üsie waterschappen op komst
Ter Valcke wordt zorgcentrum
Op stoma rust nog altijd taboe
Havenschappen
richten zich op
samenwerking
EJarbé: voorrang
ii.-Vlaanderen in
üzaak herindeling
Goedkoper veerpasje
voor Z-Vlamingen
Druk van binnen en buiten neemt toe
Mogelijk effectief in 1998
Kiel
PZC
zeeland
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1993
onze verslaggever
lOELBURG - Een fusie van
iven Zeeuwse waterschap-
hangt in de lucht. Niet al-
ivordt de druk op de water
den om tot verdere con-
ratie te komen steeds gro-
wk binnen de Zeeuwse wa-
tepsbond klinken de ge-
ja steeds duidelijker. Het
ia icliler nog wel een aantal ja-
jaren eer het zo ver is. Ge-
ad wordt het jaar 1998. Dan
einig dioxine
melk koeien
jiigeving Sluis
onze Haagse redactrice
;HAAG - Er is geen veront-
;ad hoog dioxinegehalte
ielroffen in de koemelk van
onderzochte Zeeuws-
unse melkveehouderijen,
rom is het onderzoek in de
ijven rond Sluis stopgezet,
ministerie van Milieube-
verwacht niet dat het dio-
ïehalte nog zal stijgen. Dit
rijft minister Alders van Mi
jeheef in een brief aan de
•ede Kamer.
bewindsman verwijst naar
onderzoek dat in de maan-
september, oktober en de
er van het vorig jaar heeft
sgevonden. Het Rijksinsti-
voor Volksgezondheid en
uhygiëne (RIVM) deed het
izoek omdat de bedrijven
uis onder de rook van drie
verbrandingsinstallaties
s) in België liggen.
«trokken bedrijven bevin-
ch het dichtst bij de instal-
van Westkapelle. Wat ver-
ggen de AVI's van Brugge
ent. De hoogste waarde
gemeten bij een bedrijf dat
dichtst bij de Belgische
ligt. Daar werd 5,9 pg/TEQ
ïlkvet gemeten. De Waren-
orm is 6 pg/TEQ/g vet.
hebben de waterschapsbestu
ren nieuwe stijl er één zittings
periode opzitten. Dan is ook een
nieuw provinciebestuur aan de
slag en de eventuele politieke
druk, die met statenverkiezin
gen gepaard gaat, van de lucht.
Het waterschap Schouwen-Dui-
veland heeft de kat de bel aange
bonden. De dijkgraaf van dat
waterschap, A. P. de Haan,
maakte donderdagmiddag op
een bijeenkomst van de Maat
schappij voor Nijverheid en
Handel departement Zeeland
nog eens duidelijk dat Zeeland
rijp is voor één of twee water
schappen, in plaats van de hui
dige zeven. Ze vertolkte daar
mee gevoelens die ook in de alge
mene vergadering van haar wa
terschap leven.
„Het zou goed zijn als de Zeeuw
se waterschappen de discussie
over een fusie snel beginnen en
zelf beginnen. We moeten niet af
wachten tot dat over 'ons komt.
Over twee jaar zijn er provin
ciale statenverkiezingen en zul
len politieke partijen daar ook
standpunten over innemen. We
moeten een onderzoek instellen
naar zo'n waterschapsfusie. Wat
ons waterschap betreft kan een
nieuw Zeeuws waterschap zo
groot mogelijk van omvang wor
den, dus één of eventueel twee
nieuwe waterschappen", sprak
mevrouw De Haan. In een toe
lichting daarop gaf ze aan dat ze
niet de enige is die er binnen de
Zeeuwse waterschapsbond zo
over denkt. Anderen spreken
zich alleen nog niet uit, voegde
ze er aan toe. De Haan: „De dis
cussie in de bond over dit onder
werp gaat veel te langzaam."
