Nieuw leven
voor Groene
Kustweg
Expeditie naar het hart van de aarde
NSSSS
Van Schagen naar Skagen
Museonder
Ski-verhuur
Ski-informatie
Schaatsen
Teutoburger Wald
•«.iBiSisSaSp
I99J
PZC
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1992
vrije tijd
De Groene Kustweg ligt er, dat weten we. Af en toe zien we ook het
logo van de route, het bekende bordje met de drietand, langs de
weg staan. Maar hoe die route nu precies loopt, waar hij begint en
eindigt, dat is velen onbekend. Toch bestaat hij al dertig jaar, indertijd
opgezet op initiatief van de VW's van Groningen en Bremen: een route
van het Noorse Bergen tot aan de Belgische kust door een
landschappelijk aantrekkelijk gebied langs Wadden- en Noordzeekust
met tal van bezienswaardige plaatsen en plaatsjes waar over het
algemeen weinig toeristen komen.
De weg werd duidelijk uitgestippeld,
de toerist kon hem goed volgen en
hoefde niet te verdwalen. Toch kwam de
klad er wat in. Sommige deelnemers in het
project begonnen zich af te vragen welk
profijt ze er eigenlijk van trokken en velen
haakten af. Van de Nederlandse deelne
mers bleven alleen de provinciale VW's
van Groningen en Friesland, een aantal
plaatselijke VW's en toeristisch-recrea-
tieve en horecabedrijven in die beide pro
vincies over en Noorwegen haakte hele
maal af. Kortgeleden trad Noord-Holland
weer tot de organisatie toe.
Tot dan leek de Groene Kustweg een sla
pend bestaan te leiden. Het publiek hoor
de er betrekkelijk weinig over, al bleven
de bekende drietand-bordjes staan. Nu
echter de route weer van Skagen in het ui
terste noorden van Denemarken langs
Schagen in Noord-Holland tot Amster
dam reikt, is er - met de deskundige hulp
van de ANWB, die ook deel van het stich
tingsbestuur gaat uitmaken - een nieuwe
folder gemaakt in een oplage van 100.000
exemplaren: 25.000 Nederlands, 15.000
Deens, 50.000 Duits, 10.000 Engels.
Volgens de VW Friesland, op wier adres
de stichting is gevestigd, is de organisatie
van de Groene Kustweg een kleine club
met bescheiden financiële mogelijkhe
den, onmachtig om sterk in het oog lo
pend aan de Groene Kustweg te timme
ren. Goed, er was een folder en de route lag
er, maar lange jaren bleef het daar bij. Het
zal voorlopig ook wel bij het uitgeven en
verspreiden van een folder moeten blij
ven, andere mogelijkheden zijn er voorals
nog niet.
Er leven wel (vage) plannen binnen het be-
De kustroute voert
langs
schilderachtige
plaatsjes, zoals
Osterholz-
Scharmbeck, waar
weinig toeristen
komen.
Nostalgie in
Duitsland,
onderdeel van de
route van Schagen
naar Skagen.
foto's Stichting
Internationale
Groene Kustweg.
stuur om bepaalde zaken langs de route
thematisch aan te pakken: culinair, muzi
kaal, cultuurhistorisch of anderszins.
Maar daar is geld voor nodig en dat is er
niet. Daarom hoopt de stichting op meer
deelnemende bedrijven langs de route en
op mogelijkheden om uit een of meer Eu
ropese fondsen te kunnen putten. Voorlo
pig is de stichting blij met de deelname
van de ANWB. Nu die meedoet, is er mis
schien ook kans op dat de Duitse en Deen
se zusterorganisaties van de toeristen
bond zich zullen aansluiten.
