a ramp neemt vliegangst toe Hulp Nederlandse kolonie in Faro PZC Mloot ramptoestel vlak voor pensioen Middelburgs gezin annuleerde vlucht met ramptoestel „Mij krijg je nooit meer de lucht in" Kritiek op medische voorzieningen wekt ergernis in Portugal Grootouders van Jeremy (4) kwamen om in Teneriffe KERST IS GEZELLIG GEPRIJSD BIJ JAC. HERMANS! binnen- en buitenland erongelukken DC-10 bezorgt imago luchtvaart een deuk WOENSDAG 23 DECEMBER 1992 Carine Neefjes IN HAAG, SCHIPHOL - „Ik het, dit is m'n laatste ;reis". Bevend staat me- iuw H. Scheffer voor de in- jleck-balie op Schiphol. Over .$1 paar uur vertrekt haar egtuig naar Sevilla. „Vrese- k. ik wil niet, nee. ik wil niet", f*-"] ;t ze wanhopig. „Maar ik iet", en ze kijkt met een mine blik naar haar echtge- H j veel passagiers is de vlieg- gst toegenomen na de ramp- ige vliegtuigongelukken van laatste paar maanden. Toen Boeing 747 in oktober op de toer neerstortte, vielen er 46 den. Daarna volgde de vlieg- np in Vietnam, waarbij elf Ne- landers om het leven kwa- in. Deze week vloog een DC-10 n Martinair in brand op de •hthaven van Faro in Portu- waarbij zeker 53 doden vie- i. lgens drs. L. van Gerwen, di- teur van de stichting VALK lieg-Angstbestrij ding Leidse iversiteit KLM) hebben der- Ijjke ongelukken vooral veel (loed op mensen met vlieg- In Nederland zijn er ruim miljoen mensen die bang om te vliegen. Van Gerwen zelf piloot en als psycholoog verbonden aan de stichting VALK. „Voortdurend hebben die men sen een beeld op hun netvlies van huilende landgenoten, wrakstukken en zwaargewonde passagiers. Ze worden bijna 24 uur per dag door de media aan ellende blootgesteld waar ze zelf doodsbang voor zijn. Iemand die geen vliegangst heeft, be schouwt zo'n ongeluk als een in cident. Maar veel mensen die nauwelijks durven vliegen, iden tificeren zich met de slachtof fers. Zodra ze zelf de lucht in moeten, zien ze de beelden van de ramp weer duidelijk voor zich". Deuk Het neergestorte vliegtuig van Martinair heeft het imago van de luchtvaart opnieuw een deuk bezorgd. Hoewel het vliegtuig nog steeds het veiligste trans portmiddel is, wordt de reputa tie van de alom geroemde 'be trouwbare luchtvaartwereld' wel degelijk beschadigd, meent Van Gerwen. „Vooral de onzekerheid over de oorzaak van de ongelukken, maakt mensen wantrouwig. Toen de Boeing 747 neerstortte op de Bijlmer, is er nog maanden gefilosofeerd over wat er nu mis was met die kist. De ophanging van motoren zou niet goed zijn, er was sprake van metaalmoe heid, een vleugel was niet intact, en ga zo maar door. Mensen ra ken het vertrouwen kwijt. De luchtvaart staat bekend om de goede technische controle. Men sen vragen zich daarom af: Kun nen ze niet snel nagaan wat er aan mankeerde?" Van Gerwen verwacht over drie maanden een grote toestroom van mensen die voor hun vlieg angst behandeld willen worden. „Dat gebeurde ook in 1977, toen een Boeing 747 van KLM op Te- nerife verongelukte. Direct na een vliegramp wordt meestal geen hulp gevraagd; men neemt zich dan voor nooit meer te vliegen. Maar dan komt er toch weer een moment dat ze 'wel moeten'. Familiebezoek, een za kenreis of misschien een sterfge val in het buitenland". Passagiers die vlak voordat het vliegtuig opstijgt, nog doodze nuwachtig zijn, kunnen op de luchthaven Schiphol gebruik maken van de gebedsruimte Op de dag van de vliegramp in Faro. knielen er tientallen mensen in het afgesloten kamertje achter de douane. Passagiers trekken er zich terug en proberen tot rust te komen. In het gastenboek danken ze voor het gebed