De tijd gaat hier ook zo snel
Madonna past in
spannende thriller
PZC
Daens is nog net
geen Bertolucci
VI
kunst cultuur
21
VRIJDAG 26 FEBRUARI 1993
Wie in de Vleeshal de installa
tie van Christina Kubisch
(Bremen, 1948) binnenstapt, ziet
even niets: de ruimte is namelijk
verduisterd. Dat is even wennen,
maar geleidelijk valt er toch wat
waar te nemen. Vanaf de vloer
stijgt een flauw schijnsel op naar
de 31 nissen in de wand. In het flu
welen duister lichten dunne kabels
lichtblauw op. Ze geven de contou
ren van de nissen aan. Tegelijker
tijd dringen fijne geluiden zich op:
geruis, gezoem, licht geknisper
komt uit luidsprekertjes vanaf de
nissen; op elke boog is er één be
vestigd. Het is intrigerend dat de
geluiden in dit duister worden ver
oorzaakt door het licht buiten. Bij
de ingang van de hal staan name
lijk twee panelen met zonnecellen
die met het licht van buiten ultra
sonische instrumenten in staat
stellen de luidsprekertjes die al
lemaal verschillend zijn te ac
tiveren.
Christina Kubisch verenigt ücht
en donker door het gebruik van
aparte media voor elke categorie.
Het licht wordt hoorbaar, het duis
ter zichtbaar. Gehoor en gezichts
vermogen worden op elkaar be
trokken. Beide geven structuur
aan de ruimte. Van nis tot nis lo
pend blijken de geluiden net iets
van elkaar te verschillen waardoor
je als bezoeker wordt aangezet lo
pend en kijkend de ruimte te ver
kennen. Kubisch geeft daarbij de
gedachte mee aan de functie Vlees
hal, waarbij de geluiden kunnen
staan voor een vervliegend angst
schreeuwen van de dieren die er
ooit in stukken gehakt ter verkoop
werden aangeboden. Die associa
tie heb ik zelf niet: daarvoor vind ik
het geluid niet verscheurend ge
noeg. Ik ervaar het veel meer als
een samenkomen van buitengelui
den van vroeger en nu.
Zoals Malevich ooit zijn zwarte
vierkant tekende, vanuit de idee
dat daarin alles wat zichtbaar ge
maakt kon worden besloten lag.
Door het licht en het geluid in ge
transformeerde vorm van buiten
naar binnen te brengen en de be
zoeker te activeren bereikt Ku
bisch wat mij betreft bijzonder
veel: zij werpt mij op mezelf terug.
Ik word onontkoombaar en intens
in een staat van gerichte contem
platie gebracht, uitgenodigd stil te
staan bij wat zich in mijn hoofd af
speelt. Het is een uniek gevoel te
'zien' en te 'horen' wat van buiten
komt en toch volstrekt je eigen ge
dachten te ontwikkelen of nog
mooier gewoon aan niets te den
ken, slechts te zijn. Eén van de re
denen dat dat zo werkt is het oplos
sen van tijd en ruimte. In de hal
verandert niets, het duister is on
eindig. het geluid min of meer con
tinu. Het blauw rond de nissen
draagt bij tot die 'lichte', serene
sfeer, die maakt dat ik wakend
droom. Kenmerkend voor de kwa
liteit van de installatie was voor
mij ook de verbazing van de sup
poost bij mijn antwoord op zijn
vraag hoe laat het was. „Tien
voor", antwoordde ik. „Voor
vier?", vroeg hij verder. „Nee, voor
vijf', moest ik corrigeren. „Goh, de
tijd gaat hier ook zo snel", ver
zuchtte hij vervolgens...
Ter informatie nog dit: Christina
Kubisch studeerde twee jaar aan
de academies van Bremen en
Stuttgart en verkoos toen een mu
ziekstudie (onder andere fluit), die
ze volgde aan conservatoria van
Hamburg, Graz en Zürich. Toen
verhuisde ze naar Milaan, volgde
daar lessen compositie en later
elektrotechniek. Ze begon in 1975
met performances, concerten en
video-installaties en maakt sinds
1980 werk waarbij zij licht, geluid
en ruimte benut voor installaties
met als hoofdthema's natuur,
mens en techniek.
