Tienduizenden herdenken
ramp
Misschien wel onze zwaarste tocht
Harde aanpak
schaadt Bush
Economie eist
snel stappen
G
DUBBELPRINT
kle groepen rouwen op eigen manier bij getroffen Bijlmer-flats
Duitsers pakken smokkelaars
van radio-actief materiaal
17
11
Proefabonnement
lonnige perioden
Inde ochtend nog tvolkenvelden, gelei-
lelijk meer zon. De noordoostelijke
lfind is matig omstreeks 3 Bft. De ma
nmum temperatuur: 12 graden.
235e jaargang no. 241
jjj laandag 12 oktober 1992
Uw kleurenrolletjc twee keer
afgedrukt up Kodak Roval Paper
voor maar f 3,75
in plaats van 7,50
extra? luist!
FOTO VERSCHOORE
door Maarten Pennewaard
AMSTERDAM - Oog in oog met
het gat dat het El Al-vliegtuig in
haar leven heeft geslagen,
wordt het de Surinaamse te
Grote aandacht tijdens de her
denking in de RAI. Van links
naar rechts: premier Lubbers,
prinses Juliana, kroonprins
Willem-Alexander, de Suri
naamse president Venetiaan,
commissaris in Noord-Holland
Van Kemenade en burgemees
ter Van Thijn. foto ANP
veel. Huilend, schreeuwend
probeert ze in de stromende re
gen over het met bloemen be
hangen hek te klimmen. Fami
lieleden leiden haar weg van de
plek des onheils, het Rode Kruis
tracht troost te bieden in een
van de speciaal daarvoor inge
richte cabines. Amsterdam, een
week na de ramp.
„Misschien wel de zwaarste
tocht van ons leven" - zo noemt
burgemeester Ed van Thijn de
stille rondgang door de Bijlmer.
Op een dan nog zonovergoten
plein voor het Bijlmersportcen
trum, waar slachtoffers en nabe
staanden de hele week zijn opge
vangen. nodigt hij de duizenden
aanwezigen mee te lopen.
De meesten in stilte, anderen
zingend en dansend Surinaam
se vrouwen met betraande ge
zichten en. ten teken van rouw.
witte hoofddeksels.
De Ghanezen zijn te herkennen
aan zwarte kleren en een brede
rode band om hun hoofd.
Verschrikkingen
De schatting over het aantal
aanwezigen loopt uiteen van
tien- tot twintigduizend. Het is
in elk geval een veelkleurig ge
zelschap, een afspiegeling van
de tientallen nationaliteiten die
in de Bijlmermeer wonen. Over
levenden en nabestaanden zijn
er. evenals de ziekenbroeders,
reddingwerkers, brandweerlie
den en politieagenten. Ze heb
ben allemaal een week vol ver
schrikkingen achter de rug, en
het is ze goed aan te zien.
Maar de emoties komen eigen
lijk pas echt boven op het plan
kier voor de getroffen flats Groe-
neveen en Kruitberg Waar een
week geleden een vuurzee woed
de. gaapt nu een gat.
De brokstukken van de neerge
storte Boeing-747 en de ingestor
te woningen zijn opgeruimd, de
geblakerde grond is weer geëga-
1MSTERDAM (ANP) - Tienduizenden men-
ien hebben zondag de slachtoffers van de
liegramp in de Bijlmermeer herdacht. De
neeste van hen liepen 's ochtends mee in een
wht door de buurt op weg naar de plek waar
plet El Al-toestel een week geleden neerstort-
's Middags woonden ruim 12.000 mensen
sn herdenkingsbijeenkomst in de RAI bij.
De herdenking in de Bijl-
E nermeer zelf begon om
r; wart over elf voor het
Opvangcentrum voor ge-
ra Iroffenen en nabestaan-
itn-
lurgermeester Van Thijn van
imsterdam gaf daar in sobere
ewoordingen aan ruim 20.000
U men het beginsein voor de
jj. ocht. die voerde naar de plaats
a tan de ramp, de flats Kruitberg
li n Groene veen.
Langs de route stonden diverse
podia opgesteld waarop Suri-
aamse, Antilliaanse, Ghanese
- n Nederlandse koren en mu-
- ekgezelschappen de stoet mu-
- kaal begeleidden. In de stoet
aarin ook veel mensen van bui
tri de Bijlmermeer meeliepen.
