Alarm voor Grote Kerk in Goes
Runderen vervangen maaimachine
Verdachte moordzaak Janse snel vrij
verlast van naakte
badgasten Ritthem
na actie verminderd
Inspanningen voor
behoud van werk bij
&PF in Middelburg
Gladiolen-expositie Delta Flora ter ziele
k 4^**,
m fe41
fJMr m:®
gss® mis
Vraagtekens rond
massale vissterfte
Instellingsraad bij
Vijvervreugd voor
belangen personeel
Raad van State haalt
streep door plannen
camping Oranjeplaat
provincie
11
Kever veroorzaakt miljoenenschade
Veiligheid in geding
DINSDAG 22 JUNI 1993
j yan onze verslaggever
GOES - De Grote of Maria Mag-
dalenakerk te Goes verkeert in
een zorgwekkende toestand.
Een vraatzuchtig kevertje heeft
een groot deel van het houtwerk
aangetast. De schade bedraagt
mogelijk vijf tot tien miljoen
gulden. De Monumentenwacht
Zeeland beschouwt de situatie
als uiterst alarmerend en heeft
de kerkvoogdij van de hervorm
de gemeente in Goes (eigenares
se van het monumentale kerk
gebouw) inmiddels op de hoog
tegesteld.
Een architectenbureau verricht
j op dit moment een aanvullend
onderzoek. Daaruit zou wel eens
kunnen blijken, dat - indien niet
tijdig maatregelen worden ge-
troffen - de eeuwenoude kerk uit
^veiligheidsoverwegingen op ter
mijn dicht moet.
Een uitgebreide inspectie die de
Monumentenwacht in april uit
voerde, bracht aan het licht dat
Drumcorps
Zomerfestival
MIDDELBURG - In Zoutelande
wordt zaterdag 26 juni het
Drumcorps Zomerfestival ge
houden. Het muzikale spekta
kel begint om 19 uur in het
sportpark De Hoghe Hilt.
Aan het festival nemen elf for
maties deel: acht Nederlandse,
twee Engelse, een Duits en een
Belgisch korps. De korpsen strij
den om plaatsing in de landelij
ke finale. die 25 september wordt
gehouden in Nijmegen,
ïn de aankondiging van het eve
nement (in de PZC van maan-
was de datum waarop het
festival gehouden wordt, wegge
vallen.
de bonte knaagkever in de Grote
Kerk flink heeft huisgehouden.
Het gaat om een insekt dat zich
gaarne tegoed doet aan vochtig
oud eikehout. De kapconstruc
ties zijn op vele plaatsen aange
tast: in het schip, het koor. de
transepten, de zijbeuken en de
consistorie.
Zorgelijk
GEHANDICAPTEN
ADVIESBUREAU
zeeland ZEELAND (G.A.Z.)
Het G.A.Z. (vrijwilligers organi
satie) adviseert en begeleidt
gehandicapten kosteloos, bij
aanvragen voor: woningaan
passing, hulpmiddelen, voor
zieningen enz.
Op werkdagen bereikbaar van
9-12 uur en van 14-16 uur.
Herengracht 52, Middelburg,
tel. 01180-23592
van onze verslaggever
RITTHEM - De actie van het
dorpscomité Ritthem tegen
naaktloperij in de duintjes en
hel strand bij Ritthem heeft re
sultaat gehad. Het dorpscomité-
bestuur heeft de indruk dat de
overlast door de publiciteit is
verminderd. Tot op heden zijn
erdit strandseizoen geen klach-
binnengekomen over
strandgasten die zich in de
huurt van kinderen ontkleden.
In het verleden gebeurde dat
wel.
Het dorpscomité trok vorig jaar
bij de gemeente Vlissingen aan
bel over het aanstootgevend
tedrag van sommige strandbe-
roekers. Ouders uit Ritthem
hadden geklaagd. Hun kinderen
Laren geconfronteerd met naak-
ie badgasten die zich erg na
drukkelijk in hun directe omge-
ing ophielden. Het dorpsco
mité vroeg de gemeente tegen
die excessen op te treden, maar
riste niet met zoveel woorden
dat er aan de gewone naaktre-
treatie een einde zou worden ge
naakt.
