grafrede voor Franse socialisten
iAJ2
Chimpansee kan tekenen
als kind van ruim 2,5 jaar
VOET
VEEG?
altena
binnen- en buitenland
7
doodverfde presidentskandidaat Rocard wil eigen partij opheffen
luisartsen zijn niet
elukkig met advies
t terilisatie-controle
Moederijsbeer Artis
eet haar jongen op
Krokuksvakantie zorgt voor drukke wegen
Drie miljoen Britten werkloos
Tankstations dicht
door milieu-eisen
Bloeiende slootkant
goed voor imago boer
en voor de natuur
interlübke
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1993
nnze correspondent
gUS - De Franse Social isti-
^Partij heeft haar beste tijd
yd. Het wordt tijd om de
[jj op te heffen en een
I jive, progressieve volksbe-
pngop te richten. Een bewe-
jdie ecologisten, sociaal-de-
'ralen, progressieve libera-
en hervormingsgezinde
ununisten weet te vereni-
jvindt ex-premier Michel Ro-
d de gedoodverfde socialisti-
presidentskandidaat. Ro-
dzei dat woensdagavond tij-
s een verkiezingsbijeen-
istvan de socialistische par-
inde omgeving van Tom-s.
rede van Rocard heeft in poli-
Frankrijk onmiddelhjk een
mi van reacties losgemaakt.
;$rd houdt de grafrede voor
Socialistische Partij', kopte
[dagblad Libération gister
en. In zijn rede sprak de
:nnalige premier over een
l 'bang' die zijns inziens na de
bezingen van eind maart no-
is om te voorkomen dat pro-
ssief Frankrijk voor lange
rot een marginale rol wordt
cordeeld. De huidige Socia-
Advertentie
listische Partij, achtervolgd
door schandalen en intern ver
deeld, is volgens hem niet meer
in staat een voorhoederol te spe
len.
Met zijn rede heeft Michel Ro
card een stevige bom gelegd on
der de partij die volgens de pei
lingen op een ongekende afstraf
fing afstevent bij de komende
parlementsverkiezingen. De
huidige regeringspartij zal vol
gens de laatste peilingen hoog
uit 20 procent van de stemmen
halen en in het parlement nog
geen 100 zetels (tegen 286 nu)
overhouden. De rechts-liberale
oppositie zou daarentegen ruim
400 zetels in de wacht gaan sle
pen, een ruime tweederde meer
derheid.
Michel Rocard speelt volgens di
verse commentatoren met vuur.
Als hij er in slaagt een nieuwe,
progressieve volkspartij op te
richten, behoudt hij uitzicht op
het presidentschap in 1995. Mis
lukt zijn 'coup', dan kan Rocard
zijn ambities wel vergeten. De
grote vraag is hoe het 'establish
ment' van de Parti Socialiste op
Rocard's frontale aanval gaat
reageren. Het staat vast dat
mensen als ex-premier Pierre
Mauroy, partijleider Laurent
Fabius en andere socialistische
'olifanten' niet op voorhand be
reid zijn 'hun' partij naar de ge
schiedenisboeken te verwijzen.
Rocard heeft woensdag steun
betuigingen gekregen van niet-
partijgebonden ministers zoals
Bernard Tapie en Bernard
Kouchner en van de jonge garde
van de partij. „Het is een idee
dat iedereen in het hoofd heeft",
aldus Tapie. Brice Lalonde, de
leider van de snel opkomende
groene partij Génération Ecolo
gie, moedigde Rocard aan ver
der te gaan. Maar vooralsnog
lijkt Lalonde niet bereid in het
gareel te gaan lopen. De progres
sieve liberalen en hervormings
gezinde communisten die Ro
card in de nieuwe beweging wil
opnemen, kijken de kat ook nog
liever even uit de boom, zo lijkt
het.
Michel Rocard is vastbesloten
door te gaan op de ingeslagen
weg. Volgens hem is het de enige
weg, niet alleen voor de Frane
socialisten. „Bewegingen van
dit soort zijn in heel Europa no
dig. Wij kunnen de rest van links
Europa het goede voorbeeld ge
ven".