en schrijven hoopvol: „Moge God ertoe bijdragen dat ik veilig overkom" Dominee Jan Blankert wil niet concluderen dat het door de vliegrampen de laatste maan den drukker is in de gebedsruim te. „Maar ik heb wel vaker con tact met mensen die 'moeten vliegen", maar eigenlijk niet dur ven. Het is voor hen belangrijk dat ze vlak voor vertrek hun angst kunnen bespreken. Ik luis ter, maar geef geen adviezen. Ga ook niet roepen dat een vliegtuig negen van de tien keer veilig aankomt. Dan neem je de angst niet serieus. Het is reëel dat mensen bang zijn. De harde werkelijkheid komt steeds dich terbij. Soms vragen mensen of ik voor hen wil bidden als ze in de lucht zitten" Miljoenen Bij diverse reisbureaus zijn er na de vliegramp op Faro verzoeken van passagiers binnengekomen die op het laatste nippertje we gens vliegangst hun reis wilden annuleren. De reizigers kwamen bedrogen uit. In de annulerings verzekering is geen clausule voor vliegangst opgenomen. En de reisbureaus hadden geen zin om voor de ramp van het Marti nair-vliegtuig een uitzondering te maken. De reisbureaus zijn overigens optimistisch over de gevolgen van de vliegramp. Volgens een woordvoerder van de reisorgani satie NBBS valt het wel mee met het imago van de luchtvaart. „omdat het deze keer om een echt ongeluk lijkt te gaan. Geen menselijke fouten of technische gebreken, maar de weersom standigheden waren slecht. Dan reageren mensen vaak soepe ler". De reisbureaus verwachten dat mensen nog even wachten met het boeken van vliegreizen. Maar de nare herinneringen aan de ramp, verdwijnen weer. Ook al volgen vliegrampen elkaar op, het weerhoudt de meeste men sen er niet van om weer in het vliegtuig te stappen. Mevrouw C. Inklaar (75). bij de incheckbalie op Schiphol, op weg naar Sevilla: „Natuurlijk, ik beefde toen ik het verschrikke lijke nieuws hoorde. Maar als ik mij op mijn leeftijd van reizen laat weerhouden, kom ik ner gens meer. Bovendien, ik ben al leen en wil tijdens de kerstdagen niet op de lippen van m'n kinde ren zitten". van onze verslaggever MIDDELBURG - Het gezin De Smit uit Middelburg heeft de afgelopen dagen met heel andere ogen naar de beelden van het vlieg tuigongeluk in het Portu gese Faro zitten kijken. De familie had een paar maan den geleden een voorboe king geregeld voor de vlucht, die in een ramp zou eindigen. Toen de reisorganisatie on langs belde om de voorberei dingen voor de vakantie aan de Algarve definitief af te ronden, besloot het gezin De Smit de reis te annuleren, omdat inmiddels was duide lijk geworden dat de 19-ja- rige dochter in de periode van de geplande vakantie nog een tentamen zou heb ben. Vandaar dat werd besloten de reis naar Portugal een paar weken te vervroegen. Mevrouw De Smit: We heb ben er bij het zien van de beelden van dat toestel vaak aan zitten denken: daar had den we in kunnen zitten." Met haar persoonlijke bezittingen in een plastic zak aan het voeteneind wordt een slachtoffer van de vliegramp vanaf een lift het vliegtuig binnengedragen waarmee ze naar Nederland terugkeert. foto Ed Oudenaarden leen geld terug ij afzeggen reis öor vliegangst IN HAAG (GPD) - De verzeke- igsmaatschappijen zullen :n vergoeding uitkeren aan msen die als gevolg van de egramp in Faro hun voorge- men vliegreis willen annule- polisvoorwaarden van annu- ingsverzeringen kennen geen usule voor vliegangst. De ver- ieraars hadden zich toch over vraag gebogen of in dit geval lest worden uitgekeerd. Dit de ANVR (Algemene Ner- rlandse Vereniging van Reis- reaus) had aangekaart reisan- leringen te