Olympisch fiasco in Barcelona Nederland is niet langer christelijk PZC Hardrijders zorgen voor run op 'radarverklikkers' Peervormigen zijn eerder zwanger dan appelvormigen opinie en achtergrond Erfenis van Spelen begint op nachtmerrie te lijken Prof. Evers: politici houden niet van KID ZATERDAG 20 FEBRUARI 1993 van onze correspondent Ruud de Wit Een half jaar na de 'meest succesvolle olympische spelen uit de geschiedenis' (vol gens IOC-voorzitter Juan Anto nio Samaranch), begint de olympische erfenis voor de stad Barcelona de contouren van een nachtmerrie aan te nemen. De schuldenlast van de olympi sche stad blijkt opgelopen te zijn tot 4 miljard gulden, waarvan een derde direct te wijten is aan de zomerspelen van 1992. Voor malige personeelsleden van het organisatiecomité COOB blij ken maar moeilijk aan de slag te komen, de werkloosheid in de stad is na augustus vorig jaar flink gestegen en de toeristen uit het buitenland blijven weg. Maar de grootste tragedie rond de afwikkeling van de Olympi sche Zomerspelen van 1992 te kent zich af bij Poble Nou, waar een Vila Olimpica en een jacht haven uit de grond werden ge stampt, die Barcelona weer een Ze zijn niet aan te slepen, de nieuwe radar-verklikkers. Vooral Mercedes- en BMW-rij- ders zijn dol op het apparaatje, dat zelfs de supersonische appa ratuur waarmee de politie de snelheid op rijkswegen contro leert te slim af zou zijn. Driehonderd meter voor de con trole slaat het apparaatje alarm. Tijd genoeg dus om tijdig af te remmen. Alleen als agenten de achtervolging inzetten, kan de bezitter van zo'n detector in de kraag worden gevat. In drie weken tijd verkocht Stin ger electronics bv in Lisse. ont werper en importeur, honderden exemplaren van het apparaat dat 1345 gulden kost (exclusief inbouw). De vele bestellers blok keren de lijnen en de geplande promotiecampagne is niet meer nodig. Veel is te danken aan het enthousiasme van de dealers van de luxere zakenauto's. Hun klanten zitten zo vaak op de weg, dat ze wekelijks meerdere radarcontroles passeren. Al snel rijden ze een paar kilometer te hard en als ze niet uitkijken komt zelfs het onmisbare rijbe wijs in het geding. Tot voor kort konden ze alleen apparatuur ko pen die de radar-apparatuur op 50- en 80-kilometerwegen op spoorde. De radar-apparatuur voor de snelwegen was gewoon te gea vanceerd en week behoorlijk af van de apparatuur waarmee, bij voorbeeld, de Amerikaanse poli tie werkt. Simpelweg importe ren was er dan ook niet bij: Lis- sese technici moesten flink sleu telen aan de apparaatjes, waar van er in Amerika vier miljoen per jaar over de toonbank gaan. De Nederlandse variant bestaat uit twee delen. Een kastje ter grootte van een lucifersdoosje vangt de radarsignalen op en moet een plekje krijgen bij de motorkap of de bumper. In het dashboard verschijnt een appa raatje ter(grootte van een half pakje sigaretten. De lampjes gaan branden of het piept: zachtjes bij twijfelgevallen, hard bij alarm. Anders dan in de buurlanden is het in Nederland niet strafbaar om zo'n detector in de auto te hebben. Sterker nog. 