Egypte en Israël zitten op één lijn
Shocktherapie voor economie
Oost-Europa niet juiste weg
PZC
1
Jury Los Angeles in
volstrekt isolement
Kwestie van geweten
o,
Europarlement pakt
tabaksfraude EG aan
opinie en achtergrond
Rabin geeft schouderklopje aan Mubarak bij ontmoeting aan Suezkanaal
m
VRIJDAG 16 APRIL 1993
van onze correspondent
in Cairo
Ad Bloemendaal
De Egyptische president
Hosni Mubarak en premier
Rabin van Israël hebben er alle
vertrouwen in dat het vredes
overleg in Washington op 20
april kan worden hervat. Na een
topconferentie in de Egyptische
stad Ismailiya zei Rabin zelfs
dat hij hoopvoller is dan ooit.
En dat zou vooral te danken zijn
aan de contacten die zijn gast
heer de afgelopen weken heeft
gehad met de Arabische partij
en die bij het overleg met Israël
zijn betrokken.
Het was aardig van Rabin dat te
zeggen, want hij weet hoe graag
de Egyptische president een be
langrijke bemiddelende rol zal
spelen. Mubarak is dat verplicht
aan zijn status van leider van het
grootste Arabische land. het
enige dat een vredesverdrag
heeft gesloten met Israël. De
Amerikanen betalen Egypte
jaarlijks nog altijd zo'n 2,3 mil
jard dollar, onder meer als belo
ning voor de vrede, en ook dat
schept verplichtingen. Israël is
het enige land ter wereld dat
meer Amerikaanse financiële
hulp ontvang dan Egypte, en
beide landen weten dat de boek
houders in Washington druk be
zig zijn met een herwaardering
van de buitenlandse hulp.
De druk die Egypte kan uitoefe
nen op Israël is alleen psycholo
gisch van belang. Rabin waar
deert Hosni Mubarak als een ge
matigde Arabische leider en ziet
hem de laatste tijd steeds meer
als een broeder in de strijd tegen
islamitisch extremisme. Daar
om verklaarde hij zich bereid
naar Ismailiya te reizen voor zijn
tweede topconferentie met de
Egyptische president sinds hij
vorig jaar zomer de regering aan
vaardde.
Helemaal van harte ging dat
niet. De eerste bijeenkomst was
vorig jaar juli in Cairo en dus had
het voor de hand gelegen dat
Mubarak naar Israël was geko
men. Maar zo'n reis naar het hol
van de leeuw ligt in Egypte nog
altijd gevoelig. In Jeruzalem be
sloot men evenwel niet te zwaar
te tillen aan de plaats van sa
menkomst 'vanwege de proble
men die Mubarak heeft met de
fundamentalisten'. De Egypti
sche president kwam op zijn
beurt de Israëliërs letterlijk een
eindweegs tegemoet door met
Rabin te vergaderen aan het
Suezkanaal, en niet in Cairo.
Gebaren
Er was nog een andere reden
waarom Rabin wat in zijn maag
zat met de uitnodiging van Mu
barak. De Egyptenaren hoopten
dat de Israëlische premier na af
loop van de top gebaren zou ma
ken in de richting van de Pale-
stijnen. Die gebaren zouden dan
in de Arabische wereld moeten
worden uitgelegd als door Egyp
tische bemiddeling verkregen
concessies. Maar Rabin is op dit
moment niet in de stemming
voor gestes en de Israëliërs wis
ten van tevoren dat de bijeen
komst inhoudelijk en wat ar
moedig karakter zou krijgen.
De persconferentie na afloop
kenmerkte zich dan ook door
herhalingen van bekende poli
tieke standpunten. Rabin zei
dat Israël bereid is te onderhan
delen op basis van Veiligheids
raadresoluties 242 en 338, waar
in ondermeer het principe 'land
voor vrede' is vastgelegd. Dat
hebben de Palestijnen Shamir
nooit horen zeggen, maar uit de
mond van de leider van de Arbei
derspartij klonk het natuurlijk
niet als een verrassing.
