pzc
Krachtige
fotografie
Actiefilm
vol tempo
Dramatisch filmepos
kunst cultuur
Truus
van de
Boezem
Eenvoudig
sentiment
VRIJDAG 19 FEBRUARI 1993 21
Kunstenaar is een term die
exposanten te pas en te
onpas gebruiken of zich laten
aanleunen. Is een kunstenaar
iemand die goed kan tekenen,
wat te vertellen heeft of iets
moois weet te maken? Het kan
allemaal meespelen; maar het
maakt iemand niet tot
kunstenaar. Ik denk dat
daarvoor uiteindelijk alleen het
bezit van visie garant staat. Een
eigen kijk op hel metier, op
vorm, materiaal, techniek en
inhoud. Visie heeft zowel te
maken met positie kiezen in of
ten opzichte van de traditie, als
met een in het werk zelf besloten
liggende overtuigingskracht.
Iemand die zich daarvan geen
rekenschap geeft kan hoogstens
iets aardigs maken, maar
kunst
Truus van de Boezem heeft
twee bekende kunstenaars als
broer en ook haar man zit in het
vak. Dat zij zelf werk maakt zal
weinigen bekend zijn. Toch is zij zo
te zien al een leven lang bezig met
waarnemen en interpreteren. En
heeft zij een eigen kijk ontwikkeld
op de werkelijkheid en haar me
dium: de fotografie. In haar foto
reeksen geeft zij betekenis aan si
tuaties waaraan velen voorbij zul
len gaan. Zij toont raadsels, won
deren en tegenstrijdigheden uit
het alledaagse. Dies irae speelt
zich af op een kerkhof en omvat
acht foto's van donkere, rijk ver
sierde kruisbeelden tegen een lich
te achtergrond. Het lijken scherp
gesneden openingen in de verweer
de mum-. Hielp het kruis de overle
denen naar een hemels licht? Of
bevinden zij zich toch in het onder-
aardse duister?
Uit het werk van Truus van de Boe
zem blijkt de kracht van het vi
suele. Het is immers heel moeilijk
te duiden wat er bijvoorbeeld zo in
trigeert aan Het gebaar II: drie fo
to's met steeds hetzelfde klassiek
ogend beeld van een Romeins
zwaardvechter in een park, gefoto
grafeerd vanuit verschillende
standpunten. Het lijkt alsof de sol
daat bij gebrek aan andere vijan
den zichzelf in de gaten houdt; als
of de goed onderhouden leegte van
het park een gevaar herbergt of dat
de strijder als het slagveld allang
weer is opgeruimd zichzelf niet
weet af te brengen van zijn mili
taire conditionering. Deze en an
dere associaties versterken elkaar
en maken de onberispelijk uitge
voerde opnamen tot een boeiend
visueel en geestelijk avontuur. Met
Truus van de Boezem kun je dat
ook beleven in een drukke winkel
straat waar een etalagepop zonder
hoofd zijn pendant vindt in een cu
rieus tot aan de schouder in het
glas gereflecteerde vrouwenfiguur.
In twee andere werken neemt zij
een 17e eeuws vrouwenportret tot
onderwerp. Zij fotografeert daar
details uit, terwijl zij de compositie
gedeeltelijk bedekt heeft met een
stuk kant, zodat de dame in kwes
tie ingekapseld lijkt in haar eigen
rijkdom. Ook in New York ge
bruikt Truus van de Boezem kunst
van een ander om haar eigen op
vatting te verbeelden; door een fo
to van een woonkazerne en een
hangbrug over te foto's van door
Piranesi geëtste doolhof-achtige
ruimtes af te drukken, legt zij de
onherbergzaamheid van een ste
nen metropool schitterend bloot.
In de Zeeuwse Bibliotheek twee
tentoonstellingen van heel andere
aard. Jacintha de Willigen staat te
boek als kunstacademiestudente.