'onze grondwet waarborgt de vrije ontvangst van alles wat er in de lucht zit', zegt marketing-man T. de Wilde van Stinger triom fantelijk. Hij denkt niet dat dat snel zal veranderen: „Nederland zou dan zondigen tegen het Ver drag van Rome". Bovendien denkt hij niet dat de schatkist veel inkomsten zal derven door de detector: „Om het afgesproken aantal bekeu ringen te halen, zal de verkeers dienst gewoon wat langer con troleren. Onze doelgroep is ook beperkt. Pas als het apparaatje goedkoper dan 1000 gulden wordt, wordt het voor een groot publiek interessant. Krijgt het ook een plekje in opgevoerde karretjes." (GPD) gezicht op de zee moesten geven. Maar sinds het Olympisch Dorp twee maanden geleden werd opengesteld voor bewoning, zijn er slechts enkele tientallen ge zinnen naartoe verhuisd en lijkt het 'mooiste olympische dorp uit de geschiedenis' -wederom Samaranch- nu al meer op een spookdorp dan op een nieuwe bloeiende stadwijk. Het drama met het Olympisch Dorp van Poble Nou tekende zich eigenlijk al af voor de ope ning van de Zomerspelen. Na een aanvankelijke stormloop van belangstellenden, die een of meer van de 1800 appartemen ten tegen prijzen van 350.000 gulden tot ruim 7 ton wilden be machtigen, stokte de verkoop snel. Want toen het dorp zijn poorten opende voor de olympi sche atleten, bleek nog niet de helft van de appartementen te zijn verkocht. En sindsdien is de situatie er niet beter op gewor den, want er staan er nog 700 te koop, terwijl ook tientallen spe culanten met de dure flats in hun maag zitten. De redenen voor dit fiasco zijn legio. Allereerst de economische crisis die het voor vele Barcelo- nezen onmogelijk maakt de ho ge prijzen te betalen. Maar voor al de slechte afwerking -er wordt in Barcelona gesproken over olympische crisis-bouw- schrikt belangstellenden af. Deuren en ramen sluiten niet. de verwar ming laat het afweten, er is regel matig lekkage, het schilderwerk bladdert af, de architecten heb ben de appartementen zo ont worpen dat buitenramen onmo gelijk kunnen worden schoonge maakt etc. Als gevolg van de geringe be langstelling laat ook het be drijfsleven het afweten. De win kels onder de appartementen blijven leeg en grote bedrijven als El Corte Ingles hebben afge zien van hun voombemen in de wijk een warenhuis te vestigen. Om toch nog wat geld binnen te krijgen is een investeerder ertoe overgegaan om een aantal ap partementen in de verhuur te gooien tegen voor Spaanse be grippen aantrekkelijke prijzen van 1400 gulden voor een twee kamer- tot 2500 voor een drieka merappartement met zicht op zee. En dat schijnt wat meer ef fect te hebben. Hotel Maar de olympische problemen beperken zich niet tot het dorp in Poble Nou zelf. Het hotel Arts bij de ingang van het dorp, een wolkenkrabber van 44 verdie pingen, staat nog steeds leeg in afwachting of er genoeg geld bij een kan worden gebracht om het te voltooien. De schuldenlast van dit hotel is inmiddels opge lopen tot 3,5 miljoen gulden. Maar er gloort hoop nu Japanse investeerders belangstelling to nen. Ook andere olympische facilitei ten, zoals de kanobaan van Castelldefels, liggen er trooste loos bij. De speciaal voor het olympische kano-wedstrijden gegraven baan is na de spelen niet meer gebruikt en daardoor dichtgegroeid. Er zijn plannen er een watersportcentrum van te maken, maar over de kosten van het onderhoud wordt al maan den geruzied tussen de gemeen te, het COOB en de Catalaanse overheid. Onlangs meldde het COOB trots bij haar eerste fase van liquida tie, dat zij een 'symbolische' winst had gemaakt van 300 mil joen peseta, 4,5 miljoen gulden. Op nagenoeg hetzelfde moment moest de gemeente Barcelona toegeven, dat zij tot het jaar 2010 zal moeten blijven betalen om uit de kosten te komen, die spe ciaal voor de olympische spelen zijn gemaakt. Misschien toch een goede waarschuwing voor die steden die zich op dit mo ment opmaken voor de strijd wie er in het jaar 2000 de 27ste zomer- olympiade mag organiseren. Een massa met grote telelenzen uitgeruste fotografen wacht op de start