Jazz zet de tijd een poosje stil
To The Point groeit school uit
Mag er nog iets
overblijven van
oud-Vlissingen?
Met zijn allen in
die ene wereld
Festival Terneuzen
unplugged is nieuw
provincie dinsdag 1 junm993
Middelburgs Jazzfestival blijft sfeer van onderonsje uitademen
Jazz moet dichtbij de mensen zijn.
ook, bestaan niet vaak uit be
roepsmuzikanten. Dat brengt
gedrevenheid in de optredens,
niet blasé een uurtje spelen en
daarna een uurtje pauze. In Mid
delburg spelen ze nog de longen
uit hun lijf en de blaren op hun
handen.
Dat idee wordt nog versterkt
door het personeel in de café's.
De uitbaters hebben zonder
twijfel gelegenheidspersoneel in
dienst genomen. Jongeren, van
wie waarschijnlijk kort geleden
de last van het eindexamen is af
gevallen, nemen onwennig maar
enthousiast de bestellingen op.
Ze tappen en bedienen alsof het
helemaal niet het geld is, wat de
arbeid verzoet. Het jazzfestival
is voor hen het begin van een
veelbelovende zomer vol fees
ten.
Breda
Onweerstaanbaar dringt zich de
vergelijking op met andere jazz
festivals. Dat in Breda bijvoor
beeld: een week eerder dan in
Middelburg maar op dezelfde
leest geschoeid. Natuurlijk, de
Stadsschouwburg is het Turf
schip niet, de Bredase binnen
stad is veel groter dan die van de
Zeeuwse hoofdstad en Lionel
Hampton is voor Jasz niet te be
talen. Maar misschien is het 'm
dat nou juist: de kleinschalig
heid. de toegankelijkheid en het
feit dat je je toneelkijker rustig
thuis kunt laten.
Als de workshop De Doorbraak
in het Theatercafé Round Mid
night speelt, treffen we in het pu
bliek Peter van Gerven. Breda-
naar van geboorte en fanatiek
jazz-liefhebber. Hij komt al ja
ren, in de dagen voor Pinkste
ren, naar Middelburg. „In Breda
heb ik het vanaf het begin, eind
jaren zestig, meegemaakt. Oude-
stijl-jazz, was het toen nog. Ge
zellig, met een kroegentocht,
concerten en straatmuziek. Net
als hier. Voor mij is het bij ons
een beetje uit de hand gelopen.
Je kunt er niet meer bijkomen.
Voor de kroegen heb je schoenle
pels nodig, de concerten zijn te
massaal en op straat kun je over
de koppen lopen. Dit jaar alleen
al kwamen er 13.000 Duitsers op
af."
Geen Duitsers
Nu Peter het zegt; waar zijn de
Duitsers? Daar hebben we er in
Middelburg normaal gesproken
toch genoeg van. Maar tijdens
de kroegentocht hoor en zie je ze
niet. We herkennen Goesenaren,
Vlissingers en lui van alle over
kanten. Maar Duitsers, nee. Het
Middelburgs Jazzfestival lijkt
Zeeuwser dan het ringsteken.
Het feit dat ook Zeeuwse bands
een plaats hebben gekregen in
het programma, helpt daar on
getwijfeld aan mee. Zeeland
blijkt behoorlijk wat kwaliteit
binnen de grenzen te hebben, ge
noeg om verschillende café's een
hele avond stampvol te houden.
Champaigne Charlie. Crush en
Feen Brothers zorgden ervoor
dat er tot bij enen niemand meer
bij kon in La Baguette. Meccano
en in de Harlekijn.
Al spelen Champaigne Charlie
en de Feen Brothers vrijdag
avond totdat het gelegenheids-
personeel op de wenkbrouwen
loopt, zaterdag staan ze alweer
op de Vismarkt, een plek die
voor de muziek van na de oorlog
en voor zwoele jazz gemaakt
lijkt. Intussen vormen zich, uit
het winkelend publiek, grote cir
kels van mensen rond de dweil-
bandjes en voor de podia op de
Markt en in de winkelstraten.
Arthur Brown is er ook weer bij.
De avond tevoren nog in Alassio
de sterren van de hemel ge
speeld en nu een trekker op het
Marktpodium. Overal klinkt het
koper, trillen snaren en ramme
len vingerhoedjes over het was
bord. Overal klinken ook regel
matig applausjes op.
