Sociale zekerheid op de snijtafel
PZC
Bosnië voor president Clinton
een keuze tussen twee kwaden
Topcriminelen gaan
vrijuit door beter
financieel inzicht
Geest van Pétain
waart door Parijs
E
w
ne
opinie en achtergrond
Prof. Piet van Wijngaarden ziet parlementaire enquête als een katalysator
S(
En als zo'n gifwolk nou eens
bij ons komt aandrijven?
sp<
F
WOENSDAG 12 MEI 1993
door Mare Peeperkorn
Of het zin heelt, die parle
mentaire enquête sociale
zekerheid, herhaalt de hoogle
raar de vraag terwijl hij naden
kend door het raam naar buiten
staart. „Inhoudelijk gezien ab
soluut niet. Al het materiaal dat
verzameld had kunnen worden,
is al verzameld. Maar het kan
wel de discussie versnellen
over een nieuwe opzet van de
uitvoeringsorganisaties. Dat is
de winst, anders waren we nog
drie jaar voortgehobbeld op de
zelfde wijze".
Piet van Wijngaarden, hoogle
raar Vraagstukken Sociale Ze
kerheid aan de Rijksuniversiteit
Utrecht, werd onlangs uitgeno
digd door enquêtecommissie-
voorzitter Buurmeijer. Of hij zijn
licht eens wilde laten schijnen
over de vraag waar het fout is ge
gaan met de uitvoering van de
wao. de ww en de Ziektewet. Een
informeel gesprek, waarbij Van
Wijngaarden de enige 'onafhan
kelijke' was in een gezelschap
dat verder bestond uit bestuur
ders en uitvoerders van de so
ciale wetten.
De hoogleraar mag zich deskun
dige op het terrein van de sociale
zekerheid noemen. Naast zijn
baan bij de universiteit bekleedt
Van Wijngaarden de functies di
rectie-adviseur voor de sociale
dienst in Den Haag, voorzitter
van het onderzoeksoverleg so
ciale zekerheid en bestuurslid
van het Nederlands Genoot
schap Sociale Zekerheid. Ook
maakt hij sinds 1982 deel uit van
het Europees Instituut Sociale
Zekerheid, waarin ieder EG-
land vertegenwoordigd is.
Harde schokkende nieuwsfeiten
zullen niet boven tafel komen,
verwacht Van Wijngaarden als
de enquêtecommissie deze week
de openbare verhoren begint.
„De conclusies zullen voor de
hand liggen, dat de uitvoerings
organisaties. de bedrijfsvereni
gingen dus. te passief waren, te
veel gericht öp het verstrekken
van een uitkering in plaats van
het vinden van werk. Dat dat
komt door de belangenverstren
geling van de sociale partners in
de bedrijfsverenigingen. Dat het
toezicht onvoldoende was. dat
de politiek onuitvoerbare wet
ten heeft bedacht en vervolgens
de zaak op zijn beloop gelaten".
Interessanter dan wat er fout is
gegaan, is de vraag hoe dit heeft
kunnen gebeuren en hoe dit in
toekomst is te voorkomen. De
'waarom-vraag' beantwoordt
Van Wijngaarden met een ver
wijzing naar de ontstaansge
schiedenis van Neerlands onvol
prezen sociale stelsel.
„Halverwege de jaren '50 hing
Nederland achter in het peloton
in vergelijking met de rest van
Europa als het ging om de so
ciale voorzieningen. In 1967 wa
ren we nummer 1Er is in die tus
senliggende jaren dus ontzet
tend veel gebeurd".
Van belang hierbij was wat Van
Wijngaarden de 'pacificatie van
de uitvoeringsorganisaties'
noemt. Tot 1952 lagen de confes
sionele partijen KVP, CHU en
SOCIALE ZEKERHEID
De Parlementaire Enquête Prof.Piet van Wijngaarden ...'overheid moet recht op werk garanderen'..
foto Roland de Bruin/GPD
ARP voortdurend in de clinch
met de sociaal-democraten over
de vraag wie de sociale wetten
moest uitvoeren. De voorlopers
van het CDA beschouwden dit
als het domein van de sociale
partners (werkgevers en vak
bonden), de PvdA wilde dat ook
op dit terrein de overheid een
stevige vuist in de pap kreeg.
