J^erst
Danny
Munk versloeg zijn image
de
Voor de winkel staat een kinderlokker
fZC
Elektronisch
vriendje vraagt
veel aandacht
l Cxi O L mmm donderdag24december 1992 35
WÊÈÊÊÊÊmÊÈÊÊÊÊmÈÊÈiÈm
Het jaar 1992 was een jubileumjaar
voor de 22-jarige Danny de Munk.
Precies tien jaar geleden ontdekte
filmer Guido Pieters het Amsterdamse
straatschoffie met het guitige koppie
voor de hoofdrol in de speelfilm Ciske jS|
de Rat. Daarna ging het hard voor de
toen twaalfjarige jongen. De film be-
zorgde hem roem en succes, maar ook y
het vrijwel onuitwisbare stempel 'kin-
dersterrelje'. Het Shirley Temple-effect
lag op de loer, maar hém lukte het om
het hardnekkige image van zich af te
schudden.
Slechts weinigen in de showbizz kunnen
bogen op zo'n staat van dienst: 22 jaar j
oud en dan al een tienjarig jubileum te
vieren. Er zijn natuurlijk meer zeer jonge
beroemdheden geweest, denk aan Hein
tje, Shirley Temple of het zangeresje Wil-
ma. Zij hadden ook op reeds jonge leef-
tijd hele zalen in verafgoding aan de
voetjes liggen. Maar meestal was het
door volkomen natuurlijke oorzaken als
een baard in de keel of een wat volwasse-
ner aanblik snel afgelopen met de roem,
en verzonk de eens zo veelbelovende car
rière in de vergetelheid.
Klatergoud, de relativiteit van het suc
ces. Danny de Munk kan er over meepra
ten. Ook voor hem dreigde het Shirley
Temple-effect. Najaren van succes, aan
gezwengeld door zijn rol als het Amster
damse straatschoffie Ciske de Rat, werd
het rond zijn achttiende jaar verraderlijk
stil. De eens zo bloeiende fanclub werd
plotsklaps opgeheven. Afgelopen was
het met de hysterische taferelen rond
zijn persoon, en de wekelijkse publica
ties in de roddelbladen.
Twee jaar lang was hij 'weg', maar die pe
riode was, zo bleek achteraf, een stilte
voor de storm. Danny is terug, volwasse-
ner, rijper, maar onmiskenbaar 'onze'
Danny. Na zijn hoofdrol in de kassaklap
per Les Misérables viert hij nu triomfen
in de musical Cyrano.
„Ik had het nodig. Het was al die jaren zó
ontzettend druk geweest. Ik heb drie
films gemaakt, vier cd's, een ontelbaar
aantal singles. Het was zo hectisch, die
hele periode. Ik heb het min of meer als
een soort roes beleefd. En toen kon ik ein
delijk de dingen inhalen die ik gemist
had, die mijn leeftijdgenoten wel gewoon
konden doen. Ik bleef niet thuis zitten
treuren. Ik ben flink op stap geweest,
mag ik wel zeggen. Veel meisjes in het
spel, ook. Daarnaast bleef ik wel aan me
zelf schaven, ik nam zang- en spraakles
sen. Ik heb eigenlijk nooit geloofd dat het
echt afgelopen zou zijn, nou ja, heel soms
misschien, in momenten van twijfel.
Maar ik weet wat ik kan, en dat is méér
dan een rol als Ciske de Rat."
- s
Jeroen in Marioland. foto Wim Riemens
Rens Verbrugge uit
Middelburg maakt een
ritje op zijn favoriete
elektrische paard.
foto Wim Riemens
Vlak voor het eten staat Jeroen Gaudelius 1IO1 uit Vlissin-
gen net op het punt met Mario het derde land in te trek
ken. „Eten roept zijn moeder. Jeroen blijft geconcentreerd
doorspelen op zijn Game Boy van Nintendo Zijn moeder
duwt de uit-knop in. Het huis is even te klein. Hij moet straks
helemaal opnieuw beginnen.
Jeroen heeft sinds februari een nieuwe speelkameraad, een
Game Boy. Twee vriendjes hadden er al een. Hij ivilde er ook
eentje. ..Dat is goed", zeiden zijn ouders, „maar je moet het
geld zelf bij elkaar sparen." De guldens die hij met allerlei
kanoeitjes verdiende, stopte hij in een buis. Tot hij ruim hon
derd gulden bij elkaar had%Een oom uit Utrecht beloofde de
rest bij te leggen en Jeroen kon naar de winkel, joaar hij zich
voor 199 gulden een Game Boy aanschafte en gelijk lid werd
van de Nintendo-familie. Hij laat vol trots zijn Nintendo-club-
pas zien.