Rabin zei ook - en dat moet de
Palestijnse onderhandelaars
niet als muziek in de oren heb
ben geklonken - dat hij niet al
het bezette land wil opgeven en
dat onderhandelingen over
grondgebied pas worden ge
voerd in de tweede fase van het
onderhandelingsproces. Dat wil
zeggen dat de Palestijnen eerst
akkoord moeten gaan met hun
vijfjarige autonomie-regeling,
zonder dat ze zekerheid hebben
over de uiteindelijke status van
de bezette gebieden. En dat zit
de delegatie nu juist het meest
dwars.
Deportatie
Wat de concessies aan de Pale
stijnen betreft, heeft Rabin in fe
bruari al zaken gedaan met het
enige land ter wereld dat echt in
vloed heeft in Jeruzalem: de Ver
enigde Staten. Twee maanden
na de deportatie van meer dan
400 Palestijnse islamisten naar
het zuiden van Libanon, besloot
de Israëlische regering onder
Amerikaanse druk hun deporta
tietermijn terug te brengen van
twee naar één jaar. Een kwart
van de groep zou onmiddellijk
naar huis mogen en alle gede
porteerden konden beroep aan
tekenen bij militaire tribunalen.
De gedeporteerden wezen het Is
raëlische aanbod zonder meer
van de hand. 'Allemaal terug, of
niemand terug', lieten hun lei
ders weten. En niemand ging in
beroep. Maar premier Rabin liet
de mogelijkheid tot nieuwe stap
pen open door de instelling van
militaire commissies, die moes
ten nagaan welke gedeporteer
den in aanmerking zouden kun
nen komen voor vervroegde te
rugkeer.
De Israëlische minister-presi
dent zinspeelde daarbij boven
dien op de mogelijkheid van
strafvermindering voor de onge
veer 1200 Palestijnen die tussen
1967 en 1987 het land zijn uitge
zet. Volgens onbevestigde be
richten mogen tussen de 50 en
100 van hen terugkeren naar de
westelijke Jordaanoever of de
Gazastrook.
Consequent
De laatste weken heeft minister
van buitenlandse zaken Simon
Perez herhaaldelijk verklaard
dat de uitsluiting van Palestij
nen uit Oost-Jeruzalem voor de
onderhandelingsdelegatie het
werk was van de vorige regering.
Egyptische veiligheidsagenten bij de Muhamed Ali-moskee in
Cairo. foto EPA
van onze correspondent
in Washington
Hans de Bruijn
In verhouding tot de enorme
last die onvrijwillig op
hun schouders rust, moeten de
vier vrouwen en acht mannen
die moeten oordelen in wat de
'Rodney-Kingzaak' is gaan he
ten, wel heel veel opofferen.
Voor een armzalige paar dollar
per dag gaven zij bijna twee
maanden lang al hun vrijheden
op.
Krantenlezen is er niet bij, tenzij
de artikelen over de rechtszaak
die Los Angeles in zijn greep
houdt er uit zijn geknipt. Op htm
kamers in een hotel in het cen
trum van de stad staat geen tv of
radio. Zijn zij in een ruimte waar
wel een tv staat, dan ziet een po
litieagent er op toe dat het ge
luid wordt afgezet als het nieuws
begint.
Niets mag de twaalf gezworenen
negen blanken, twee zwarten
en iemand van Latijnsameri-
kaanse afkomst bij hun oor
deel beïnvloeden. Aantekenin
gen die zij in de rechtszaal heb
ben gemaakt, mogen niet mee
naar de kamers. Contact met fa
milie is bijna uitgesloten. Met
elkaar praten, mogen de twaalf
in de jurykamer in het gerechts
gebouw verder niet.