De gemeente Vlissingen wil dat
ook niet. Naaktrecreatie is, ant
woordt de gemeente, alleen
strafbaar als dat plaatsvindt op
een niet geschikte locatie. Of het
Ritthemse strand en de duintjes
'geschikt' zijn, maakt de rechter
uit.
De gemeente meent in prin
cipe dat ze wèl geschikt zijn. om
dat ze al geruime tijd in gebruik
zijn bij naaktrecreanten. Maar
tegen excessen kan worden op
getreden, als er - in juridische
termen - sprake is van 'schennis
van de eerbaarheid'. Dat speelt
officieel niet. schrijft de gemeen
te, omdat er bij de politie geen
aangiften zijn gedaan.
Het dorpscomité Ritthem be
spreekt de reactie van de ge
meente maandagavond 28 juni
met de bewoners van de Vlis-
singse dorpskern. De vergade
ring begint om 19.30 uur en
wordt gehouden in het dorps
huis Ons Dorpsleven. Op die bij
eenkomst zal eveneens worden
gesproken over de toekomstige
renovatie van dat verenigings
gebouw.
jgn onze verslaggever
JIIDDELBURG - APE Benelux
^Middelburg en het moederbe-
fijf Stork Wescon in Woerden
aan de banden steviger aanha-
om het werk voor de 89
erknemers van de Middel-
"itgse onderneming veilig te
'dien. APF, een in apparaten-
touw en montage gespeciali-
ierde pijpleidingfabriek,
ampt in Zeeland met een ge-
"ek aan orders. Veel perso
onleden zijn de laatste maan-
jen al uitbesteed aan Wescon,
"1 op veel plaatsen in het land
sligingen heeft.
markt waarin APF Benelux
ïereert is met name in Zeeland
01 erg moeilijk', aldus hoofd
ftoneelszaken B. van Kreel
«n Wescon in Woerden. De che-
^he bedrijven waarvan de
-ddelburgse onderneming het
toral moet hebben, zijn terug
zend met investeringen. In
=1 Europoortgebied bij Rotter-
heeft Wescon nog genoeg
iters lopen. Middelburgse
terknemers hebben daar werk
gevonden en zelfs in Emmen.
Om de uitbesteding van perso
neelsleden beter te kunnen plan
nen èn de fabriek in Middelburg
in stand te houden, is het vol
gens de directie van Wescon
noodzakelijk de relatie met APF
Benelux te wijzigen.
Overleg is gaande met de onder
nemingsraad van APF. Dis
trictsbestuurder P. Hazelager
van de Industriebond FNV is op
de hoogte. „De vraagstelling is
of APF een afzonderlijke groot
heid blijft of onderdeel wordt
van Wescon."
Het hoofddoel van Wescon is de
werkgelegenheid in Zeeland te
behouden. „We overwegen abso
luut geen ontslagen", stelt Van
Kreel zeer nadrukkelijk. „We
proberen juist deze erg moeilijke
periode zonder kleerscheuren
door te komen." Voor Stork Wes
con, dat in 1991 APF heeft over
genomen, heeft dat ook een
markttechnische reden, laat de
personeelschef doorschemeren.
„Onze klanten in Zeeland zullen
toch onderhoud moeten plegen.
Wij willen daarbij zijn."
De schade die de knaagkever
heeft aangericht stelt het kerk
bestuur voor een nieuwe portie
problemen. De kerkvoogdij kan
het gebruik en onderhoud van
de kerk nu al nauwelijks beta
len. Om de exploitatie van het
kerkgebouw te vergemakkelij
ken. worden pogingen in het
werk gesteld de kerk ook ge
schikt te maken voor congres
sen, tentoonstellingen en con
certen. Daartoe werd een stich
ting 'Red het gezicht van Goes'
in het leven geroepen. Die stich
ting (inmiddels omgedoopt in
'Basilica') wist via allerlei acties
zo'n drie ton bij elkaar te schra
pen. Stichtingsvoorzitter
A. F. R. van Opdorp maandag
avond: „Dit is een verschrikke
lijk vervelende mededeling. We
zullen ons hierover nader moe
ten beraden. En als het inder
daad zo erg is. zullen we onszell
de vraag moeten stellen of het
nog zinvol is met onze acties
door te gaan."