Met Steven Ham (Axel, 1959) zijn
we weer terug in de 'normale' zin-
tuigelijke wereld. In het expositie
zaaltje van de WV Domburg toont
hij negen, erbuiten twee schilderij
en. Het zijn vlot geborstelde doe
ken in uitgesproken kleuren. Vaak
is tussen de verfvegen een figuur
zichtbaar: een naakte vrouwenge
stalte. Soms is die zo geabstra
heerd dat alleen het vermoeden
bestaat dat zo'n figuur ooit deel
uitmaakte van de compositie.
Ham gebruikt vooral met een bre
de kwast geschilderde vlekken en
Werk van Steven Harn.
vegen; met contrasterende kleu
ren en een paar rake lijnen wordt
eventueel de figuur aangeduid.
Vaak is die geel, soms ook sensueel
oranje-rose, zoals in het meest her
kenbare doek het geval is. Daarin
doet zijn schildertrant mij enigs
zins denken aan de te jong overle
den rasschilder Kees van Bohe-
men. Wat wil Steven Harn met zijn
kleurrijke, beweeglijke schilderij
en? Kort en duidelijk, naar mijn
idee: de toeschouwer verleiden. De
in de compositie opgenomen uit
dagende modellen zijn nauwelijks
uitgewerkt en kunnen dus zelf hun
taak niet verrichten. De schilder
Steven Harn neemt die klus met
verve van hen over. Met vorm en
kleur schept hij werelden van
gloedvolle verleiding, odes aan de
kunst. Dat lukt vaak, maai' niet al
tijd. Er is één uit vier kleine doeken
bestaand werk dat nuance mist, te
zwaar is en qua compositie weinig
biedt. En één werk, met verschil
lende figuren erop, blijft hangen in
onduidelijkheid. Een ander aspect
foto Lex de Meester
van Hams werk tenslotte, is de
spanning tussen de oningevulde
gestalten en de kleur- en vormbe-
weging om hen heen. Die echoot de
emoties die de verleiding kan op
roepen en voegt zo nog iets wezen
lijks aan het thema toe.
Nico Out
Christina Kubisch, Vleeshal, Middel
burg. Tot en met 7 maart
Steven Harn, VVV Domburg. Tot en met
6 maart.
TT et is bijna ironisch: het so
il cialisme is overal afge
dankt, maar een van de grootste
Belgische bioscoopsuccessen is
een film waarin te zien is hoe het
ook alweer zat met die verworpe
nen der aarde. Daens, gebaseerd
op het boek Pieter Daens van
Louis Paul Boon, neemt ons mee
naar de textielfabrieken van
Aalst anno 1890. Hier creperen
de vrouwen en kinderen aan de
weefgetouwen, hier beraden de
industriëlen zich op nog efficiën
tere produktiemethoden. De eer
ste socialisten verspreiden hun
illegale geschriften, maar de
grootste bedreiging van de ge
vestigde orde komt van de kant
van een opstandige priester. Re
gisseur Stijn Coninx ('Hector' en
'Koko Flanel') toont met Daens
een onverwacht talent voor mee
slepend historisch drama. Dat
hadden we niet verwacht van de
maker van die vederlichte Urba-
nus-komedies.
De priester Daens in de film
(mooie robuuste rol van Jan De-
cleir) is gebaseerd op een histori
sche figuur. Vanuit zijn kerkelij
ke overtuiging stelde deze Adolf
Daens de heersende wantoestan
den aan de kaak. Hij kwam daar
door in rechtstreeks conflict met
Charles Woeste (Gerard Desar-
the), de reactionaire voorzitter
van de katholieke partij. Toen
deze partij weigerde een christen
democratische kandidaat toe te
laten, besloot Daens zelf met een
eigen lijst te komen. Bij de parle
mentsverkiezingen behaalden de
'Daensisten' in Aalst een over
winning. Daens kwam in 1894 als
priester in het parlement. Een
ongehoorde gebeurtenis.