[RECHT (ANP) - Het is voor-
ldl rif om mensen zonder klach-
3 die vroeger een sterilisatie
- bben ondergaan voor te hou-
dat regelmatige controle ze
oedt voor prostaatkanker.
kan de artsenstand niet
urmaken", zo heeft het Ne-
ilands Huisartsen Genoot-
tiap (NHG) donderdag meege-
ttld.
it NHG reageert daarmee op
oproep die de Nederlandse
ïeniging voor Urologie woens-
deed aan mannen die jaren
den zijn gesteriliseerd. Om-
Z een Amerikaanse studie mo-
ijk een verband heeft aange-
ond tussen sterilisatie en het
n van prostaatkanker,
ramen de urologen uit voor-
met hun advies. Mannen
zich langer dan twintig jaar
jjI 'eden hebben laten sterilise-
Ji (door een vasectomie) of die
stijds ouder dan veertig wa-
1 zouden jaarlijks hun pro-
i r rat moeten laten controleren.
'Vereniging van urologen stel
ae 'Overigens nadrukkelijk dat
ra verband tussen sterilisatie
,rt 'prostaatkanker nog niet offi-
«lisbewezen.
Set goed bedoelde advies van
jj, 'urologen zal verkeerd uitpak-
n. Het moet ongerustheid
ipemen, maar wekt die juist
zo stelt het huisartsenge-
nu.
e; 'Kimatig preventief onder-
n i op ziekten is een vorm van
.e0 -'olkingsonderzoek, vindt het
,|{t HG. Nederlandse deskundigen
zijn het erover eens dat dat pas
mag gebeuren als duidelijk is of
de patiënt beter af is bij vroege
opsporing, in plaats van wach
ten tot de ziekte zich openbaart.
Ook moeten er goede onder
zoeksmethoden zijn om vroege
stadia van de op te sporen ziekte
te herkennen. Dat is bij pros
taatkanker nog niet echt het ge
val, stelt het NHG. Daarom kan
de arts aan de onderzochte pa
tiënt geen betrouwbaar advies
geven.
Zwarte Kerken
Zuid-Afrika
plotseling eens
BLOEMFONTEIN (ANP) - De
tegenvallende bijeenkomst
over de eenwording van de vier
Nederduitse Gereformeerde
Kerken in Zuid-Afrika heeft een
onverwacht gevolg gekregen:
de twee zwarte NG-kerken, al
enkele jaren verwikkeld in
moeizame fusiebesprekingen,
hebben elkaar opnieuw gevon
den.
De problemen tussen de NGKA
(de vroegere dochterkerk voor
zwarten) en de NG-Sendingkerk
(kleurlingen) zijn na het debacle
van woensdag opeens uit de we
reld. De conservatieven in de
Sendingkerk hebben hun reser
ves aan de kant gezet en stem
men nu in met de zogenoemde
Verenigende Kerk.
AMSTERDAM (ANP) - Artis in Amsterdam „rouwt". De in
november geboren jonge ijsberen hebben het niet gehaald.
Een woordvoerster van de dierentuin kan tot geen andere
conclusie komen dat moederijsbeer Katrien haar jongen
heeft opgegeten.
Het is nooit precies bekend geworden hoeveel jongen Ka-
kien heeft gebaard, maar vermoed wordt dat het er twee of
tóe waren. Al enige weken lang was Katrien erg veel aan het
rondwandelen in het verblijf dat aan haar kraamhok grens
de. Verzorgers die regelmatig door een kier tussen de afscher
mende strobalen tuurden konden al geruime tijd geen jong
leven meer constateren. Bij het schoonmaken van het
fraamhok werd alles duidelijk: van de jonge dieren was geen
spoor meer te vinden.
De woordvoerster van Artis benadrukt dat het gedrag van
Katrien niet ongebruikelijk is, ook in de natuur eten ijsberen
soms hun jongen op.
Binnenkort mag Katrien weer naar de rots en het bassin
*aar man Boris al maanden een eenzaam bestaan leidt. Ka
trien zal worden vergezeld door ijsbeervrouwtje Nanoek.