Monumentenwacht (een
stichting die het verval van his
torisch belangrijke gebouwen
tracht te voorkomen) vindt de si
tuatie dermate zorgelijk, dat ze
vooruitlopend op haar schrifte
lijke rapportage de kerkvoogdij
alarmeerde. Die schakelde op
haar beurt het architectenbu
reau Rothuizen, Van Doorn, 't
Hooft in teneinde de schade na
der te onderzoeken.
Volgens secretaris J. van de
Voorde van de Monumenten
wacht Zeeland zou het herstel
van de aangevreten balken wel
eens vijf tot tien miljoen gulden
kunnen kosten. Architect ir J. D.
Poley vindt het echter nog te
vroeg om bedragen te noemen.
Het architectenbureau komt
vermoedelijk over veertien da
gen met een definitief rapport.
„In het ernstigste geval zou je je
kunnen afvragen of het straks
nog verantwoord is in de kerk
diensten te houden en er toeris
ten te laten rondlopen."
Poley verklaarde maandag dat
hoe dan ook op korte termijn
maatregelen moeten worden ge
troffen 'om nog erger te voorko
men'. Het onderzoek van het ar
chitectenbureau moet onder
meer uitwijzen of de insekten
compléte balken of slechts ge
deelten daarvan hebben uitge
hold. Indien alleen de koppen
van de balken zijn aangetast,
kunnen die door kunsthars wor
den vervangen. Maar als blijkt
dat de knaagkevers het .hout
werk volledig hebben verwoest,
is een zeer ingrijpende restaura
tie noodzakelijk. En dan is de
vraag: waar komt het geld van
daan?
Secretaris J. M. Clement van de
kerkvoogdij fik ben net terug
van vakantie') reageerde giste
ren nogal terughoudend. „Dat
bedrag van vijf tot tien miljoen
gulden hoor ik nu voor het
eerst." Een dergelijk som gelds
zal de kerkvoogdij nimmer kun
nen opbrengen. De kerkvoogdij
wacht het rapport van het archi
tectenbureau af en zal daarna
bekijken welke subsidiebronnen
kunnen worden aangeboord om
de kerk te laten restaureren.
Het houtwerk van de Grote Kerk van Goes blijken ernstig aangevreten door de bonte knaagkeve
foto archief PZC
van onze verslaggever
GOES - De nationale gladiolententoonstelling Delta Flora is ter
ziele. De tentoonstelling, waar gladiolentelers uit Goeree-Over-
flakkee, Limburg en Zeeland hun bloemen showden, trekt te wei
nig belangstelling om er mee door te gaan. Vierendertig jaar lang
werd de Delta Flora op Goeree-Overllakkee gehouden. In '92 ver
huisden de gladiolentelers met hun expositie vanuit Stellendam
naar de Goese Zeelandhallen.
Volgens organisator J. L. de Lignie van Delta Flora is het financieel
niet verantwoord het evenement voort te zetten. Aanvankelijk was
het de bedoeling de tentoonstelling ook dit jaar (de eerste week van
augustus) in de Zeelandhallen te houden. De animo van de stand
houders is echter te gering. De Lignie: „We kwamen niet verder dan
56 en we hebben er minstens 85 nodig."
Ook de teruglopende publieke belangstelling speelt een rol. Nog niet
zo heel lang geleden trok Delta Flora jaarlijks zo'n 30.000 bezoekers.
De laatste drie jaar schommelde het aantal bezoekers tussen de
17.000 en 20.000. „Dat is te weinig om de zaak draaiende te houden."
Verhuizing
Volgens De Lignie heeft het einde van de Delta Flora niets te maken
met de overstap die vorig jaar van Stellendam naar Goes werd ge
maakt. „Qua ruimte en ligging vormen de Zeelandhallen een uitste
kende accommodatie: honderd procent prima."
