost zou zijn. Nog vorige week waarschuwden de veiligheidsdien sten voor de mogelijkheid van een nieuwe ETA-aanslag. Afschuw Vandaar dat de aanslagen van maandag in Madrid niet helemaal onverwacht kamen. Maar dat doet aan de af schuw en verontwaardiging in heel het land niets af. Zelfs in Baskenland gingen maandagavond duizenden mensen spontaan de straat op om tegen deze zoveelste terreurdaad van de ETA te demonstreren. Ondanks de nieuwe aanslagen blijft men in Baskenland en in Madrid hopen dat het ETA-hoofdstuk binnen af zienbare tijd voorgoed gesloten kan worden. Binnen HB krijgt de groep die zich sterk maakt voor een 'onderhan delde vrede' steeds meer invloed en de 'haviken' verlie zen duidelijk terrein. Positief is ook dat een toenemend aantal terroristen die tot langdurige gevangenisstraffen zijn veroordeeld, zich openlijk tegen nog meer geweld uitspreekt. Maar zowel voor de centrale regering in Madrid als voor de vredesduiven binnen de Baskische afscheidingsbe weging blijft het probleem bestaan dat er nog steeds een kleine kern van radicale ETA-leden vrij rondloopt die zich van de veranderde opvattingen niets wenst aan te trekken. Om uit deze dodelijke patstelling te geraken, hebben vooraanstaande Basken en een aantal ETA-leden, die zich in ballingschap in Latijns Amerika bevinden, zich de afgelopen weken opnieuw sterk gemaakt voor een po litiek compromis. Dit zou moeten bestaan uit een 'wa penstilstand' en gesprekken tussen regeringsvertegen woordigers en voor de ETA aanvaardbare Basken over strafvermindering voor alle terroristen, die vastzitten of nog gezocht worden. Maar dat is voor de regering-Gonzalez onaanvaardbaar. Na het fiasco van soortgelijke onderhandelingen in Al giers in 1989 blijft zij zich op het standpunt stellen dat de ETA haar terreur moet stopzetten en dat de terroristen hun straffen niet zullen ontgaan. Dat betekent echter ook, dat de huidige situatie onveranderd blijft voortbe staan en dat de Spanjaarden moeten leven met de angst dat ze iedere dag het slachtoffer kunnen zijn van ETA- terreurdaden. Die hebben sinds 1968 al 721 personen het leven gekost. Ouderen moeten naar kleiner huis worden gelokt Zij is vijftig, hij is vijfen vijftig. Vorig jaar ging hu7i jongstehethuis uit. Ze wonen in een rustige wijk. dichtbij de stad. Een nette auto voor de deur, twee keer per jaar op vakantie. En af en toe een extraatje voor de kinderen. Hun huis - de hypotheek bijna afbe taald - is eigenlijk te groot maar ach. Verhui zen. waarom zouden ze? Voor de bouwonderne mers zijn de 'empty nes- ters' dè doelgroep voor de komende jaren. Met zachte hand moeten zij uit de te grote koophui zen en in de seniorenwo- ning en-met-badkamer- op-de-begane-grond worden geleid, zodat plaatsgemaakt kan wor den voor grote jonge ge zinnen. De scenario's lig gen klaar. Het wachten is op de zachte hand die de ouderen ook daad werkelijk doet bewegen te verhuizen. Een uitda ging. Ouderen van nu zijn de oude provo's, maar ze zitten goed in de slappe was." •'4'. "Vs.-' door Saskia van Westhreenen Een jonger iemand gaat ac tief op zoek naar woon ruimte. daar zit een stukje noodzaak achter. Ouderen ver laten hun woning pas als het el ders echt beter is, vertelt N. Rietdijk van de Nederlandse Vereniging van Bouwonderne mers (NVB). „Oudere mensen willen nog zo veel. Een reisje, geld voor de kin deren. Iets extra's, geen beste dingen aan een verhuizing die op het oog niet noodzakelijk is. De mensen over wie we praten zijn geen sneue gepensioneerden, maar levenslustige burgers." De Nederlandse makelaars de den onlangs nog een oproep aan ouderen hun huis te verkopen om kleiner te gaan wonen. Zo zouden zij ruimte maken voor jongere gezinnen die nu vaak te goedkoop wonen. Ook staatsse cretaris Heerma (VROM) stuur de een schrijven rond waarin jong en oud werd aangespoord toch vooral door te stromen naar op maat gesneden woonruimte. De bouwondernemers publi ceerden kort daarop een rap port: Senioren-huisvesting in Perspectief. De NVB conclu deert in dat rapport dat ouderen (de empty