Vijf dagen zijn zij al bijeen zon
der tot een oordeel te zijn geko
men. Dat moet unaniem zijn. Zo
lang één jurylid er een afwijken
de mening op na houdt, lukt dat
uiteraard niet. De lange duur
van de beraadslagingen wijst op
verdeeldheid. Tot overmaat van
ramp werd woensdag een van de
twaalf ziek, waarna de rechter
het proces verdaagde. Indien
het zieke jurylid niet op tijd her
stelt, zal een vervanger moeten
worden gevonden, met alle ver
tragingen van dien.
Garde
Intussen lopen de spanningen in
de stad verder op. Winkeliers
zijn begonnen hun etalages te
barricaderen. Ouders houden
hun kinderen al van school
thuis. De verloven van de zeven
duizend politiemensen van LA
zfjn ingetrokken. Aan de rand
van de stad staan enkele duizen
den leden van de Nationale Gar
de klaar om in te grijpen.
Van wat buiten het gerechtsge
bouw en hun hotel gebeurt, heeft
de jury formeel geen weet. De ra
men van hun hotelkamers zijn
geblindeerd, net als die van de
jurykamer en van het busje dat
hen daar elke dag naar toe
brengt. Maar zij hoeven niet te
kunnen zien om te weten dat
him uitspraak opnieuw tot cha
os kan leiden.
Vrijspraak van de vier blanke
politiemannen die terechtstaan
omdat zij twee jaar geleden de
zwarte Rodney King zwaar heb
ben mishandeld, kan, net als na
de rechtzaak in april vorig jaar,
leiden tot een herhaling van de
rellen die daarna tientallen do
den, duizend gewonden en een
miljard dollar aan schade heb
ben opgeleverd.
Geheim
Dat weten die twaalf natuurlijk
ook. Hun identiteit is sinds hun
'uitverkiezing' uit een groep van
330 willekeurig uit het telefoon
boek van Zuid-Califomië ge
plukte namen, angstvallig ge
heim gehouden. Juryleden in
dat vorige proces - allen blan
ken - werden bedreigd. Hun na
men en woonplaatsen waren een
publiek geheim.
Nu weet men niet meer over hen
dan geslacht, ras en nummer.
Want zij staan bekend als 'Num
mer 1', 'Nummer 2' enzovoort.
Hoe zij eruit zien, weet ook vrij
wel niemand. Camera's zijn in de
rechtszaal verboden en rechter
John Davis beval deze week te
kenaars van kranten te zorgen
dat de geportretteerden niet te
goed herkenbaar zijn.
Ook de verklaringen die zij bij
het verhoor voor hun uitverkie
zing aflegden, zijn nooit open
baar gemaakt, al zijn wel enkele
opmerkingen uitgelekt. Maar
die geven weinig houvast. Er is
weinig bekend over de mensen
die kunnen beslissen over 'oor
log' of 'vrede' in LA. Vast staat
dat de voorzitter een makelaar is
van achter in de 30.
'Lichaamstaal'
Er is een ex-marinier, een huis
vrouw, een sociaal werker. De
slechts twaalf journalisten die
het proces van begin tot eind
mochten meemaken, hebben ge
probeerd uit hun 'lichaamstaal'
af te leiden hoe zij denken over
de beklaagden. Volgens deze
'kenners' zouden de meningen in
de jury elkaar in evenwicht hou
den.
Dat, en de lange duur van hun
beraad, zou kunnen wijzen op
een 'hung jury", waarbij de jury
niet tot een oordeel weet te ko
men. Dan wordt het hele proces
ongeldig verklaard (tenzij de
rechter hen terugstuurt voor
nieuw overleg). Dan bestaat het
risico dat Los Angeles alles nog
maals. voor een derde keer. moet
doormaken.
van onze correspondente
in Oost-Europa
Runa Hellinga
De shocktherapie, de plot
selinge radicale omscha
keling van plan- naar vrije
markteconomie die in een
aantal Oosteuropese landen
is toegepast, werkt eerder ne
gatief dan positief. Al te plot
selinge en radicale economi
sche hervormingen leiden tot
ontwrichting van de maat
schappij en dragen in Oost-
Europa bij tot de instabiliteit
van de regio.