van de honderd meter sprint voor mannen tijdens de Olympische Spelen van 1992. Nu het evenement en de bijbehorende publieke belangstelling tot het verleden behoort wacht Barcelona de kater. De stad zit zeker tot het jaar 2010 opgezadeld met de financiële erfenis. f°t0 AFP door Harrie Buijssen De Nederlandse bisschop pen brachten van 7 tot 14 januari 1993 hun vijfjaarlijks bezoek Ad limina. Dat houdt in dat er dan aan de Vaticaan se autoriteiten een verslag wordt uitgebracht over het reilen en zeilen van de Neder landse kerkprovincie. De bis schoppen worden voor hun be stuurlijke verantwoordelijk heid op het matje geroepen, maar dat is wel een oneerbie dige en niet helemaal juiste vertaling van het begrip ad-li- mina. Opvallend daarbij is dit keer dat de Nederlandse nieuwsme dia daar uitzonderlijk veel aan dacht aan hebben besteed. Dat kan natuurlijk ook het gevolg zijn van gebrek aan ander be langrijk nieuws, maai- toch. Het eigenlijk nieuwe bestond echter hierin dat ditmaal voor de eerste keer het hele rapport van de bisschoppen aan Rome gepubliceerd is. In dit uitvoe rige verslag wordt zeer zorgvul dig een beschrijving gegeven van de kerkelijke situatie in Nederland anno 1992, waarbij de schrijvers een beeld schet sen dat voor heel kerkelijk Ne derland van belang is. Hoewel statistieken niet alles zeggen, kunnen ze toch een be trouwbare graadmeter zijn voor de kerkbetrokkenheid, voor zover dit uiterlijk waar neembaar is. En dan zien we een ononderbroken neer waarts gaande lijn. Een paar cijfers om dat aan te tonen. In de periode van 1987 tot 1991 is het percentage van parochieel geregistreerd katholieken op het totaal van de Nederlandse bevolking gedaald tot 37 pro cent. Maar die getallen zeggen weinig, want er zijn sterke aan wijzingen dat zich een kwart van deze katholieken niet meer als katholiek beschouwt... Men gaat daarom liever uit van het percentage van ruim 25 pro cent. Vraagt men naar de ker kelijkheid van het hele Neder landse volk, dan kan een per centage van alle gedoopte kin deren een goede aanwijzing zijn, namelijk niet meer dan 38,6 procent in 1990 Niet lan ger een christelijke natie. Missie In het rapport schrijven de bis schoppen dat er. gezien de cij fers betreffende de onkerkelijk heid en de relatie tussen onker kelijkheid en geloofsvervaging. gerust gesproken mag worden van een missionaire situatie. Het is juist dit woord dat in de nieuwsmedia breed werd uitge meten: Nederland is missie land. Sommige kranten lieten dan ook niet na de bekende ka rikaturen over missie over het voetlicht te brengen: kraaltjes en spiegeltjes. Maar dit zegt meer over de hardnekkige (of gecultiveerde) misverstanden die er in bepaalde kringen nog altijd heersen, wanneer het gaat over missie en zending. Het rapport is echter om geheel andere reden van belang voor iedereen die zich interesseert in het geestesleven van het Ne derlandse volk. Het brengt een goede analyse van het denken van de Nederlander en van de opvattingen over waarden en normen die in brede kring le ven. Zo wordt opgemerkt dat er een opvallend hoge tolerantie graad bestaat met betrekking tot homoseksualiteit, echt scheiding, euthanasie en zelf doding. De Nederlandse wetge ving op dit gebied, hoe moei zaam en onvolledig misschien ook tot stand gekomen, lijkt dat beeld aardig te bevestigin gen. Op kerkelijk terrein nemen de Nederlanders in het totaal van Europa ook een bijzondere plaats in. In het bisschoppelijk rapport wordt meer dan eens verwezen naar het Europees waardenonderzoek van 1981. Daaruit blijkt dat Nederland