verwachten, ilgens woordvoerder R. Admi- al van touroperator Arke Rei- worden de reisbureaus nog Et geconfronteerd met grote ntallen mensen die vanwege Dtselinge vliegangst hun reis llen afzeggen. PRO breekt rogramma af; ast vermist LVERSUM (GPD) - De 'RO heeft gisteravond het ogramma Lolapaloeza stop zet toen bleek dat een van de interviewden de bij de vlieg- mp vermiste PvdA-wethou- rRozendaal uit Loenen is. ak voor de uitzending belde de ouw van de burgemeester van )enen naar de VPRO met de Ededeling dat de wethouder en n vrouw tot de vermisten bij Martinairramp in het Port-u se Faro behoren. Hun zoon left de vliegtuigramp over- ïfd. ït begin van het bewuste item er de politiek in Loenen liep al en het telefoontje van de bur- meestersvrouw bij de redactie nnenkwam. Volgens een oordvoerder van de omroep is t programma toen direct ge- aakt. Veel waardering voor efficiente Portugese opvang door Louis Burgers FARO - Het toeristenseizoen in de Portugese Algarve is de finitief voorbij. Een immense leegte wacht in deze tijd van het jaar eenieder die de reus achtige aankomst- en vertrek hal van het vliegveld van Faro betreedt. Slechts af en toe be wegen er wat passagiers in een hoek van de hal. Dan ver trekt een enkel vliegtuig, of het landt. De vliegtuigen taxiën langs de uitgebrande brokstukken van de Martinair DC-10. Geblaker de resten metaal die het graf werden van ruim vijftig vakan tiegangers. Tot het laatste mo ment moeten ze zich moed hebben ingesproken, want mo derne vliegtuigen storten niet zo maar neer in een beetje slecht weer. Tot het ongedach te toch gebeurt. Het was zelfs zo onmogelijk dal passagiers in een volgend Mar- tinair-vliegtuig grapjes maak ten over de brandende resten van de DC-10. Tot, kort na de landing, de gruwelijke waar heid doordrong. „Wij waren ook bijna gecrasht", zegt Carla Poelsma uit Egmond-Binnen nu. Zij zat in dat volgende vliegtuig. „Niemand kon zien wat er aan de hand was. Later hoorden we nog dat een ander vliegtuig was doorgevlogen naar Sevilla omdat niemand hier landt onder deze omstan digheden". Hoosbuien De afgelopen maand regende het voor het eerst in zeker twee jaar weer eens voldoende in de Algarve. Maandagochtend was het afgrijselijk weer: de haast permanente regen ging De Boeing van Martin Air passeert bij de landing op Faro het uitgebrande wrak van de maandag verongelukte DC-10. Met de Boeing 767 keerden gisteren een aantal gewonden terug naar foto Ed Oudenaarden/ANP Nederland. gepaard met subtropische hoosbuien en zware windvla gen. De slachtoffers hebben dat ook gemerkt: na de klap en het vuur volgde de hoosbui en moesten velen - letterlijk - uit haast kniediepe modder wor den opgeraapt. Daarna ging het snel. en goed georganiseerd. Eerder dit jaar had het vliegveld een rampoe fening gehouden waardoor geen tijd nodeloos verloren ging. „We hebben het later na gerekend: binnen een kwartier na het ongeluk hoorden we van alle kanten de ambulances ko men", aldus Ellie Gallas, die in de Algarve woont. Even later ging bij haar thuis de telefoon, net als bij tiental len andere Nederlandse vrou wen. De een belde de ander en trok naar het bij het vliegveld gebouwde Ibis-hotel. Op dat moment werden de eerste overlevenden daar- al binnen gebracht: bebloed, koud, in stress-toestand, zoekend naar hun geliefden. Ze vonden Nederlandse stem men, begrip en medeleven. De vrouwen uit de Algarve ver deelden zich over de drie hotels waar slachtoffers werden on dergebracht. Ze verzamelden namen, om die door te geven naar het crisiscentrum in Am sterdam. ze hielpen