Die conclusie trekt de Econo
mische Commissie voor Eu
ropa. een Europese organisa
tie van de Verenigde Naties, in
haar jaarlijkse onderzoek van
de Europese economie. Het lij
vige rapport is een zeer harde
veroordeling van de shockthe
rapie. Daarnaast verwijten de
auteurs de Westeuropese lan
den dat ze halfslachtig en on
voldoende hulp aan het voor
malige Oostblok geven.
De shocktherapie is vooral in
Polen. Tsjechië, Rusland en
tot enige tijd geleden ook Bul
garije toegepast. De methode
werd in Oost-Europa geïntro
duceerd door de Amerikaanse
econoom Jeffrey Sachs die nu
nog adviseur van Boris Jeltsin
is. Zijn stelling is dat geleide
lijke verandering niet werkt.
Daarom pleit hij voor radicale
privatisering van de staatsbe
drijven en radicale liberalisa
tie van de handel en de prijzen.
Onzin, vindt de VN in zijn rap
port. De ontwikkelingen na de
Tweede Wereldoorlog in het
Westen hebben aangetoond
dat geleidelijke veranderin
gen zeer wel kunnen. Sterker
nog, dat die in praktijk beter
werken en vooral ook beter
geaccepteerd worden dan
schokkende overgangen. Als
voorbeeld noemt het rapport
het Marshall-plan van na de
Tweede Wereldoorlog.
Marshall ging ervan uit dat je
veranderingen stapje voor
stapje moest doorvoeren. Veel
westerse landen hebben er na
de Tweede Wereldoorlog tot in
de jaren '50 over gedaan, voor
dat alle prijzen geliberaliseerd
werden. Ze waren zo voorzich
tig omdat ze een golf van infla
tie wilden voorkomen, precies
een van de problemen waar
vrijwel alle Oosteuropese lan
den mee kampen.
Bij-effecten
Radicale veranderingen gaan.
ook in het Westen, meestal ge
paard met onvoorziene, en
Het bekende GUM-winkelcentrum in Moskou - nog gebouwd
onder Tsaristisch regiem - is geprivatiseerd. President Jeltsin
beschouwt deze winkelpassage naast het Rode Plein als een
symbool van zijn economisch hervormingsbeleid. foto AP
vaak kostbare bijeffecten.
Door ervaring wijs geworden
kiezen westerse regeringen
daarom meestal voor een ge
matigde aanpak. Het rapport
noemt de Europese commotie
rond het Verdrag van Maas
tricht als een voorbeeld van
een kwestie waar een radicale
stap niet te vermijden was,
met alle gevolgen van dien. De
radicale liberalisatie van de
handel en de prijzen hebben in
de Oosteuropese landen in
middels tot ernstige destabili
satie geleid.
Mentaliteit
De VN ontkent niet dat op
sommige terreinen harde
maatregelen nodig zijn. Bij
een inflatiepercentage van
meer dan 200 procent in bij
voorbeeld Bulgarije en Alba
nië kun je niet om harde maat
regelen heen. Maar volgens
het rapport werken drastische
stappen op andere terreinen,
zoals privatisering, simpelweg
niet. Er is meer nodig dan een
wettelijk kader om staatsbe
drijven succesvol in privébe-
drijven te veranderen. Dat ver
eist verandering van mentali
teit, van managementpraktij
ken, van met elkaar omgaan,
die jaren in beslag neemt.
De VN verwijt de shockthera-
pisten vooral hun verachting
voor democratische principes.
