Kleurige en
vrolijke zomer
Eco-kleding
is in opmars
In de ban van
de jaren zestig
Mode
en
milieu
Frans Molenaar
Rob Kroner
mOde VRIJDAG 12 MAART 1993 bw 20
Couturier Frans Molenaar ziet de zomer zon
nig tegemoet. Vrouwelijk, comfortabel, een
tikje romantisch maar vooral kleurrijk is de
haute couture die hij voor komende zomer brengt
met helder rood, blauw, geel, roze en vooral veel
oranje, afgewisseld met zwart en donkerblauw.
Molenaar verraste met een vrolijke en elegante
collectie van zijde jerseys en organza in stre
pen en noppen, wollen crepes, linnen, satain du-
chesse, cool wool en katoen piqué. Uitblinkers wa
ren de handgebreide korte truitjes boven broeken
met wijde pijpen of zomershorts. Met korte linnen
jasjes veranderde Molenaar deze broeken in een
klassiek ogend boulevard complet. Ook de heren
kwamen ditmaal aan bod. Molenaar heeft een
nieuwe collectie mannenkleding, genoemd naar
zijn ON 13, waarin zowel sportieve blazers in hel
dere kleuren als complete linnen pakken en zijden
dassen zitten.
De Amsterdamse couturier heeft twee looks: een
wijde silhouet met veel strepen, primaire kleuren
en invloeden van de zeemanslook en een lang, soe
pel getailleerd silhouet met v-hals blazers op afge
meten strakke rokjes. Deze blazers vielen op door
een beheerst gebruik van geometrische applica
ties en incrustaties in contrasterend leer en suefle
Invloeden van de jaren zestig zitten in genopte e:
gestreepte mantelpakken die sterk contrastere:
met de veel rustiger reistailleurs van effen wolle:
crepe.
De nieuwe korte jasjes en bijpassende jurken het-
ben dezelfde coupe als het vorige seizoen: ee-
mouw die deels is aangeknipt en deels is aangezet
via een rond verlopende naad. De mouwen zijn
daarbij kort en hebben omslagen. Als alternatie-
voor het jasje toonde Molenaar grote blouses, uit
gevoerd in soepele, soms transparante stoffend::
om het lijf gewikkeld werden of losjes van vore:
vastgeknoopt.
Bijzonder waren zijn zwierige, wat kinderlijk aan
doende zomerjurkjes, waarvan voor en achter
pand als schortjes over elkaar gestrikt kunne:
worden. De jurkjes zijn effen of gestreept als zon
neschermen, maar altijd kort en mouwloos. Voo:
een extra zomers accent bij de zomerjurkjes zorg
den vrolijke grote hoeden van gekleurd stro met
een vervormbare rand of een oosters uiterlijk
Voor feestelijke gelegenheden houdt Molenaarhe-
op wikkeljurken in brede zwart witte strepen var-
zware satin duchesse met een ongelijk vallen®
rokzoom en wijde blouses en kaftan-achtige lange
jurken in gestreepte transparante stoffen.
Connie Heid3
De jaren zestig hebben de Amsterdamse coutu
rier Rob Kroner in hun greep met halter-en
overslaglijfjes, doorknooprokken en wijd uitlo
pende broeken. Vaak blijft, als het om een combi
natie van broek of rok met topje gaat, het midden
rif bloot en wordt het geheel gecompleteerd mei
een lange (mouwloze) jas van voilestof met een
forse overhemdkraag.
Sluik en lang is het silhouet van zijn 28stecol
lectie, waarin geen korte rok voorkomt. Maai
ter compensatie voorziet hij die lange, wijde o!
rechte rokken van enorme splitten. Dat pakt niet
altijd goed uit. Wijde rokken met allemaal te
pandjes waarop een lang, iets getailleerd jasje
wordt gedragen doen het goed, ze hebben iets pi
kants. De rechte rok die aan de achterkant hele
maal openvalt (het is eigenlijk een omgekeerd ge
dragen wikkelrok) is heel onhandig. Is een grote
split aan de voorkant nog met enige gratie 'te be
heersen' een split die net niet het slipje onthul!
middenachter, is teveel van het goede.
Veel mooier is zijn strakke rok met springplooien
iets onder de knie (voor wat loopruimte), met daar
op een rechtgesneden kraagloos jasje: streng maar
elegant, zeker met een heel grote hoed. Met zijn
favoriete Franse tricot doet Kroner ook weer hele
mooie dingen.
Wat kleuren betreft houdt Kroner het bij de dag
kleding heel sober. Afgezien van een serie met gro
te margrieten vrijwel geen dessins: veel zwarten
donkerblauw gecombineerd met wit en natu
relkleuren. Een beetje meedeinende op de ecologie-
golf maakt hij linnen pakken die erg 'zwaar' ogen
Wat er in dat linnen wel heel goed uitziet, is be
mannen-combinatie - Rob Kroner maakt sinds vo
rig jaar herenconfectie - bestaande uit een natu-
relkleurige pantalon, een naturel met grijs ge
streept jasje en een dito overhemd. Ook heel leut
zijn zijn vrij hoog gesloten herenvesten, die door
hun opvallend dessin van een saai donker pakeea
modieus geheel maken.
