Opvattingen
over beeld
en betekenis
Sneakers: bedreigingen
van computertijdperk
aPZC kunst cultuur
Kees van der
en Elly Strik
Vossen
Tekenfilm FernGully is een regenwoudsprookje
De aluminiumplaat waarop Kees van der Vossen
schildert, vormt het perfecte tegenwicht voor de
met het schildersmes aangebrachte lagen acrylverf.
Van der Vossen bouwt, strijkt, veegt, schraapt, draait
en laat daarbij sporen achter van beheerste
spontaniteit. Zijn werk doet verslag van een strijd, een
speurtocht naar een ideaal dat opdoemt uit de
verflagen en voor even wordt bereikt als het werk
klaar is. Van der Vossen beweegt zich als de 'Samurai'
uit het gelijknamige en afgebeelde schilderij naar het
'Arkadisch landschap', een andere titel op de
tentoonstelling, en doet onderweg allerlei ervaringen
op.
van der Vossen,
foto Lex de Meester
Wie in De Hoekweide met hem
terugblikt, ziet een groeiende
vrijheid, die wat mij betreft met
het 'Samurai'-schilderij wordt be
kroond. De vroegste werken date
ren uit het begin van de jaren '80.
Ze zijn net als de meeste recente
panelen landschappelijk geïnspi
reerd. Strak en sober oogt bijvoor
beeld 'Midwinter' uit 1984. Een
oranje veld met in het centrum een
zachtgeel-oranje zonnecirkel en er
onder een kartelige bruine vlek.
Links en rechts van het midden
plaatste de in Middelburg wonen
de schilder staande bruine blok
ken met een onregelmatig gelijnde
omtrek. Interessant is de misreke
ning die je als beschouwer maakt.
De bruine vormen tekenen donker
af tegen het oranje, dat in zich in
feite zou moeten opdringen. Het
eronder aanwezige bruin is uitge
spaard en ligt er, anders dan je
eerst denkt, niet bovenop. Zo ont
staat een ruimtelijke spanning die
de op zich statische compositie
toch dynamiek geeft.
Die beweeglijkheid voert Van der
Vossen in de jaren '80 geleidelijk
op. 'Hollands landschap' bijvoor
beeld, is losser, met driftig in en
over elkaar geveegde messtreken
in de kleuren van een zomerse
zonsondergang. In 'Kristallisatie'
wordt het spel van ruimte en bewe
ging van voor en achter elkaar
schuivende lagen tot een hoogte
punt gevoerd. Rood, donkerblauw,
zwart, lichtbruin en verschillende
zeegroenen vormen met een lich
tende crème vlek een geraffineerd
geheel. Op dezelfde wijze zoekt en
vindt Van der Vossen in hoekige
vlakken velden vol bloemen in het
groen; door de gekozen tinten ade
men de composities de sfeer van
zomer of herfst. 'Samurai' vind ik
daarom zo sterk omdat de schilder
met minder lagen een meer open,
helder schilderij bouwt, waarin
ook transparantie een rol speelt. In
de reeks kleinere, met penseel ge
schilderde temperawerken op pa
pier is de schriftuur gevarieerder,
terwijl ook de lijn ingezet wordt als
medebepalend element.
Van der Vossen oriënteert zich
naar mijn idee op de tachisten en
sluit in de kleine werken aan bij de
sfeer van Cobra. Hij bewijst dat,
mits persoonlijk verwerkt, die in
spiratie ook nu nog waarde heeft.
Het sterkste bewijs daarvoor is
wat mij betreft de ook bij het weer
zien nog overtuigende indruk van
enkele werken die ik in '88 ook te
genkwam, waaronder 'Arkadisch
landschap'.
Elly Strik
Dat het werk van Elly Strik over
waarnemen gaat, is niet moeilijk te
zien. Vanaf twee vierkante meter
grote teken vellen kijken in breek
baar transparante tinten geschil
derde gezichten mij aan. Ze zijn
meer dan levensgroot en stellen zo
te zien de kunsytenares zelf voor.