DEN HAAG - Een klant bekijkt de collectie in een Haagse winkel voor ski-benodigdheden. Met de krokusvakantie voor de deur
doen wintersportgangers massaal inkopen. foto Koen Suyk/ANP
DEN HAAG (ANP) - De voorjaarsvakan
tie brengt de komende twee weken circa
575.000 Nederlanders op de been, zo ver
wacht de ANWB. Dit weekeinde gaan
naar schatting 110.000 Nederlanders met
vakantie in eigen land, terwijl zeker
250.000 mensen naar het buitenland ver
trekken. De andere 215.000 vakantiegan
gers reizen een week later af. Dat komt
doordat de kroskusvakantie ook dit jaar
gespreid is. Het zuiden en midden van het
land zijn als eerste aan de beurt.
De ANWB verwacht vandaag, vrijdag, in
de loop van de middag files, vooral in de
richting van de Duitse grens. Op zaterdag
wordt het wat drukker dan normaal. Files
zijn vrijdag voorzien op de volgende we
gen: Al tussen Amsterdam en Naarden;
A2 bij knoopppunt Oudenrijn, de Lekbrug
bij Vianen, de brug bij Zaltbommel en de
ring rond Eindhoven; A67 van Venlo tot
de Duitse grens, en bij de knooppunten de
Hogt en Leenderheide.
Zondag en maandag kunnen zich meer
moeilijkheden voordoen, als de wegen van
vakantiegangers zich kruisen met die van
de carnavalsparades (zondag in onder
meer Maastricht en Tilburg, maandag in
Breda en Den Bosch).
De Belgen, Fransen en Duitsers gaan ook
massaal op pad. De Belgen verwachten
drukte op vanmiddag en -avond en op za
terdag van 's ochtends tot het begin van
de middag. Bij slecht weer zullen vooral in
de Ardennen files ontstaan, meldt de
ANWB.
In Frankrijk vertrekken komend week
einde circa 1,3 miljoen mensen, van wie er
ongeveer 800.000 richting de Franse Alpen
reizen. Files worden op beruchte knelpun
ten verwacht, zoals.op de A6, Parijs-Lyon
en op de A43, Chambery-Val d'Isere. De
ANWB adviseert daarom reizigers naar de
Franse Alpen op vrijdag of zondag te ver
trekken.
De Duitsers rekenen op drukte richting
wintersportgebieden en bij grensovergan
gen. Het kan vanmiddag en morgen zeer
druk zijn, vooral op de A3, Frankfurt-
Nürnberg, de A7/B309. Kempen-Pfronten,
de A8, München-Salzburg, en de A9, Nürn-
berg-Münehen.
Het vooruitzicht voor de Alpenlanden is
ook niet rooskleurig. Op de noord-zuid-
verbindingen worden files verwacht, voor
al bij knelpunten in Zwitserland als de NI
Zürich-Genève, de N2 Basel-St. Gotthard
en de N9 Lausanne-Martigny. Ook bij de
autotreintunnels kunnen files ontstaan.
In Oostenrijk worden files voorzien op de
AIO, de A12, de A13, de A14, en op Bunde-
strassen naar wintersportbestemmingen.
Met op de achtergrond de parlementsgebouwen in Londen brengen werklozen in beeld hoeveel
Britten intussen baanloos zijn geworden. foto Martin Cleaver/AFP
LONDEN (AP) - De werkloosheid in Groot-Brittannïe is in januari tot 10,6 procent gestegen,
maakte de Britse regering donderdag bekend. Dat betekent dat voor het eerst in bijna zes jaar
tijd nu drie miljoen Britten zonder werk zitten. Het Verenigd Koninkrijk gaat al drie jaar ge
bukt onder een economische crisis, de langste sinds de Tweede Wereldoorlog.
DEN BOSCH (ANP) - Een chim
pansee is in staat tekeningen te
maken op het niveau van een
kind van twee en driekwart
jaar. Tot deze conclusie komt
huisarts Ignace Schretlen van
de Stichting Kijk Op Krabbels
in Den Bosch op grond van een
vergelijkend wetenschappelijk
onderzoek naar de krabbels van
apen en de prestaties van peu
ters op dit gebied.