„Open, democratisch regeren
betekent dat je politiek be
drijft op een wijze die tijd geeft
voor echte discussie en die bo
vendien de angsten en belan
gen van de kiezers serieus
neemt", aldus het rapport.
Dat geldt vooral in Oost-Eu
ropa omdat de discussie daar
niet simpelweg over economi
sche vraagstukken gaat. maar
over fundamentele kwesties
als de hervorming van de sa
menleving en de opbouw van
de democratie. Economie en
politiek zijn er onlosmakelijk
met elkaar vervlochten.
„Shocktherapisten hebben de
neiging dat te vergeten. Ze
hebben een neiging tot alleen
heerschappij en zijn vaak arro
gant in hun suggestie 'dat er
geen alternatief is'. Integen
deel, er is altijd een alternatief:
dat is precies waar markteco
nomie en democratische poli
tiek nu eenmaal om draaien",
aldus de VN.
Vanuit hun arrogantie zien de
politici ook geen enkele nood
zaak hun politiek aan de be
volking uit te leggen of naar
kritiek vanuit de oppositie te
luisteren. Het gevolg is, con
stateert het rapport, dat de
steun van de bevolking voor
de economische hervorming
afneemt. Mensen verliezen
hun vertrouwen in de politiek
en dat wreekt zich in de opval
lend lage opkomstcijfers bij
verkiezingen.
Onzekerheid
Veel mensen steunen de her
vormingen in zijn algemeen
heid. Maar zodra de verande
ringen henzelf raken en ze hun
baan dreigen te -verliezen of
hun loon zien dalen, wordt het
begrijpelijkerwijs een andere
kwestie. Door de sociale onze
kerheid groeit het aantal men
sen dat met weemoed praat
over de communistische tijd.
Dat betekent volgens de au
teurs niet direct dat Oosteuro
peanen het oude systeem echt
terugwillen. Maar ze verlan
gen terug naar de sociale vei
ligheid van vroeger en regerin
gen zouden, binnen de beperk
te financiële mogelijkheden
die er zijn, moeten werken aan
de opbouw van een sociale ze
kerheidsstelsel. De VN waar
schuwt dat de onvrede en on
zekerheid ook het gevaar van
groeiende instabiliteit inhou
den.
Het rapport heeft ook onge
zouten kritiek op de westerse
hulp aan Oost-Europa. Die is,
meent de VN, volkomen onvol
doende. Er wordt gegoocheld
met zeer hoge cijfers, maar in
werkelijkheid wordt er veel
minder gegeven. Bovendien
wordt al het geld dat naar
Oost-Europa vloeit als hulp
bestempeld, ook als het om he
le gewone geldmarktleningen
gaat.
Daarnaast constateert het
rapport dat juist die landen
die het hardste steun nodig
hebben, het minste kans ma
ken. De landen waar het al re
delijk gaat. kunnen namelijk
veel makkelijker voldoen aan
de voorwaarden die de geld
schieters stellen.
Met andere woorden: de toela
ting van Faysal Hussayni moet
niet worden gezien als een Israë
lische concessie, maar als uit
vloeisel van het consequente be
leid van de Arbeiderspartij.
De Palestijnen hebben onder
tussen de vrijheid de uitspraak
uit te leggen als een gebaar. Het
zelfde geldt voor een verruiming
door Israël van de mogelijkheid
voor in het buitenland wonende
Palestijnen terug te keren naar
de bezette gebieden in het kader
van familiehereniging.
De 'concessies die geen conces
sies zijn' moeten er voor zorgen
dat de Palestijnen hun terug
keer naar de onderhandelingsta
fel tegenover hun achterban
kunnen verkopen. Volgens Is
raëlische functionarissen zullen
ze formeel worden meegedeeld
'op een geschikt tijdstip', dat wil
zeggen kort nadat de Palestijnse
delegaties hebben bekendge
maakt dat ze op 20 april in Was
hington zal aanschuiven aan de
onderhandelingstafel. Waar
schijnlijk zal dat komend week
einde gebeuren als de Arabische
delegaties in Damascus probe
ren tot een gezamenlijke beslis
sing te komen.