Stijn Coninx schildert die strijd
in krachtige scènes, tegen een
achtergrond van royaal opgezet
te en prachtig in beeld gebrachte
historische reconstructies. Welis
waar betrekkelijk conventioneel
vormgegeven, met veel in lompeti
gehulde arbeidersonderonsjes
van industriëlen en rijkswach
ters te paard die met blanke sa
bel op het gepeupel inhakken,
maar niettemin indrukwekkend.
Het gezicht van de armoede blijft
schokkend. Coninx mag dan nog
geen Bertolucci zijn, het lijkt er
soms wel even op.
Bovendien geeft de film een aar
dig beeld van de politieke krach
ten in die tijd. De kerk deelde
achter de schermen veel lakens
uit en algemeen kiesrecht werd
door sommige machthebbers nog
met hand en tand bestreden.
Ook dramatisch gezien zit Daens
stevig in elkaar, zonder dat Co
ninx buiten de bekende paden
treedt. Met een klassieke opbouw
en beproefde methoden mikt hij
duidelijk op een groot publiek.
Een bescheiden love-story in ar
beiderskringen mag natuurlijk
niet ontbreken, en op het strijdto
neel zijn de goeden en de kwaden
duidelijk te onderscheiden. Niet
temin brengt hij voldoende nuan
ceringen aan en is zijn aanpak
integer. Zo is de dood van een
kind enkele malen aanleiding
voor een cruciaal dramatisch
moment, maar bij het in beeld
brengen van het ongeval zélf
toont Coninx juist grote terug
houdendheid. Een recht-door-
zee aanpak, met oprechte ver
ontwaardiging, functioneel sen
timent en niet te vergeten voor
treffelijke acteurs. Het levert een
fraai schouwspel op waarin
Daens op overtuigende wijze kan
uitgroeien tot volksheld.
Iets meer moeite heeft Coninx ge
had met de opbomv van het laat
ste deel van de film, volgend op
de verkiezing van Daens. Na dit
dramatisch sterke hoogtepunt
lukt het hem niet echt om weer
diezelfde spanning op te roepen,
ook al zijn er intriges genoeg. De
vijanden van Daens doen alles
om hem monddood te maken,
wat door tussenkomst van de
Paus nog bijna lukt ook. Vooral
dit laatste schijnt in bepaalde
kringen nog steeds gevoelig te
liggen. Zo veroorzaakte Daens
op het filmfestival van Venetië
een kleine opschudding toen de
voorzitter van de Katholieke
Filmliga de getoonde pauselijke
interventie bestempelde tot 'las
ter en historische vervalsing'.
Jammer voor hem bestaan er do
cumenten die het tegendeel be
wijzen.
Leo Bankersen
Daens, te zien in De Koning Hulst.
Madonna in Body of evidence.
Jan Decleir als priester Daens.
Als je over iemands werk je
mening wilt geven, moet je
heel ivat uitschakelen. Bijvoor
beeld: hoe je over de betrokken
persoon denkt, hoe die persoon
denkt zich te moeten profileren
om aandacht voor zijn/haar
werk te krijgen, en niet in het
minst hoe iedereen die persoon
ziet. Het mag altijd maar over
één ding gaan: het werk. Neem
Madonna. Ze is niet je favoriete
vocaliste, nog minder je favoriete
actrice en met haar publieke uit
spraken strijkt ze je regelmatig
regelrecht tegen de haren in. Dan
heb je heel wat uit te schakelen
als er weer een film uitkomt
waarin ze een zeer prominente
hoofdrol speelt en het bovendien
om een filmgenre gaat waar je
geen boodschap aan hebt.
Aan de orde is Body of evidence,
een erotische thriller van Uli
Edel. In de Verenigde Staten is
de film gekraakt. Het valt te be
twijfelen of daarbij uitsluitend
artistieke motieven een rol heb
ben gespeeld. Het is gemakkelijk
om de film af te doen als een uit
gerekte Madonna-clip of zélfs ex
hibitionisme. Als de naam Ma
donna niet aan Body of evidence
verbonden was geweest (en na
tuurlijk ook geen enkele referen
tie aan haan, dan was het oor
deel over deze film op z'n minst
milder geweest.