De huisarts deelde dit mee naar
aanleiding van het besluit van
de stichting eenmalig een aantal
tekeningen en schilderwerken
van chimpansees en orang oe-
tans te exposeren. Dit gebeurt
gelijktijdig met de grote ten
toonstelling van „Kijk op Krab
bels" van 19 februari tot 29
maart in het Natuurmuseum in
Tilburg. Naast de meest recente
"kunst" van apen uit 1992 in het
dierenpark in Rhenen zijn daar
werken te zien van chimpansees
en orang oetans in Amsterdam
(1959). Rotterdam (1966), Ko
penhagen (1975), Münster (1976
en 1978en Maagdenburg (1991).
Krabbels van mensapen en jon
ge peuters zijn volgens Schret
len altijd opgebouwd uit de
meest simpele basisstructuren:
kleine of langere, veelal licht ge
bogen, naai- rechts of links con
vergerende streepjes. Deze
streepjes, zegt de huisarts, wor
den lusjes, als de verfkwast niet
van het papier wordt gehaald.
„Hierin weerspiegelt zich de
anatomie van het lichaam." zo
legt de onderzoeker uit. De elle
boog en de pols worden gefi
xeerd. waardoor de op- en neer
gaande beweging van het boven
lichaam. onder andere door de
ademhaling, wordt overge
bracht op het papier.
Uniek
De krabbelpogingen die in Rhe
nen werden verricht, zijn vol
gens de huisarts „uniek", omdat
nooit eerder vier orang oetans al
bij een eerste poging tegelijk aan
het werk gingen. Dit onderzoek
project was een initiatief van de
stichting en werd uitgevoerd
door de bioloog Frans Engels-
ma.
In tegenstelling tot andere expe
rimenten, waarbij de dieren aan
tafeltjes worden gezet, kregen de
apen in Rhenen het tekenmate
riaal mee in de kooi. Net als peu
ters waren de dieren gedurende
een korte tijd zeer geconcen
treerd bezig. Daarna verdwijnt
de interesse voor de krabbels.
Het meest opvallende in de teke
ningen is volgens de huisarts de
zoals hij het noemt „kruisstruc
tuur". Zowel voor peuters als
voor apen is het erg moeilijk cir
kels te maken. „Het vergt een
enorme beheersing om exact bij
het startpunt weer te eindigen.
De meeste kinderen slagen hier
pas in aan het einde van het
tweede levensjaar." aldus
Schretlen. Tot nu toe zijn slechts
enkele chimpansees erin ge
slaagd cirkels te tekenen.
„Door dit vergelijkende onder
zoek kunnen we meer te weten
komen over het functioneren of
disfunctioneren van de verschil
lende hersen- en andere li
chaamsonderdelen.'' meent
Schretlen. Zowel de kinderpsy
chologie als de pedagogie zijn
geïnteresseerd in het onderzoek.
Daarnaast begint de geriatrie
(kennis van de ziekte van de ou
dere mens) eveneens belangstel-
ROTTERDAM (GPD) - De stren- dit jaar kunnen benzinestations
ge milieu-eisen die de overheid zich bij de Subat aanmelden.
oplegt aan benzinestations wor
den wellicht meer dan tweedui
zend pomphouders noodlottig.
Zij hebben geen geld om de ver
vuiling van hun pompstations
aan te pakken en moeten uitein
delijk sluiten.
De stichting Subat. die de uit
voering van de verplichte bo
demsanering voor de tanksta
tions coördineert en geld be
schikbaar heeft voor de schoon
maak. heeft inmiddels van zes
tienhonderd stations de mede
deling ontvangen dat men er
mee stopt.
In september 1991 werd al de
verwachting uitgesproken dat
minstens duizend pompen zou
den sluiten. Tot 1 september van
Die neemt de schoonmaak op
zich, maar dan moet de pomp
houderwei net bijltje er bij neer
gooien. De pomphouders die
doorgaan, moeten zowel de sa
neringals de preventieve milieu
maatregelen zelf betalen.