dokters en verpleegkundigen waar moge lijk, bezetten de balie van het Ibis en zorgden dat naar huis kon worden gebeld. Na afloop blijven ze er nuchter onder. „Als wij er niet waren geweest, hadden de Portuge zen dat ook even goed ge daan". En dan volgt een trits complimenten aan het adres van de hulpverleners en poli tie, brandweer en ambulances. Het bevestigt de woorden van professionele hulpverleners, overgekomen uit Nederland. Ook zij complimenteren de Portugezen met hun snelle en efficiënte aanpak, ondanks hun beperkte middelen. Om half elf gisterochtend kwam voor de overlevenden het uur van de waarheid. De avond ervoor zeiden de mees ten nog dat zij niet met het vliegtuig naar huis wilden, maar twaalf uur later hielden nog maar weinigen vast aan dit standpunt. Ineke van Merode en Rene van Oorschot, uit Kruisland bij Roosendaal, lie ten zich uiteindelijk ook door de psycholoog ompraten. Huwelijk „Gisteren zei ik nog dat ik nooit meer wilde vliegen. Maar misschien is het wel het beste om snel naar huis te gaan", zegt de lichtgewonde Ineke. Maandagavond hadden kenni- sen en familie al op ze gewacht na een gerucht dat ze die avond zouden thuiskomen. De ramp heeft in ieder geval hun leven veranderd: binnen een halfjaar zullen ze trouwen. „Nu we dit hebben meegemaakt, weten we zeker dat we bij elk aar horen". Niet iedereen is naar huis ver trokken. Enkelen bleven ach ter bij familie in en rond Faro. Anderen, in ieder geval een groep van vier, begon gewoon aan hun vakantie. Weer ande ren willen niet meer vliegen, en kiezen voor de trein. Zoals Aart Korsuize en Jan Telders uit Leiden. Zij hebben Aarts zus zien vertrekken met het ambu lance-vliegtuig van Martinair. tegen haar zin, dat weten ze ze ker. Telders- „Na dit ongeluk kan ik niet meer vliegen. Ik heb een grens gepasseerd, en het optre den van Martinair stelde me te leur. De meesten hebben zich laten ompraten, en de wijze waarop dat gebeurde vond ik stuitend. Ik wist al dat je als slachtoffer je identiteit kwijt bent. maar ze hebben de men sen echt onder druk gezet om ze maar snel naar Nederland te brengen". Telders en Korsuize hebben het gevoel dat zij meer tijd no dig hebben de ramp te verwer ken. Maar ook waren ze bang voor de emoties die in het vliegtuig op de terugweg kon den loskomen. „Mijn ziel is in totale chaos, en ik wil dit alles eerst rustig verwerken". Dat geldt ook voor een andere groep, die nog enkele dagen in Faro blijft. Met 36 mensen uit het Betuwse Herwijnen .begon hun vakantie. Vijf of zes zullen niet meer terugkeren, de meer derheid koos de snelle weg. De resterende zeven personen wil len pas over drie of vier dagen naar huis terugkeren. En dan nemen ze misschien toch ge woon het vliegtuig. door Bill Meyer FARO -„Mij krijg je nooit meer in een vliegtuig", roept Trijntje Pondman uit Nijmegen. Samen met haar man en haar dochters van dertien, elf en zeven jaar vloog ze gisteren met de DC -10 van Martinair voor een korte vakantie naar de Al garve. De drie dochters be leefden op een verschrikke lijke manier hun luchtdoop. Voordat de DC-10 de landing inzette, was het toestel enorm aan het schudden. „We wisten meteen dat het fout zou gaan", zegt Trijntje Pondman die met haar gezin bijkomt in het Ibishotel na bij de luchthaven van Faro. Het gezin zat in het gedeelte van het toestel waar brand uitbrak. Eén van de meisjes zat klem in haar stoel. „Mijn man moest geweld gebrui ken om de stoel kapot te krij gen en mijn dochtertje te be vrijden", aldus mevrouw Pondman. Het gezin kon uit eindelijk ontsnappen via ga