aanmerkelijk minder kerkelijk is dan de omringende landen, zoals Duitsland of Frankrijk. Als verklaring daarvoor wordt gewezen op het feit dat in Ne derland de kerk veel minder het culturele en nationaal-his- torische prestige geniet dan in de ons omringende landen. De kerken in Nederland zijn veel minder met de cultuur van het land vervlochten, ze zijn ge nootschappen en instellingen naast andere instituten. Er wordt ook uitvoerig aan dacht besteedt aan de oecu mene. Dat is niet verwonder lijk, want de onkerkelijkheid van de Nederlanders wordt voor een aanzienlijk deel toege schreven aan de grote ver deeldheid tussen de kerken on derling. Zo wordt er in het rap port opgemerkt: 'Niet het be horen tot een godsdienst of kerk, maar eerder het zich ver heven voelen boven de confes sionele twisten en onenighe den, was en is in toonaangeven de kringen bepalend voor de Nederlandse identiteit'. De bisschoppen zijn van me ning dat het gebrek aan oecu mene wel niet de enige vorm van ongeloofwaardigheid van christenen en kerken in onze samenleving is. maai- wel een De leegte van de kerken. Volgens de bisschoppen is in Nederland sprake van een missionaire situa tie. foto GPD flagrante vorm ervan. Ze ko men daarom tot de conclusie dat inculturatie van het evan- zending) de oecumene veron derstelt. Elders wordt gezegd dat er een 'missionaire uitstra- gelie in de Nederlandse samen- ling' geen sprake kan zijn. wan- leving (en dat lijkt mij een neer de kerken in Nederland nieuw woord voor missie en zich niet van het imago van verdeeldheid en rivaliteit we ten te ontdoen. Dat klinkt allemaal heel in drukwekkend. toch zijn er wel enkele kanttekeningen bij te plaatsen. Om te beginnen maakt het rapport niet de in druk dat de bisschoppen ervan overtuigd zijn dat er pas van oecumene spraken kan zijn, wanneer er een open dialoog gevoerd wordt tussen de ka tholieke kerk en de overige ker ken in Nederland. Dat houdt in dat het resultaat van het ge sprek niet bij voorbaat vast moet staan. Heel opvallend in dit verband is ook dat de paus bij zijn toe spraak tot de Nederlandse bis schoppen na het aanbieden van het rapport met geen woord gerept heeft over de oe cumene. En dat bevestigt op nieuw dat de prioriteiten in het Vaticaan elders liggen. Communicatie Dat het in de katholieke kerk in Nederland niet gaat zoals het zou moeten gaan. wordt ook toegeschreven aan de uit eenlopende visies met betrek king tot het kerk-zijn. Dat be moeilijkt de communicatie. De kerkelijke leiding ziet zich ge plaatst tegenover belangrijke groeperingen zoals academici, theologen, kerkelijke kader mensen of journalisten. Men heeft een bepaalde voor stelling van de andere groepe ring en dat is voldoende om elkaar uit de weg te gaan. Er wordt gesteld dat dialoog al leen maar kan slagen, wanneer de gesprekspartners elkaar over en weer in hun specifieke verantwoordelijkheden binnen de katholieke kerkstructuur bevestigen. Dat zal geen wel denkend mens willen bestrij den. Maar ook hier is de vraag wat onder dialoog verstaan wordt. Van bisschop Ter Schure uit Den Bosch is de uitspraak be kend dat hij theologen niet meer naar hun mening vraagt omdat ze hem (naai- zijn eigen mening) toch alleen maar ver keerde adviezen geven. Maar ook het moeizame gesprek tus sen de bisschoppen enerzijds en het bestuur van de Acht Mei Beweging anderzijds komt niet vooruit, omdat de bisschoppen al op voorhand hun gezagspo sitie en de kerkelijke structuur hebben vastgelegd. Dan moet ieder streven naar vernieuwing wel bedreigend overkomen en is iedere poging tot dialoog