Met exposeren van het werk dat zij
in het tweede en derde jaar maak
te, komen er pretenties naar voren
die ik prematuur vind. Bij een
beoordeling op school zullen de te
keningen en schilderingen op pa
pier een goed figuur slaan. Maar
met het buiten die omgeving tonen
van de studies worden ze omgeven
met een aureool van kunst. En dat
is niet terecht. De Willigen heeft
durf; een zeer grote modelstudie in
blauwe en zwarte stevige lijnen
ziet er zelfs overtuigend en krach
tig uit. De meeste ander werken
hebben echter een te beperkte ba
sis om zelfstandig door het leven te
gaan. Onder het expressieve ge
baar schuilt te vaak een onvolko
men begrip van de bouw en weer
gave van het menselijk lichaam.
Waarom nu dan al exposeren?
Jan de Boer's gemengde technie
ken hangen waar ooit het Zeeuws
Kunstenaarscentrum zich be
vond. Fraaie lijsten bevatten ste
vig geprijsde werken. Als jongen
kreeg De Boer een half jaar les op
de Jan Planting-schildersclub.
Ruim dertig jaar lag zijn tekenacti
viteit nagenoeg stil. Tot hij in de
zomer van 1990 tijdens een vakan-
Truus van de Boezem, één van de acht werken uit de serie Dies irae.
tie op de Canarische eilanden geïn
spireerd dhet lavalandschap en
een inheemse kunstenaar opnieuw
aan de slag toog. Gekleurde verf-
vlekken zijn steeds startpunt voor
bewerkingen met pen. Het resul
taat oogt voorspelbaar. De Boer
voert een smaakvol kunstje op, dat
alleen in nr. 14 het decoratieve
overstijgt.
Ik heb niets tegen amateurs. Het is
fantastisch dat mensen uit liefheb
berij hun talenten ontwikkelen. En
tegen het aan anderen laten zien
wat daaruit voortkomt heb ik
evenmin bezwaar. Als dat werk het
stempel 'kunst' opgedrukt wordt
en op een locatie terechtkomt die
in principe een zekere kwalitatieve
uitstraling heeft, ligt dat anders.
Er zijn voor mensen als de Boer ge
schiktere expositieplekken. En
kan een provinciale bibliotheek
zich wat haai- kunstexpositie-be-
foto Lex de Meester
leid zich niet professioneel laten
adviseren of de ruimte beschik
baar stellen aan beroepskunste
naars?
Nico Out
Trims van de Boezem. SBKM, Kuipers
poort 22, Middelburg. Tot en met 20
maart.
Jacintha de Willigen en Jan de Boer,
Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg. Res
pectievelijk nog tot en met 26 en 20 fe
bruari.
De Amerikaanse actiefilm
kent sinds het uitkomen van
Above The Law, in Nederland
uitgebracht als 'Nico', een
nieuwe ster: Steven Seagal. Sea
gal is expert in aikido, een Ja
panse vechtkunst die vooral ge
schikt is voor zelfverdediging. De
aïkido-bewegingen die Seagal
sinds 'Above The Law' in zijn
films laat zien zijn van een der
mate mooie, simpele effectieve
eenvoud, dat al die films stuk
voor stuk kassuccessen zijn ge
worden. Het enige probleem voor
een nieuwe Seagal-film lijkt me
om een nieuwe smoes te verzin
nen om hem erop los te laten
slaan. Seagal moetin zijn films in
zijn eentje de wereld redden.
Maar waarom en hoe?
In Under Siege zit Seagal met ge
boeide handen op de rug in een
koelcel als de USS Missouri, het
schip ivaarop hij kok is, gekaapt
wordt door piraten die de wereld
- of ?iog erger: Hawaii - dreigen
op te blazen met atoombommen.
Het hele Amerikaanse defensie
apparaat staat machteloos te
genover de indrukwekkende ver-
dedigmgssystemen van de Mis
souri, die door de piraten ten vol
le benut worden. Seagal, geboeid
en wel, is de enige die zejiog kan
stoppen. Een fantastisch uit
gangspunt en een geweldige uit
werking voor een geslaagde Sea-
galfilm.