nesters) beter moeten Het Maïsbaai-complex in Middelburg lokte veel 'jongere ouderen' uit hun (te) grote huizen naar een flat. foto Ruben Oreel De bouwondernemers lobbyen bij de banken voor een betere af stemming van hypotheekvormen op de ouderen. Vijftigers blij ken niet gauw geneigd te zijn zich op latere leeftijd nog een zware hypotheek op de hals te halen. Ruim zestig procent kiest daarom, als zij verhuist, voor een huurhuis. De bouwers denken echter dat huren, vooral in tijden van schoksgeioijze huurverhogingen, voor de oxideren gevaarlijker is dan kopen. Bovendien xoil een huizenbezitter op leeftijd geen zorgen aan zijn hoofd over het onderhoud aan dak en houtwerk. In samenwer king met een aantal xvoningcorporaties is nu een systeem be dacht van hypotheken met terugkoopgarantie. Bovendien kan de oudere huizenkoper in overleg met een woningbouwcorpora tie het onderhoud aan het huis uitbesteden. Volgens Rietdijk van de NVB hebben banken en hypotheekinstel lingen vooralsnog weinig oog voor de ouderen. „We hebben soms de indruk dat ze meer bezig zijn met het ontioikkelen van een nieuw logo dan met zoiets. Dom hoor. vindt hij. ..Er ligt toch een grote markt te xoachten. De mensen zitten goed in de slappe was. De banken op hun beurt denken dat er iveinig behoefte is aan op ouderen geënte hypotheekvormen. Volgens de Rabobank 'is ie dere situatie anders' en 'kan iedereen met een bepaald bedrag een hypotheek afsluiten'. worden geactiveerd om kleiner te gaan wonen. Een belangrijke rol daarbij is weggelegd voor wo ningbouwverenigingen 'en ge meenten. Rietdijk: „Omdat de empty nes ters niet zo gemakkelijk weg gaan moet je ze benaderen. Or ganiseer speciale woondagen, of gooi mooie folders in de brieven bus. Zien eten is doen eten. Kijk, dat de badkamer gelijkvloers moet zitten weet men onder hand wel. Er moet iets aantrek- kelijkers achter zitten. En alsje blieft geen AvondrusLinitiatie- ven. van die rustige wijkjes als voorloper op het bejaardenhuis. We spreken over de eerste pro vo's, de hippies van de jaren zes tig. Die laten zich niet behande len als bejaarden." Het gros van de naoorlogse baby boomers woont tegenwoordig in steden van minder dan 50.000 in woners. Ze bevolken daar de tal loze korenbloemhofjes en mu ziekwijken die in de jaren tach tig in steden als Zoetermeer, Al- mere en Lelystad als paddestoe len uit de grond schoten. „Over heidsbeleid." verzucht Rietdijk. „Mensen mochten best een auto hebben en een eindje buiten de stad wonen," Over een aantal jaren zullen de muziekwijken en korenbloem- hofjes echter zijn bevolkt door merendeels jongere ouderen. Een stad als Almere zal in het jaar 2000 143 procent meer 65- plusiiuishoudens kennen dan nu het geval is. In een stad als Am sterdam daarentegen daalt nun aandeel met 15 procent. De verwachte groei van de aan tal ouderen tot 2000 is het grootst in Flevoland, 44 procent. Provincies als Groningen. Zee land. Zuid-Holland en Noord- Holland blijven voorlopig ver onder het landelijk groeigemid- delde van 13 procent. Op dit moment wordt daarom ieder kaveltje op loopafstand van een supermarkt klaarge stoomd voor seniorenbouw. Een klein tuintje voor en een klein tuintje achter, een ruime badka mer met veilige drempels en een keuken waarin ook zittend kan worden gekookt. Van gericht bouwbeleid is echter nog geen sprake. Foute plek T. Stoffer van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM) vindt dat er genoeg wordt gebouwd voor de empty nesters, maar hij betwijfeld of ze ook daadwerkelijk in grote ge talen zullen verhuizen. „Er worden nu te dure appartementen ge bouwd op de foute plek. Een zes tigplusser wil niet naar een com plex in de Katwijkse duinen, maar naar een centrale plek dichtbij het openbaar vervoer en het winkelcentrum." Op regionaal niveau overlegt de NVM regelmatig met de ge meenten over het te voeren bouwbeleid „want makelaars zij degenen die de behoeften van de mensen weten te peilen." Vol gens Stoffer denken de gemeen ten nog niet marktgericht ge noeg en is er. volgens de make laars. nog