bij voorbaat gedoemd te misluk ken. Naast alle lezenswaarige op merkingen in het rapport van de Nederlandse bisschoppen valt niet te ontkennen dat er een sfeer te proeven is van: wat we ook doen, men wil niet naar ons luisteren. Maar dat is een slecht uitgangspunt voor evan gelische inculturatie of re- evangelisatiecampagnes. een term die elders vaak gebruikt wordt. Want dit gaat uit van een 'tegenover de huidige we reld' en ontkent dat in diezelf de wereld ook veel aanwezig is wat eveneens vanuit het evan gelie beleefd wordt. En dan blijft het bij een dialoog tussen doven. Dr. Hans Evers, hoogleraar gynaecologie aan de Rijksunversiteit Limburg, is boos op de politiek „Politici honden niet. van KID's Kunstmatige Insemi natie met DonorzaadChristen-democraten, klein rechts en sociaal-democraten in het parlement zorgen ervoor dat wij onze KID-kliniek straks wel kunnen sluiten. De voorgenomen opheffing van de anonimiteit van spermadonoren leidt ertoe dat we nog nul-komma nul aanmeldingen krijgen. We hebben nu acht dono ren, die mogen gelukkig nog wel onbekend blijven". Het ivetsvoorstel van Justitie, dat op dit moment bij de Raad van State ligt, wil de anonimiteit van de zaad donoren niet langer vastleggen. Zowel CDA als klein rechts is voor, maar de PvdA heeft nog geen duidelijk standpunt ingenomen. Hans Evers is duidelijk ge tergd. door Piet Kaashoek Het is eigenlijk te gek voor woorden. Op bijna hetzelfde moment vergader den in Nederland en België de fracties in de Kamer over de vraag of zaaddonoren al dan niet met naam en toe naam bekend moeten zijn. In België is er al twee jaar wetgeving die de anonimi teit van de zaaddonor waar borgt. In Nederland ziet het ernaar uit dat, dankzij de opstelling van het CDA en klein rechts, zaaddonoren zich moeten laten registre ren. Er zal een waar KID- toerisme ontstaan. Evers begrijpt niet waarom het zo genaamde 'tweelokettenbe- leid' het niet haalt. Bij der gelijk beleid kan de zaaddo nor kiezen: of anoniem, of met naam en toenaam. „Het staat wel vast dat deze gang- van zaken grote gevolgen zal hebben voor echtparen die verminderd vruchtbaar zijn en die graag een eigen kind wensen". De omvang van de mannelij ke en vrouwelijke 'subfertili- teit' is volgens Evers een groot probleem. „In Zuid- Limburg komt een op de vijf kinderloze echtparen min stens één keer bij een specia list om zich te laten behan delen. Als dat niet drama tisch is, dan weet ik het niet. Gemiddeld dienen zich per jaar zestig tot tachtig stellen aan bij wie een behandeling- met, donorzaad de enige mo gelijkheid is. Dat de politiek geen oog- heeft voor deze problemen, wijt de gynaecoloog aan de ver-van-mijn-bedhouding van politici. Evers, cynisch: „De lui in die bankjes daar zijn het stadium dat ze kin deren willen krijgen allang gepasseerd. Die staan veel dichter bij hartinfarcten, dotteren en open-hartopera ties. Ik zie nog geen tiendui zend onvruchtbare mannen op het Binnenhof demon streren". Afstrepen Wat in het begin van dit jaar vrijwel zonder slaag of stoot is gepasseerd op het gebied van wet- en regelgeving voor de behandeling van vermin derd vruchtbare echtparen, grens volgens prof. Evers aan het ongelooflijke. „Hetis de laatste weken een kwestie van afstrepen geweest: vo rige week heeft het kabinet een eenzijdig moratorium op eicel-experimenten afgekon digd. Het standpunt van de politiek is nu duidelijk. Dat wil zeggen dat onderzoek op klompjes bevruchte eicellen op ernstige afwijkingen, zo als spierdystrofie, zwakzin nigheid of taaislijmziekte niet kan worden voortgezet En de