Meer dan verbeelding
Satire zonder vermaak
Verdwenen illusies
en een zwart gat
kunst cultuur
25
VRIJDAG 18 JUNI 1993
Galerie Van den Berge uit
Goes brengt actuele kunst.
Voor Van den Berge is dat veelal
beschouwende kunst, betrokken
op de houding van het individu
ten opzichte van bestaan en
werkelijkheid. De twaalf
exposanten maken zich los van
de moderne traditie, vanuit het
bewustzijn dat kunst verder
moet gaan dan het verbeelden of
oproepen van emoties. Het
bespiegelend gehalte van het
werk is nadrukkelijk aanwezig.
Die reflectie is mede en soms
vooral gericht op de
eigenaardigheid van het medium
zelf.
Zo combineert Wido Blokland
onderzoek naar de aard van
sculptuur met het onbevangen
waarnemen van anonieme objec
ten. Een paai- rubberlaarzen is in
gegoten in een blok van rubber van
dezelfde groene en bruine kleur.
Van boven verraden twee ovale
openingen de schachten van de
laarzen, waarmee de herkomst van
het blok wordt verklaard. Er is ook
een tweede blok. zonder de openin
gen: daarin vallen de laarzen en de
ruimte eromheen samen tot een op
zichzelfstaande drie-dimensionale
werkelijkheid. Een Kraftzentrale
van Peter Terhorst kan bestaan
uit vijf glasplaten met- schuim er
tussen: op de meest rechtse glas
plaat is een structuur geschilderd
in de vorm van een geborduurd
kleedje: uit de diffuse massa wordt
een logisch beeld gefilterd, energie
krijgt vorm. Het object past in een
bijgeleverde houten transportkist:
het denkproces is niet plaatsge
bonden.
Eveline van Duyls schitterende
Wanderbühne (in vertaling: rond
reizend toneelgezelschap) verwijst
naar het fysieke èn mentale trek
ken van plaats naar plaats. Een
sterk vergrote rasterfoto van twee
acrobaten/dansers, hangt aan de
wand. Op de vloer ligt een meer
dan levensgroot hoofdkussen met
een glasplaat waarin de hoogtelij
nen van een heuvellandschap zijn
gezandstraald. Daarop liggen dan
weer rechthoekige glazen plaatjes
met steeds een plattegrond van
een stad of bouwwerk. Er dringt
zich een parallel op van de geest,
die steeds andere vormen voort
brengt, met de natuur, die in orga
nische vorm oneindige variaties
biedt. Op de foto een schilderij van
Florette Dijkstra: Maanland
schap bij volle aarde, waarin zij
het 'normale' beeld omkeert. De
ruimte is rood, het maanoppervlak
Maanlandschap bij volle aarde van Florette Dijkstra.
bestaat uit blauwe lijnen. Pasteu-
ze verfstippen. half zwart, half wit,
zijn de sterren. Het schilderij gaat
tevens over het begrip 'ruimte' in
relatie tot het platte vlak.
De IJslanders Magnusson en Hall-
dórsson zijn minder bezig met het
denken: hun werk is vooral non-
conformistische poëzie. Hun Mid
delburgse collega Muilwijk geeft in
zijn tekeningen het klassieke fi
guurstuk een eigentijdse dimen-1
sie. Een overtuigende tentoonstel
ling zonder zwakke plekken.
Bij Esprit in Clinge is de beleving
veelal de leidraad, aansluitend bij
de moderne traditie. Het gaat om
schilderijen, aquarellen, grafiek en
kleinplastieken van vijftien kun
stenaars uit de vaste collectie. Zij
streven naar het ontwikkelen van
een persoonlijke beeldtaal, het op
lossen van de esthetische span
ning tussen vormen en kleuren (als
metafoor voor leven). Beschouwen
wordt dan meeleven, met schoon
heid als veelzijdig aanknopings
punt.