De Subat is destijds door de olie
maatschappijen in het. leven ge
roepen. Volgens financieel-di-
recteur A. Ahsman van de stich
ting sluiten over het hele land
pompstations. Voor de consu
ment levert dat geen grote pro
blemen op, meent hij. „Het zijn
vooral de kleinere verkooppun
ten en enkele middelgrote. Dat
is voor de klant wel overkome
lijk. Je houdt veel grotere sta
tions over."
Achterhuis voor
filmopnamen
tijdelijk dicht
AMSTERDAM (ANP) - De Anne
Frank Stichting zal de komende
week een nieuwe educatieve
film maken over Het Achter
huis, de ruimte in het pand aan
de Prinsengracht waar de fami
lie Frank tijdens de oorlogsja
ren heeft geschuild voor de
Duitse bezetter. In verband
daarmee wordt Het Achterhuis
zoveel mogelijk in de oorspron
kelijke staat teruggebracht.
Bezoekers kunnen de komende
week alleen de exposities in het
Anne Frank Huis bekijken, het
Achterhuis is gesloten. De ka
mers worden ingericht met spul
len uit de oorlogstijd.
De korte film vormt onderdeel
van een Europees educatief pro
ject. De kosten. 250.000 gulden,
worden deels gedragen door de
Europese Commissie.
De familie Frank, vader, moe
der. Margot en Anne. dook in juli
1942 onder voor de Duitsers. Op
1 augustus 1944 schrijft Anne
voor het laatst in haar dagboek,
vier dagen later wordt de familie
door verraad opgespoord en
weggevoerd naar de vernieti
gingskampen in Duitsland. Al
leen Anne's vader overleefde de
oorlog.
ling te tonen voor de vergelijken
de studie. Gebleken is namelijk
dat sommige bejaarden teke
nen, ofwel krabbelen op het ni
veau van kleine kinderen.
APELDOORN (ANP) - Het
imago van de Nederlandse boer
is er de afgelopen jaren niet be
ter op geworden. De discussies
over mest en bestrijdingsmid
delen hebben zijn goede naam
aangetast. Een mooi veldboeket
langs de boerensloten kan de
landbouw een beter imago ople
veren. Bovendien zijn flora en
fauna er bij gebaat.
Dit bleek donderdag in Apel
doorn tijdens de studiedag
„Boeren met Natuur", georgani
seerd door het ministerie van
landbouw en het Centrum voor
Landbouw en Milieu (CLM).
Centraal stond de vraag wat een
boer op zijn bedrijf kan doen om
de natuur meer kansen te geven.
Volgens het CLM zijn er moge
lijkheden te over. Weidevogels,
ganzen, patrijzen, kerkuilen,
hermelijnen en hazen gedijen
goed in de nabijheid van de land
bouw. Voor talloze planten geldt
hetzelfde. Op dat gebied valt
nog veel winst te behalen.
Helaas is de belangstelling voor
het agrarisch natuurbeheer in
Nederland aan de magere kant,
constateert directeur W. van der
Weijden. „De aandacht richt
zich vooral op de uitbreiding van
het aantal natuurgebieden. Dat
areaal kan echter maar beperkt
groeien." Van der Weijden
meent dat natuurvriendelijk
boeren meer kans op succes
biedt. Tweederde van Neder
land bestaat uit landbouw
grond. Met relatief eenvoudige
middelen kan de natuur binnen
de landbouw worden uitgebreid,
zonder dat de boer terug hoeft
grijpen op de werkwijze van zijn
bet-overgrootvader. „Agrarisch
natuurbeheer is vaak goedkoper
dan reservaatsbeheer. Boven
dien kan het sterk verzwakte
imago van de boer ermee wor
den verbeterd. In de toekomst
kan het hem misschien ook nog
enig extra inkomen opleveren,
hoewel het nooit een vetpot zal
worden."
Vrijheid
Het agrarisch natuurbeheer is in
ieder geval tot mislukken ge
doemd als je de boer te veel in
zijn ondernemersvrijheid be
knot. stelt Van der Weijden. „De
boer levert de maatschappij een
stukje natuur. In ruil daarvoor
kan de maatschappij iets terug
geven. Dat kan geld zijn, maar
ook een andere vorm van waar
dering. Soepeler regelgeving bij
voorbeeld, of meer grond voor
zijn bedrijf of zelfs extra melk
quotum."