Body of evidence is namelijk wel
beschouwd een in zijn soort goed
in elkaar stekende film, die geen
moment zijn thematiek verloo
chent en waarin niet alleen door
Willem Dafoe, Joe Montegna en
Anne Archer, maar ook door Ma
donna voortreffelijk ivordt geac
teerd. Madonna heeft simpelweg
de pech dat ze, als ze een serieuze
actrice wil zijn, in de schaduw
staat van zichzelf, het omstreden
fenomeen.
Een rijke, oudere heer wordt
dood in zijn luxueuze woning
aangetroffen. De video staat nog
aan en vertoont ivilde sekstafere-
len van hem en een veel jongere
vrouw. Onderzoek wijst uit dat
hij aan het bed geketend was ge
weest en dat hij, ondanks zijn
zwakke hart, cocaïne had ge
bruik}.. Zijn secretaresse Jane
Braslow Anne Archer) xoijst de
juffrouw van de video aan als de
moordenares. Zij zou haar baas
cocaïne hebben gegeven en sexu-
eel hebben uitgeput. Als de hul
pofficier va7i justitie Robert Gar
rett Joe Montegnaverneemt,
dat die juffrouw miljoenen erft
van het slachtoffer, is voor hem
de kous af. Hij laat haar arreste
ren.
De juffrouw in kioestie is Rebecca
Carlson (Madonna), een vooral
in erotisch opzicht charismati
sche vrouw, eigenaresse van een
kunstgalerie. Ze heeft met haar
sado-masochistische spelletjes
al heel wat mannen het hoofd op
hol gejaagd, maar weet toch
haar advocaat Frank Dulaney
(Willem Dafoevan haar on
schuld te overtuigen. Terloops
weet ze hem tevens als 'meeste
res' in haar ban te krijgen. De
rechtszaak krijgt een grillig ver
loop, de ontknoping houdt een
enerverend slot-accoord in.
Uli Edel (die internationaal
doorbrak met 'Christiane F.' en
in Hollywood zijn reputatie be
vestigde met 'Last exit to Brook
lyn') heeft de seksscènes met ge
voel voor esthetiek, maar zonder
scrupules verfilmd. Meer dan het
sm-karakter ervan, geven de lo-
katies teen parkeergarage, een
volle lift) de film het thriller-ele
ment dat in de slotscènes zijn be
kroning krijgt.
Dafoe, Montegna, Archer; ive
kennen ze als gekwalificeerde
karakterspelers. Wie door een
neutrale bril kijkt, ziet dat Ma
donna in dit geval aan hen is ge
waagd. De ambivalentie die ze
met haar rol oproept, bepaalt
voor een belangrijk deel de sus
pense van de film. Body of evi
dence is geen meesterwerk, maar
verdient het ook niet als pulp te
worden afgedaan. Het is alleen al
Edel die daarvoor te duidelijk
zijn klassieken kent en onmis
kenbaar ook nog iets van een ei
gen signatuur laat zien.
Rijk van Rotterdam
Body of evidence, te zien in Alhambra
Vlissingen, De Koning Hulst en Roxy
Bergen op Zoom.
exposities
1111111
Fantasie
In de hal van het hoofdkantoor van
de Rabobank in Middelburg is
vanaf maandag een dubbelexposi
tie te zien met werken van Cy-
masch en Joyce Steijvers. De ex
posanten tonen respectievelijk
beeldhouwwerken in hout en na
tuursteen en aquarellen met als
thema Fantasie. Te zien tot 31
maart. Open: tijdens bankuren.
Batik
De batik-schilders Astuti en Bam-
bang exposeren moderne batik
schilderijen in Braai-tapperij De
Mug in Middelburg. Beide expo
santen zijn afkomstig uit Yogya-
karta. Te zien t/m 17 maart. Open:
dagelijks vanaf 16 uur, maandags
gesloten.
Kinderkunst
Leerlingen van de Middelburgse
Torenhovenschool exposeren van
af dinsdag schilderijen op de
jeugdafdeling van de Zeeuwse bi
bliotheek. De kinderen lieten zich
inspireren door schilderijen van
Wim Hofman, Silvia Weve, H. Wap.