Het publiek geniet. De mensen
die moeten staan net zo goed als
degenen die een terrasstoel heb
ben bemachtigd. „Ik kan hier
wel tot oktober blijven zitten",
verklaart de vrouwelijke helft,
van een ouder echtpaar vanuit
een witte kunststof stoel op de
Markt. „Dan zou je een dikke
parkeerbekeuring krijgen, want
ik moet over vijf minuten gaan
bijvullen, ontnuchtert haar
man. Nou goed. één minpuntje:
waar tijdloze muziek de klok
lijkt stil te zetten, tikken de el
lendige parkeermeters onver
biddelijk door en niemand weet
zeker of de jazz ook parkeer
wachters milder maakt. Maar
als dat het enige is..„
door Harmen van der Werf
Werknemers van de Konink
lijke Schelde Groep in
Vlissingen kijken verwonderd.
Wie interesseert zich nu voor de
hlaas, de fluit of hoe het luid
ruchtige tijdsignaal van I)e
Schelde ook mag heten Nie
mand weet beter, dan dat die el
ke werkdag acht keer over Vlis
singen schalt. Tot in de buiten
wijken en Oost-Souburg is de
blaas te horen, bij de juiste win
drichting. Al jaren en jaren.
E. van Hoepen, hoofd bouwbu
reau bij De Schelde, vindt de be
langstelling voor de blaas maar
zo zo. „Het is nostalgie. Iedereen
heeft tegenwoordig een hor
loge." Van Hoepen is op z'n
hoede. Omwonenden klagen
over zwaar verkeer van De
Schelde. Voor Vlissingen een
unicum. De Schelde was heilig
waarom zo?
als grootste werkgever. Die tijd
is voorbij. Van Hoepen vreest
ogenschijnlijk dat de blaas ten
prooi zal vallen aan klaagzucht.
„Maak er alsjeblieft geen verve
lend verhaal over. Iets van tradi
tie mag toch wel overblijven."
Geen horloge
Wanneer De Schelde het fluitsig
naal heeft ingevoerd, is nergens
meer te achterhalen. G. A. de
Kok besteedt er geen aandacht
aan in De Koninklijke Weg, het
historisch standaardwerk uit
1975 over de honderd jaar oude
fabriek. Al ver voor de oorlog
moet. de blaas over stad Vlissin
gen hebben geklonken. Gepen-
sionneerden van het bedrijf zijn
er mee opgegroeid. „Het was een
hulpmiddel", vertelt Van Hoe
pen. „De arbeiders reden erop.
Ze hadden geen horloge nodig
Veel werknemers woonden voor
de oorlog vlakbij De Schelde.
Bijna iedereen ging 's middags
thuis eten. Ze leefden op de
blaas.
S. van Kuijk, bewoonster van de
Glacisstraat, schrikt alleen op
als die gaat. „Als ik achter in de
tuin ben, klinkt die keihard
door." Ze woont nog niet lang in
Vlissingen en kan de toeter, zo
als ze de blaas noemt, nauwe
lijks waarderen. „Ik vind het zo
ouderwets, zo schools. Als je
daar werkt, lijkt het me vreselijk
irritant."
Kinderen
„Van mij mag ie weg", zegt N. de
Waal resoluut. Zij is ook een
nieuwkomer aan de Glacis
straat. „Ik ga niet lopen klagen,
maar ik word er wakker van." J.
Schillemans, vijftien jaar be
woonster van de Glacisstraat.
vindt dat soms handig. „Als ik
me verslapen heb." Toch mag
van haar de blaas verdwijnen,
hoewel. „Als ik hem hoor en de
kinderen spelen op straat, ga ik
ze waarschuwen, Het verkeer, de
drukte van De Schelde is erger."
Veel positieve geluiden over de
blaas kunnen in de Glacisstraat
niet worden opgetekend. J. Vane
die in twee aaneengesloten gara
ges een handel in onder meer
meubelen drijft, sluit zich echter
aan bij hoofd bouwbureau Van
Hoepen. 'Handen af van onze
blaas'. „Die fluit bestaat al lan
ger dan de mensen die hier wo
nen. Ik vind het gezellig, leuk.
Blijft er tenminste wat van oud-
Vlissingen over. Alle bedrijven
hadden vroeger zoiets. De blaas
is De Schelde. De Schelde is nog
steeds Vlissingen. Welke bedrij
ven er ook bijgekomen zijn. Pe-
chiney, Hoechst. dat is geen Vlis
singen."