Om het schip USS Missouri te in
troduceren gebruikt de film do
cumentaire beelden van de her
denking van Pearl Harbor. Hier
na mocht de Missouri nog een
tocht maken - naar San Francis
co - waarna het uit de vaart werd
genomen. Het is tijdens deze laat
ste reis met een minimale beman
ning, dat scenarioschrijver J. F.
Lawton, die eerder ook 'Pretty
Woman' schreef, de Missouri laat
kapen. Tommy Lee Jones speelt
een gefrustreerde ex-CIA-agent,
die genoeg kennis, kunde en psy
chische blokkades heeft om het
kunststukje te flikken. Hij krijgt
hulp aan boord van Gary Busey,
die een op zijn strepen staande
officier van de Missouri speelt.
Die doet ook al mee uit frustratie
en voor geldelijk gewin.
Zelfs voor deze beide gefrustreer
de heren is er in het scenario
ruimte voor een grapje (Wat ga jij
doen met die 200 miljoen dollar?
Ik koop het presidentschap van
de VS). Omdat een beetje pu
blieksfilm nu eenmaal niet zon
der vrouw kan. laat Lawton on
beschaamd Erika Eleniak op ge
paste muziek uit een héle grote
verjaardagstaart komen, waar-
na ze zich aan Seagal voorstelt
met de onsterfelijke woorden: 'Ik
ben Miss July 1989, ik ben een ac
trice.' In het Pentagon zitten ze
ondertussen peentjes te zweten
hoe Seagal en Eleniak de bende
huurlingen kunnen tegenhou
den. Voor een goede afloop hoeft
men daar echter niet te vrezen,
want de regie is in de vaardige
handen van Andrew Davis.
Dat is de man die Seagal introdu
ceerde in de eerder genoemde 'A-
bove The Law' en daarna nog
Tommy Lee Jones als 'The Pac
kage' in de bioscopen bracht. Da-
vis zorgt ervoor dat het tempo
van Under Siege nooit inzakt en
doseert op de juiste manier alle
ingrediënten die bij een actiefilm
horen. Alle mogelijkheden tot ac
tie, die beperkt is tot het schip,
ivorden benut en hoewel soms
duidelijk gewerkt is met vlieg
tuigmodellen zijn enkele getoon
de ontploffingen indrukwekkend
te noemen. Under Siege is een
kundige film die door actiefans
zeker op prijs gestéld zal worden.
Piet van de Merwe
Under siege, te zien in Alhambra Vlissin-
gen. De Koning Hulst en Cinem'actueel
Bergen op Zoom.
Steven Seagal in Under Siege.
foto Warner Bros
Five Girls and a Rope van de
Chinese regisseur Ye Hung-
wei is een aangrijpend drama
over vijf meisjes die aan de voor
avond van het huwelijk besluiten
tot collectieve zelfmoord.
Volgens regisseur Ye Hung-wei
ivas zo'n dramatische daad op
het traditionele Chinese platte
land niet eens zo heel ongebrui
kelijk. De film laat zien hoe de
meisjes tot hun besluit komen. De
een is getuige vati de mishande
ling van haar schoonzusje, een
ander maakt mee hoe haar
zivangere zuster tijdens een
moeilijke bevalling door de fami
lie ivordt opgeofferd. Stuk voor
stuk ontdekken ze alle vijf dat ge
trouwde vrouwen bitter weinig
van het leven te verwachten heb
ben. De 'hemelse tuin' lokt, maar
om daar te komen moeten ze als
maagd sterven. Dus trekken ze
op de dag van de doden hun
mooiste kleren aan en betreden
ze de tempel, gewapend met een
touw...
Het bittere lot van de vrouw in
het feodale China knaagt kenne
lijk nog steeds aan het geweten
van de hedendaagse generatie.