Er zijn immers overeenkomsten op
te merken tussen het gefotogra
feerde portret op de uitnodiging en
de tere tekeningen.
Op één van de vijf tekeningen in
Bellamy 19 domineert een fototoe
stel het beeld. Elly Strik zeifis ach
ter de camera verborgen. Wat ziet
zij? Ons en zo ja wat dan eigenlijk?
Een objectief uiterlijk beeld of een
subjectieve indruk van degene die
voor de lens verschijnt? Of zou ze
voor de spiegel staan die haar ei
gen beeld reflecteert? Achter me
op de wand tegenover de tekening
met het fototoestel is ook een zelf
portret zichtbaar. Vreemd genoeg
bestaat het uit twee delen die el-
kaars speigelbeeld zijn. Beiden
zijn in zwartgrijze tonen uitge
voerd met verf die een immateriëel
karakter heeft. Het linker is wat
donkerder van toon dan het rech
ter, waarmee de indruk wordt ge
wekt van een vervagende spiege
ling. Het gereflecteerd weergege
ven beeld is waargenomen, maar
vervaagt tegelijkertijd. Het krijgt
iets ongrijpbaars, alsof elke waar
neming het beeld wat meer doet
oplossen in het licht, zodat op den
duur niets overblijft. Dat idee
wordt versterkt door de plaats van
de twee zelfportretten tegenover
elkaar. Het centrum van de lens is
precies gericht op de lege ruimte
tussen de twee koppen ertegen
over. Als toeschouwer sta ik er tus
sen in, zonder dat ik aan de conclu
sie van deze visuele introspectie
iets kan afdingen. De waarneming
heeft een schijn van begrijpen in
zich, maar roept steeds opnieuw
raadsels op zonder het geheim van
de werkelijkheid definitief te ont
hullen. Daarover gaan ook de an
dere drie werken op de expositie.
Wat op het eerste gezicht zo beke
ken lijkt, blijkt een subtiele onder
graving van vanzelfsprekendhe
den. De eigentijdse en persoonlijke
vorm waarin Elly Strik dergelijke
opvattingen onderzoekt en ont
hult, maakt het beschouwen van
haar werk tot een verrijkende erva
ring.
Nico Out
Kees van der Vossen, De Hoekweide,
Wolphaartsdijk. Tot en met 11 april. El
ly Strik, Bellamy 19, Vlissingen. Tot en
met 26 april.
VRIJDAG 26 MAART 1993 sbw 29
Engelsman
Nelly Engelsman uit Colijnsplaat
exposeert haar schilderijen tot en
met 25 mei in de hallen van het
Zweeds Rode Kruis Ziekenhuis in
Zierikzee. Alle dagen geopend.
Hofman
In de openbare bibliotheek aan de
Kanaalstraat in Oost-Souburg is
tot 31 maart een tentoonstelling te
zien van werk van de schrijver en
illustrator Wim Hofman. De expo
sitie bestaat uit 30 lijsten. Voorts
wordt een videofilm vertoond en is
een huisje uit een van zijn boeken
tentoongesteld. De expositie is te
bezichtigen tijdens de openingsu
ren van de bibliotheek.
Stadhuis
Het stadhuis in Terneuzen biedt
tot en met 16 april onderdak aan
een expositie van Annemieke van
de Woestijne met aquarel, olieverf
en acryl en Jacky Bongers met ke
ramiek. De tentoonstelling is ge
opend tijdens kantooruren.