De Lignie probeert samen met de directie van de Zeelandhallen een
alternatief te vinden. De gedachten gaan uit naar een wat meer alge
meen getinte bloemententoonstelling, gecombineerd met een con
sumentenbeurs. Die tentoonstelling wordt mogelijk in maart vol
gendjaar gehouden.
j. w
De maandag in de noordelijke Braakman losgelaten runderen spelen verstoppertje in de hoge kreekbegroeiing.
foto Oscarvan Beest
Staatbosbeheer zet kudde in noordelijke Braakman in
van onze verslaggever
IJZENDIJKE - De dieren kij
ken nog wat onwennig om
zich heen. In verwarring ge
bracht door al dat lekkers
waartussen ze naar hartelust
mogen grazen, verstoppertje
spelend in de hoge kreekbe
groeiing en achter de bomen.
Drie volwassen koeien en
twee kalveren werden maan
dag losgelaten in de noorde
lijke Braakman. De kudde,
die is ingezet voor het bota
nisch beheer van het twaalf
hectare grote reservaatsge-
bied, wordt deze maand uitge
breid tot (voorlopig) maxi
maal tien stuks.
De runderen vervangen de
maaimachine van Staatsbos
beheer, waarmee tot dusver
één keer per jaar het dicht
groeien van het natuurterrein
werd tegengegaan. Het me
chanische maaiwerk had tot
voordeel dat de typische vege
tatie van het gebied in stand
kon worden gehouden. Het na
deel was evenwel dat de grond
langzaam maar zeker van z'n
natuurlijke voedingstoffen
werd beroofd, doordat het
maaisel naar elders werd afge
voerd.
Staatsbosbeheer Zeeuwsch-
Vlaanderen nam daarom het
initiatief voor een meer na
tuurlijker beheer van het ge
varieerde landschap in de
noordelijke Braakman. „De
vegetatie die ter plekke voor
komt, is vrij uniek voor Neder
land", aldus boswachter J. W.
van Hage. „Er staan zeldzame
planten, zoals de Parnassia en
de Zonnedauw, en zo'n vijf ver
schillende soorten orchi
deeën. Als je die planten
steeds wegmaait, verschraalt
het terrein op den duur meer
en meer. Door koeien in te
scharen, blijven de voeding
stoffen in het gebied en wordt
de verscheidenheid groter.
Misschien dat de runderen één
of twee plantensoorten weg
vreten, maar daar staat tegen
over dat er zeker zo'n tien an
dere soorten voor terug zullen
komen."
De beweiding van natuurge
bieden met koeien wordt in
toenemende mate toegepast.
Met deze methodiek willen de
terreinbeheerders zo goed als
mogelijk terugkeren naar de
oorspronkelijke situatie.
„Duizenden jaren geleden lie
pen in de Braakman nog oer-
runderen en herten rond. Dat
proberen wij nu enigszins te
imiteren", ontneemt Van Ha-
ge critici bij voorbaat de wind
uit de zeilen. De mest van de
dieren levert volgens de bos
wachter geen probleem op.
omdat het om een relatief
kleine kudde gaat.
Het twaalf hectare grote ge
bied ten noordwesten van de
Braakmankreek is voorzien
van een omheining en daar
door niet langer toegankelijk
voor wandelaars. Bij de hoofd
ingang van het terrein is een
drinkwaterbak voor de kudde
aangebracht. In de zuidelijke
Braakman wordt al geruime
tijd een oppervlakte van 29
hectare afgegraasd door run
deren. Daarbij gaat het voor
namelijk om weidevogelbe
heer. Voor het noordelijk deel
staat het botanisch beheer
voorop.
van onze verslaggeefster
ARNHEM - De politie in het dis
trict Over-Betuwe heeft een 28-
jarige man uit Breda aangehou
den en later weer vrijgelaten in
verband met de moord op de Ne
derlandse zakenman A. Janse in
Kalmthout (België). Na verhoor
bleek de man niets met de zaak
te maken te hebben. Politie
woordvoerder R. P. van der
Leeden sluit niet uit dat binnen
kort nog meer aanhoudingen
volgen in deze zaak.
Eerder werden in verband met
de moordzaak een 29-jarige man
uit Oosterhout. een 24-jarige Nij-
megenaar en een 31-jarige inwo
ner van Breda aangehouden.