De thematiek is desondanks geva
rieerd. Ik zag pure abstractie, ver
vuld van innerlijke spanning:
geabstraheerde landschappen als
dragers van natuurkrachten: ex
pressieve figuren in een wereld van
stille of uitbundige emoties: ge
heimzinnige vormconstellaties en
speelse, ruimtelijke verwerkingen
van stillevens. Er zijn boeiende et
sen die verhalen van exotische
ontmoetingen tussen mensen en
goden, en geladen zeefdrukken
waarin wezens geheimen delen.
Daarnaast ironische schilderijen
en beeldjes van paraderende men
sen en sculpturen waarin de ver
bondenheid van aarde en mens be
nadrukt wordt.
Het werk is goed van niveau. Het
liefst zie ik de subtiele gouaches
van Paul Beckers - landschappen
en tegelijk spontane schriftuur
en de olieverven van Lambert Oos
trum. die heel gecompliceerde
bouwsels van vorm. kleur, lijn en
textuur componeert. In dat op
zicht is de aanpak van Jan Moer
beek ook sterk.
Rest de vraag hoe de actuele kunst
van de ene en de moderne van de
andere zich tot elkaar verhouden.
In het landelijke beleid en niet
alleen daar worden vernieuwing
en kwaliteit als synoniem gezien.
Begrijpelijk: de vernieuwers voe
gen fundamentele aspecten toe
aan het beeld van de kunst en bie
den iemand die positie wil kiezen
in de maalstroom van opvattingen
over bestaan en wereld fundamen
tele argumenten. Hun werk is
daarom in principe interessanter.
Omdat mensen echter ook ge-
foto Willem Mieras
voelsmatig functioneren, kan en
mag het pogen om op emotioneel
en esthetisch vlak te communice
ren. niet worden ontkend. Per sal
do is niet iedereen hetzelfde en
evenmin voldoet één benadering
aan de vrijheid en de geschakeerd
heid waarmee leven als het goed is
vorm krijgt.. Er is trouwens net zo
min één publiek als één kunst.
Kwaliteit gaat voor mij in eerste
instantie over diepgang en intensi
teit binnen een bepaalde benade
ring. Dat herhaling van zetten
daarbinnen vermeden dient te
worden spreekt voor zich.
Nico Out
Stock-ioorks, Van den Berge, Goes. Tot
en met 10 juli.
Nederlandse kunstenaars uit de vaste
collectie, Esprit, Clinge. Tot en met 4 ju
li.
TT et is bijna een genre op zich:
JTl de reüniejïlm. Zo'n produk-
tie waarin een groep mensen
voor een dag, een weekend of een
week samenkomt om de banden
uit het verleden weer aan te ha
len. Het geeft de maker een uitge
lezen mogelijkheid om processen
als het ouder worden en het ver
loren gaan van idealen te ana
lyseren. Meest prominent in het
genre is nog steeds 'The Big Chili'
van Lawrence Kasdan, maar
'The Return of the Seacasus Se
ven' van John Sayles en 'The
Four Seasons' van Alan Alda
mochten er ook wezen. De Britse
acteur en regisseur Kenneth
Branagh voegt met Peter's
Friends een nieuwe produktie
aan het genre toe, en het is zeker
niet de slechtste.
Het aardige van Peter's Friends
is dat het nu eens geen Ameri
kaanse reüniefilm is, maar een
Britse. De Peter waar de titel
naar verwijst is een wat in zich
zelf vastgelopen telg van een
adellijk geslacht, zoals je die al
leen in Engeland tegen kan ko
men. Peter is homofiel I'm not
into the vagina business', zoals
hij het zelf formuleert) en niet in
staat gebleken iets met zijn ooit
veelbelovende literaire talenten
te doen. Hij koestert een geheim
dat hij pas aan het slot van de
film zal onthullen, en dat de
groep, die tegen die tijd geheel uit
elkaar geslagen lijkt, weer aan
een zal smeden.