Passenier
Werk van de Domburger Marinus
Passenier (1908-1991) hangt tot 24
april in de hal van de Rabobank in
Domburg. De tentoongestelde
werken beslaan de periode 1931-
1990 en hebben alle betrekking op
Domburg. Het betreft zowel olie
verfschilderijen als aquarellen en
potloodtekeningen. Nagenoeg alle
üjsten zijn gemaakt van hardhout
van het strand. Belangstellenden
kunnen van maandag tot en met
vrijdag tussen 9.00 en 12.00 en tus
sen 13.00 en 16.00 uur een kijkje ko
men nemen in de bank.
Project
Bij de Stichting Beeldende Kunst
Middelburg in de Kuiperspoort is
van morgen (zaterdag) tot en met 5
mei het Project 5 Hoek van Eric
Tijssen te zien. De openingshande
ling wordt morgenmiddag om
17.00 uur verricht. De expositie is
van dinsdag tot en met zaterdag
tussen 13.00 en 17.00 uur geopend.
Van den Berge
In Galerie Van den Berge in Goes
wordt zondag om 16.00 uur een ex
positie geopend van tekeningen en
schilderijen van Janpeter Muil
wijk uit Middelburg en gouaches
en keramisch werk van Christie
van der Haak uit Den Haag. De
tentoonstelling, die tot en met 24
april duurt, is van woensdag tot en
met zaterdag te bezichtigen tussen
13.00 en 17.00 uur.
DeHullu
In het kantoor Oostburg van de
ING Bank hangen tot eind april
schilderijen van Ebrina de Hullu
uit Nieuwvliet. Zij heeft een voor
keur voor aquarellen, maar maakt
ook olieverfschilderijen. Haar
werk is van maandag tot en met
vrijdag tussen 9.00 en 16.00 uur te
bezichtigen.
Soif
Met ingang van zondag stelt café
Soif aan het Bellamypark in Vlis
singen olieverfschilderijen ten
toon van Akkie Remkes. Te zien
tijdens de openingstijden van het
café.
Voor het overzicht van de lopende
exposities zie pagina 15
filmselectie
Bijna twintig jaar geleden liet
Francis Ford Coppola in The
Conversation zien hoe verfijnde
technologie zich tegen het indi
vidu kan keren. Een afluisterspe-
cialist werd in deze spannende
thriller het slachtoffer van zijn ei
gen kennis en eindigde als een
paranoïde wrak. In de onverge
telijke slotscène vernielde hij zijn
eigen appartement in een blinde
jacht op verborgen microfoon
tjes. Ook Sneakers van Phil Al-
den Robinson gaat over de geva
ren van de moderne technologie,
alleen verzamelt de hoofdper
soon dit keer geen informatie via
zoiets 'primitiefs' als microfoons,
maar via het inbreken in compu
ternetwerken. In die netwerken
ligt, verzameld in enen en nullen,
voldoende kennis (dus macht
verzameld om zowel individuen
als complete samenlevingen te
maken en te breken.
Hoofdpersoon van Sneakers is
Marty Brice alias Bishop een de
gelijke rol van Robert Redford
In de jaren '60 ivas hij een van de
eerste hackers, een computer
kraker die samen met een
vriendje inbrak in bankcompu-
ters om vervolgens illegaal geld
aan goede (lees: linkse) doelen
over te maken. Het duo liep tegen
de lamp, maar Marty kon tijdig
onderduiken en bouwde vervol
gens onder een valse naam een
bedrijfje op dat tegen betaling de
beveiliging van banken en an
dere instellingen uittest. Omdat
hij op een gegeven moment ge-
O prookjes horen een bood-
O schap te hébben. In oude
sprookjes gaat het om een bood
schap die als een les uit het verle
den doorgegeven ivordt. Die
sprookjes beginnen dan ook met
het bekende: ''Er was eens...' In
sprookjes van nu behelst de
boodschap een lesje dat ons in
het heden wordt geleerd. De
nieuwe aanhef zou kunnen zijn:
'Er is nu nog...' Vul verder maar
in: een neushoorn, een panda-
beer, een rustig plekje, een regen
woud.