In 1952 bereikten de partijen een
compromis waarmee de basis
van het huidige stelsel werd ge
legd: de werknemersverzekerin
gen kwamen in handen van de
sociale partners, de volksverze
keringen werden een overheids
zaak. Van Wijngaarden: „Daar
mee viel de belemmering weg
die heel lang nieuwe sociale wet
geving had tegengehouden. Dat
zie je ook aan de verkiezingspro
gramma's daarna. Politieke par
tijen beginnen tegen elkaar op te
bieden, dingen naar de kiezers
gunst met dat soort regelingen".
De opbouw van het sociale stel
sel werd ideologisch gevoed.
„Het briesje van rechtvaardig
heid en gelijkheid dat over Eu
ropa trok, werd ia Nederland een
door Henk Postma
De Nederlandse politie hinkt
nog steeds op één been. Te
vaak blijven kopstukken van
misdaadorganisaties buiten
schot, omdat de politie niet in
staat is aan te tonen dat zij het
geld opstrijken.
Deze trieste boodschap komt
van mr C.D. Schaap, hoofd van
Interpol Nederland. Hij sloeg
gisteren alarm tijdens een stu
diedag over het witwassen van
misdaadgeld via banken en an
dere financiële instellingen. Se
rieuze bestrijding, aldus
Schaap, is pas mogelijk wanneer
de politie een volwaardige finan
ciële poot krijgt.
Volgens Schaap, ook hoofd van
de afdeling Finaneieel-Econo-
mische Criminaliteit van de'
Centrale Recherche Informatie
dienst (CRI), heeft de politie nog
absoluut te weinig financieel ge
schoolde rechercheurs in huis
om met succes te kunnen optre
den tegen leiders van inter ina-
tionale misdaadorganisaties.
Die verdienen soms fabelachtige
hoeveelheden geld door anderen
misdrijven uit te laten voeren,
zoals handel in drugs, wapens of
beschermde diersoorten.
Justitie maakt de laatste tijd
mooie sier met de oprichting van
de Bureaus Financiële Onder
steuning. die nu een landelijk
dekkend netwerk vormen. Maar
dat is, zegt Schaap, niet meer
dan een 'eerste en beperkte aan
zet'. „Alleen al wat betreft het
kwantitatieve aspect moet ik
helaas nog constateren dat het
aantal financieel georiënteerde
rechercheurs slechts een drup
pel op een gloeiende plaat is en
nog in geen enkele verhouding
staat tot het aantal traditionele
rechercheurs".
Ook kwalitatief staat de politie
volgens hem op achterstand.
„Als tegenhanger van de door
criminele organisaties inge
huurde deskundigen dienen we
minimaal op centraal niveau
voorzieningen te treffen. De
poule van forensische accoun
tants van de CRI is in haar hui
dige vorm (vijftien formatie
plaatsen) te beperkt en dekt niet
alle vereiste deskundigheden".
Loze maatregel
Banken en andere financiële in
stellingen worden dit jaar bij wet
verplicht om 'ongebruikelijke
transacties' te melden. Is er een
redelijk vermoeden dat er een
luchtje aan het geld zit. dan
moet de bank dit opgeven.
Bankpersoneel dat in gebreke
blijft, is strafbaar wegens heling
storm die zeker tien jaar aan
hield. Een uitstekend sociaal ze
kerheidsstelsel was het resul
taat. Nederland was nummer 1
in Europa en daar waren de poli
tieke partijen blij mee. dat vond
men geweldig", aldus Van Wijn
gaarden.
Rimpelingen
De zorg-ideologie. die wat heden
ten dage 'activerend arbeids
marktbeleid' wordt genoemd
bijna per definitie uitsloot, stuit
te ook financieel niet op bezwa
ren. De economische groei was
jaar in jaar uit hoog. de bomen
leken tot in de hemel te groeien.
Toch vertoonden zich ook des
tijds al enige rimpelingen op het
verder nog glanzende oppervlak
van het stuwmeer aan sociale
wetten.
De toenmalige minister van so
ciale zaken Veldkamp vroeg in
1967 de Sociaal-Economische
Raad (SER) om advies over een
goedkoper en eenvoudiger stel
sel van de sociale zekerheid: één
uitvoeringsorganisatie per regio
waarin de sociale partners
slechts op afstand een rol in
speelden. Het idee van een 'so
ciale supermarkt', waar anno
1993 een kamermeerderheid
mee te winnen is.