Provincie
De waarschuwende woorden
van de dijkgraaf van Schouwen-
Duiveland kwamen donderdag
meteen al uit. Op een sympo
sium over het ontwerp water
huishoudingsplan van de pro
vincie pleitte ook gedeputeerde
ing. A. M. Dek voor verdere fu
sie: „Ik voorzie dat provinciale
ian onze verslaggever
1RNEUZEN - Het provin-
bestuur moet zo snel
slijk een oordeel vellen
rer de bestuurlijke ver-
ieuwing in Zeeuwsch-
laanderen. Eerdere afspra-
tn tussen gs en de staten,
at de zaak fasegewijs zou
torden aangepakt, moeten
orden herzien. Nu Aarden-
borg en Sluis vergevorder-
e plannen hebben voor een
samenvoeging, ontstaat
volgens voorzitter drs
R.C. E. Barbé van het geza-
lenlijk b en w-overleg
mnvsch-VIaanderen een
ieuwe situatie,
lp provinciaal niveau was
feesproken dat, bij uitwer-
van de plannen voor
ïentuele herindeling of ver-
ergaandse samenwerking
ussen gemeenten, eerst zou
orden gekeken naar die ge
leden waar vóór 1970 werd
«ingedeeld. Schouwen-
luiveland en Walcheren
dienden dus eerst aan bod te
tomen. „Het lijkt mij dat het
foor de hand ligt dat de pro-
facie die fasegewijze aan
pak nu even verlaat om een
standpunt te bepalen over
toeuwsch-Vlaanderen. De
'iTijage tussen Aardenburg
Sluis zorgt voor een ver
snelde standpuntbepaling,
neem ik aan", zei Barbé na
^oop van het periodiek b en
^'•overleg donderdagmid-
J. In het achterhoofd had
nij de statenmotie van 1990,
»aarin gs werden uitgeno-
nog in deze zittingspe
riode te komen met voorstel
en tot versterking van het
lokaal bestuur. Het is niet
ntgesloten - zo werd in de
wandelgangen van het b en
w-overleg óók duidelijk - dat
tot samengaan van Sluis en
-tordenburg nu wordt ge-
(de gemeenten zijn
toarin immers autonoom),
-aar dat het provinciebe
stuur op met al te lange ter-
toch kiest voor een drie-
w van Zeeuwsch-Vlaan-
toren.
Verwijdering
■n ieder geval werd donder
dagmiddag duidelijk dat er
sprake is van een 'verwijde-
tussen de drie grote
tooers (Terneuzen, Oost-
-,Jrg en Hulst) en de vijf klei
de gemeenten. Die vijf kie-
op basis van de uitkom
en van een onderzoek door
de Vereniging van Neder
landse Gemeenten, voor ver
dergaande samenwerking,
waarvan de grenzen worden
getrokken in een zogenaam
de basisregeling. Tijdens het
(openbare deel van) het b en
w-overleg werd vastgesteld
dat de gemeentesecretaris
sen daarvoor de koppen bij
een moeten steken. Wethou
der A. van Waes van Axel
was er duidelijk over: in die
regeling moet in ieder geval
komen dat de afspraken tus
sen de gemeenten minder
vrijblijvend zijn dan het b en
w-overleg nu is.
De woordvoerders van Ter-
neuzen, Oostburg en Hulst
herhaalden wat ze tijdens
eerdere discussies al hadden
verklaard: van intensievere
samenwerking valt weinig te
verwachten; een driedeling
ligt het meest voor de hand,
niet alleen gezien de hoofd
functies in de regio (toerisme
in West, werken in de Ka
naalzone en wonen in Oost),
maar ook vanwege de grens
overschrijdende activitei
ten.
De Zeeuws-Vlaamse be
stuurders zaten elkaar don
derdag - de roep om een inni
ger samenwerking indach
tig... - overigens danig in de
haren. Met een knipoog naar
de extra raadsvergadering
in Sluis en Aardenburg, ter
bezegeling van de 'fusie-ge
dachte', zei burgemeester
mrdr A. Kessen van Hulst:
„Je zou de twee gemeenten
daarmee kunnen feliciteren,
maai- anderzijds zijn ook
condoleances op z'n plaats.
Want dit is geenszins een ge
zonde ontwikkeling. For
meel is deze vrijage natuur
lijk niet te verhinderen,
maar je kunt niet uitsluiten
dat het straks verder gaat en
dat er toch nog een samen
voeging met Oostburg komt.