De Egyptische president Mubarak (rechts) en de Israëlische premier Rabin, samen op een persconferentie na hun ontmoeting, voorafgaand
aan het vredesoverleg voor het Midden-Oosten. foto EPA
/n eenjoumaaluitzending ver
telt een F-16-piloot dat het
hem een zekere voldoening geeft
nu eindelijk eens te kunnen
gaan doen waarvoor hij al die
tijd is opgeleid. Een andere pi
loot vertelt dat hij de nacht voor
de eerste vlucht in het Bosnische
luchtruim niet erg goed heeft ge
slapen, maar dat het eigenlijk
wel goed is om je van tevoren zo
op te laden. Wat mij vooral op
valt is wat ze niet zeggen: het
ivoordje angst komt niet over
hun lippen. Ze reppen evenmin
over het feit dat hun taak in laat
ste instantie het vernietigen, het
doden van andere mensen zou
kunnen zijn.
Ik laat mijn psychologische fan
tasie even de vrije loop. Ik stel
me voor dat een van hen werke
lijk in een 'dogfight' met een Ser
vische jager terechtkomt en de
ze weet neer te schieten, waarbij
de piloot wordt gedood. Twee
maanden later zit onze F-16-pi-
loot op zondagmorgen weer vei
lig thuis aan de koffie en wordt
hern door familie en buren ge
vraagd zijn belevenissen te ver
tellen. Wat moet hij tegen hen
zeggen? Dat hij er niet over toil
praten? Dat hij die Servische
schurk mooi te grazen heeft ge
nomen en aan repen heeft ge
schoten? Dat het natuurlijk niet
leuk is om zoiets te moeten doen,
maar dat opdracht opdracht is?
En, nog klemmender, wat zegt
zijn eigen geweten tegen hem?
'Vergeet het nou maar, jij moest
het gewoon doen, het was hij of
jij?' Of: 'Allemaal mooie smoe
zen, maar je hebt gewoon ie
mand gedood, afgemaakt, ie
mand die ivaarschijnlijk ook fa
milie heeft, vrouw, kinderen, ie
mand die misschien ook doods
bang zat te wezen en die net als
jij ook een opdracht zat uit te
voeren?' Of: 'Wat geeft jou in
Godsnaam het recht om over le
ven en dood van een ander mens
te beslissen?'
Golfoorlog
"Tl
a
deskundigen voor een raadj(
en de diagnose die werd gestel
luidde: waanideeën die verbant
houden met een oorlogsverl
den. De man iverd regelmatig
met elektroshocks en media
menten behandeld, maar zonde
het geringste resultaat. Het verPEI<i
haal is niet zo verrassend als 1
weten wie de man in kwesti f®c
was: de voormalige luchtmacht
majoor Claude Eatherly, die o-*0"1
6 augustus 1945 de atoombom o*15'
Hiroshima had afgeworpen o 'tr'
met het uitvoeren van deze op)*a'
dracht minstens 200.000 mensa ac*
de dood had ingejaagd. tfer'
lei
)en
en
.ini
Den
semi
et f
Na afloop van de oorlog liet Ea
iherly zich niet toejuichen cl
een van de helden die Japan ta
de capitulatie hadden gedwcn
gen, maar wilde hij tijdenlang
met niemand spreken. Toen hi,
uiteindelijk met zijn geiuetem
nood naar buiten kwam, begon
nen de massamedia er zich
te bemoeien op een voor Eatha M
ly uiterst pijnlijke manier. De Hi
roshima-piloot werd niet serient
genomen, hij werd 'doorg*
draaid' en 'niet goed bij siji
hoofd' verklaard. Men pleitte a
openlijk voor de majoor in ea
inrichting op te bergen.