De SER schakelde tot twee maal
onderzoeksbureaus in. In 1984
kwam er een advies van de SER
op tafel, dat erop neer kwam dat
alles bij het oude bleef. Pogin
gen om het sociale stelsel op een
andere leest te schoeien, stuit
ten op een ijzeren driehoek in de
besluitvorming: vakbonden,
werkgeversorganisaties en
(vooral de confessionele) poli
tieke partijen. „De politiek heeft
de zaken bewust op z'n beloop
gelaten", aldus Van Wijngaar
den.
Europa
Hoewel de onrustbarende stij
ging van het aantal wao'ers al
begin jaren '70 werd gesigna
leerd sloegen de politieke partij
en daar geen acht op. Het advies
in 1979 van de ambtelijke com-
missie-Lamers (het zoveelste
pleidooi voor volumebeleid, on
afhankelijk toezicht, 1-loket ge
dachte, meer macht voor de
overheid) vermocht dan wel de
toenmalige bewindslieden over
tuigen, de Tweede Kamer was
nog niet zover.
De omslag in het parlement si
tueert Van Wijngaarden rond
1985. De gevolgen van de econo
mische recessie waren voelbaar,
de financiering van het sociale
stelsel stond onder druk. „Daar
bij kwamen de vergelijkingen
met andere Europese landen.
'Moetje eens kijken' werd er ge
roepen, 'we hebben twee, drie
keer zoveel zieken en arbeidson
geschikten als in het buiten
land'. Toen bleek de heel lage ar
beidsparticipatie in Nederland
en de heel hoge participatie in de
sociale zekerheid".
Het streven naar één Europa
met de bijbehorende normen
voor financieringstekort en las
tendruk, zette hét stelsel nog
verder onder druk. „Op den duur
kon de politiek er niet meer om
heen, met name de ontwikkelin
gen in de wao met. Maar ook de
stelselherziening van 1987 (min
der uitkeringen, eenvoudiger
stelsel), bleek een totale misluk
king. Er zijn zelfs wetten bij ge
komen".
Voeg daarbij de toenemende in
dividualisering waarop het so
ciale stelsel niet is afgestemd en
de soms complexe wetgeving, en
de chaos is compleet. „De poli
tiek heeft geen vat meer op de
problemen. Ik geloof dat het die
oprechte bezorgdheid is geweest
die de Kamer deed besluiten tot
een parlementaire enquête. In
wezen gaat het om het primaat
van de politiek".
De analyse van Van Wijngaar
den over het debacle bij de werk
nemersverzekeringen, staat
haaks op de beweringen van oud-
Unilever-topman Beek. Deze
meent dat de grote bedrijven,
met medeweten van vakbonden
en de werkgeversorganisatie
VNO, doelbewust de wao heb
ben gebruikt om hun perso
neelsbestand af te slanken.
Van Wijngaarden zegt geen aan
wijzingen te hebben die duiden
op een bewuste strategie, een te
voren geraamd complot van een
congsi van groot-industriëlen.
„Wat je wel kunt constateren, is
dat het dumpen van werkne
mers in de wao plaatsvond en
kennelijk vanzelfsprekend was.
Het is in grote 'mate gebeurd,
maar geen van de politieke par
tijen heeft destijds aan de bel ge
trokken".
Van Wijngaarden hoopt dat het
enquête-rapport de katalysator
wordt voor een ander sociaal
stelsel. Volgens de hoogleraar is
er maar één echte oplossing om
uit de problemen te raken: meer
banen, vooral in deeltijd en aan
de onderkant van de arbeids
markt.
„Het recht op werk, dat zou de
verantwoordelijkheid van de
overheid moeten zijn. De groep
mensen waarjehetover hebt, ar
beidsongeschikten en langdurig
werklozen, voldoet niet aan de
eisen die werkgevers aan een re
guliere baan stellen. Dus moetje
deeltijdbanen en laagbetaalde
banen scheppen. Dat heeft als
consequentie dat je het mini
mumloon moet loslaten. Kijk
naar de Verenigde Staten, daar
heeft dat proces plaatsgevon
den. Waar wij naai' moeten stre
ven, is een combinatie van een
sociaal aanvaardbaar inkomen
én werk".