Ik noem dit een beetje 'de
waan van de dag'." Het
kwam Kessen te staan op
een uitbrander van wethou
der J. J. du Fossé van Sluis.
„Ik neem u dit hoogst kwa
lijk. Dit is echt prietpraat."
De b en w's brengen nog voor
het eind van de maand rap
port uit aan de Vereniging
van Zeeuwse Gemeenten
over de (uiteenlopende)
standpunten. Donderdag
werd duidelijk dat Hontenis-
se ook nog haar eigen visie
aan de provincie stuurt.
staten van Zeeland zich binnen
afzienbare tijd opnieuw zullen
beraden op de wenselijk geachte
omvang van gemeenten en wa
terschappen."
De uitspraak van de gedeputeer
de leidde in de wandelgangen
van het symposium onmiddel
lijk tot een discussie tussen de
dijkgraven K. J. A. baron Collot
d'Escury van het Hulstér Am
bacht, jhr. mr. K. F. H. Schorer
van Walcheren en ir. P. J. Gruij-
ters van Noord- en Zuid-Beve
land, tevens voorzitter van de
Zeeuwse waterschapsbond.
Collot d'Escury vond het onver
standig van het waterschap
Schouwen-Duiveland om de dis
cussie over de waterschapsfusie
aan te zwengelen en daar met
een al bij te zeggen dat het resul
taat één waterschap wordt, zo
als ook in het beleidsplan van
het waterschap Schouwen-Dui
veland staat. „Dan ben je onno
zel bezig", concludeerde hij.
Vervelend
Gruijters vond het 'zeer verve
lend' dat nu al in het openbaar
door waterschappers en ande
ren over een eventule fusie
wordt gesproken. Hij erkende
dat het tijd wordt dat de water
schapsbond een standpunt in
neemt, maar hij wilde zich daar
bij niet door anderen de wet voor
laten schrijven. Gruijters:„Per-
soonlijk vind ik dat we niet met
de discussie moeten wachten. Ik
kom het liefst met alle water
schappen tot één conclusie.
Maar ik vind dat wij het voor
touw moeten nemen. Dat moe
ten we niet aan Dek overlaten."
Hij was het met Collot d'Escury
eens dat er geen sprake moet
zijn van paniekvoetbal.
De Walcherse dijkgraaf Schorer
gaf aan dat de waterschappen in
feite met veel van mening ver
schillen met het provinciaal be
stuur. Dat schrijft immers in het
concept-waterhuishoudings
plan dat de waterschappen
voorlopig als zevental samen
mogen werken en ondertussen
onderzoek moeten verrichten
naar een bestuurlijke organisa
tie. Zo ver is het dus momenteel,
aldus Schorer.
Gedeputeerde A. Dijkwel vulde een meer dan levensgrote kies en gaf daarmee het plechtige startsignaal voor de tandartspraktijk
in Ter Valcke. foto Willem Mieras
van onze
GOES - Het Goese verpleeg
huis Ter Valcke wordt gron
dig gemoderniseerd. Het Ter
Valcke van de toekomst biedt
veel meer dan verpleging:
aangepaste winkels, een flat
waar familieleden van pa
tiënten een appartement kun
nen huren en alle mogelijke
gezondheidsvoorzieningen
voor ouderen. Kortom, een
'multifunctineel zorgcen
trum' waar ook ouderen uit de
omgeving gebruik van kun
nen maken. De eerste stap
naar de toekomst werd don
derdag gezet met de inge
bruikname van een tandheel
kundig centrum binnen de
muren van Ter Valcke.
Tandarts P. Gerritsen, die de
tandartskamer in het ver
pleeghuis gaat bemannen,
leerde in de loop der jaren
steeds meer over de tandheel
kundige zorg voor ouderen
doordat hij zijn praktijk vlak
bij Ter Valcke heeft. De mo
biele bewoners van het ver
pleeghuis kunnen nu gewoon
onder hun eigen dak naar de
tandarts.
Directeur A. C. Schraven van
Ter Valcke greep de feestelijke
opening aan voor een presen
tatie van de toekomstplan
nen. Vorig jaar kreeg het
Goese verpleeghuis te horen
dat er ruim elf miljoen gulden
beschikbaar is voor renovatie.