ten in het plafond en de zij kant van het toestel. In het hotel vertellen Martin Westerman uit Amsterdam en Kees Kelders uit Rietho ven in Brabant dat de vlucht tot vlak voor de landing pro bleemloos verliep. „Toen be gonnen de problemen. Het weer was erg slecht. Tot twee keer toe werd de landing in gezet. We hadden de indruk dat de piloot moest zoeken naar de landingsbaan. Alsof zijn uitzicht was belemmerd door de laaghangende be wolking en de enorme regen val. Naar ons idee had-ie het nooit moeten proberen" Er volgde een enorme klap. „Het toestel raakte eerst met de rechtervleugel de grond en kwam op de linker vleugel terecht. Daarna een enorme vonkenregen. Het plafond in het toestel ging als golfplaat op en neer. De bagagebakken raakten los en vlogen door het toestel. Er was meteen een klein brandje in cabine Stewar dessen hebben de deuren voor ons opengezet. De glij baan was in de fik geraakt, dus zeiden ze dat we uit het toestel moesten springen". Geduwd „Zelf hebben we mensen die niet durfden te springen naar buiten geduwd. De ste wardessen bleven opvallend rustig en kalm hun werk doen, Door hun aanwijzin gen konden nog veel mensen op tijd het toestel verlaten. Toch liepen veel passagiers brandwonden op. Sommi gen liepen verdwaasd rond het wrak, soms op zoek naar familie of vrienden die nog in het toestel zaten" Corrie Vroombout uit Maas sluis zat met haar man en twee kinderen (haar dochter en een vriendin) van veertien in het toestel. „De kinderen waren al bang door de enor me turbulentie en toen in eens die enorme klap. M'n man riep: Cor, we moeten er uit. Dus wij weg. Maar we za gen de kinderen nergens. We zijn eerst nog teruggelopen maar konden ze niet vinden. Gelukkig hebben we net be richt gekregen dat ze nog le ven en in Lissabon in een zie kenhuis liggen". FARO (ANP) - De dag na de Ereprnisisernokovpruit. N FARO (ANP) - De dag na de ramp hangt er een mistroostige sfeer in Faro. Dat heeft niets te maken met de voor 54 Neder landse passagiers fatale lan ding van de DC-10 van Marti nair, maar met het erbarmelij ke weer dat de Portugese vakantiekolonie in het hartje van de Algarve teistert. Faro zelf reageert betrekkelijk laconiek op de dramatische ge beurtenissen. Alleen in het plaatselijke ziekenhuis en in de hotels waar overlevenden bivak keren heerst opwinding. Op straat valt niets te bespeuren van enig medeleven met de na bestaanden van de slachtoffers. Het leven kabbelt verder. Hoog uit is er wat irritatie over de hor de binnen- en buitenlandse jour nalisten die het rustige straat beeld verstoren in een jacht op nieuws. Ergernis is er ook over uit Neder land overgewaaide kritiek dat de medische voorzieningen in het zuidelijk deel van Portugal ondermaats zouden zijn. Artsen en verplegend personeel roepen in koor dat de Algarve in me disch opzicht allerminst een achtergebleven gebied is. Gouverneur Cabrita Neto is zelfs verontwaardigd over de in zijn ogen volkomen misplaatste kri tiek. De hoogste bestuurder van de Algarve noemt de artsen en de voorzieningen in zijn gebied ten minste zo goed als in Neder- land. „Een bewijs is wel dat alle slachtoffers bij de landing om het leven kwamen. Niemand is onderweg naar het ziekenhuis gestorven en ook nog niemand is in het ziekenhuis zelf doodge gaan". zo beet hij dinsdag van zich af tijdens een persconferen tie op de luchthaven. Een moeder troost haar gewonde kind in de vertrekhal van Faro. Het tweetal werd later op de dag naar Nederland teruggevlogen. foto Ed Oudenaarden/ANP LISSABON (AP) - De 4-jarige Je remy Klingers uit