Om te voorkomen dat de laagbe
taalde deeltijders onder het be
staansminimum zakken, pleit
Van Wijngaarden voor een ge
deeltelijk basisinkomen van
zo'n zeshonderd gulden per
maand voor iedereen.
wanneer blijkt dat het geld in
derdaad uit de onderwereld af
komstig is. Een nogal loze maat
regel, vindt Schaap, zolang de
politie niet 'in brede zin meer fi
nancieel gericht' kan optreden.
„Zonder dat zal er geen sprake
kunnen zijn van een adequate
strafrechtelijke follow-up op de
Wet ongebruikelijke transac
ties".
Justitie is volgens Schaap te
snel tevreden. „Bij de afronding
van ieder zich daarvoor lenend
onderzoek dient de vraag ge
steld te worden waar de crimi
nele winst is gebleven en hoe de
ze ontnomen kan worden. Pas
dan is er sprake van een succes
volle afronding van een onder
zoek".
Overigens benadrukt Schaap
dat hij niets wil afdoen van de
traditionele, op de delicten zelf
gerichte aanpak. „Kosten nog
moeite zijn gespaard om hier
voor methodieken en technie
ken te ontwikkelen. De Neder
landse politie mag hierin zeker
bijzonder professioneel worden
genoemd".
De chef van Interpol-Nederland
laat doorschemeren dat interna
tionale criminelen op grote
schaal Nederlandse banken en
andere financiële instellingen
misbruiken om hun geld via
steeds ingewikkelder construc
ties van kwade reuk te ontdoen.
In de Verenigde Staten en Enge
land zijn al eerder wetten ge
maakt die dergelijke witwa
spraktijken bemoeilijken. Wel
licht zuigt Nederland daardoor
momenteel misdaadgeld aan.
zei Schaap.
Vreemde valuta
Hij weigert duidelijke cijfers te
noemen. Desgevraagd wil
Schaap wel kwijt dat de laatste
tijd bij het oprollen van bendes
opvallend grote hoeveelheden
dollars en ponden worden ge
vonden. Hij leidt daaruit af dat
misdaadorganisaties zo veel
geld verdienen dat ze steeds
meer moeite hebben het onge
merkt in omloop te brengen. Hij
schat - 'maar dat is koffiedik kij
ken' - dat de banken per jaar cir
ca 4.000 verdachte transacties
zullen melden.
Een aantal banken werkt al op
vrijwillige basis samen met Jus
titie. Iedere storting van 25.000
gulden of meer. of de afzonderlij
ke storting van diverse kleinere
sommen geld tot eenzelfde be
drag, moet voortaan bij het ba-
liepersoneel een lichtje doen
branden. Er zijn diverse criteria
ontwikkeld die bepalen wanneer
dergelijke stortingen als ver
dacht moeten worden be
schouwd.
van onze correspondent
in Washington
Hans de Bruijn
Je leert over het algemeen
meer van je mislukkingen
dan van je successen. Mis
schien is dat wel de belang
rijkste reden voor de aarzelin
gen bij veel Amerikanen om
zich in een militair avontuur
in Bosnië te storten. Over de
Golfoorlog of Grenada hoor je
de Amerikanen dezer dagen
nauwelijks, over Vietnam en
Bay rut zwarte bladzijden
in hun militaire historie
des te meer.
Vietnam leerde hen dat je je
niet in een onoverzichtelijke
oorlog moet laten meeslepen,
waarvan doel en duur niet op
voorhand bekend zijn en je
met een onberekenbare tegen
stander te maken hebt. Bay-
rut, waar nu tien jaar geleden
een autobom 241 mariniers
het leven kostte, leerde dat
slechte voorbereiding en een
'wij-zullen-dat-varken-wel-
eventjes-wassen'-mentaliteit
fataal kunnen zijn.
En voor alle gevallen geldt: je
begint niet aan een oorlog als
je niet zeker bent van de steun
van de bevolking. Vooral met
dat laatste heeft president
Clinton te maken, nu hij zijn
opties weegt voor een militair
ingrijpen in Bosnië. De Ameri
kanen voelen er in meerder
heid niets voor om soldaten
naar het vroegere Joegoslavië
te sturen: zelfs niet om er vrij
risicoloos bommen af te wer
pen.