Sprookjes over het regenwoud,
dat er in steeds mindere mate 'nu
nog' is, leveren de laatste tijd
aardig ivatfilms op. In het ene re
genwoud vindt een gefrustreerde
Westerling zijn uiteindelijke le
vensdoel (Playing in the Fields of
the Lord), in het andere regen
woud ontdekt een wereldvreem
de geleerde een bloem met revo
lutionaire geneeskracht (Medi
cine man). Het gaat in deze ge
vallen om sprookjes voor volwas
senen.
Inmiddels is er ook voor de kin
deren een regenwoudsprookje
verfilmd in de cathegorie 'Er is
nu nog...'. Aan de orde is Fern
Gully, een tekenfilm van Bill
Kr oyer, gebaseerd op de gelijk
namige verhalen van de Austra
lische schrijfster Diana Young.
FernGully is de naam van het
hart van het regenwoud'. Ofte-
wel: het Paradijs. In FernGully
iconen bosélfjes, dieren en plan
ten in volkomen harmonie. De
mythologie gaat er over mensen,
die er ooit ook gewoond zouden
hebben. En over Hexxus, een
kwade geest die het goed met de
mensen kon vinden en leefde van
uitlaatgassen en giftige stoffen.
Magi Lune is zoiets als de oppe-
relf. Zij wist Hexxus ooit in een
oude boom op te sluiten. Cry sta is
haar kroonprinses, een pittig
bakvisje dat graag haar eigen
onderzoek doet Zo stuit Crysta
op een van haar tochten op Zac,
een mens, een vent die de bómen
aankruist die door een ontbos-
singsploeg geveld moeten wor
den. Bij wijze van bedrijfsonge
val tovert Crysta hem tot elfjes-
formaat en neemt hem mee naar
FernGully. Zac speelt de ver
moorde onschuld.
Intussen werkt de ontbossings-
ploeg door en zo wordt Hexxus
uit zijn boom bevrijd. Hij is aan
vankelijk slechts een geestje in
de vorm van een kwakje olie,
maar zich voedend met alles wat
de science-fiction-achtige ma
chine van de ontbossingsploeg
uitbraakt groeit hij uit tot een
reusachtige vernietiger. Met de
machine zet hij koers naar Fern
Gully. Maar daar zitten de bo
selfjes, de dieren en zelfs Zac in
middels ook niet meer stil.
De nog niet in de puberteit aan
belande jeugd zal FernGully ze
ker weten te waarderen. Er is hu
mor, muziek, mysterie, spanning
en herkenbaarheid. En alles hel
der Nederlands gesproken in de
regie van Peter Calicher. Voor de
volioassen kijker is er te weinig
meerwaarde. Geen knipogen,
geen dubbele bodems; louter
boodschap. En, dat wel, knap
animatiewerk.
Rijk van Rotterdam
FernGully is te zien in het Grand
Theater in Goes.
Is Sneakers dus een moderne uit
voering van The Conversation
geworden? Nee, daarvoor ont
beert het scenario de finesses van
Coppolas produktie en vergeten
de makers het essentiele gegeven
van de omkering, het moment
waarop de technologische ken
nis van de personages zich tegen
henzelf keert. Het is een noodza
kelijke draai als je de meeleven
de kijker echt de koude rillingen
wil bezorgen. Phil Alden Robin
son schrikt daarvoor terug en
heeft uiteindelijk niet meer in
huis dan een jongensboekachtig
happy end. Sowieso probeert hij
iets te nadrukkelijk de zaak luch
tig te houden, wat soms ten koste
gaat van de spanning.