„Het is net als met die Nike-sportschoenen een tijdje gele
den". zegt zijn vader. „Als je geen Game Boy hebt. hoor je er
niet meer bij." Jeroen koestert zijn Game Boy. Hij speelt er
dagelijks op. 's Morgens al. voor schooltijd. „Ik begin tegen
acht uur tot vijf voor half negen. Ik ren dan snel naar school."
Laatst was hij op bezoek bij familie. Zijn neefje van zeven jaar
en zijn nichtje van zes jaar hadden ook een Game Boy. Ze
zaten gedrieën op de bank, benen omhooglippen stevig op
elkaar geknepen èn spelen.
„De spelletjes, de knopjes, alles is heel leuk", legt Jeroen zijn
liefde voor de Game Boy uit. „Het vergt veel concentratiever
mogen, behendigheid en geduld", merkt zijn vader op. „maar
het mag niet gaan overheersen. Dan zouden we er wel ivat
aan doen." Jeroen heeft één groot geluk Hij heeft een oom in
Amerika. Nieuwe spelletjes komen daar eerder op de markt
en zijn goedkoper. Laatst kreeg hij er één toegestuurd. Bat
man. Dat is nu zijn favoriete spel.
„Toen Guido Pieters me ontdekte was ik
twaalf, en ik begon meteen op een vol
wassen manier te werken. Je wordt daar
door natuurlijk wat sneller rijp dan een
andere jongen van 22. Ik vond het alle
maal even prachtig. Bij ons lagen de
meisjes in de tuin. van 's morgens vroeg
Danny de Munk tot 's avonds laat. Mijn moeder vroeg ze
ontdeed zich van aanvankelijk nog wel eens binnen voor
het beeld een kopje thee, maar op een gegeven mo-
'straatschoffie'. ment werd dat wel erg druk. Maar je
foto Annette Vlug krijgt natuurlijk ook te maken met de
andere kant van de medaille, een hoop
jaloezie ook.
We verhuisden van Amsterdam naar
Purmerend. Ik ging daar ook naar
school. Dat duurde precies een week. De
leraren daar probeerden me steeds voor
schut te zetten, 'dat jochie zullen we wel
eens mores leren'. Alleen omdat ik in een
film had gespeeld. Toen mijn natuurkun-
deleraar dat ook weer flikte, ben ik de
klas uitgelopen, en heb een andere
school gezocht. Maar ook veel medeleer
lingen moesten me zonodig pakken. Op
een gegeven moment ben ik naar de Moe
dermavo gegaan en was ik van hel ge
zeur af Ik heb dat nooit gesnapt, dat
mensen je zonodig willen pakken. Het
zijn allemaal vooroordelen, en ik kan er
niet tegen. Als ze te ver gaan. ga ik ook
over over de rooie."
Jeugd
Zoals dat meestal gaat bij vers aange
boorde talenten, stonden ook bij familie
De Munk al spoedig commercieel geïnte
resseerden in njen van drie voor de huis
deur opgesteld. Gouden bergen werden
hen beloofd, als de jonge Danny maar
wilde opdraven. Voor tv-spotjes. voor in
terviews, voor plaatjes, voor films, al dan
niet dubieus. Maar met name moeder De
Munk waakte echter als een kloek over
haar talentvolle kroost, tot diepe treur
nis van de velen die maai- wat graag een
graantje, en het,liefst meer dan één, wil
den meepikken van Danny's succes. Ook
nu nog regelen zijn ouders zijn zaken
Moeder de Munk was ook de reddende
engel die hem wees op de advertenties
waarin spelers voor de musical Les Misé
rables werd gevraagd. Na twee jaar krie
belde het artiestenbloed danig, en Dan
ny meldde zich onmiddellijk aan. Produ
cent Joop van den Ende had aanvanke
lijk zo zijn twijfels, maar de Engelse re
gisseurs waren dolenthousiast. What a
voice!'. Op dat moment ging de deur
open naar een tweede carrière. Niet als
kinderster. maar als volwassen zanger en
acteur Na twee seizoenen 'Les Mis' werd
hij gevraagd voor de musical Cyrano, die
volgend jaar met een Amerikaanse cast
op Broadway te zien is.
„Een ontzettende uitdaging. Cyrano. In
'Les Mis', waar ik Marius speelde, waren
er acht belangrijke rollen. Ik heb er veel
van geleerd, ik heb meer zelfvertrouwen
gekregen, ben rijper geworden. Cyrano
gaat nog een stapje verder, want nu
staan we voornamelijk met zijn drieën op
het podium, en dragen we het stuk. Ook
zangtechnisch gezien is het een veelei
sende rol. Ik geloof dat ik hierna wel toe
ben aan een 'leading part', een echte
hoofdrol."