De nieuwe folder met zijn duidelijke kaart
en heldere kleurenfoto's ziet er zo aantrek
kelijk uit dat je de lust bekruipt de route
te gaan rijden. Bijzonderheden over plaat
sen onderweg en logiesmogelijkheden zijn
in de folder te vinden. De route begint (of
eindigt), zoals gezegd, in Skagen in het
noordoostelijke puntje van Jutland. Hij
voert langs de noordkust over het eiland
Vendsyssel langs het Skagerrak naar de
Noordzeekust bij Hanstholm en zakt dan
naar het zuiden om langs Nissum Fjord.
Ringköbing Fjord en Ribe de Deens-Duit
se grens bij Tonder te bereiken. Vandaar
voert de weg langs Bredstedt en Frie-
drichstadt naar Glückstadt, waar de Elbe
(met het veer) moet worden gekruist.
Meer routes
Op de andere oever van de Elbe kan men
verschillende routes kiezen, waarbij de
grote steden Hamburg, Bremen en Bre
merhaven, Wilhelmshaven en Oldenburg
kunnen worden bezocht, of juist niet. Bij
Bunde-Nieuweschans komt men over de
Duits-Nederlandse grens, na Winschoten
kan voor een noordelijke (via Delfzijl) of
zuidelijke route worden gekozen. Na
Leeuwarden is er weer één weg tot Den
Oever, waarna men kan kiezen: langs de
Noordzee of langs het IJsselmeer. Ten
zuiden van Amsterdam vinden beide rou
tes elkaar terug. Op verschillende plaat
sen kan men - ook die mogelijkheden zijn
aangegeven - even de route verlaten om
een aantrekkelijke plaats aan te doen of
een mooi gebied te verkennen.
De nieuwe folder zou de Groene Kustweg
weer wat aantrekkelijker kunnen maken.
Toch kleven er bezwaren aan, die te ma
ken hebben met de opzet: voor een ver
melding wordt betaald. Zo kan het voor
komen dat voor de toerist oninteressante
dorpen en stadjes als toeristisch aantrek
kelijke plaatsen worden aangegeven en
plaatsen die voor de toerist zéker de
moeite waard zijn, niet als zodanig wor
den genoemd. Omdat de gemeente of de
plaatselijke VW niet meebetaalt.
Hetzelfde geldt voor logies verstrekkende
bedrijven: camping en hotels die niet aan
de uitgave hebben betaald, worden niet
vermeld. Dus zal de toerist in vele geval
len zelf moeten gaan zoeken naar over
nachtingsmogelijkheden op voor hem
passende plaatsen. Maar zo moeilijk zal
dat niet zijn. En het klinkt aantrekkelijk:
van Schagen naar Skagen.
Pieter Koene de Jong
De folder van de Groene Kustweg Is gratis ver
krijgbaar bij de VVV en bij de ANWB
Jules Verne schreef er al over: een reis naar
het vlammende hart van de aarde. De
wereldprimeur Museonder op het terrein van
het Nationaal Park De Hoge Veluwe maakt die
droom met ingang van maart 1993 tot
werkelijkheid. Het unieke ondergrondse
museum gunt bezoekers vanaf die datum een
blik op het leven dat zich afspeelt direct
beneden de bodem waarop wij lopen tot het
magische en fascinerende centrum van onze
planeet.
I A
Nietsvermoedende museumgasten
ontdekken daar dat de natuur in het
duistere en vooral onbekende onderaard
se op zijn minst zo boeiend is en boven
dien niet los kan worden gezien van flora
en fauna in het ondermaanse, waar zij hun
dagen slijten. Een expeditie door Museon
der begint vlak onder het maaiveld, waar
wortels van bomen en planten groeien:
konijnen, vossen en dassen woelen en
mestkevers, mieren, springstaarten, boe-
kenschorpioenen, duizendpoten en spin
nen krioelen.
Aan het plafond hangen periscopen met
behulp waarvan ervaren kan worden hoe
een muis vanuit zijn hol de wereld inkijkt
en hoe een vogel voedsel uit de bodem
trekt.