Dat alles neemt niet weg dat
Sneakers een patente publiek
sfilm geworden is die aan alle
kanten ouderwets vakmanschap
uitstraalt. Met slechts enkele in
zinkingen houdt Robinson vanaf
het eerste beeld de vaart er goed
in, de beelden zijn sfeervol en ef
fectief, de muziek zélfs bij vlagen
opmerkelijk. Het geheel ivordt
bovendien gebracht door een
puik stel acteurs dat zich geheel
in dienst stelt van het verhaal en
geen enkele sterallure aan de
dag legt. Dat er veel meer in het
gegeven van Sneakers gezeten
had, zoivél wat betreft de drei
ging van de moderne technolgie
als de psychologische kanten
van de personages, dat wil je re
gisseur en scenarioschrijver uit
eindelijk dan ook graag verge
ven.
Rob de Kam
Sneakers te zien in Alhambra in Vlis
singen, in De Koning in Hulst en in
Rex-club in Antwerpen.
Sidney Poitier (1) en Robert Redford in Sneakers.
chanteerd wordt met zijn nog
niet verjaarde kraken uit het ver
leden, wordt Marty gedwongen
zich in een mistige spionageaf-
faire te mengen. Centraal staat
daarbij de jacht op een decoder
die toegang verschaft tot elk wil
lekeurig computernetwerk.
Het meest fascinerende moment
van Sneakers is de scene waarin
Marty en zijn makkers met be
hulp van de zojuist veroverde de
coder toegang krijgen tot de com
puter die het luchtvaartverkeer
boven de Verenigde Staten in
goede banen leidt. Zullen we er
even een paar laten botsen, grapt
een van de techneuten dan. Het is
een scène die pijnlijk scherp dui
delijk maakt hoe afhankelijk ice
geworden zijn van apparaten die
voor de doorsnee burger vol
strekt onbegrijpelijk (en dus on
controleerbaar) zijn.
Scène uit de film The last of the Mohicans (De Koning Hulst en Odeon 1
Antwerpen).
filmwijzer
II 1 1 i 1 i 1 II 1 II
- -a - -
Cinemactueel
BERGEN OP ZOOM (01640-
54886).
Belle en het beest. Zaterdag, zon
dag en woensdag 14 uur.
Home alone 2. Zaterdag, zondag
en woensdag 14 uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 19 uur, zondag 16.30 en 19
uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag),
zaterdag en zondag 21.30 uur, dins
dag en woensdag 20 uur.
De kleine blonde dood. Vandaag
(vrijdag) 19 en 21.30 uur, zaterdag
14,19 en 21.30 uur, zondag 14,16.30,
19 en 21.30 uur, maandag en dins
dag 20 uur, woensdag 14 en 20 uur.
Scent of a woman. Vandaag (vrij
dag) en zaterdag 18.45 en 21.45 uur,
zondag 16.30 en 20 uur, maandag
tot en met woensdag 20 uur.
La Double vie de Veronique.
Maandag 20.15 uur.
Roxy
BERGEN OP ZOOM (01640-33434)
Tom and Jerry. Zaterdag, zondag
en woensdag 14 uur.
Honey, I blew up the kid. Zater
dag, zondag en woensdag 14 uur.
Death becomes her. Vandaag (vrij
dag), zaterdag en zondag 19 en
21.30 uur.
Bodyguard. Maandag, dinsdag en
woensdag 20.15 uur.
The distinguished gentleman.
Vandaag (vrijdag), zaterdag en
zondag 18.45 en 21.30 uur. Maan
dag tot en met woensdag 20 uur.
21.30 uur, zaterdag en zondag 14,
19 en 21.30 uur, maandag en dins
dag 20 uur, woensdag 14 en 20 uur.
De Koning
HULST (01140-12030)
The last of the Mohicans. Vandaag
(vrijdag) 19.30 en 22 uur, zaterdag
22 uur, zondag 19 en 21.30 uur,
maandag tot en met woensdag 20
uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 19.30 uur, zondag 21.30 uur,
maandag en woensdag 20 uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag) 22
uur, zaterdag 19.30 en 22 uur, zon
dag 19 uur, dinsdag en woensdag
20 uur.