Peter (mooi gespeeld door Ste
phen Fry) is de motor van de her
eniging van xoat tien jaar eerder
een groep studenten ivas die ca
baretoptredens verzorgde. An
dere leden die naar Peters kas
teel komen zijn Andrew, een suc
cesvolle schrijver van een Ameri
kaanse tv-soap (gespeeld door
Branagh zelf). Andrew is ge
trouwd met Carol, de zeer Ameri
kaanse hoofdrolspeelster van
zijn serie die hem ooit van de
drank afhielp (RitaRudner). Ook
van de partij zijn Maggie Emma
Thompson), redactrice van zelf
hulpboeken en wanhopig op zoek
naar de ware, de mannenverslin-
dende Sarah (Alphonsia Emma
nuel) en haar nieuwe verovering
Brian (Tony Slatterly), en het
echtpaar Roger en Mary, schrij
vers van reclamejingles en net
getroffen door een persoonlijk
drama dat zij niet de baas kun
nen
Kenneth Branagh had met deze
personages op basis van het sce
nario van Rita Rudner en Martin
Bergman voldoende houvast
voor de afwikkeling van een ste
vig drama in handen. Toch be-
Scène uit Peter's Friends.
gint zijn film wat angstig: het eer
ste deel van Peter's Friends zit
volgesmeerd met een selectie
popmuziek van de jaren '80, alsof
Branagh bezorgd was dat een
jong publiek tijdens de kennis
making met de personages zou
afhaken. Maar het is juist die
overdadige muziek die stoort.
Gelukkig neemt Branagh wat
dat betreft al snel gas terug, en
dan ontrolt zich een wat oneven
wichtig, maar wel degelijk pak
kend drama, dat voldoende hu
mor bevat om het geheel lucht te
geven. Daarbij gaat het volgens
de regels van het genre over het
verlies van jeugdig enthousias
me, over de illusies van deze ooit
ambitieuze jongeren voor wie het
leven niet geboden heeft wat het
ooit leek te beloven. 'Eerst komen
de kleuterschool, de middelbare
school en de universiteit, en dan
komt het zwarte gat', verzucht
een van de reünisten. Branagh
blijft bij de terugblik op wat er in
dat zwarte gat gebeurde te aarze-
fotoGPD
lend in zijn regie-aanpak (de on
zekerheid spreekt nog het sterkst
uit de karikaturale bijrollen),
maar de warmte die zijn belang
rijkste personages uitstralen
maakt Peter's Friends uiteinde
lijk toch tot een heel aangename
film, die overigens eerder tot mij
meren dan tot bezinning uitno
digt.
Rob de Kam
Peter's Friends, te zien in Quellin 3
Antwerpen.
Er is momenteel een beschei
den hausse aan speelfilms
die de invloed van de media en
met name die van de televisie tot
onderwerp hebben. Filmmakers
slaan ons ter lering (C'est arrivé
prés de chez vousende vermaak
Accidental Hero) met produk-
ties om de oren waarin de uitwas
sen centraal staan van een we
reld die beheerst wordt door op
hoge kijkcijfers jagende tv-maat-
schappijen. Ook Stay Tuned be
hoort tot deze categorie, zij het
dat er van een serieuze satire op
de tv-wereld geen sprake is. Stay
Tuned is niet veel meer dan een
aaneenschakeling van melige
grappen waarin op tamelijk on
schuldige wijze bestaande tv-
programma's geparodieerd wor
den.
Hoofdpersoon van de door regis
seur Peter Hyams geregisseerde
produktie is Roy Knable (John
Ritter). vertegenwoordiger in
loodgietersartikelen. Roy is wat
de Amerikanen een 'couch po
tato' noemen: na werktijd is hij
vergroeid met de afstandsbedie
ning. Zijn vrouw en kinderen wil
len meer van het leven, maar Roy
staat voor normaal menselijk
contact nauwelijks meer open.