R. Hennessy en Jan Snoeck. Silvia
Radius van de Middelburgse (kin-
der)kunstuitleen opent de exposi
tie dinsdag om 15.45 uur. Te zien t
m 20 maart. Open: ma 17.30-21 uur,
di. t/m vri 10-21 uur, zat. 10-13 uur
Multi Colour
In de Middelburgse expositieruim
te Multi Colour is een expositie te
zien met werk van David Heijge-
laar. De exposant toont verschil
lende technieken zoals pastel,
aquarel, pen en pastelkrijt, te zien
t/m 27 maart. Open: di. bin zat. 10-
17 uur.
Foto-expositie
Tijdelijk een ander huis is de titel
van een foto-expositie in streekzie
kenhuis De Honte in Terneuzen.
De tentoonsteling werd samenge
steld door de Centrale voor Pleeg-
zorg. Te zien t/m 12 maart.
Scheldemond
In hetCultureel Centrum Anto
Diez in Bredene is vanaf zaterdag
een expositie te zien met schilde
rijen en keramische werken van de
Terneuzense Riet Korbee-Arnold.
De tentoonstelling wordt vandaag
(vrijdag) om 20.30 uur geopend. Te
zien t/m 21 maart. Open: wo. t/m
zon. 15-19 uur.
Brouwersgracht
Barbara Jean en Leendert Buth
exposeren in de Amsterdamse ga
lerie Brouwersgracht Twee Drie
Acht. Jean exposeert werken op
paier en van Buth zijn beelden te
zien. De tentoonstelling wordt za
terdag tussen 16 en 18 uur geopend
met muziek van Burton Greene.
Te zien t/m 21 maart. Open: do. t/m
zon. 13-18 uur.
Voor de lopende exposities zie pa
gina 15.
Fern Gully, the last rainforest.
Alhambra
VLISSINGEN (01184-18810)
Body of evidence. Vandaag (vrij
dag), zaterdag en zondag 19 en
21.30 uur, maandag tot en met
woensdag 20 uur.
Fern Gully. Vandaag (vrijdag), za
terdag, zondag en woensdag 14
uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag), zater
dag en zondag 21.30 uur. maandag
tot en met woensdag 20 uur.
The last of the Mohicans. Vandaag
(vrijdag), zaterdag en zondag 14,19
en 21.30 uur, maandag en dinsdag
20 uur. woensdag 14 en 20 uur.
Honey I blew up the kid. Vandaag
(vrijdag), zaterdag en zondag 14 en
19 uur, woensdag 14 uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag),
zaterdag en zondag 14. 19 en 21.30
uur, maandag en dinsdag 20 uur,
woensdag 14 en 20 uur.
't Beest
Porgy and Bess
TERNEUZEN (01150-13293)
Twin Peaks fire walk with me.
Woensdag 20 uur.
Ledel Theater
OOSTBURG (01170-52735/53377)
Vals licht. Zaterdag 20 uur, zondag
14.30 en 20 uur.
Cinemactueel
BERGEN OP ZOOM (01640-
54886).
Belle en het beest. Vandaag (vrij
dag) tot en met zondag en woens
dag 14 uur.
Home alone 2. Vandaag (vrijdag)
tot en met zondag en woensdag 14
uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 19 en 21.30 uur. zondag
16.30,19 en 21.30 uur. maandag tot
en met woensdag 20 uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 14. 19 en 21.30 uur, zon
dag 14, 16.30,19 en 21.30 uur, maan
dag en dinsdag 20 uur, woensdag
14 en 20 uur.
Sneakers. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 19 en 21.30 uur. zondag
16.30,19 en 21.30 uur. maandag tot
en met woensdag 20 uur.
GOES (01100-28142)
Citizen Kane. Dinsdag 20.30 uur.
Waar staat het huis van mijn
vriend. Donderdag 20.30 uur.
Grand Theater
GOES (01100-15165)
Belle en het beest. Zondag en
woensdag 14 uur.
The bodyguard. Vandaag (vrijdag)
20 uur, zaterdag 19 en 21.30 uur.
zondag tot en met woensdag 20
uur.