Fluit
De portier in het nieuwe kantoor
bij de hoofdpoort bedient de
blaas met een druk op de knoop.
Het apparaat staat schuin ach
ter hem. op een loods. De blaas
ziet eruit als een gewone fluit.
Vroeger werd er stoom doorheen
gedreven, tegenwoordig samen
geperste lucht. „Het valt nauwe
lijks meer op", vindt portier C.
Dekker. „Het is zoiets als het tik
ken van de klok in huis. Mensen
accepteren het daarom nog al
tijd. denk ik. Het is zo gewoon."
Klokslag twaalf uur gaat de
blaas. Werknemers trekken de
binnenstad in. L. van Luijk gaat
'een luchtje scheppen', zoals hij
zegt. „Het is ergens flauwekul.
Om tien voor half één gaat ie
weer. Zo van: 'hè, je moet terug
komen'. Ik weet heus wel dat ik
een half uur pauze heb." „Afza
gen", reageert J. J. Kamerling
spontaan. Zijn oudere collega
J.W. de Wolf kijkt er genuan
ceerd tegenaan. „Ik heb aan de
Verkuyl Quakkelaarstraat ge
woond, hier vlakbij. Ik hoefde
nooit op mijn horloge te kijken.
Hij heeft vijftig jaar geblazen,
laat 'm nog maar vijftig jaar bla
zen."
De blaas van De Schelde in Vlissingen.
foto Ruben Oreel
De band To the point kan volgende week nog beste schoolband van Nederland worden. foto Peter Nicolai
Zeeuwen in finale beste schoolband van Nederland
door René Hoonhorst
Ze kunnen volgende
maand nog tot 'beste
schoolband van Nederland'
worden gekozen, maar scho
lieren zitten er dan waar
schijnlijk niet meer in 'To The
Point'. Twee van de zes band
leden zwoegden vorige week
aan de laatste eindexamenop-
gaven en drie van hen haal
den vorig jaar reeds het di
ploma aan de Jansenius-
school. Alleen toetsenist Pe
ter van Kouteren zit nog op
school. Hij blokt echter niet
meer voor zijn havo- of vwo-
papiertje maar is al jaren mu
ziekdocent.
De bandleden zouden het
prachtig vinden om begin juli
in het Utrechtse muziekcen
trum Vredenburg als beste
band uit de bus te komen. Als
'schoolband' zal To The Point
zich daarna echter niet meer
afficheren. Tot nu toe vielen de
bandjes van het Jansenius,
net als op vele andere scholen,
aan het einde van bijna elk
schooljaar uitelkaar omdat de
muzikanten uitzwermen naar
To The Point speelde tot nu
toe vooral covers. Stevige
nummers van de Ramones en
Toto, luchtige van Gruppo
Sportivo, zwaarmoedige van
The Cure. Van alles wat dus,
maar de favorieten waren en
zijn de grootheden van de
symfonische rock: Pink Floyd,
Genesis en Yes. Muziek die
vooral in de jaren zeventig ma
teloos populair was, gaat het
ook twintig jaar later weer he
lemaal maken als het aan To
The Point ligt. „Nu we zelf ook
nummers schrijven, blijkt het
toch het meest de kant van
symfonische rock op te gaan.
Die muziek vinden we toch het
leukst", zegt Misja.
Dat Misja. Inge van Bremen
(zangi, Björn Boerdam (zang
en bas), Davy Wentzler (gi
taar). Frank Schansema en
Peter van Kouteren (beiden
toetsen) niet de enigen zijn,
blijkt aan het toenemend aan
tal optredens in de regio.
Finale
Ook buiten Zeeuwsch-Vlaan-
deren lijkt de muziek in de
smaak te vallen. Na het toe
zenden van een demonstratie
bandje wist de vakjury niet
hoe snel ze naar Hulst moest
komen om de band aan het
werk te zien. In de tussenstand
voor de finale (waar zestien
schoolbands aan mee mogen
doen) staat To The Point nog
steeds fier boven aan. Van
Kouteren: „Er zijn nu elf fina
listen bekend, dus kunnen nog
hoogstens vijf groepen boven
ons eindigen."
Een ereplaats tijdens het fina
lefestival de eerste week van
juli (de precieze datum is nog
niet bekend) is met de voorlo
pige toppositie niet gegaran
deerd. „Maai- het is in elk geval
al fantastisch om eens in Vre
denburg op te treden", vindt
Misja van Waterschoot.