een niet te stillen vraag naar patiobungalows en moderne flats in de prijsklasse tot 200.000 gulden. De ouderen zelf, verenigd in de Algemene Nederlandse Bond van Ouderen (ANBO) hebben onlangs een 'seniorenlabel' inge voerd voor de op hen toegespit ste huisvesting. Het label fijn- geert als een soort wensenlijstje, dat op haar beurt varieert van grijpstangen in de douche tot la ge drempels en zitbankjes op weg naar de bakker. „Het Rijk stelt geld beschikbaar voor de bouw van seniorenwo ningen," verklaart ANBO'er La- keman. „Dus daar mag best ge bruik van worden gemaakt." Over de snelheid waarmee se niorenwoninkjes uit de grond worden gestampt is de ANBO re delijk tevreden. „Al roepen we wel eens: zet er nou vaart achter. Dat is ook goed voor het door- stroomeffect." Als het rapport van de NVB wordt bewaarheid, dan zouden er rond het jaar 1995 jaarlijks 80.000 'jongere ouderen' bijko men (de categorie 50-64 jarigen) van wie een groot gedeelte voor kleinere behuizing in aanmer king komt. Zij hebben in de to tale bevolkingsgroei een aan deel van tachtig procent. Van de 100.000 nieuwe woningen per jaar die volgens staatssecretaris Heerma moeten worden ge bouwd moet een vijfde verrijzen in de stedelijke gebieden. Waar van een groot gedeelte met grijp stangen in de douche en zit bankjes op weg naar de bakker. door Kees van der Maas Naar binnen en naar bui ten is de Europese Ge meenschap haar veerkracht en goede reputatie kwijt. De gister begonnen top-confe- rentie van de 12 EG-leiders in de Deense hoofdstad Ko penhagen gaat daar zwaar onder gebukt. Eigenlijk heeft de gemeenschap na de ondertekening van het Ver drag van Maastricht 'in de cember 1991' een verloren anderhalf jaar achter de rug. Daarin is alles mis ge gaan wat er maar mis kon gaan. En het zal heel wat moeite kosten dat eb-tij te keren. De belangrijke stap vooruit die 'Maastricht' had moeten worden, is nog net geen misstap geworden. Maar intussen is wèl zo veel vertraging opgetreden dat de gebruikelijke halfjaar lijkse top-ontmoetingen daardoor een tamelijk plichtmatig karakter heb ben gekregen. Het Deense voorzitterschap, dat nu afloopt, draagt bo vendien de sporen van de so res rondom het eigen refe rendum. Veel zaken zijn blij ven liggen. Het referendum mag dan bij de herkansingen een maand geleden goed zijn afgelopen, dezelfde Denen hebben pijnlijk scherp dui delijk gemaakt dat ook el ders in de gemeenschap veel mensen twijfelen aan wat de EG aan samenhang en per spectief nog te bieden heeft. Met leiders die in Kopenha gen de wonden likken van ei gen onvermogen en gebrek aan samenwerking, is het niet zo éénvoudig dat beeld te veranderen. Toch staat deze Euro-top ervoor een kli maat te scheppen, dat er voor kan zorgen dat de EG weer uit de crisis van van daag kan opkrabbelen. Analyse Want Europa verzuipt in de zorgen. Daarvan is gisteren, op de eerste dag in elk geval een openhartige analyse ge maakt. Over het overleg tus sen de 12 EG-partners hangt de schaduw van de complete mislukking van elke vorm van Europees bemiddeling in de burgeroorlog in Bosnië. In Kopenhagen is het nu rui terlijk toe gegeven: de Euro pese Gemeenschap heeft geen geschikt 'instrument' om daaraan iets te doen. Struikelblok om van buiten af iets te ondernemen tegen zo iets barbaars als zich in voormalig Joegoslavië af speelt, is het ontbreken van de wil van de betrokken par tijen om mee te werken. Uit de gevoel van schaamte heb ben de minister van buiten landse zaken van de EG de Bosnische president Izetbe- govic uitgenodigd voor over leg over de manier waarop de Moslims daar nu het best kunnen worden geholpen. Een felle aanklacht tegen Europese steun aan het wa penembargo dat de Moslims verhindert zich zelf te verde digen. was gisteren het ant woord van de president uit Sarajevo. Maar de grootste kopzorgen heeft de Euro-top toch over het diepe economi sche dal waarin Europa is te recht gekomen en de toren hoge werkloosheid (volgend jaar waarschijnlijk 20.000.000 mensen), die daar van het gevolg is. In Brussel is de diagnose gesteld