Een trapje lager volgt de confrontatie met
de ijstijd, die blijkt uit de aanwezigheid
van fossielen, zwerfkeien, grindbakken en
tekens van prehistorische bewoning zoals
vuurstenen, werktuigen en scherven. Op
de derde museumverdieping wordt uitleg
verschaft over de diverse grondwater
hoogtes, belangrijk voor de drinkwater
voorziening en bepalend voor de verdro-
gingsgraad van de bodem. Helemaal be
neden treft de bezoeker een put aan met-
uitzicht op het midden van de aarde en
heel in de verte de glans van vuur, dat zo
nu en dan akoestisch wordt begeleid door
een zacht gerommel.
Scholieren
Museonder is aantrekkelijk voor een
breed publiek, maar richt zich met name
op scholieren, die in groepsverband toch
al tot een van de belangrijkste bezoekers
categorieën op de Hoge Veluwe behoort.
„Ze kunnen veel zelf doen. Zo bestaat de
mogelijkheid om met eigen handen water
naar boven te pompen en te ondervinden
hoe zwaar dat is", zegt directeur ir H. A.
Bruning van het park.
Het idee voor een ondergronds museum
ontstond zeven jaar geleden. Om te kijken
of het plan in de praktijk uitvoerbaar was,
kreeg de faculteit bouwkunde van de Uni
versiteit van Eindhoven het verzoek een
prijsvraag uit te schrijven. Dertig ontwer
pen van studenten, die op dit project wil
den afstuderen, kwamen binnen. Winnaar
werd de Amsterdamse architect Cor van
Hillo. Naast de 2500 gulden aan prijzen
geld ontving hij de daaraan gekoppelde
opdracht voor de bouw, die nu bijna is af
gerond.
Museonder ligt tussen het Bezoekerscen
trum De Aanschouw, waar een beeld
wordt geschetst van flora en fauna boven
de grond, en de landschappentuin. De
bouwlocatie is beschikbaar gesteld door
De Hoge Veluwe. De inrichting neemt het
onderwijsmuseum Museon uit Den Haag
voor zijn rekening. De bouw kost ruim drie
miljoen gulden. Dat geld wordt betaalt
door een grote bank en enkele kleinere
sponsors, zoals de provincie Gelderland
en de gemeente Ede. Een eerste aanzet
kwam van de ANWB, waarbij meer dan
vier ton werd binnengehaald.
Luchtkoepel
De drielagige onderaardse expositieruim
te is, zoals gezegd, bijna klaar. Onlangs
werd een duizend kilo zware boomstronk
van een honderd jaar oude beuk elders uit
het park met een hoogwerker in het dak
getakeld. Het wortelstelsel met een opper
vlakte van tachtig vierkante meter komt
vlak onder de luchtkoepel te hangen, die
de enige verbinding van het museum met
het daglicht vormt.
„Het idee van die boomstronk is afkom
stig van onze twee jaar geleden overleden
directeur Stefels. Inderdaad je kunt het
als zijn erfenis beschouwen", aldus voor
lichter W. Ahlings van De Hoge Veluwe.
„Begin november is de koepel gereed en
kan de inrichting beginnen", vult de hui
dige directeur Bruning aan. Het is de be
doeling dat Museonder op 3 december
wordt opgeleverd. Verwacht wordt dat de
spiksplinternieuwe attractie van De Hoge
Veluwe jaarlijks 30.000 tot 50.000 mensen
méér naar het nationale park zal trekken.
Inclusief het Museum Kröller Miiller
komt het totaal aantal bezoekers daar
mee ruim boven de 600.000 per jaar.