Voor de cocktailkleding heeft Kroner zich laten in
spireren door de lingerie, 's Avonds is het bij Kro
ner een groot zigeunerfeest met heel duidelijke
oosterse invloeden. Bonte kleuren, veel pailetten
om de heup geknoopte sjaals met daarop kettin
gen met kleurige stenen, dubbele rokken, strakke
topjes en de meest onwaarschijnlijke combinatie:
van materialen.
Henriëtte van der Hoeven
De mode pretendeert al seizoenen lang in het teken van het
milieu te staan met al die actuele aardkleuren,
oerwouddessins en natuurlijke stoffen, maar de ademnood waarin
de Aarde verkeert wordt daar geen klap minder om. Integendeel
haast. Bonte kleuren vergen namelijk ingewikkelde chemische
bewerkingsprocessen en 'natuurlijke' stoffen zijn helemaal niet zo
lief voor de natuur als we geneigd zijn te denken. Al zijn ze
uiteindelijk dan afbreekbaar.
Katoen is 's werelds meest populaire natuurve-
zel. Van de totale wereld-vezelproduktie en -
consumptie neemt katoen 48 procent (19 miljard
kilo) voor z'n rekening. Katoen groeit aan struiken
in tropische en subtropische gebieden. De planten
in deze monoculturen zijn echter hypergevoelig
voor ziekten, schimmels, bacteriën en insecten en
deze worden bestreden met pesticiden en insecti
ciden. Maar liefst achttien procent van alle pestici
den die wereldwijd worden gebruikt, dalen neer op
de katoenplanten. Daarnaast worden ontblade-
ringsmiddelen gebruikt om de pluk te vergemak
kelijken. En dan hebben we het nog niet eens over
de enorme hoeveelheden water die nodig zijn om
de gigantische dorst van de katoenplanten te les
sen.
Voor wol, de tweede natuurvezel, die goed is voor
vijf procent van de totale vezelproduktie (2 miljard
kilo), geldt niet eens zo'n heel ander verhaal. De
parasieten, die in de vacht van de schapen huizen,
werden voorheen ook altijd met pesticiden bestre
den. In de belangrijkste wolproducerende landen,
die zijn aangesloten bij het Internationaal Wolse
cretariaat (Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika
en Uruguay) zijn de schapenfokkers om milieure
denen van deze behandeling afgestapt en wordt er
nu van regeringswege op toegezien dat de schapen
plaatselijk worden behandeld met bio-afbreek-
bare verdelgingsmiddelen.
Maar wat gebeurt er in de overige wolproduceren
de landen, waar het IWS geen grote vinger in de
pap heeft?. En voor de reiniging van de geschoren
ruwe wol zijn nog altijd wel chemische processen
nodig.
Stralend
Het kledingverhaal gaat verder want we willen
kleding die zijn kleur en vorm behoudt. De stoffen
moeten daarvoor diverse chemische bewerkingen
ondergaan: ze moeten worden gebleekt, geverfd,
krimpvrij, motvrij, vlamwerend en kreukherstel-
lend worden gemaakt.
Sommige 'kleurechte' verfstoffen bevatten zware
metalen, die niet afbreekbaar zijn. Voor de zo favo
riete kleuren zwart en marineblauw moeten vaak
zelfs chroomhoudende kleurstoffen worden ge
bruikt. Bij de produktie van synthetische verf ko
men vrijwel altijd schadelijke afvalstoffen vrij. Wil
je wol machine-wasbaar (krimpvrij) krijgen (an
ders moet het chemisch worden gereinigd), dan
komt er dikwijls nog chloor aan te pas. En wordt er
tenslotte in het kledingstuk een rits gezet of een
metalen knoop, dan zijn die doorgaans gegalvani
seerd, wat weer betekent dat er resten van achter
blijven in de natuur.
Met andere woorden, onze kleding is milieu-ver
vuilend, zowel tijdens het produktieproces als na
gebruik, wanneer de afdankertjes op de afvalberg
terecht zijn gekomen. Recycling is vanwege de ve
le behandelingen van de textielvezels en de ont
stane slijtage slechts op geringe schaal mogelijk.