In maart 1959, terwijl hij (gt
dwongen) in een inrichting 201
en zijn geval publiekelijk inmii
dels zoveel mogelijk iverd 1
zwegen, ontving Eatherly t
brief van de Weense filosooL
Gunther Anders. Anders had er{|
gens over Eatherly gelezen ei
schreef hem: „Hoe zou iemant
kunnen leven met de voortê
rende gedachte 200.000 levens t< .ON
hebben vernietigd. Voor ga fan
mens die zich zoals u niet op toppa
gemakkelijke 'bevel is bevel' tri fa
en kan beroepen, is één 7/ienso;pela
het geweten te hebben al een or,- 'erk
ll 3!
draaglijke belasting. Maar zo\
gigantisch aantal mensen opht
geweten te hebben is een
strekt onvoorstelbare belastini
Berouw en straf zijn dan nit:
meer afdoende, kunnen niet M
ken en die mislukking moet udo
gelijks ervaren"
Anders schreef ook dat hij bi
greep dat het panische
ent
rag
met
tuk
lijn.
en
Ilt»
nik;
rekl
e vi
IP
schijnbaar zinloze klein-crivi nelc
Kort voor het uitbreken van de
Golfoorlog zond het BBC-jour-
naal een kort gesprek uit met
een jonge Britse soldaat, die met
veel bravoure zei dat hij „nu ein
delijk een keer zonder slecht ge
weten iemand kon ombrengen".
Een maand of wat na de tenig-
keer van de meeste Britse Golf-
troepen zond de BBC een repor
tage tiit over het grote aantal
soldaten dat achteraf in psychi
sche problemen was gekomen.
Daarin onder meer ook een ge
sprek met diezelfde jonge sol
daat, die nu emotioneel volledig
in de knoop zat en het zichzelf
maar niet kon vergeven aan het
bloedbad te hebben meegedaan.
Uit de reportage werd ook dui
delijk dat de Britse legertop, de
politiek en het grote publiek niks
wilden weten van deze 'morele'
spijtoptanten en ze het liefst als
'psychische zwakkelingen' of
aanstellers wegstopt.
Een van de schrijnendste voor
beelden van deze collectieve mo
rele verdringing staat op het
conto van de Verenigde Staten.
Het speelde zich afin de periode
1945-1961 en tot op de dag van
vandaag worden de meeste
Amerikanen er ongaarne aan
herinnerd. Begin 1953 werd aan
een snelrechter in New Orleans
een man voorgeleid die een che
que had vervalst. Het ging daar
bij om een minimale som gelds.
Het vonnis: negen maanden
hechtenis. De man gedroeg zich
in de gevangenis voorbeeldig en
werd daarom vervroegd ontsla-
gen.
Korte tijd later pleegde hij in
Dallas een roofoverval. Het
vreemde daarbij ivas dat hij,
hoewel dat gemakkelijk had ge
kund, niks meenam. Het geval
werd geseponeerd omdat de
man zich op voorstel van zijn ad
vocaat bereid verklaarde een
psychiatrische behandeling te
ondergaan. Na vier maanden
werd hij ontslagen. Inde volgen
de vijfjaar verliep zijn leven tus
sen rechtszaal en kliniek. Hij
overviel de kassier van een
bank, maar nam geen geld mee.
Hij brak in een postkantoor in,
maar stal niks.