Five Girls and a Rope is niet de
eerste film waarin dit aan de or
de komt. maar het werd nog niet
vaak zo nadrukkelijk gepresen
teerd als hier. Dat de film met zijn
vijfvoudige herhaling van het
thema toch niet bezwijkt aan een
overdosis dramatiek is te dan
ken aan het vakmanschap van
regisseur Ye Hung-wei. Hij gaat
heftige momenten niet uit de iveg,
maar weet ook wanneer het beter
is om afstand te nemen. Naast de
iveinig aan de verbeelding over
latende voorbeelden van vrou
wenmishandeling, is de episode
met de grootmoeder die haar ei
gen verjaardag niet mag meevie
ren misschien nog wel het meest
aangrijpend. Het voortreffelijk
spel van de vijf meisjes met al
hun aarzelingen, hoop, vrees en
gegiechel draagt bij aan de over
tuigingskracht van de film.
Five girls and a rope, te zien in't Beest in
Goes
77* en peuter met het formaat
Hi van een kleine wolkenkrab
ber stapt door de straten van Las
Vegas. Zijn guitige kopje torent
hoog boven de lichtreclames uit,
met zijn grijpgrage handjes tilt
hij moeiteloos een auto in de
lucht. Vrolijk brabbelend rukt hij
een gitaarvormig restaurant van
zijn fundering en slaat een paar
akkoorden aan. Op de grond
heerst beschaafde paniek, maar
als het knaapje na een hélikop-
teraanval begint te schreien
houdt iedereen toch even ont
roerd de adem in. Kortom, een
voudig sentiment in een peuter-
actiekomedie voor het héle gezin.
Dat bewezen succesnummers
steevast herhaald ivorden is iets
waar niemand meer van opkijkt.
Honey, I Blew Up the Kid is het
meest voor de hand liggende ver
volg op 'Honey, I Shrunk the
Kids' van driejaar geleden. Toen
slaagde een maffe uitvinder
Rick Moraniser in zijn kinderot
het formaat van een muis te laten
krimpen. Nu presteert hij het te
genovergestelde met zijn jongste
spruit Adam (gespeeld door de
identieke tweeling Daniel en Jos
hua Shalikar). De Disney-studio
liet weliswaar een geheel nieuwe
ploeg filmmakers op het project
los, maar de formule werd nauw-
keurig gehandhaafd, Regisseur
Randal Kletser ('The Blue La
goon', 'Flight of the Navigator'),
gespecialiseerd in tiener- en fa
milieamusement, doet geen en
kele moeite aan de saaie kneute
righeid van dit gevaarloze spek
takel te ontsnappen.
Natuurlijk is er niets tegen een
gezellige fantasiefilm als alterna
tief voor het agressievere bio-
scoopgeweld. Maar dat wil nog
niet zeggen dat de kijker lastig
gevallen moet worderi met oubol
lige stereotiepen, puberclichés
en uiterst voorspelbare grappen.
Zodra er een zwembad in beeld
verschijnt, staat het vast dat er
iemand in valt - dat niveau van
humor. Als Kleiser nog even had
doorgezet, had hij een mooie pa
rodie gehad.
Technisch is het allemaal voor
treffelijk. maar alleen met be-
ivonderenswaardige trucages
maak je nog geen filmverhaal.
Hoewél de vergroting van de
kleine Adam een paar redelijk
spectaculaire plaatjes oplevert,
zijn de vondsten duidelijk min
der verrassend dan in de ver-
kleinfilm Honey, I Shrunk the
Kids. De makers hebben er be
slist niet wakker vaii gelegen.
Een film met een baby of peuter
doet het altijd, moeten ze gedacht
hebben.
Leo Bankersen
Honey, I blew up the kid, te zien in Al
hambra Vlissingen.
Boer
Werk van de in Goes geboren
en getogen kunstschilder Jan
Boer is tot en met 19 maart te
zien in de cliëntenruimte van
de ABN-AMRO Bank aan de
Singelstraat in Goes. De in
middels in Wolphaartsdijk wo
nende Boer laat zich vooral in
spireren door de impressionis
ten. met name Monet. Zijn on
derwerpen vindt hij niet alleen
langs de zeedijk tussen Wemel-
dinge en Kattendijke, maar
ook ergens midden in de polder
en bij de Brilletjes of 't Zwaak-
se Weel. De expositie is te be
zichtigen tijdens de openingsu
ren van de bank.