Deze laatste wordt ervan ver
dacht de opdracht tot de moord
te hebben gegeven.
Janse, geboren en getogen in
Heinkenszand, werd op 13 mei
om het leven gebracht door twee
pistoolschoten. Door een tip van
getuigen die rond het tijdstip
van de moord een Nederlandse
auto bij het huis van de zaken
man hadden gezien, kwam de
politie op het spoor van de 29-ja-
rige verdachte en de 24-jarige
verdachte. Beiden werden twee
weken terug in hun woonplaats
aangehouden. Begin vorige
week werd de 31-jarige man uit
Breda gearresteerd.
Dè vermoorde zakenman wordt
gezien als de belangrijkste ver
dachte in een omvangrijke frau
dezaak waarbij de fiscus en be
drijfsverenigingen in Zeeland
voor circa 45 miljoen gulden zijn
opgelicht. Janse was van 1986
tot mei 1989 directeur van het
Elektro Technisch Bureau Zee
land.
Dode vissen drijven in de Valkenisse Watergang bij Koude-
kerke. foto Ruben Oreel
van onze verslaggever
KOUDEKERKE - Honderden dode boerenkarpers, voorns
en palingen drijven in de Valkenisse Watergang. De oorzaak
is onbekend, evenals het moment waarop de massale sterfte
begon. Vermoedelijk zijn echter al in de tweede helft van de
vorige week de eerste vissen bezweken. Botulisme is uiterst
onwaarschijnlijk, omdat de temperatuur van water en
lucht daarvoor nog niet hoog genoeg is en geen slachtoffers
onder de vogels zijn gevonden.
J. Stokkermans, medewerker van het. bureau waterkwaliteit
van het Waterschap Walcheren, sluit een natuurlijke dood
niet uit. Hij houdt echter ook ernstig rekening met een lozing
van gif in de watergang. „Het zal uiterst moeilijk worden om
aan te tonen wat de doodsoorzaak is geweest, omdat in het
geval van een lozing vermoedelijk de concentratie al zo ver
gedaald is dat ze nauwelijks meer aan te tonen is."
Het waterschap heeft daarom geen watermonsters genomen
Wel worden enkele dode vissen opgestuurd naar het Centraal
Diergeneeskundig Instituut in Lelystad. Of het onderzoek re
sultaat heeft, is de vraag. Zondag kreeg het waterschap overi
gens al een melding van de dode vissen, maar Stokkermans
betwijfelt of watermonsters dan zin hadden gehad. „We heb
ben inmiddels van mensen gehoord dat ze zaterdag een en
kele dode vis zagen, maar het is mogelijk dat donderdag of
vrijdag al de eerste dieren gestorven zijn. gezien de staat van
ontbinding waarin sommige verkeren."
Stokkermans raadt iedereen af de vissen aan te raken. Ze
worden dezer dagen opgeruimd. De politie en het waterschap
verzoeken mensen die in de vorige week of in het weekeinde
langs de rondweg van Koudekerke tussen de Lage Weg bij
Groot-Valkenisse en de bebouwde kom van Koudekerke iets
gezien hebben dat duidt op een illegale lozing, contact met
hen op te nemen.
van onze verslaggeefster
MIDDELBURG - Ruim dertig
personeelsleden van Vijver
vreugd in Middelburg hebben
besloten een instellings-Ieden-
raad op te richten. Tijdens een
door de Abva/Kabo uitgeschre
ven vergadering bleken de aan
wezigen maandagavond veel
klachten te hebben over de gang
van zaken in het internaat voor
verstandelijk gehandicapten.
Vooral de manier waarop de
Stichting Verpleeg- en Rusthui
zen Zeeland (SVRZ) de reorga
nisatie ter hand neemt, kan bij
het personeel op geen enkele
waardering rekenen.
De vergadering was bedoeld om
uit te zoeken met welke knel
punten het personeel geconfron
teerd wordt. Ook wilde men na
gaan welke klachten symptoma
tisch zijn en welke incidenteel.