Ter Valcke was 27 jaar geleden
het eerste verpleeghuis dat in
Nederland gebouwd werd en
wel volgens het ziekenhuismo
del. De bewoners liggen als ge
volg daarvan nog voor een
groot deel op zespersoons ka
mers.
Het zusterhuis en de hoge ver-
pleegflat gaan niet tegen de
vlakte, zoals eerst de bedoe
ling was, maar krijgen de extra
voorzieningen en mogelijkhe
den die Ter Valcke tot een mo
dern zorgcentrum moeten ma
ken. In de voortuin komt een
ronde aanbouw van drie 'ter
rassen'. Schraven hield overi
gens een financiële slag om de
arm over de vraag of alle plan
nen ook kunnen doorgaan.
van onze verslaggeefster
Nicole Kluijtmans
VLISSINGEN - Ruim 20.000 Ne
derlanders hebben een kunst
matige uitgang op de buik voor
ontlasting of urine. Door de ver
beterde operatietechnieken en
opvangmaterialen is het tegen
woordig mogelijk om met zo'n
stoma een redelijk normaal le
ven te leiden. Maar hoe het is
om te leven met een kunstma
tige uitgang blijft vaak onbe
sproken. „Op incontinentie rust
in Nederland een taboe. Je loopt
er niet mee te koop", conclu
deert de Vlissingse maatschap
pijhistoricus Marianne Caze-
mier-Kleij.
In opdracht van de Nederlandse
Stomavereniging 'Harry Bacon',
die in 1991 vijfentwintig jaar be
stond, heeft ze de geschiedenis
in kaart gebracht. Het boek 'Een
kwart eeuw stomazorg in Neder
land' is in eerste instantie be
stemd voor de leden van de ver
eniging, medici en hulpverle
ners. Cazemier beschrijft in
chronologische volgorde de ont
wikkelingen van het stoma, de
operatietechnieken en het on-
staan van de stomavereniging.
In de laatse hoofdstukken gaat
ze in op de geestelijke aspecten
van het leven met een stoma.
Veel mensen raken geïsoleerd,
omdat ze bang zijn dat hun om
geving iets merkt van het stoma.
Ook al is het boek een weten
schappelijk getint werk gewor
den, de 48-jarige schrijfster wil
graag dat ook de buitenwereld
meer leert over dit onderwerp.
Cazemier, die zelf al vier jaar een
stoma heeft, verbaast zich er
over hoe weinig mensen iets we
ten van een stoma. Zo wordt
vaak verondersteld dat de tech
niek alleen wordt toegepast bij
oude mensen. Toen ze haar om
geving vertelde over het stoma,
reageerden mensen verrast. 'Zo
jong', was vaak de reactie. „Ook
kinderen kunnen een stoma
hebben. Al is dat meestal tijde
lijk", aldus Cazemier.
Opluchting
De aanleg van een stoma is
meestal nodig als kanker, ont
stekingen of de ziekte van Crohn
de normale stoelgang verhin
dert. Voor patiënten met een
langdurige ziekte, kan een sto
ma zélfs een opluchting zijn. Het
betekent dat ze hun oude levens
patroon, werk en hobby's, weer
kunnen oppakken. Uiterlijk is
een stoma niet zichtbaar. De
enige beperking is dat het op-
vangmateriaal, plastic zakjes,
regelmatig moeten worden ver
wisseld.
Wanneer de ontlasting of urine
van onze verslaggever
MIDDELBURG - De Zeeuwse
havenschappen nemen binnen
kort een beslissing over samen
werking. De dagelijkse bestu
ren van de schappen hebben op
dracht gegeven voor een bondig
onderzoek, waarin verschillen
de mogelijkheden voor samen
werking op een rijtje zullen
worden gezet. Tevens wordt be
keken op welke manier het ma
nagement van de havenschap
pen in kwantitatief en in kwali
tatief opzicht kan worden ver
sterkt.
Economie-gedeputeerde D. J. P.
Bruinooge - hij is tevens voorzit
ter van de havenschappen Vlis-
singen en Terneuzen - deelde dit
mee tijdens een vergadering van
de statencommissie economie.