De Koning
HULST (01140-12030)
Belle en het beest. Vandaag (vrij
dag) 14 uur, zondag 13.45 uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag) 14,
19.30 en 22 uur. zaterdag 19.30 en 22
uur, zondag 13.45.16.15,19 en 21.30
uur, maandag tot en met woens
dag 20 uur.
Bodyguard. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19.30 en 22 uur, zondag 19
en 21.30 uur, maandag tot en met
woensdag 20 uur.
Under Siege. Vandaag (vrijdag) 14,
19.30 en 22 uur. zaterdag 19.30 en 22
uur, zondag 13.45.16.15.19 en 21.30
uur, maandag tot en met woens
dag 20 uur.
Body of evidence. Vandaag (vrij
dag) en zaterdag 19.30 en 22 uur,
zondag 16.15,19 en 21.30 utir, dins
dag en woensdag 20 uur.
Kleine Nemo. Vandaag (vrijdag) 14
uur, zondag 13.45 en 16.15 uur.
Daens. Vandaag (vrijdag) 14, 19.30
en 22 uur, zaterdag 19.30 en 22 uur,
zondag 13.45.16.15,19 en 21.30 uur.
maandag tot en met woensdag 20
uur.
Luxor Theater
TERNEUZEN (01150-20505)
Death becomes her. Vandaag (vrij
dag) en zaterdag 19 en 21.30 uur,
zondag 13.45 en 20 uur. maandag
20 uur.
Kleine Nemo. Zaterdag 14 uur.
The last of the Mohicans. Vandaag
(vrijdag) en zaterdag 21.30 uur.
zondag 16.15 en 20 uur, maandag
20 uur.
Sister Act. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19 uur, zondag 13.45 en
16.15 uur.
Under Siege. Zaterdag 14 uur.
Roxy
BERGEN OP ZOOM (01640-33434)
Body of evidence. Vandaag (vrij
dag), zaterdag en zondag 14. 19 en
21.30 uur, maandag en dinsdag
20.15 uur, woensdag 14 en 20.15
uur.
Bodyguard. Vandaag (vrijdag), za
terdag en zondag 18.45 en 21.30
uur, maandag tot en met woens
dag 20 uur.
Tom and Jerry. Vandaag (vrijdag),
zaterdag, zondag en woensdag 14
uur.
Antwerpen
Rex - Honey I blew up the kids, 12,
14 en 16 uur;- Sneakers. 19 en 21.30
uur.
Rex-club-Sneakers, 12.14 en 16.30
uur;- Honey I blew up the kids. 20
en 22 uur.
Odeon 1 - Trespass. 14.16.30,19 en
21.30 uur.
Odeon 2 - Trespass, 15.15, 17.45 en
20.15 uur.
Odeon 3 - Singles, 14, 16.30, 19 en
21.30 uur.
Odeon 4 - The best intentions. 14.
17.15 en 20.30 uur.
Rubens - Under Siege. 14,16.18,20
en 22 uur.
Quellin 1 - Tom and Jerry. 14,16 en
18 uur;- Daens. 20.30 uur.
Quellin 2 - Daens, 14 en 17.15 uur;-
Tom and Jerry, 20 en 22 uur.
Quellin 3 - Death becomes her, 14,
16, 18, 20 en 22 uur.
Metro 1 - Body of evidence, 14, 16,
18, 20 en 22 uur.
Metro 2 - The last of the Mohicans,
14. 16.20, 18.40 en 21 uur.
Brabo - Damage. 19 en 21.20 uur,
vanaf ma. ook om 14 en 16.20 uur
Tijl - Consenting adults. 20 en 22
uur, vanaf ma. ook om 14.16 en 18
uur.
Wapper - Bitter moon, 19 en 21.30
uur, vanaf ma. ook om 14 en 16.30
uur.
Sinjoor - Belle en het beest. 14 en
16 uur; Bodyguard, 19 en 21.30 uur
Ambassadesclub 1 - Raising Cain.
14,16. 18. 20 en 22 uur.
Ambassadesclub 2 - Bodyguard,
14 en 16.30 uur; Beauty and the
beast, 20 en 22 uur.
Ambassadesclub 3 - Sister act, 14,
16, 18, 20 en 22 uur.
Ambassadeslub 4 - Sister act, 15,
17,19 en 21 uur.