Danny De Munk staat de afgelopen sei
zoenen vrijwel avond aan avond op de
planken Daarnaast werkt hij aan een
nieuwe cd. Het lijkt soms alsof de ont
wikkeling van Het Produkt De Munk het
enige is dat wérkelijk belangrijk is. Die
conclusie wordt door hemzelf echter met
klem ontkracht. „Joop van den Ende zei
laatst hetzelfde. Hij zat in mijn kleedka
mer en zei 'jongen, je moet af en toe wel
een beetje feesten. Ik wil dat je wel een
beetje gaat leven. Je werkt zo hard maar
je moet ook aan leuke dingen denken.
Als we in Maastricht zijn duik je dus niet
meteen je hotel in. maar ga je nog even
lekker stappen'
Natuurlijk doe ik dat wel eens. maar het
is niet altijd even leuk. Daar sta ik dan
met mijn glas cola, en iedereen denkt dat
ik even kom om de meiden te versieren
omdat ik zo bekend ben Mijn bekend
heid is soms dus tegelijkertijd mijn bar
rière. Dat irriteerde me. dat ik niet zo
maar naar mensen toe kon stappen die
me interesseerden."
Moed
„Ik ben op het professionele vlak wel vrij
zelfverzekerd. Als je in dit vak geen zelf
vertrouwen hebt en geen durf. dan kom
je er ook niet. Ik ben niet bang om voor
vijftigduizend mensen te zingen. Ik heb
dé moed. en als je moed hebt heb je vol
gens mij de halve wereld. Brutaliteit in
de positieve zin. Niet brutaal in de mond
maar in mijn gedachten. Ik weet wat ik
wil en waar ik naar toe wil. Naar opperste
kwaliteit. De laatste driejaar ben ik met
dingen bezig zoals ik het wil En nu wordt
er ook eindelijk naar mij geluisterd, en
zijn de rollen omgedraaid. Ik ben met een
nieuwe Engelstalige cd bezig, met goeie
mensen. Ik ga internationaal aan de
gang. met buitenlandse tekstschrijvers.
Mijn grote droom is vreselijk beroemd
zijn. nóg groter worden. Het succes is
voor mij een kick. Er is niets lekkerders
dan het gevoel hebben dat je succesvol
bent En als dat in het buitenland niet
lukt. wil ik hier gewoon op hoog niveau
blijven werken. Tot mijn 65e. En als het
kan, nog langer. Als het maar niet zielig
wordt."
Monique Brandt
Voor de politieboot Dit is voor de
politiebool Triomfantelijk loopt Pie-
ter, net twee jaar, met een muntstuk in zijn
hand door de slaapkamer. Hij heeft weer
eens de portemonnee gevonden en leegge
haald, op zoek naar,Wat heb je daar
„Een gulden, voor de politieboot„Geef
terug." Praten tegen een blinde muur zou
meer uithalen. Moet het weer op een drama
uitlopen „Stop het maar in je broekzak."
's Middags, in het winkelcentrum van Vlis-
singen. Voor een drogisterij staat de politie
boot, een witte boot met een rood licht, die
na de inworp van een gulden een luttele mi
nuut heen-en-weer hobbelt. Pieter heeft de
hele dag met de hand op zijn broekzak rond
gelopen, zijn muntstuk krampachtig be
schermend. Vlakbij de drogisterij aangeko
men, schiet hij weg, naar de politieboot. Een
meisje zit erop. Zal hij op haar kunnen
wachten Of zal hij proberen haar eraf te du
wen, zoals een vorige keer. Hij kan zijn ge
duld nog bewaren. Seconden moeten in zijn
bewustzijn uren duren. En dan eindelijk. Hij
mag erop en bereikt klimmend het hoogte
punt van de dag. Zijn kinderhand is gevuld.
Voorlopig, want even verderop staat voor
een speelgoedzaak een draaimolentje met
van die polyester paardjes.
Overal, in alle moderne winkelstraten, wordt
steeds een appèl gedaan op de primitieve in
stincten van kinderen. Speelgoedwinkels
werken op zich al als magneten. Die hebben
vaak ook nog zo'n kiddy ride - want zo heten
die oude autootjes, helikopters, politieboten
of paarden - voor de deur staan. Zij zijn al
lang niet meer de enige 'kinderlokkers'. Su
permarkten. Snoepwinkels. Kledingzaken.
Drogisterijen. In een beetje stad zetten zulke
winkels ook de kiddy ride in. vlak- voor of
achter de ingang.
De kinderen die eenmaal aan een kiddy ride
hebben geroken, raken bijna verslaafd. Som
mige ouders hebben de grootste moeite hen
ervan af te houden. Op zich niet zo'n pro
bleem. als het daarbij bleef. De razernij of be
ter de wanhoop slaat pas écht goed toe, als
een kind in een vreemd winkelcentrum op
eens verdwenen is en een paar honderd me
ter verder in een helikopter blijkt te zitten.