Op een dag laat hij zich zelfs een
enorme tv met 666 kanalen aan
smeren. Dat blijkt echter een ap
paraat met gevaarlijke eigen-
Scène uit Stay Tuned met John Ritter.
schappen: het monsterlijke ge
val heeft de neiging om kijkers
letterlijk op te zuigen, waarna de
slachtoffers deel gaan uitmaken
van enge tv-programma's. Alleen
zij die 24 uur lang overleven, mo
gen terug naar hun normale be
staan. Die kans is gering, want
hun lot wordt per afstandsbedie
ning geregeld door een duivelse
zapper.
Ook Roy Knable tuimelt al snel
van de ene tv-shoiv in de andere,
van 'Three Men and Rosemary's
Baby' tot 'Driving over Miss
Daisy' en van 'Meet the Mansons'
tot en met 'Sadistic Hidden Vi
deos'. De titels geven aardig weer
op welk belegen niveau de grol
len van Stay Tuned zich bewe
gen, al valt er bij enkele grove
grappen nog reel te grimlachen,
zoals bij 'Sadistic Hidden Vi
deos'. luaarin onschuldige bur
gers voor een candid camera te
horen krijgen dat hun dierbaren
tijdens een auto-ongeluk om het
leven gekomen zijn. Voor het ove
rige biedt Stay Tuned echter
vooral brave voorspelbaarheid
en ontbreekt het aan snelheid en
spanning.
Rob de Kam
Stay Tuned, te zien Alhambra Vlis-
sïngen, De Koning Hulst en Roxy Ber
gen op Zoom.
Stillevens
Sinds 1989 hebben Leontien Hooy.
Philip Veurink en Han ter Keurs
studies gemaakt van grote stille
vens, waarbij uit werd gegaan van
de omgevende ruimte, als 'wan
den' die elkaar beïnvloeden. Het
resultaat is te zien op de expositie
Wand en object, die tot 10 juli is te
bezichtigen in galerie Veurink aan
de Vlissingsestraat in Middelburg.
De galerie is op dinsdag geopend
van 14.00 tot 17.00 uur. op woens
dag en zaterdag van 10.00 tot 12.00
uur en op donderdag van 10.00 tot
13.00 uur.
vendijk, Saskia Eggink. Hansje
den Hollander. Els Hollebrandse,
Ernst Joachim. Jan Pieter Jong-
schaap, Marja de Lange, Margreet
Leydekker, Renee Mink, Laurens
Nieboer, Reinhard Schregardus en
Fransje van der Swan. De exposi
tie is op werkdagen geopend van
9.00 tot 12.00 en van 13.30 tot 16.00
uur.
En passant
Wethouder H. W. Hoogerland
opent vanavond (vrijdag) om 19.30
uur de expositie Goes 'En Pas
sant'. een overzichtstentoonstel
ling van schilderijen in acryl van
Ilse van Loo-Remijn uit Wol-
phaartsdijk, in de Grote Kerk in
Goes. Het werk toont een veelheid
aan uiteenlopende impressies. De
expositie duurt tot en met 3 juli en
is van dinsdag tot en met zaterdag
geopend tussen 10.00 en 17.00 uur.
Posters
Meyaard
De kunstenares Ludmila Michai-
lovna Kalmaeva is afkomstig uit
Minsk in Wit-Rusland. maar
woont sinds 1992 in Zeeland. Zij uit
zich met name in textielcreaties,
tekenen en schilderen. In de afge
lopen twintig jaar ontwierp zij zo'n
150 film- en theaterposters, die niet
alleen in het voormalige Oostblok,
maar onder meer ook in musea en
galeries in Parijs. VS, Australië en
Engeland ten toon werden gesteld.
In de ontmoetingsruimte van de
Stichting Basiseducatie aan de
Latijnse Schoolstraat in Middel
burg is een selectie van zo'n twin
tig van deze posters te zien. De ex
positie is iedere werkdag van 9.00
tot 16.00 uur toegankelijk.