Sneakers. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 19.30 en 22 uur, zondag 19
en 21.30 uur, maandag en dinsdag
20 uur.
Daens. Vandaag (vrijdag) en zater
dag 19.30 en 22 uur, zondag 19 en
21.30 uur, maandag tot en met
woensdag 20 uur.
De kleine blonde dood. Vandaag
(vrijdag) en zaterdag 19.30 en 22
uur, zondag 19 en 21.30 uur, maan
dag tot en met woensdag 20 uur.
Luxor Theater
TERNEUZEN (01150-20505)
Bodyguard. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19 en 21.30 uur, zondag en
maandag 20 uur.
Body of evidence. Vandaag (vrij
dag) en zaterdag 19 en 21.30 uur,
zondag en maandag 20 uur.
Porgy and Bess
TERNEUZEN (01150-13293)
Naked Gun. Woensdag 20 uur.
Ledel Theater
OOSTBURG (01170-52735/53377)
Sister act. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 20 uur, zondag 14.30 en 20
uur.
't Beest
GOES (01100-28142)
Cheb. Vandaag (vrijdag) 20.30 uur.
De man met de camera. Dinsdag
20.30 uur.
Le Mandat. Woensdag 20.30 uur.
Yeelen. Donderdag 20.30 uur.
Grand Theater
GOES (01100-15165)
Fern Gully. Zondag en woensdag
14 uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19 en 21.30 uur, zondag
tot en met woensdag 20 uur.
Alhambra
VLISSINGEN (01184-18810)
Tom Jerry. Zaterdag, zondag en
woensdag 14 uur.
Honey, I blew up the kid. Zater
dag, zondag en woensdag 14 uur.
De kleine blonde dood. Vandaag
(vrijdag), zaterdag en zondag 19 en
21.30 uur, maandag tot en met
woensdag 20 uur.
Distinguished gentleman. Van
daag (vrijdag) 19 en 21.30 uur, za
terdag en zondag 14, 19 en 21.30
uur, maandag en dinsdag 20 uur,
woensdag 14 en 20 uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag),
zaterdag en zondag 19 en 21.30 uur,
maandag tot en met woensdag 20
uur.
Sneakers. Vandaag (vrijdag) 19 en
Antwerpen
Rex - Scent of a woman, 12, 15, 18
en 21 uur.
Rex-club - Sneakers, 12, 14, 16.30,
19 en 21.30 uur.
Odeon 1 - The last of the Mohicans,
14, 16.20, 19 en 21.30 uur.
Odeon 2 - Howard's end, 15, 17.15
en 20.30 uur.
Odeon 3 - Tom Jerry, 14 en 16.30
uur; - Salt on our skin, 16 jr. 19 en
21.30 uur.
Odeon 4 - Consenting adults, 16 jr.
14,16.30,19 en 21.30 uur.
Rubens-Under Siege, 14,16,18, 20
en 22 uur.
Quellin 1 - Daens, 14,17.15 en 20.30
uur.
Quellin 2 - The bodyguard, 14,
16.30, 19 en 21.30 uur.
Quellin 3 - Champions, 14,16.30,19
en 21.30 uur.
Metro 1 - Innocnet blood, 16 jr. 14,
16.20,18.40 en 21 uur
Metro 2 - Fortress, 14. 16, 18, 20 en
22 uur.
Sinjoor - Body of evidence, 16 jr.
14,16, 18, 20 en 22 uur.
Ambassadesclub 1 - Belle en het
beest, 14 en 16.20 uur;- Beauty and
the beast, 19 uur;- Lorenzo's oil,
21.30 uur.
Ambassadesclub 2 - Honey, I blew
up the kid, 14,16,18, 20 en 22 uur.
Ambassadesclub 3 - The favor, the
watch and the very big fish, 14,
16.30,19 en 21.30 uur.
Ambassadesclub 4 - Sister act, 14,
16.30, 19 en 21.30 uur.