Vrolijk en zich van geen kwaad bewust.
„Of we weieens klachten van ouders
krijgen De woordvoerders van de twee
grootste leveranciers van kiddy rides in Ne
derland. Gamo bv in Oosterbeek en Auto
maten Limburg Nederland bv in Kerkrade.
reageren eerst lichtelijk verbaasd. Ze ant
woorden ontkennend. „Wij hebben geen con
tact met de uiteindelijke consument", meldt
Douwe Meijer van Gamo onomwonden. „Wij
registreren bij elke automaat hoe vaak die
wordt gebruikt. Wij weten aan de hand van
die cijfers hoe consumenten over een auto
maat denken. Of een kiddy ride moet worden
weggehaald, dan wel of het aantal moet wor
den uitgebreid."
Papegaai
De kiddy rides zijn commerciële produkten.
Niet het plezier dat het kind eraan beleeft,
staat centraal, maar het speelwerktuig als
inkomstenbron voor de leverancier en de
winkelier. „Voor een middenstander is een
kiddy ride altijd lucratief', weet Tessy Bul-
kens van Automaten Limburg. „De plaat
sing kost hem niets. Hij moet alleen stroom
leveren en het apparaat buiten- en binnen
zetten. Vijftig procent van de inkomsten is
voor hem." Automaten Limburg heeft ook
zogenaamde vending machines, apparaten
met een papegaai of aap in een kooitje die de
hele dag met een nasale stem 'hoe heet jij' en
'wil jij een cadeautje' over de straat schallen.
Een kwartje van elke gulden die daarin ver
dwijnt, is voor de winkelier. „Want wij leve
ren de capsules met de surprises", legt Tessy
Bulkens het verschil in winstmarge met de
kiddy ride uit.
Automaten Limburg haalt de kiddy rides uit
Groot-Brittannie en vooral Italië. De Oos-
terbeekse firma Gamo ontwikkelt, produ
ceert ze zelf en exporteert ook. Het bedrijf
houdt de markt goed in de gaten. „Wij zijn
kritisch", verklaart Meijer van Gamo. „Als
we ergens een toestel plaatsen, moet die een
zekere omzet halen. Anders halen we zo'n ap
paraat terug." Meijer signaleert de laatste
tijd een toename van de concurrentie door
de bestrijding van gokverslaving. „Een aan
tal leveranciers van gokautomaten is met
kiddy rides begonnen. Zij opereren agressie
ver, zijn ook minder kritisch."
Gamo probeert de concurrentie voor te blij
ven door steeds nieuwe modellen te ontwik
kelen. „De dierfiguren zijn niet meer zo ge
liefd", signaleert Meijer „Die gaan naar de
supermarkten in kleinere plaatsen. Kinde
ren vinden auto's, helikopters en space-ach-
tige vliegtuigen met allerlei lichtjes veel leu
ker. En de draaimolentjes met meer figuur
tjes, die brengen ook meer op." Gamo heeft
door heel Nederland meer dan duizend kid
dy rides staan, in ruim dertig verschillende
modellen. „Wij streven ernaar elk jaar een
'oud' toestel door een nieuw model te ver
vangen."
Lekker schommelen
Vanaf het moment dat kinderen kunnen zit
ten, oefenen kiddy rides op hen een grote
aantrekkingskracht uit. Sommigen zijn er
niet bij weg te slaan. Marlie Blok, consulente
speelvoorzieningen bij de Zeeuwse Stichting
Impuls, vindt dat heel begrijpelijk. „Jonge
kinderen vinden het fijn om te schommelen.
Een baby vindt het al lekker om gewiegd te
worden. Zo werken die apparaten ook. Daar
is niets mis mee." De combinatie winkelen
en spelen is naar haar oordeel wel slecht.
„Ouders die boodschappen doen, hebben
daar vaak geen tijd voor. Als hun kinderen
dan op zo'n apparaat willen, zie je vaak dat
ze er niet op mogen - 'nee, nu niet' - of dat ze
snel - 'ben je nu tevreden' - moeten zijn. Het
heeft een averechtse uitwerking. Voor ou
ders en kind is het niet leuk."
Meijer van Gamo bv waardeert de kiddy ri
des juist positief: „Ze vormen vaak het enige
vertier in een winkelcentrum." Blok deelt
die mening, maar trekt er een andere conclu
sie uit. Winkelcentra moeten kindvriendelij
ker worden ingericht en de winkeliers zou
den er goed aan doen een speelplaats te rea
liseren. waar kinderen rustig kunnen vertoe
ven terwijl hun ouders boodschappen doen.
En op zo'n speelplaats zou best één kiddy ri
de mogen staan, een politieboot bijvoor
beeld.
Harmen van der Werf
ÜHHHHHI