In het Hulster gemeenschaps
centrum Den Dullaert krijgt
To The Point vrijdag 4 juni de
kans om alvast voor een groot
publiek te oefenen. De band
speelt dan als 'hoofdact' in de
grote zaal. Dyspepsia, met on
der anderen bandleden van de
Terneuzense scholen Zelden-
rust en Petrus Hondius, ver
zorgt het voorprogramma, dat
om 20.00 uur begint.
hogescholen en universitei
ten. Bij To The Point is dat
niet anders, maar de groep be
gint net zijn draai te vinden en
de zes bandleden denken er
daarom niet over om de groep
op te doeken.
Plezier
Dat To The Point studieperi
kelen en studentenleven vèr
buiten Zeeuwsch-Vlaanderen
zal overleven, staat voor
drummer Misja van Water
schoot als een paal boven wa
ter. „We repeteren elke zater
dag in het schoolgebouw. En
ik weet zeker dat iedereen de
oefensessies trouw blijft be
zoeken. We hebben er gewoon
erg veel plezier in en aan de
stijgende vraag naar optre
dens is te zien dat ook anderen
onze muziek waarderen."
oor Mieke van der Jagt
I" azz is van oorsprong de mu-
ziek van gewone mensen,
'elke virtuoos er ook mee aan
e gang gaat, de charme wordt
epaald door sfeer, intimiteit,
;rlijk koper, gespannen vellen
vooral de geringe afstand
an de muzikant tot het pu-
liek. Op z'n best is jazz 'unplug-
;d', niet of nauwelijks ver-
erkt en de organisatoren van
et Middelburgs Jazzfestival
ebben dat goed begrepen,
'aar elders gerenommeerde
stivals ten onder dreigen te
aan aan het eigen succes, bleek
e Jazz Activiteiten Stichting
eeland (Jasz) ook het zestiende
stival de sfeer van een onder-
ïsje te kunnen geven. Naast de
mcerten op donderdag en za-
irdag in de Stadsschouwburg,
racht Jasz vrijdagavond en za-
irdagmiddag de muziek waar
thuishoort: op straat en in de
roeg.
'at maakt het Middelburgse
zzfestival tot een evenement
aarnaar je opgetogen kunt uit-
jken? Allereerst het feit dat
;en strikte regels worden toe-
;past in het programma. Krap
5 helft van alle twintig bands in
kroegen kan onder het kopje
zz worden ondergebracht,
lues, regelrechte pop, funk,
ick en soul brengen ook dege-
?n op straat die niet zo warmlo-
;n voor de muziek van hun ou-
jrs. De groepen lijken geselec-
:erd op de belangrijkste eigen-
:hap van jazz: muziek van
ichtbij. Zo dichtbij, datje er als
tehoorder deel van kunt uitma-
sn en er, naar gelang leeftijd en
lorkeur, ingetogen bij kunt be-
egen, beschaafd dansen, uitge-
iten swingen en desnoods uit
e bol gaan.
ijdens de kroegentocht tref je
e dansers en de swingers overi-
;ns vooral onder de veertigers
an. In Bar American, waar Gip-
i Rose stevige bluesrock
jeelt, staat het publiek het
;ilst. In de Herberg doet het
wing Fire Quartet de kroeglo-
ers, minstens 20 jaar ouder dan
ie in de hardrock-bar, dansen.
(iet blasé
ie ongedwongen sfeer wordt
oor een deel ook bepaald door
?n zekere vorm van amateuris-
le. In gunstige zin. Al is het de
;stiende keer. alles en iedereen
laakt een indruk niet door de
ol geverfd te zijn. De bands,
oe professioneel van kwaliteit
ever is een speciaal voor Terneuzen unplugged samengestelde
uid. foto Peter Nicolai
oor Hans Heijt
n navolging van gerenom
meerde collega's als Eric
Iapton, Neil Young en Golden
arring grijpen ook vier
eeuws-Vlaamse bands naar de
koestische muziekinstrumen-
:n. Op het terras van de jonge-
mvereniging Kalashnikov
'ordt zaterdag 5 juni het festi-
al 'Terneuzen unplugged' ge-
ouden met optredens van Tra-
elling Compagnions, The Love
len, de Band Zonder Nut en Fe-
er.