reageerbuisbevruch ting kan erdoor bemoeilijkt worden". En daar komt nu de kwestie van de anonimiteit van de zaaddonor bovenop. Evers vindt dat principieel onder scheid moet worden ge maakt tussen adoptiekinde ren, en kinderen verwekt met donorzaad. Hij noemt het voorbeeld van Zweden, „Toen daar in 1985 het do norpaspoort werd ingevoerd liep het aantal zwanger schappen door inseminatie terug van de jaarlijkse twee honderd tot ongeveer dertig. En dat gaat hier ook gebeu ren". door Ans Boumans Ben ik een appel of een peer? Die vraag zal heel wat vrouwen bezig houden, nu is ge bleken dat vrouwen met een peervormige gestalte eerder zwanger raken dan die met een 'appellijf. De Leidse onderzoek ster drs Baukje Zaadstra, „zelf een echte peer", heeft na een on derzoek onder vijfhonderd kunstmatig geïnsemineerde vrouwen geconstateerd dat er een verband is tussen de verde ling van vetweefsel over het li chaam en vruchtbaarheid. En er is niet meer dan een meetlint of spiegel nodig om de kansen op een snellere zwangerschap te peilen. Wie een slanke taille combineert met brede heupen heeft het fi guur van een peer; een appel kenmerkt zich door een stevige buik en slanke dijen. Vrouwen bij wie de verhoudingen niet zo duidelijk zijn kunnen hun taille en heupen opmeten. Wie boven een verhouding taille-heupen van 0,8 uitkomt is een appel, er onder een peer. Het rekensom metje is gemakkelijk: met een taille van 76 centimeter en heu- pomtrek van 100 cm kom je aan een verhouding van 0,76. Extreem Bij de vijfhonderd vrouwen die aan het onderzoek meededen en die elke cyclus werden geïnsemi- neerd. hield drs Zaadstra bij na hoeveel menstruele cycli ze in verwachting raakten. Van de ex treme peren (met een verhou ding taille-heupen onder de 0.7) was 63 procent binnen een jaar zwanger. De 'superappels' (bo ven de 0,85) bleven steken op slechts 32 procent. De onder zochte groep komt overigens min of meer overeen met de doorsnee Nederlandse vrouw en zou een indicatie kunnen aj van de verdeling van 'appels' e 'peren' in Nederland: 60 proeeal 'peervormig' en de rest 'appe vormig'. Dit onderzoek is vólgens Za2Ó stra, verbonden aan het Nede. lands Instituut voor Praeva tieve Gezondheidszorg vanTKl in Leiden, de eerste studie naa: vetverdeling en vruchtbaarheid Het resultaat, dat in het Brits wetenschappelijke tijdschrif Medical Journal wordt gepubl ceerd, heeft haar min of mei verrast. Ze had niet gedacht da er zo'n groot verschil in vrucii baarheid zou zijn tussen vroff wen met een extreem peer-of ap pelvormig lichaam. Onderzoek Waarom vrouwen met een in vee houding stevige buik minds snel zwanger raken is nog ondut delijk. De onderzoekster: ..Lfitdi literatuur is bekend dat een op stapeling van vet in de buikholi eigenlijk een meer mannelijl vorm is. Denk aan het bierbuü je. Het is waarschijnlijk ee kwestie van hormonen." Vff volgonderzoek moet echter ui« wijzen of het voorkomen vs meer mannelijke hormonen, aa drogenen, bij de 'appels' inda daad een negatief effect heeft de vruchtbaarheid, meent Zaad stra. Over de praktische toepasbar heid van de door haar geconsö teerde invloed van vetverdelit op vruchtbaarheid kan Zaad stra weinig vertellen. „Je consft teert dat vetverdeling er ietsw doet. net zoals lengte en gewicl dat ook doen. Wat een behanc? laar van een vrouw met vruch baarheidsproblemen daarmf kan. weet ik niet. Duidelijk is^ dat een vrouw die én te dikisé appelvormig zeker baat heeft b afvallen om de vruchtbaarhei* positief te beïnvloeden."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1993 | | pagina 4