Ook de steun van het Congres,
dat zich wellicht minder door
emoties laat leiden, is aller
minst zeker. De Democrati
sche en Republikeinse leiders
steunen Clinton, al weten ook
zij niet precies waarmee, maar
de grote meute 'gewone' parle
mentariërs moppert al dagen
lang. „Veel Congresleden zijn
gefrustreerd en schreeuwen
om informatie", zegt de Demo
cratische Afgevaardigde Lee
Hamilton.
„Maar", vindt Thomas Foley,
de Democratische leider in het
Huis van Afgevaardigden, „als
we ons concentreren op de
coördinatie met het Congres,
de samenwerking met de
bondgenoten en de leiding
door de VN, dan zal een ver
zoek van de president worden
gehonoreerd". Foley stelt dat
nooit een Amerikaanse presi
dent ten oorlog is getrokken,
die niet de steun van het Con
gres had.
Maar Clinton zal al zijn poli-
ifsst A
De burgeroorlog in Bosnië is voor Amerikaanse militairen heel wat ingewikkelder dan de
'schoonmaak-actie' in Somalië, waar mariniers december vorig jaar de 'Stars and Stripes' hesen.
foto Reuter
President Clinton in zijn
ovale kamer in het Witte
Huis.
tieke verkopersgaven uit de
kast moeten halen om de
Amerikanen te overtuigen. Er
is in de Amerikaanse media al
bevreemd opgemerkt dat de
president nog steeds geen toe
spraak tot het volk heeft ge
houden om over zijn opties en
overwegingen te praten. In
zijn wekelijkse radiotoe
spraak van afgelopen zater
dag meed Clinton het onder
werp Bosnië zelf volledig.
Niet voorbereid
„We hebben de Amerikanen
totaal niet voorbereid op mili
taire actie", zegt de Republi
keinse leider Robert Dole, die
Clinton overigens stednt. De
Amerikanen zijn bovendien
niet bereid de president het
voordeel van de twijfel te ge
ven, zolang van de Europese
bondgenoten geen duidelijk
signaal komt dat zij mee in het
schuitje willen stappen. De
Amerikanen hebben momen
teel weinig op met 'Europa'.
Washington schuift de schuld
van de besluiteloosheid in de
schoenen van de Europeanen,
die niet weten wat zij willen
met de burgeroorlog in hun ei
gen 'achtertuin', die niet voe
len voor luchtaanvallen maar
wel de Amerikanen bekritise
ren, die geen grondtroepen
willen leveren om de Serviers
op de knieën te dwingen. Toch
blijft het uitgangspunt dat er
„eenheid met de VS" moet
zijn.
De Europeanen zoeken bij de
Amerikanen leiderschap,
maar hebben nog niet in de ga
ten dat het Amerika van Clin
ton niet hetzelfde is als het
Amerika van George Bush.
Tijdens de Koude Oorlog
maakten de VS in Europa de
dienst uit als het om veilig
heidskwesties ging. maar dat
is niet meer zo. Een meer en
meer in zichzelf gekeerd Ame
rika heeft onder Clinton an
dere prioriteiten gekregen.
Nu al krijgt de president kri
tiek dat hij zich teveel laat af
leiden van de binnenlandse
economische problemen, op
grond waarvan hij vorig jaar
november is gekozen. Waarne
mers menen dat Clinton de
Europeanen waarschijnlijk
achter zich gekregen had, als
hij meteen duidelijk had ge
steld: we gaan dit of dat zus en
zo doen. Punt uit. Dan was Eu
ropa. net als bij de Golfoorlog,
wel gevolgd.
Maar de burgeroorlog in Bos
nië is niet vergelijkbaar met
de Golf. De verontwaardiging
die ook hier heerst over de gru
welen in Bosnië ten spijt. De
Amerikanen aangemoedigd
door over het algemeen ang
stige analyses van hun eigen
militaire leiders zien Bosnië
eerder als een nieuw Vietnam.
En de trauma's over die oorlog
behoren ook na twintig jaar
nog lang niet tot het verleden.