De dagelijkse besturen besloten
tot het onderzoek, nu de minis
ter van Verkeer en Waterstaat
heeft laten weten bij haar voor
nemen te blijven uit de schap
pen te willen treden, maar dat
deze stap wegens geldgebrek
niet vóór het einde van deze
eeuw pas zal kunnen worden ge
zet.
Naar aanleiding van eerdere stu
dies hebben de havenschappen
al uitgesproken dat ze de voor
keur geven aan de schaps-vorm
boven een naamloze vennoot
schap, zoals wel is gesuggereerd.
Het is verder de bedoeling dat in
de schappen de directie meer
armslag krijgt en dat een grotere
afstand ontstaat tussen bestuur
en deelnemers (rijk, provincie en
gemeenten).
Van die gewenste grotere af
stand is nu nog geen sprake, zo
dat de agenda's van de haven
schappen donderdag zoals ge
bruikelijk in de commissie eco
nomie aan de orde kwam. Daar
was Bruinooge maar wat blij
mee, want de commissie gaf hem
een steun in de rug en een pluim
op de hoed na zijn mededeling
dat binnenkort besluiten kun
nen worden genomen over sa
menwerking en management.
Bruinooge is als havenschaps
voorzitter en economie-gedepu
teerde ook bezig de havenschap
pen, de provincie en de gemeen
ten op wier grondgebied de
schappen liggen op één lijn te
krijgen voor een gezamenlijke
presentatie in Den Haag. Doel
daarvan is te proberen activitei
ten uit de Rotterdamse haven
naar Zeeland te krijgen.
De verstoppingsverschijnselen
op de wegen in de zuidelijke
Randstad en het uitblijven van
de Betuwe-spoorlijn zijn aanlei
ding waarom bedrijven overwe
gen hun bezigheden elders on
der te brengen. Bruinooge:
„Door de congestie in Rotter
dam is er voor ons misschien ook
wel wat te halen. Daarom wil ik
snel een document samenstel
len, waarmee alle betrokken
overheden in Zeeland kunnen
instemmen. Daar moeten we
dan in Den Haag mee aan het
werk. Snelheid is geboden, want
anders is de koek op."
Inbrekers
via raampje
in woning
MIDDELBURG - Uit een wo
ning aan de Oude Vlissingseweg
in Middelburg zijn woensdag
tussen 17 en 21 uur sieraden ge
stolen. De inbrekers zijn het
huis binnen gekomen via een
klapraampje aan de achterzijde
van de woning. De waarde van
de ontvreemde sieraden is on
bekend.
In de nacht van woensdag op
donderdag zijn uit een woning
aan de Jacob Magnusstraat in
Midelburg sieraden en 450 gul
den gstolen. De dieven kwamen
het huis binnen door een
raampje te forceren.
Marianne Cazemier-Kleij, schrijfster van het boek 'Een kwart
eeuw stomazorg in Nederland'. foto Lex de Meester
komt. is niet te voorspellen. Het
kan gebeuren in openbare gele
genheden of in de nabijheid van
mensen. De dragers zijn altijd op
hun hoede voor huidirritaties
rond het stoma. Maar de groot
ste nachtmerrie is een lekkend
opvangzakje. „Je accepteert dat
je moet verder leven met een sto
ma, maar je went er nooit aan.
De spanning, dat er ieder mo
ment iets mis kan gaan, blijft.
Lekkages in het openbaar' geven
je dagenlang een morele kater",
vertelt Cazemier.
Bij een groot deel van de mensen
die een stoma op de dikke darm
hebben, kan het lekprobleem
worden opgelost door spoelin
gen. Via een soort klysma wordt
de darm een keer per dag
schoongespoeld, waardoor de
ontlasting ongeveer vierentwin
tig uur wegblijft.
Wennen
De eerste periode is volgens de
schrijfster de moeilijkste tijd. De
patiënt is onwennig met het sto
ma en het aanbrengen van het
opvangmateriaal. Bovendien
wordt een stoma door veel men
sen ervaren als een verminking
van het lichaam. De seksuele re
latie krijgt hierdoor niet zelden
een knauw. Ook de partner moet
wennen aan de handicap. Bij
mannen speelt bovendien een
ander probleem. Zij lopen het ri
sico dat ze door de operatie im
potent kunnen worden, bijvoor
beeld als er zenuwen worden ge
raakt. In het Academisch Zie
kenhuis in Groningen wordt op
dit moment een gericht onder
zoek verricht naar impotentie en
stoma.