Kunstkring
De zomerexpositie van de Zeeuw
se Kunstkring wordt tot en met 6
augustus gehouden in de hal van
het gemeentehuis in Brouwersha
ven. Wethouder mevrouw S. C. J.
B. Loschacoff-de Kanter verricht
vanmiddag (vrijdag) om 17.00 uur
de officiële opening. De tentoon
stelling omvat werk van Ad en Tes
sa Braat, Hans Cool. Leen van Dui-
Grafisch werk van Milenko Divjak
is tot en met 11 juli te zien in galerie
Hannelore Meyaard aan de Hen
drikstraat in Vlissingen. De expo
sitie wordt zondag op 17.00 uur ge
opend. Wim van Remoortel. pro
fessor in de grafiek aan het hoger
instituut voor schone kunsten in
Antwerpen, houdt een inleiding.
De galerie is geopend op vrijdag,
zaterdag en zondag van 14.00 tot
17.00 uur.
St Anna
Michel Sijnesael. conservator van
Het Rondeel te Rhenen. opent za
terdagmiddag om 15.30 uur de zo-
mertentoonstelling in het voorma
lige gemeentehuis in St Anna ter
Muiden. De expositie toont aqua
rellen van Liesbeth Huser. bronzen
van Ernest Joachim en fotografie
van Wim Krull. aangevuld met
werk van de gastexposanten Erik
Bersou (etsen), Stan Linssen (kera
mische objecten) en Ridette Mar
tens (zeefdrukken). Tot en met 29
augustus kan deze tentoonstelling
op zaterdag en zondag tussen 14.00
en 17.00 uur bezichtigd worden.
Voor het overzicht van de lopende
exposities zie pagina 17.
Alhambra
VLISSINGEN (01184-18810)
Stay tuned. Vandaag (vrijdag) 19
en 21.30 uur. zaterdag en zondag
14. 19 en 21.30 uur. maandag en
dinsdag 20 uur, woensdag 14 en 20
uur.
Oeroeg. Vandaag (vrijdag) 19 en
21.30 uur, zaterdag en zondag 14,
19 en 21.30 uur, maandag en dins
dag 20 uur, woensdag 14 en 20 uur.
Junglebook. Zaterdag, zondag en
woensdag 14 uur.
Falling down. Vandaag (vrijdag),
zaterdag en zondag 19 en 21.30 uur,
maandag, dinsdag en woensdag 20
uur.
Loaded weapon. Vandaag (vrij
dag) 19 en 21.30 uur, zaterdag en
zondag 14, 19 en 21.30 uur, maan
dag en dinsdag 20 uur, woensdag
14 uur.
Après la guerre. Woensdag 20 uur.
't Beest
GOES (01100-28142)
Geen voorstellingen.
Grand Theater
GOES (01100-15165)
Nowhere to run. Vandaag (vrij
dag), zaterdag en zondag 19 uur.
Sommersby. Vandaag (vrijdag),
zaterdag en zondag 21.30 uur.
maandag, dinsdag en woensdag 20
uur.
Junglebook. Zondag en woensdag
14 uur.
De Koning
HULST (01140-12030)
Stay tuned. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19.30 en 22 uur, zondag
16.15, 19 en 21.30 uur. maandag,
dinsdag en woensdag 20 uur.
Sommersby. Vandaag (vrijdag)
19.30 uur. zaterdag 22 uur, zondag
21.30 uur, maandag en woensdag
'20 uur.
Falling down. Vandaag (vrijdag)
en zaterdag 19.30 en 22 uur, zondag
16.15, 19 en 21.30 uur. maandag,
dinsdag en woensdag 20 uur.
Passenger 57. Vandaag (vrijdag) 22
uur, zaterdag 19.30 uur, zondag
16.15 en 19 uur, dinsdag 20 uur.
Loaded weapon 1. Vandaag (vrij
dag) en zaterdag 19.30 en 22 uur.
zondag 16.15, 19 en 21.30 uur.
maandag en dinsdag 20 uur.