Tijdens de bijeenkomst bleek
dat het personeel vooral ge
griefd is door het kennelijke ge
brek aan vertrouwen van de
SVRZ-directie in het personeel
van Vijvervreugd. Het wordt
nauwelijks in overlegsituaties
bij de reorganisatie betrokken,
terwijl de directie wel hevig blijft
schermen met zorgvernieuwing.
Zonder overleg worden mensen
van de ene afdeling naar de an
der overgeplaatst en het ont
breekt het personeel aan zicht
op een structuuropzet of een
zorgvisie waarop de acties van
de directie gebaseerd zouden
kunnen zijn. Bovendien wordt
alles omgeven door een waas
van geheimzinnigheid, die de
personeelsleden niet bevorde-
lijk vinden voor de sfeer in het
internaat.
Tekenend voor de sfeer in Vijver
vreugd is het gegeven dat de ver
gadering van maandagavond,
die aanvankelijk in de kantine
van het internaat was gepland,
van de directie geen doorgang
mocht vinden. De Abva'Kabo
week uit naar het FNV-kantoor
in Middelburg.
De instellings-ledenraad zal de
gesignaleerde knelpunten ver
der onderzoeken. De raad heeft
weliswaar niet de wettelijke sta
tus van een ondernemingsraad,
maar kan de belangen van het
personeel in ieder geval bunde
len. Tot nu toe was het personeel
van Vijvervreugd bang om een
mond open te doen vanwege de
dreigende houding van de alge
mene SVRZ-directie.
Regio-bestuurder Peter Ver-
schragen zal de SVRZ-directie
er in een brief op wijzen dat de
bepalingen over sociale begelei
ding in de CAO voor het zieken
huiswezen niet op de juiste ma
nier worden nageleefd.
van ónze verslaggever
ARNEMUIDEN - De uitbrei
ding van camping De Witte
Raaf in Arnemuiden gaat niet
door. Dat is het gevolg van een
uitspraak die de Raad van State
maandagochtend deed. De ge
meente Arnemuiden wilde een
terrein van zestien hectare, be
horend tot het recreatiegebied
Oranjeplaat-VV'est, bestemmen
als kampeercentrum. Daartoe
stelde zij het bestemmingsplan
'Recreatiegebied Oranjeplaat-
VV'est' vast.
Gedeputeerde Staten van Zee
land weigerden echter aan het
plan mee te werken, omdat het
terrein te dicht bij het vliegveld
Midden-Zeeland ligt en de uit
breiding zou plaatsvinden op
een afstand van minder dan vier
honderd meter van het vlieg
veld. direct in het verlengde van
de start- en landingsbaan. De ge
meente Arnemuiden, Camping
De Witte Raaf en Surf- en Cata-
matan Centrum Hank BV gin
gen in beroep bij de Kroon. Die
wees de beroepen af. omdat zij
het met gs eens is dat de aanleg
van een recreatiegebied zo dicht
bij het vliegveld uit het oogpunt-
van veiligheid en vanwege de ge-
luidoverlast op grote problemen
stuit.
Burgemeester drs H. Visser van
Arnemuiden toonde zich maan
dag teleurgesteld, hoewel hij de
beslissing had zien aankomen.
Omdat het zestien hectare ge
bied de enige mogelijkheid tot
uitbreiding van De Witte Raaf
biedt, zag Visser niet waar een
eventueel alternatief kan wor
den gevonden.
Bungalow
Hij benadrukte dat deze uitbrei
ding niets van doen heeft met
het bungalowpark Oranjeplaat
dat Arnemuiden wil bouwen. De
negatieve uitspraak van de
Raad van State beschouwde hij
dan ook absoluut niet als een in
dicatie dat de toestemming hier
voor uiteindelijk ook zal uitblij
ven. „Ik begrijp dat veiligheid
het hoofdargument is geweest
voor de afwijzing. Dat speelt bij
de plannen voor het bungalow
park helemaal niet. Bovendien
hebben gs aangegeven dat zij
aan de bouw daarvan willen
meewerken door een zinnetje in
het streekplan te veranderen."
Visser verwacht dat de provincie
in juli 'definitief ja zegt' tegen de
komst van het bungalowpark.