Het boek kan worden besteld bij
de Nederlandse Stomavereni
ging in Breukelen.
van onze verslaggever
TERNEUZEN - Het pasje,
waarmee Zeeuws-Vlamingen
korting kunnen krijgen bij de
ponten over de Westerschelde.
wordt goedkoper. De acht
Zeeuws-Vlaamse gemeenten
zijn met de directie van de Pro
vinciale Stoomboot Diensten
(PSD) een regeling overeenge
komen.
Die wordt op 1 mei van kracht.
Voortaan zijn de bootpasjes drie
tot vier jaar geldig, in plaats van
de vastgestelde twee jaar. Bo
vendien is het niet langer nodig
als Zeeuws-Vlaming eerst een
uittreksel uit het geboorteregis
ter op te vragen om aan te tonen
dat men inderdaad uit
Zeeuwsch-Vlaanderen komt en
daar woont. Vanaf 1 mei kan
worden volstaan met het invul
len en insturen van een aan
vraagformulier voor een pasje
richting PSD. Die dienst contro
leert vervolgens bij de gemeente
in kwestie of de opgave klopt.
Met die aanpak spaart de aan
vrager de legeskosten (Terneu
zen vrekent bijvoorbeeld een
prijs van bijna een tientje) uit.
Bovendien scheelt de nieuwe
procedure benzinekosten, want
het pasje wordt straks gewoon
per post toegezonden. Een PSD-
pasje kost de Zeeuws-Vlaming
ongeveer 15 gulden. Daarmee
krijgt de houder de nodige kor
ting op abonnementen én straks
als voetganger of fietser, als de
PSD weer een gulden per over
tocht gaat vragen voor het lang
zaam verkeer. Dat, om het aan
tal toeristen dat met name in de
zomermaanden een gratis over-
tochtje maakt, enigszins terug
te dringen.
Oud papier
De b en w's van de Zeeuws-
Vlaamse gemeenten besloten
donderdag ook - en dat is be
langrijk voor de tientallen ver
enigingen en instellingen die
oud papier inzamelen - de ko
mende drie maanden een kilo
prijs van netto 12 cent te garan
deren. Door de belabberde situa
tie op de papiermarkt dreigden
de verenigingen, die jaarlijkse
tonnen oud papier aanleveren,
zelfs te moeten toeleggen op de
prijs. De gemeenten garanderen
nu. zo werd donderdag afgespro
ken, de komende drie maanden
een 'mooie' netto-prijs, waar
door het inzamelen voor de ver
eniging toch nog lonend is, Een
paar weken geleden werd nog
gerept van een tegemoetkoming
van zeven cent per kilo. Door op
gedreven prijzen hebben de
Zeeuws-Vlaamse gemeenten nu
'even' gekozen voor een extra
premie. Er is overigens een spe
ciale coöperatie in de maak. die
de oud papierprijzen voortaan
mede gaat bepalen.
Aanhangwagen
gestolen
TERNEUZEN - Personeelsle
den van een Terneuzens aanne
mingsbedrijf ontdekten woens
dagmorgen dat afgelopen week
einde een een-assige aanhang
wagen van het afgesloten terrein
was verdwenen. De diefstal
moet vorig weekeinde zijn ge
pleegd. De waarde van de aan
hanger bedraagt 12.000 gulden.
Spijkerbroeken
weg na ingooien
van etalageruit
TERNEUZEN - Donderdagmor
gen omstreeks 6.00 uur werd met
een straatklinker de etalageruit
van een kledingzaak in de
Noordstraat in Terneuzen ver
nield. Uit de etalage werden tien
spijkerbroeken weggenomen.
De schade bedraagt 1.700 gul
den.
Carnaval vieren te 's-Hee-
renhoek.
Maar dan eerst even de boe-
ren-kiél-halen.