Carnaval
burg de wanden sieren. Verf is
voor Van Dieën een veelzijdig
materiaal en wordt in vele la
gen over elkaar aangebracht.
Kleuren worden in sterke con
trasten tegen elkaar geplaatst.
Communicatie is zijn thema.
De Ruimte
In het kader van De Ruimte
AD HOC is in de Van de Spie
gelstraat 15 in Goes van mor
gen (zaterdag) tot en met 14
maart dagelijks van 8.00 tot
22.30 uur werk te zien van
Mehrzad Elahi. Deze expositie,
die de titel 'C-mineur' heeft
meegekregen, wordt nog
slechts door één tentoonstel
ling in het kader van De Ruim
te AD HOC gevolgd.
Vanaf vandaag (vrijdag) wordt
Het Markiezenhof in Bergen op
Zoom in beslag genomen dooi
de tentoonstelling 'Vasten
avond Carnaval. Feesten
van de Omgekeerde Wereld.
Deel 2'. Deze expositie belicht
en vergelijkt de carnavalstra
dities in Bergen op Zoom en 's-
Hertogenbosch (oftewel Krab-
begat en Oeteldonk) aan de
hand van filmbeelden, tekenin
gen, schilderijen en objecten.
Belangstellenden kunnen tot
en met 11 april dagelijks (be
halve op de maandag en op
dinsdag 23 februari) tussen
14.00 en 17.00 uur komen kij
ken.
Salon
Ludmila
In het studiogebouw van Om
roep Zeeland. Kanaalstraat 64
in Oost-Souburg, wordt vanaf
vandaag (vrijdag) werk geëx
poseerd van Ludmila Kal-
maeva. De posters en tekenin
gen van deze uit Minsk afkom
stige. maar nu in Arnemuiden
wonende kunstenares blijven
daar tot 2 april hangen. Ze zijn
op werkdagen te bezichtigen
tussen 14.00 en 16.00 uur.
Schouwburg
Figuratie en abstractie wisse
len elkaar nadrukkelijk af in de
schilderijen van Arjen van
Dieën uit Apeldoorn, waarvan
vijftien van de meest recente
vanaf morgen (zaterdag) in het
restaurant en het café van de
stadsschouwburg in Middel-
Galerie Van den Berge aan de
Wijngaardstraat 3 in Goes
opent zondag om 16.00 uur een
expositie die wordt omschre
ven als 'een hedendaagse sa
lon'. Tijdens een bijeenkomst
in de galerie ontvingen twintig
kunstenaars, van wie acht
woonachtig in Zeeland, teke
ningen op schaal van de drie
wanden van de voorzaal waar
op honderd kaders van ver
schillende formaten aangege
ven waren. Via loting kreeg el
ke deelnemer vijf kaders toege
wezen. Aan die ruimte had men
zich te houden, terwijl men er
tevens van op de hoogte was
wie de omliggende vlakken zou
gaan vullen. Het begin van de
ze tentoonstelling valt binnen
het kader van de opening van
de Kunstuitleen in Goes, die
zondag om 15.15 uur wordt ver
richt door wethouder H. W
Hoogerland. Dit was aanlei
ding voor de Stichting Kunst
uitleen Zeeland om aan drie
Zeeuwse kunstenaars - Bert
Frijns en Teja van Hoften uit
Burgh-Haamstede en Ineke
Otte uit Goes - opdracht te ver
strekken tot het ontwerpen en
realiseren van objecten. Deze
zijn vanaf de opening te koop.
Galerie Van den Berge is van
woensdag tot en met zaterdag
tussen 13.00 en 17.00 uur ge
opend.
Voor de lopende exposities zie
pagina 13
Scène uit Honey, I blew up the kid.
Sister Act. Vandaag (vrijdag). 14.
19 en 21.30 uur, zaterdag 19 en
21.30. zondag 16.30 en 19 uur.
woensdag 20 uur.