odium-programmeur Leo van
Velde van Kalashnikov geeft
an dat de jongerenvereniging
geruime tijd met het idee rond
?p om tijdens het Schelde
azz-Festival een muzikale acti-
teit te organiseren. „Op een ge
wen moment kwam iemand
iet de suggestie een unplugged
stival te organiseren en dat
lan vonden we heel aantrekke-
ik. De laatste jaren proberen
e namelijk meer variatie aan te
rengen in de muzikale evene-
lenten die we organiseren,
aarvoor waren we vooral geo-
ênteerd op hardcore muziek,
en unplugged festival heeft bo-
;ndien als voordeel dat we de
ands buiten kunnen laten spe-
n. Voor een versterkt optreden
a straat zou de gemeente Ter-
ïuzen nooit toestemming heb-
m gegeven."
erneuzen unplugged wordt om
uur geopend door de gelegen-
ïidsformatie Travelling Com-
agnions. De leden van deze
oep spelen gewoonlijk in ande
re Zeeuws-Vlaamse bands en
brengen covers van onder ande
ren J. J. Cale.
The Love Men speelt vooral ei
gen composities en is een nieuw
experiment van de Axelse muzi
kant Hahamandad. Na het op
treden van The Love Men is de
Band Zonder Nut aan de bèurt
met een mengeling van blues,
rock en diverse andere stijlen.
door Bart Mullink
Arm, ziek en zielig, kort
om zwaar hulpbehoe
vend, zijn ze niet in de Tan-
zaniaanse plaats Maore.
Hulp geven is ook niet het
eerste doel van de voorgeno
men vriendschapsband,
verklaart de voorzitter van
de Werkgroep Ontwikke
lingssamenwerking van
Zierikzee, wethouder D. van
der Wekken. Het gaat hem
vooral om stimulering van
het 'mondiaal denken'. Dat
week 22
wil hij morgen, woensdag,
duidelijk maken op een
openbare bijeenkomst in
Zierikzee.
Na jaren zoeken heeft Zie
rikzee eindelijk een partner
gevonden in de Derde We
reld. De werkgroepleden ko
men uit alle geledingen van
de Zierikzeese samenleving
en het was een hele kunst om
die allemaal op een lijn te
krijgen. De inwoners van
Maore lopen nu voorop: zij
willen wel. Zierikzee moet
formeel nog beslissen. Maar
Van der Wekken heeft er alle
vertrouwen in. want mon
diaal denken is naar zijn
overtuiging in ieders voor
deel.
Het betekent in zijn ogen dat
„mensen zich ervan bewust
zijn dat iedereen deel uit
maakt van die ene grote we
reld." Dat moet leiden tot
een gevoel van verantwoor
delijkheid voor en solidari
teit met mensen elders op de
wereld die het wellicht min
der hebben getroffen. Pret
tig voor allen, meent hij,
want mondiaal denken ver
rijkt ook je eigen leven. Van
de anderen kun je een hoop
leren, licht hij toe. Al is het
maar dat ieders eigen leefwe
reld betrekkelijk is.
Samenwerking met een
plaats in een ander wereld
deel had het doel ook kun
nen dienen, erkent hij. Toch
is hij blij dat de blik weer
eens wordt gericht op Afrika,
omdat de ruime aandacht,
voor Oost-Europa de Derde
Wereld al te veel van de
agenda drukt.
Covers
De groep Fever is speciaal voor
Terneuzen unplugged samenge
steld en bestaat voor driekwart
uit leden van de funky-rap band
Jamm:E. „Met onze vaste groep
spelen we veel eigen nummers,
maar met Fever gooien we het
vooral op covers van Frank Zap
pa, Lenny Kravitz, David Syl
vian en Thomas Dolby", zegt
zangeres Mo Krijnen van Fever/
Jamm:E. Krijnen legt uit dat de
muzikanten het optreden op
Terneuzen unplugged vooral
zien als een aardige afwisseling
voor de muziek die ze anders ma
ken en dat ze met hun akoesti
sche concert zeker niet een trend
willen volgen. Krijnen: „Zo'n un
plugged optreden is voor ons een
leuke uitdaging omdat we ande
re instrumenten uit de kast ha
len. Zo speelt de drummer van
Jamm:E gitaar op Terneuzen
unplugged en wordt de elektri
sche bas vervangen door de con
trabas. Zelf heb ik er veel ver
trouwen in. De muziek swingt
misschien iets minder, maar tij
dens het repeteren viel het me
op dat de zang bij akoestisch
spelen veel warmer klinkt."
fotografie Ruden Riemens