Minister Bukman, die donder
dag de studiedag opende, zegt
niet te klagen te hebben over de
belangstelling van de boer voor
de natuur. Die is groeiende, con
stateert hij tevreden. Deson
danks blijft het stimuleren van
het agrarisch natuurbeheer
„hard werken geblazen", aldus
Bukman. „Het succes hangt af
van de vraag of het aannemelijk
is te maken dat een economisch
verantwoorde berdijfsvoering
niet in het gedrang komt. An
ders beginnen de boeren er niet
aan.
Sloot
Melkveehouder S. Hoogendoorn
in Waarder, tussen Gouda en
Woerden, brengt zijn slootkan
ten al enkele jaren tot bloei.
Door zijn zeven kilometer sloot
kant niet te maaien of te bemes
ten kan hij elk voorjaar genieten
van complete veldboeketten.
Desondanks klaagt Hoogen
doorn over een gebrek aan waar
dering. „Natuurorganisaties
hechten meer waarde aan reser
vaten. waar de landbouw wordt
geweerd. Ze vinden de zoge
naamde algemene natuur niet
bijster boeiend. Maar mijn koe
koeksbloem is dezelfde als de
koekoeksbloem die in de reser
vaten bloeit." Melkveehouder H.
de Gier uit het Noordhollandse
Broek in Waterland heeft zich
ontfermd over de weidevogels in
zijn weilanden. Uit weilanden
waar snippen, grutto's, kieviten,
tureluurs en zelfs kemphanen
broeden, wordt het vee geweerd.
Bemesting vindt plaats v'o'or
het broedseizoen, maaien erna.
Advertentie
interieur - design
scheldestraat 25-29 vlissingen
Bisschop Bar
oververmoeid
ROTTERDAM (GPD) - Bis
schop R. Ph. Biir van Rotterdam
heeft in verband met overver
moeidheid al zijn taken en
werkzaamheden voor onbe
paalde tijd neergelegd.
De lopende bestuurszaken van
het bisdom zullen voorlopig wor
den waargenomen door de vica
rissen J. Zuidgeest en W. J. M
van Paassen en de algemeen
econoom van het bisdom, drs F.
L. van Bronsdijk. Bar (64) is
sinds oktober 1983 bisschop van
Rotterdam. Hij werd toen door
paus Johannes Paulus II be
noemd tot opvolger van mgr. A.
J. Simonis. die in juli van dat
jaar naar het aartsbisdom
Utrecht was vertrokken.
Burgemeester
kreeg 33.000
gulden te veel
auto-vergoeding
ALMERE (GPD) - Burgemees
ter C. H. de Cloe van Almere
heeft de afgelopen zeven jaar
ruim 33.000 gulden te veel aan
autokostenvergoeding ontvan
gen. Hij kreeg maandelijks vier
honderd gulden voor zijn privé-
auto, terwijl de burgemeester
vrijwel altijd gebruik maakt
van de dienstauto met chauf
feur.
De Cloe heeft het bedrag inmid
dels terugbetaald. De fractie
voorzitters in de gemeenteraad
nemen de zaak hoog op en willen
De Cloe niet bij voorbaat vrij
pleiten. Zij toonden zich er te
vreden over dat een onafhanke
lijk onderzoek wordt ingesteld.
De zaak is volgens het stadhuis
aan het licht gekomen door een
nieuwe regeling voor onkosten
vergoedingen aan collegeleden.
Loco-burgemeester Tierie: „we
hebben alle oude regelingen nog
eens nagekeken en toen bleek
dat de autokostenvergoeding
voor de burgemeester onjuist
was toegepast. Er is geen enkele
sprake van verwijtbaarheid".
Advertentie
OOK DAARVOOR KUNT U
TERECHT BIJ DE OPEL DEALER.
Wie ergens binnenkomt veegt zijn voeten. Thuis
net zo goed als in de auto. Bij de Opel dealer vindt
u. daarom automatten van ribcord en velours in
verscheidene kleuren en tegen betaalbare prijzen.
En nog tal van andere accessoires. En dat is han
dig om te weten als u weer eens visite krijgt.