Ad Berends
Swissrent a ski, een Zwitserse keten van sportshops waar (tegen een
welliswaar fikse prijs) uitsluitend topmateriaal wordt verhuurd, heeft
zich flink uitgebreid. Werd er vijf winters geleden met elf winkels een be
scheiden begin gemaakt, nu hebben zich al 50 bedrijven, verspreid over
heel Zwitserland, bij de keten aangesloten. Bij Swissrent a ski worden
alleen gloednieuwe ski's van de topmerken verhuurd tegen prijzen die uit
eenlopen van 95 Zwitserse francs per 6 dagen (25 francs per dag) tot 180
Zwitserse francs per 6 dagen (50 francs per dag). Ook zijn er mogelijkheden
tot het huren van schoenen en snowboards.
Het aantrekkelijkste van het systeem is misschien wel het feit dat je de
ski's onmiddellijk kunt ruilen tegen een ander model als ze niet mochten
bevallen. Kinderen onder de zes jaar krijgen een gratis uitrusting te leen
indien de ouders hun materiaal bij Swiss rent a ski hebben gehuurd. Ten
slotte: wie geen zin heeft naar de winkel te gaan, vraagt het personeel even
naar het hotel of het appartement te komen alwaar de ski's en schoenen
worden aangemeten.
De ANWB geeft al sinds een jaar of vijf een magazine uit voor Neder
landse wintersporters. Goedkoop is het blad niet (15 gulden), maar er
staat wel veel in. Dit keer vooral veel informatie over snowboarding, maar
ook wordt er aandacht geschonken aan een groot aantal min of meer onbe
kende bestemmingen waaronder enkele in Oost-Europa. Verder testrap
porten van ski's, skischoenen, sneeuwkettingen en compact videocame
ra's. Het magazine is niet alleen te koop bij de ANWB kantoren, maar ook
in de boekhandel.
Tevens verschenen onder auspiciën van de ANWB weer een aantal uitste
kend gedocumenteerde folders met onderwerpen als Uit en Thuis in de
Wintersport (met onder meer een hoofdstuk over voorbereiding), Onder
houd van Skimateriaal, Auto en Winter en prijslijsten (met uitleg) van
alpine en langlauf materiaal.
Tenslotte gaf diezelfde ANWB ook nog vijf kaarten uit van de belangrijk
ste wintersportlanden. Daarin niet alleen een overzicht van de grote door
gaande routes, maar ook sumiere plaatsbeschrijvfngen en verkeersinfor
matie. Zowel folders als kaarten zijn verkrijgbaar bij alle ANWB-kantoren.
Vijfjaar geleden werd in Oostenrijk door Nederlanders voor het eerst
echt geschaatst. Op de Weissensee gebeurde dat. Het succes was zo
groot, dat nu ook andere Oostenrijkse meren naar de gunst van Neder
landse schaatsers dingen. Zoals die van het Salzkammergut. Vanaf kerst
mis zijn er banen geveegd op de Aussersee, de Grundlsee, de Toplitzsee en
de Kammersee. Wie geen trek heeft zijn eigen schaatsen mee te nemen,
kan ze ter plaatse huren. Wel dient er rekening mee te worden gehouden
dat het om klassieke Friese doorlopers gaat.
Info: Fremdenverkerkehrsverein Grundlsee, Brauhof 97, 8893 Grundlsee, Oosten
rijk, telefoon 09-43- 6152 - 8666-03.
Het zijn natuurlijk geen Alpen, maar daarom hoeven skiërs het nog niet
te mijden. In het tussen Osnabrück en Paderborn gelegen Teutobur
ger Wald liggen onder gunstige winteromstandigheden 21 loipen (de lang
ste meet 13 kilometer) en zelfs kunnen er afdalingen worden gemaakt met
hoogteverschillen van 200 tot 300 meter. Een aardig alternatief op momen
ten dat het in het even zuidelijker gelegen Sauerland te druk is geworden.
Info Fremdenverkehrsverband Teutoburger Wald, Postfach 343,4930 Detmold, tele
foon 09-49-5231-62538
Het wortelstelsel van de 100-jarige beuk, die onder de lichtkoepel van het Museonder komt te hangen.
foto Gerard van Bree