Roxy
Alhambra
VLISSINGEN (01184-18810)
Under Siege. Vandaag (vrijdag) 19
en 21.30 uur. zaterdag en zondag
14,19 en 21.30 uur, maandag tot en
met woensdag 14 en 20 uur.
Honey I blew up the kid. Vandaag
(vrijdag) 19 en 21.30 uur. zaterdag
en zondag 14, 19 en 21.30 uur,
maandag tot en met woensdag 14
en 20 uur.
Fern Gully. Zaterdag tot en met
woensdag 14 uur
Dracula. Vandaag (vrijdag), zater
dag en zondag 19 en 21.30 uur,
maandag tot en met woensdag 20
uur.
The last of the Mohicans. Vandaag
(vrijdag) 19 en 21.30 uur, zaterdag
en zondag 14, 19 en 21.30 uur,
maandag tot en met woensdag 14
en 20 uur.
BERGEN OP ZOOM (01640-33434)
Bodyguard. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 18.45 en 21.30 uur. Zon
dag 14 en 20 uur. woensdag 20 uur.
Tom and Jerry. Woensdag en zon
dag 14 uur.
The last of the Mohicans. Vandaag
(vrijdag) en zaterdag 19 en 21.30
uur, zondag 20.15 uur. woensdag 14
en 20.15 uur.
De Koning
't Beest
GOES (01100-28142)
De drie beste dingen in het leven.
Vandaag (vrijdag) 20.30 uur.
Der Blaue Engel. Dinsdag 20.30
uur (Filmcursus).
Five girls and a rope. Donderdag
20.30 uur.
Grand Theater
GOES (01100-15165)
Belle en het beest. Zondag en
woensdag 14 uur.
The bodyguard. Vandaag (vrij
dag). zaterdag en zondag 19 en
21.30 uur, maandag, dinsdag en
woensdag 20 uur.
Cinem'actueel
BERGEN OP ZOOM (01640-
54886).
Under Siege. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 14. 19 en 21.30 uur. zon
dag 14. 16.30 en 19 uur, woensdag
14 en 20 uur.
Belle en het beest. Zaterdag, zon
dag en woensdag 14 uur.
Home alone 2. Zaterdag, zondag
en woensdag 14 uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag) 14. 19
en 21.30 uur. zaterdag 19 en 21.30,
zondag 16.30 en 19 uur. woensdag
20 uur.
HULST (01140-12030)
Under Siege. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19.30 en 22 uur, zondag 19
en 21.30 uur, maandag en dinsdag
20 uur, woensdag 14 en 20 uur.
Belle en het beest. Woensdag 14
uur.
Dracula. Vandaag (vrijdag) en za
terdag 19.30 en 22 uur, zondag 19
en 21.30 uur, maandag en dinsdag
20 uur, woensdag 14 en 20 uur.
Bodyguard. Vandaag (vrijdag) en
zaterdag 19.30 en 22 uur, zondag 19
en 21.30 uur, maandag en dinsdag
20 uur, woensdag 14 en 20 uur.
Death becomes her. Vandaag (vrij
dag) en zaterdag 19.30 en 22 uur,
zondag 19 en 21.30 uur, maandag
en dinsdag 20 uur, woensdag 20
uur.
Kleine Nemo. Woensdag 14 uur.
Luxor Theater
TERNEUZEN (01150-20505)
Belle en het beest. Zaterdag 14
uur.
Kleine Nemo. Zaterdag 14 uur.
Vals licht. Vandaag (vrijdag) zon
dag en maandag 20 uur. zaterdag
19 en 21.30 uur.
Sister Act. Vandaag (vrijdag) en
zondag 20 uur, zaterdag 19 en 21.30
uur, maandag 14 en 20 uur.
Porgy and Bess
TERNEUZEN (01150-13293)
Scream of stone. Woensdag 20 uur.
Ledel Theater
OOSTBURG (01170-52735/53377)
Belle en het beest. Zondag, maan
dag en dinsdag 14.30 uur.
Single white female. Vandaag
(vrijdag), zaterdag en zondag 20
uur.
Hersenschimmen. Maandag 20.45
uur.