Hollywood
Het zijn de trauma's van een
oorlog die van escalatie naar
escalatie en van bombarde
ment naai- bombardement
ging. Voor Amerikanen moet
een oorlog tegenwoordig sim
pel zijn. zoals de 'walkover' in
de Iraakse woestijn, met hel
den en schurken, zoals Sad
dam Husayn, met herkenbaar
goed en kwaad, zoals in hun
films. Maar van die Hollywood-
ideologie is in de heuvels van
Bosnië geen sprake.
Clinton staat dan ook voor
enorme dilemma's. Hij kan het
nauwelijks goed doen zonder
of de Europese partners of zijn
eigen volk van zich te ver
vreemden. Daarom is het ver
klaarbaar dat de president,
die thuis toch al zo onder vuur
ligt, zijn besluit blijft uitstel
len. Maar zowel de machteloze
Europeanen als de angstige
Amerikanen verwachten nu
toch eindelijk leiding van de
baas van 's werelds laatste su
permacht.
van onze correspondent
in Parijs
Hans Gertsen
Bij de uitgang van een
bioscoop in het sjieke
zesde arrondissement van
Parijs staat een bejaard
echtpaar te wennen aan het
daglicht. Na ruim tweeë
neenhalf uur in het sche
merdonker te hebben geze
ten, is de overgang naar de
felle lentezon groot. Bijna
even groot als de sprong in
de tijd die ze zojuist ge
maakt hebben. Van de som
bere oorlogsjaren onder het
met de Duitsers heulende
Vichy-regime naar 1993.
Zij zoekt in haar handtas
naar haar zonnebril; hij
wrijft zich nog eens door de
ogen. Ogen die verraden dat
hij zojuist gehuild heeft. Hij
is niet de enige. De film over
maarschalk Philippe Pétain,
de held van Verdun uit de
Eerste Wereldoorlog die op
84-jarige leeftijd staatshoofd
van het met de Duitsers col
laborerende Vichy-Frank-
rijk werd en die in 1945 we
gens landverraad ter dood
werd veroordeeld, is heel wat
bioscoopbezoekers niet in de
koude kleren gaan zitten.
„De film heeft veel pijnlijke
herinneringen bij me opge
roepen", zegt de man. Herin
neringen aan een broer die
niet terugkwam van het
front-, aan een vriend uit het
verzet die werd gefusilleerd.
Maar vooral de herinnering
aan de grenzeloze hypocrisie
en lafheid, die Frankrijk in
de beginjaren van de oorlog
in zijn greep had. In de over
tuiging dat de oorlog defini
tief verloren was, probeer
den veel Fransen er het bes
te van te maken in een door
de Duitsers overheerst Eu
ropa. Verdachte buren, bui
tenlanders en verzetsmen
sen werden bij duizenden
verraden in anonieme brie
ven en telefoontjes. In de
film stuit de stroom ano
nieme brieven - vaak dood
vonnissen op afstand - zelfs
sommige loyale medewer
kers van het regime tegen de
borst. Het zijn voor veel
Fransen pijnlijke beelden.
Als de film 'Petain' één ding
pijnlijk duidelijk maakt, dan
is het wel dat miljoenen
Fransen aanvankelijk op
zijn minst sympathie had
den voor het marionettenre
gime dat zich in de zomer
van 1940 in het mondaine
kuuroord Vichy vestigde.
Verzetshelden werden ze
doorgaans pas later, veel la
ter. Lang nadat het Vichy-re
gime - vrijwillig - was begon
nen met het deporteren van
tienduizenden Franse joden.
En veelal pas kort voor de
geallieerde landing in Nor-
mandië. „De film geeft he
laas een correct beeld van de
situatie in de oorlogsjaren",
zegt de man, alvorens in het
schemerduister van de on
dergrondse te verdwijnen.
Taboe
Even verderop staat een
groepje jongeren na te pra
ten over de film. Voor hen
heeft 'Pétain' veel weg van
een ver-van-mijn-bed-show.
„Ik kon de draad van het ver
haal niet altijd volgen. De
namen Pétain en Laval ken
de ik, maar van heel wat an
dere sleutelfiguren van het
Vichy-regime had ik nog
nooit gehoord", zegt een 23-
jarige rechtenstudent. Niet
vreemd. De Franse school
boeken weten nog altijd niet
goed raad met het Vichy-re
gime. Pas sinds 1983 wordt
de smadelijke periode op de
middelbare school summier
behandeld: voordien was
'Vichy' taboe.