Hilversum, die lichtgewond uit de branden de DC-10 op het vliegveld van Faro werd gehaald, vroeg en kele uren na het ongeluk alweer om lego. Hij wilde een vliegtuig bouwen. Advertentie LPHEN A/D RIJN (GPD) De piloot van de maandag verongeluk- DC-10 van Martinair, H. W. (Wim) van Staveren uit Alphen aan 'Rijn, is aan zijn laatste jaar bij Martinair bezig. De gezagvoer- is kort geleden 56 jaar geworden, de leeftijd waarop Martinair- iegers met pensioen gaan. Van Staveren is 23 jaar bij de charter- >atsehappij in dienst. EAlphenaar staat bekend als een zeer ervaren vlieger. Hij zou tus- nde 15.000 en 20.000 vlieguren hebben gemaakt. Ook is hij al 17 et vlieginstructeur en geeft les op de vluchtsimulator. Een collega «rode het gisteren „dramatisch dat dit vlak voor het einde van zijn (here moet gebeuren". een interview van een half jaar geleden noemde de vlieger zijn roep ..het mooiste wat er is en het wordt bovendien goed betaald, feral op de wereld kom je bekenden tegen, we leven in een kleine. Dte wereld." Verder zei hij vrachtvluchten eigenlijk het leukste te Wen. „Bij vrachtvluchten moetje tijdens de vlucht zelf koken en voor de koffie zorgen. Dat geeft onder de bemanning van drie tot vijf personen een heel andere sfeer dan bij passagiersvluchten. Na zijn HBS-B examen meldde Wim van Staveren zich aan bij de toenmalige KLM-luchtvaartschool. Van de 2000 kandidaten werden er in dat jaar 72 toegelaten in Eelde Toen de vlieger zijn opleiding afrondde, was het slecht gesteld met de werkgelegenheid in de bur gerluchtvaart. Slechts een enkeling belandde bij de KLM. anderen weken uit naar het. buitenland. Wim van Staveren kwam bij de Ma rine Luchtvaart Dienst terecht. Zijn loopbaan bij de burgerlucht vaart begon bij Schremer Airways, later stapte hij over naar Martins Air Charters. Bekenden schetsen de gezagvoerder als een zeer bedachtzame, rus tige en evenwichtige man. met een gelijkmatig humeur. „Een man die over alles wist te praten, zonder op te scheppen over zijn presta ties. Hij vliegt ook al zó lang." Dat juist deze man de rampvlucht leidde, wekt in zijn omgeving ver bazing. „Hij vloog vaak op Faro en nam ook andere korte Europese vluchten voor zijn rekening." Jac. Hermans s roodmerk koffie snelliltermaling pas 500 gram -AV9~% Ademu asperges I Mik 266 ml „-449" I La Royale I 900 gia /I Jaffajuice sinaasappel sap met vruchtvlees pak 0.75 hter 469" Bei voer ce dipblsIbqzijrKie Jac. Kempenaar stokbrood voorgebakken, 449" 0215^-83333 AanbieCirgen 7qn geldig GEZELLIG UIT. VOORDELIG THUIS Gehuild of geschreeuwd heeft hij niet. vertelt zijn vader, Wes- sel Klingers (28), die Jeremy en zijn moeder, de eveneens licht gewonde 27-jarige Sandra Ma- risa Jesus Cardoso, op het vlieg veld had staan opwachten. Ze zouden met z'n drieen de kerst dagen doorbrengen in Olhao, waar de uit Zaandam afkom stige Klingers tegenwoordig woont. Klingers' ouders kwamen in 1977 om bij de vliegramp op Te- nerife. Maar hij vertelt maandag niet direct aan die ramp van vijf tien jaar geleden te hebben ge dacht. Daarvoor maakte hij zich teveel zorgen om het lot van zijn vrouw en kind. „Ik was in pa- mek. Als hij dood was geweest dan had ik mezelf meteen van kant gemaakt", zegt hij. Cardoso en Jeremy lagen dins dag nog in het Sao Jose-zieken- huis in Lissabon. Hoewel het goed met ze ging. konden of wil den ze de pers niet te woord staan. Wessel Klingers zegt dat deze dagen de gelukkigste van zijn le ven zullen zijn. „Omdat het zo goed is afgelopen".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1992 | | pagina 5