Maar op tal van fronten wordt er hard aan gewerkt
om de kledingindustrie milieu-vriendelijker te
maken. Niet voor niets raakt de term eco-mode
steeds meer ingeburgerd. Zoals gezegd zijn erin de
belangrijkste wolproducerende landen al maatre
gelen genomen om het gebruik van pesticiden te
voorkomen. Maar het Internationaal Wolsecreta
riaat, dat een kwart van z'n researchbudget be
steedt aan milieu-verbeteringen, gaat verder. Zo
worden er technieken ontwikkeld om inplaats van
chloor onschadelijke polymeren te gebruiken voor
het krimpvrij en dus machine-wasbaar maken van
wollen kleding. De chemische industrie legt zich
steeds meer toe op het vervaardigen van minder
schadelijke synthetische kleurstoffen. Bovendien
wordt bij de chemische bewerking steeds vaker
met een zogenaamd 'gesloten' systeem gewerkt,
waarbij verfresten of resten van chemicaliën wor
den hergebruikt of uit het afvalwater worden ge
zuiverd. alvorens dit water wordt geloosd.
En dan is er nog de echte 'alternatieve' kledingpro-
duktie. Een nieuwe trend, waar steeds meer kle
dingmerken zich bij aansluiten. Steilmann. Euro
pa's grootste confectiegigant is daar één van.
Maar Esprit is wat dat betreft een duidelijke voor
loper met z'n drie jaar geleden geïntroduceerde
Ecollection.
De kleding in deze Esprit Ecollection is gemaakt
van biologisch geteelde katoen: die voornamelijk
uit Amerika komt en waarvoor geen pesticiden
zijn gebruikt. Ook de kleuren zijn natuurlijk ont
staan. doordat er weer oude. maar in onbruik ge
raakte katoenrassen worden gekweekt, die van
nature gekleurd zijn (roze en diverse groen- en
bruintinten, naast de 'normale' ecrukleurige ka
toen).
Het verfproces kan daardoor worden overgesla
gen, terwijl de kleur in de was behouden blijft.
Waar wel kleurstoffen worden toegepast, gebeurt
dit uitsluitend met verf die geen zware metalen be
vat.
Experimenten
Ook wordt hier en daar geëxperimenteerd met na
tuurlijke verfstoffen, onttrokken aan bijvoorbeeld
bloemen of planten. In sommige gevallen leert de
ervaring echter dat dit niet altijd haalbaar is ge
zien de enorme hoeveelheden grondstoffen, die no
dig zijn voor het verkrijgen van de verf en ook om
dat de kleuren onder invloed van licht en water
Foto links boven:
Een vest uit de
Ecollectie van
Esprit.
Foto rechts
boven: Een blouse
van Esprit.
verbleken. Maar de experimenten gaan "door en
wat vandaag niet kan. kan morgen misschien wel,
is de stelling van Esprit.
Een duidelijke vooruitgang die dit kledingmerk
heeft bewerkstelligd is het afschaffen van gegalva
niseerde ritsen en knopen. Ritsen-, drukknopen
en snaps-producent Universal Fasteners ontwik
kelde öp aandringen van Esprit een methode om
niet-roestende snaps en ritsen uit harde metaal
verbindingen te fabriceren, waardoor dit bedrijf
het hele galvanisatieprocédë overboord kon zet
ten. Ook andere kledingmerken zijn inmiddels uit
milieu-overwegingen overgestapt op de niet-ge-
galvaniseerde ritsen.
Het zal duidelijk zijn: milieuvriendelijk geprodu
ceerde kleding is dank zij al deze extra maatrege
len duur. De produktiekosten van de Esprit Ecol
lection liggen 50 tot 100 procent hoger dan van
conventioneel geproduceerde kleding. De prijs die
de consument voor milieu-vriendelijke kleding
moet betalen is hoog. Maar hoe hoog is de prijs die
hem wordt berekend voor het herstellen van de
schade die de huidige vervuiling veroorzaakt?. En
hoe hoog is de prijs wel niet die de hele mensheid
uiteindelijk zou moeten betalen voor een totaal
verziekte planeet?.
Milieu-vriendelijke kleding zal - als deze ooit de
conventioneel geproduceerde kleding zal vervan
gen - niet alleen van enorme invloed zijn op het
milieu, maar ook op het totale modebeeld. De mo
de wordt dan niet langer bepaald door de kleuren,
aangezien de kleurenrange aanmerkelijk beperk
ter zal zijn. Maar waarschijnlijk zal ook ons kleed
gedrag veranderen. Verwacht mag worden dat
door de hogere prijzen de consument nog bewus
ter zijn kleding zal kopen en langer zal dragen.
Waarmee de afvalberg weer wat wordt terugge
bracht. En alleen al daarbij is ons milieu gebaat.
Kitty van Gerven
Korte effen jasjes
op gestreept
broeken. De
Oosters
aandoenmde
grote hoeden
completeren het
geheel,
foto Ruud Hoff
De avondkleding
van Kroner is
zigeuner-achtig
met Oosterse
invloeden.
Kroner verwerkte naast zijn effen stoffen dessins
van grote margrieten. foto Raymond Rutting
foto Raymond
Rutting