Anno 1993,48 jaar na de oor
log, zijn de wonden nog altijd
niet geheeld. Een oorlogs
misdadiger als René Bous-
quet, als politiechef van Vi
chy direct verantwoordelijk
voor duizenden deportaties,
is nog steeds niet berecht.
Philippe Pétain zelf, hoofd
rol in de film, is de meest pro
blematische persoonljkheió
uit de moderne Franse ge
schiedenis. De held annex
verrader, de man op wie
Frankrijk trots was en voor
wie het land zich later moest
schamen.
Dat laatste gaat nog altijd
niet van harte, zoals vorig
jaar weer bleek. Tot woede
van organisaties van oor
logsslachtoffers liet
dent Mitterrand - zelf tol
1942 ambtenaar van de rege
ring in Vichy alvorens in het
verzet te geraken - tegen eer- foEN'
dere beloften in een krans
leggen op het graf van Pe
tain.
Regisseur Jean Marboeui
schildert Philippe Pétain
beurtelings af als een oude
vermoeide en makkelijk te
beïnvloeden man en als een
machtshongerige, ijdeltuit
met duidelijk fascistische
sympathieën. Als een man
die zijn land aanvankelijk
via een wapenstilstand me;
de Duitsers wilde redden
van een zinloze slachting I1
(het Franse leger was toen al srde
onder de voet. gelopen), maar na-
die zich geleidelijk ontpopte
tot een dictator van het zui- ,e on
verste water, de inspirator
van een fascistoïde 'natio V:
nale revolutie'. n'^
erhe
elem
Laf en hypocriet
In navolging van de histori F
cus Mare Ferro, op wiens gf F
lijknamige biografie de fit jj1
grotendeels gebf
valt het eindoordeel van a Is
regisseur bepaald niet gocrevo(
uit voor Pétain. De oui!®®-
maarschalk is in het veil1/! Deop'
den vaak afgeschilderd r
slachtoffer van Pierre Latil e
Pét-ains minister-presidn1
die onverbloemde synn
thie voor het nationaal-! li
cialisme had. Hij zou de kïs|,|
de genius achter het regimji
van Vichy zijn geweest, 4 y
man die de oude maarschak
van kwaad tot erger manip;
leerde. In de film zijn derw
len echter vaak omgedraail
Pierre Laval maakt zelden
een geheim van zijn sympa-
thieën en doeleinden, en
op zijn manier zelfs recti'fas sir
door zee te noemen. Pétr
daarentegen is een draï
kont wiens gedrag vaai
ronduit hypocriet en laf
noemen is.
Veel anonieme Fransen
gen hem daarin na. Onbe
straft, zoals de film in eet
slottekst nog eens stekelig
stelt- „Het- pétainisme
nooit veroordeeld", zo word;
de bioscoopbezoekers als
uitsmijter voorgehouden
Een uitsmijter die hard aan ie(1P'af
komt. D,serol
ajr
ladelijl
delen v
veel d(
de b
als -
fimente
U staat er misschien niet elke dag bij stil, maar ramf^
kunnen ook in uw omgeving gebeuren. Natuurlijk, we hoevö
echt niet de hele dag op onze hoede te zijn voor naderend nauw
rampen en andere ernstige bedreigingen.
Maar dat je nooit 'nooit' mag zeggen, hebben we inniiddef
geleerd. Het is dus goed om te weten wat u moet doen als 3
sirenes onverwacht toch een ramp aankondigen. Ga in dat gr-1
direkt naar binnen, sluit deuren en ramen en zet radio of tva®
voor nadere berichten en instructies.
Meer informatie vindt u in de folder over rampen van if
gemeente. Want het wordt pas echt een ramp als je niet ®j^He
wat je moet doen.
pnetbt
Als de sirene gaat... Ga direkt naar binnen,
sluit deuren en ramen, zet radio of tv aan.
PRECl
Eft
or ex
ve im
)posi
antv
nopv
lerle
beh;
toikki
die va
vertr
pit k<
akte s
DEXH,
keer dr
tekenin
aandacl
minalit
Politie,
teerder:
te
aantal
*eer sti
d
pit
~-ssie v
Bisterie i
ffrkeers
tot vijfti
Sn in ei;
baant
®3en. H