waar aan het de EG economisch mankeert in vergelijking met Japan en de Verenigde Staten. Daarbij zijn pijnlijke dingen vastgesteld over te hoge rente, over verlies aan concurrentiekracht, over te hoge arbeidskosten. De Eu ropese leiders hebben geen andere keus dan te zoeken naar gezamenlijke oplossin gen voor de korte en voor de langere termijn om de eco nomie weer een impuls te ge ven. Ze weten stuk voor stuk goed genoeg dat ze er alleen helemaal niet uitkomen. En dat drijft hen steeds weer tot elkaar. Bij alle misère zijn de Euro pese voormannen, die deze dagen Kopenhagen bevol ken, het aan zich zelf ver plicht om naar binnen en naar buiten het vertrouwen in de gemeenschap te her stellen. Er wordt immers van allerlei kanten op de deur ge klopt om te mogen toetre den tot de nu nog voorname lijk economische, straks ook monetaire en politieke unie. Met vier nieuwe kandidaat deelnemers zijn de onder handelingen al een stevig eind gevorderd. Maar ook voormalige Oostbloklanden staan te dringen. Het wordt tijd voor een nieuwe relatie met Moskou. Op deze Euro top moeten daarover kno pen worden doorgehakt, moeten toezeggingen wor den waargemaakt, moeten tijdschema's van wachtka mers worden bekort. Voor een Europese Gemeen schap, die in Kopenhagen de eigen onmacht heeft bloot gelegd, doemen nog hele reeksen nieuwe problemen op. Zo veel hebben de leiders er inmiddels nu al van begre pen, dat ze tot elkaar zijn veroordeeld om orde op za ken te stellen. Kopenhagen leert dat nog meer verloren jaren en mislukkingen fu nest zijn. President Izetbegovic wijft bij zijn aankomst bij hert ge bouw waar de Europese top wordt gehouden. Links de Deense minister van buitenlandse zaken Petersen. foto Reuters Beijing heet weer Peking en Kuwayt wordt, als het aan de Nederlandse Taalunie ligt, voortaan weer als Koeweit ge schreven. Dat blijkt uit de maandag gepresenteerde offi ciële lijst van landnamen voor het Nederlandse taalgebied. Volgens de Nederlandse Taalu nie is er nu sprake van een alge hele verwarring. De schrijfwijze van buitenlandse aardrijkskun dige namen in kranten, atlassen en dergelijke is zeer uiteenlo pend. Er bestaan verschillende lijsten van landnamen, onder andere van het Algemeen Neder lands Persbureau (ANP). Daar naast hanteren diverse gebrui kers hun eigen schrijfwijze. De nieuwe lijst moet een einde maken aan de verwarring. Een werkgroep met naamkundigen. geografen en vertegenwoordi gers van belangenorganisaties als persbureaus, de overheid en de Europese Commissie heeft enige jaren aan de lijst gewerkt. De werkgroep ging uit van het beginsel dat de namen van lan den, inwoners en hoofdsteden in principe moeten worden ge schreven zoals dat in het land zelf gangbaar is. Op deze alge mene regel bestaan zeer veel uit zonderingen. Niet zelden be staat er in het Nederlands een gangbare naam voor het land of de hoofdstad. Zo is het gebruis Brazilië en Lissabon te schrijven in plaats van Brasil of Lisboa. Verder mag de spelling van de land- of hoofdstadnaam niet lei den tot verwarring over de juiste uitspraak. Dus: Manilla plaats van Manila. De samenstellers kozen voor Beiroet, Mogadishu en Ouaga dougou. Ook handhaaft de werkgroep de u in Uganda. Ma dagaskar wordt geschreven me', een k, Tokyo met een y en vo# Filipijnen is gekozen voor de vorm met de enkele p. Verde: gaat de voorkeur uit naar Cam bodja, Kameroen en Kenya. Op één punt wisten Nederlanders en Vlamingen niet tot een verge lijk te komen. Voor Nederland wordt de Slowaakse Republiek geadviseerd. Vlamingen mogen echter vasthouden aan het ge bruik van een v. De nieuwe lijst heeft de instem ming van het comité van minis ters van de Taalunie. De werk groep zal op zo kort mop termijn verder werken aan een lijst die de namen van andere be langrijke steden, regio's en rivie ren bevat. Verder heeft de Taalu nie het voornemen de nu gepre senteerde lijst regelmatig te ac tualiseren. Het ANP zal op korte termijn de officiële schrijfwijs overnemen. (ANP)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1993 | | pagina 4