De schijnbaar zinloze handelin
gen stelden zelfs psychiatrische
nele gedrag van Eatherly e«
voortdurende poging was os
toch via een of andere vorm uai pns
straf zijn behoefte aan zeljbt
straffing te bevredigen. Tusse1
beide mannen ontivikkelde ziel jnir
een correspondentie die tm
jaar zou duren. Omdat hij ad
eindelijk door iemand begrepc >ekê
voelde, iemand die zag dat /ij
niet 'gek'was, vroeg Eatherlyu mig,
augustus om ontslag uit de ir.aen.
richting. Dat werd afgewezet. net
'Washington' ivas bang dat di etn
constatering dat Eatherly ui
degelijk over een 'intact gem
ten' beschikte geen goede
vloed op de houding van het gn
te publiek zou hebben. Zijn be
waking werd verscherpt, zj/t
post gecontroleerd. Anders moe
digde Eatherly aan zijn ervarin
gen en gedachten op te schrij
ven. Hij moedigde hem ook
een brief aan de overlevendn
van Hiroshima te schrijven, uil
te leggen hoe hij zich voelde en
zijn solidariteit met hen te beha
gen. Eatherly kreeg een briefte
rug van dertig jonge meisjes ui!
Hiroshima, die eindigde niet
„wij geloven dat il evenzeer
oorlogsslachtoffer bent als w
Eatherly's levenstaak nu weri
oorlog tegen de oorlog te voeren
Hij vroeg opnieuw om ontsla;
uit de inrichting, wat opnieUK
xverd geiveigerd. Toen vluchtk
hij, maar hij werd meteen
gepakt. In januari 1961 werd hi;
door een jury-rechtbank
nieuw tot dzvangbehandelint
veroordeeld. Maar een paai
maanden later, na de publikoSt
van zijn correspondentie
Anders, werd hij in alle stilte tik
pers mocht er niet over berich
ten) uit de inrichting losgelaten
In de Duitse uitgave van de cor
respondentie schrijft Anders da:
Eatherly besefte dat hij 'scha
loos schuldig' was, en dat hij it
moed had opgebracht zijn
zettende' daad niet te verdrir,-
gen maar voor zijn geweten te
blijven verantwoorden, ook ah
dat lijden voor hemzelf beteka
de.
Vergelijken we dat eens met uat
President Truman, de man
het gooien van de atoombomo}
Hiroshima bevolen had, aul-
woordde toen hem op zijn Tv.
verjaardag gevraagd werd off
iets in zijn leven was waar hi
achteraf berouw over had: ,M
enige waar ik berouw over
dat ik pas op mijn dertigste
getrouwd".
door onze correspondente
in Brussel Aly Knol
Een hoop geld is in rook op
gegaan, spotten leden van
het Begrotings Controle Co
mité van het Europees Parle
ment. Jarenlang zijn grote som
men EG-subsidies betaald voor
de produktie van uiterst infe
rieure Italiaanse en Griekse ta
bak, die niemand in West-Eu
ropa wenste te roken. Daarom
werd de tabak deels doorver
kocht naar de Derde Wereld en
in één geval zelfs als 'humani
taire hulp' verstuurd naar lan
den van de voormalige Sovjetu
nie.
Eind deze maand zal de tabaks
fraude het centrale agendapunt
worden. Vervolgens wil het com-
tié openbare hoorzittingen hou
den.
Uit financiële overzichten blijkt
dat de uitgaven voor tabakssul)
sidies in enkele jaren tijds mei
maar liefst 37 procent zijn geste
gen van 966 miljoen ecu (ruim
twee miljard gulden) in 1988 to:
1,329 miljard ecu (bijna drie mil
jard gulden) in 1990. Al snel viel
de verdenking op de Italiaan Au
tonio Quatraro, die als EG-amt)
tenaar de scepter zwaaide ovfc'
onder meer de tabakssector.
Enkele weken voordat hij c
de Europese Commissie 2®
worden gehoord, koos Quatrart
eind maart dit jaar de zelfdo®
door zich uit het raam van zfc
kantoor in Brussel te storten. Al
thans, zo luidt de officiële versi«
Annemarie Goedmakers, PvdA
Europarlementariër zegt:
vraag of het zelfmoord was is 6®
terechte". Want, zo vraagt
zich af. waarom heeft het vc
1990 tot nu geduurd voor
ambtenaar kennelijk door wroe
ging werd overmand?
DEN
lese
artil
drag
Men