Alive. Vandaag (vrijdag) en zater
dag 19.30 en 22 uur. zondag 16.15,
19 en 21.30 uur. maandag, dinsdag
en woensdag 20 uur.
Luxor Theater
TERNEUZEN (01150-20505)
Fortress. Vandaag (vrijdag), zater
dag, zondag en maandag 20 uur.
Nowhere to run. Vandaag (vrij
dag). zaterdag, zondag en maan
dag 20 uur.
Porgy and Bess
TERNEUZEN (01150-13293)
Geen voorstellingen.
Ledel Theater
OOSTBURG (01170-52735/53377)
Daens. Vandaag (vrijdag), zater
dag en zondag 20 uur.
Cinem'actueel
BERGEN OP ZOOM (01640-
54886).
Loaded weapon 1. Vandaag (vrij
dag) 19 en 21.30 uur, zaterdag 14,19
en 21.30 uur, zondag 14.16.30.19 en
21.30 uur, maandag en dinsdag 20
uur. woensdag 14 en 20 uur.
Falling down. Vandaag (vrijdag)
19 en 21.30 uur, zaterdag 14, 19 en
21.30 uur, zondag 14, 16.30, 19 en
21.30 uur, maandag en dinsdag 20
uur, woensdag 14 en 20 uur.
Nowhere to run. Vandaag (vrijdag)
en zaterdag 19 en 21.30 uur. zondag
16.30, 19 en 21.30 uur, maandag,
dinsdag en woensdag 20 uur,
Junglebook. Zaterdag, zondag en
woensdag 14 uur.
Roxy
BERGEN OP ZOOM (01640-33434)
Stay tuned. Vandaag (vrijdag) 19
en 21.30 uur, zaterdag en zondag
14, 19 en 21.30 uur, maandag en
dinsdag 20.15 uur. woensdag 14 en
20.15 uur.
Het laatste regenwoud. Zaterdag,
zondag en woensdag 14 uur.
Sommersby. Vandaag (vrijdag),
zaterdag en zondag 18.45 en 21.30
uur. maandag, dinsdag en woens
dag 20 uur.
Antwerpen
Rex - Falling down, 12.14,16.30,19
en 21.30 uur.
Rex-club - Mad dog and glory. 12.
14, 16.30. 19 en 21.30 uur.
Odeon 1 - Sommersby, 14.16.30,19
en 21.30 uur.
Odeon 2 - Daens. 14. 17.15 en 20.30
uur.
Odeon 3 - Pet sematary two. 16 jr.
14. 16.30.19 en 21.30 uur.
Odeon 4 - The distinguished gent
leman. 14. 16.30, 19 en 21.30 uur.
Quellin 1 - The piano, 14. 16.30, 19
en 21.30 uur.
Quellin 2-Candy man, 14, 16.30,19
en 21.30 uur.
Quellin3-Junglebook, 14,15.45 en
17.30 uur; Peter's friends. 19 en
21.30 uur.
Metro 1 - Indecent proposal. 14,
16.30,19 en 21.30 uur.
Metro 2 - Dragon. 14, 16.30, 19 en
21.30 uur.
Sinjoor-Alive, 14,16.30,19 en 21.30
uur.
Ambassadesclub 1 - Jennifer 8. 14,
16.30,19 en 21.30 uur.
Ambassadesclub 2 - Forever
Young, vr. zo. di. om 14.16.30,19 en
21.30 uur; The bodyguard, za. ma.
wo. om 14, 16.30,19 en 21.30 uur.
Ambassadesclub 3 - Scent of a wo
man. 14,17.15 en 20.30 uur.
Ambassadesclub 4 - Passenger 57,
vr. zo. di. do. om 14, 16.30. 19 en
21.30 uur; Under Siege, za. ma. wo.
om 14. 16.30,19 en 21.30 uur.