- verheerste de gedragen stem-
Ding van een Nederlandse be-
rafenis. Hier en daar klonken
ook spontaan gevormde koren
raaraan vooral met witte hoofd
doeken getooide Surinaamse
rouwen deelnamen. Groepjes
Hianese rouwenden, met een
ixie band om het hoofd, bewo-
{en zich dansend op het geluid
ran trommels door de stoet.
Bloemen
Ook vice-premier Kok, minister
D'Ancona (wvc). staatssecreta-
B Heerma (volkshuisvesting)
p de Antilliaanse premier Libe-
È-Peters liepen mee. Bij de
plaats van de ramp legde burge
meester Van Thijn de eerste
bans, onmiddellijk gevolgd
door nabestaanden van de
ttaehtoffers. Ook tal van instan
ts. instellingen, bewoners-or-
pnisaties eerden de slachtoffers
eet een krans. Onder hen El Al
Schiphol. Duizenden particu-
aren brachten bloemen mee.
ïoor de getroffen flats gaven di-
tct betrokkenen vrijelijk uiting
ran hun verdriet. In een enkel
feval werden rouwenden door
imilie en Rode Kruis-personeel
ran de plaats van de ramp weg
gevoerd.
2mm 12.000 mensen bezochten
middags de herdenkingsbij-
lenkomst in de RAI. In hun ge
nschap bevonden zich ook
Pnnses Juliana en kroonprins
Willem-Alexander. De aanwezi
gen werden toegesproken door
wrgermeester Van Thijn en pre
ker Lubbers, die met name in-
Sng op het grote aantal slacht
offers dat op dit moment niet is
leidentificeerd. „Wat is dit hard
je van hen zelfs geen afscheid
bn nemen."
Ook de Surinaamse president
'fnetiaan. de Antilliaanse pre
mier Liberia-Peters, de Ghanese
ambassadeur Abankwa en de Is
raëlische verkeersminister Kes-
sar voerden het woord. Mevrouw
Liberia-Peters oogstte applaus
toen zij halverwege haar toe
spraak van het Nederlands over
ging op het Papiaméntu. de taal
die op de Antillen het meest
wordt gesproken. Veel indruk
maakte ook de in de Bijlmer
meer wonende en werkende op
bouwwerker Ton Borst die met
tranen in zijn stem verhaalde
hoe het hart van de buurt op die
fatale zondagavond in brand
stond.
Zowel in Suriname als op de Ne
derlandse Antillen en Aruba
werden gelijktijdig met de rouw-
plechtigheid in Nederland druk
bezochte bijeenkomsten gehou
den. De Nederlandse bijeenkom
sten werden er bovendien recht
streeks op de televisie uitgezon
den.
Verkeerstechnische problemen
hebben zich bij de massale toe
loop op de Bijlmermeer zondag
nauwelijks voorgedaan. Veel
mensen kwamen met het open
baar vervoer. Tussen de Bijlmer
meer en de RAI werd zondag
middag een gratis pendeldienst
van de metro onderhouden.
WASHINGTON AFP) - De Was
hington Post heeft zondag kleur
bekend in de Amerikaanse ver
kiezingsstrijd en zich achter de
democratische kandidaat Bill
Clinton gesteld. Het land heeft
nieuwe energie nodig en moet
een nieuwe weg inslaan, zo
meende het dagblad. De enige
kandidaat die dat zou kunnen,
is Clinton, aldus een commen
taar in de krant.
De campagne van George Bush
mist vaak richting, richt stoten
onder de gordel en getuigt van
een gebrek aan visie van de re
publikeinse presidentskandi
daat, aldus het commentaar De
Washington Post onderbouwt
zijn keuze met te wijzen op wat
Clinton als gouverneur in zijn ei
gen staat Arkansas heeft be
reikt, vooral op het gebied van
onderwijs en sociale program
ma's. Wel vraagt de krant zich ai
of Clinton het begrotingstekort
wel krachtig genoeg zal aanpak-
FRANKFURT (DPA) - De Duitse autoriteiten zijn er dit weekeinde
111 geslaagd enkele smokkelaars van hoog radio-actief materiaal op
fepakken. In Hessen arresteerde de politie drie Polen en in Bochuni
■"Nordrhein-Westfalen werd een Duitser opgepakt. De vier aange
houden personen hebben volledige bekentenissen afgelegd,
jnde nacht van zaterdag op zondag wist de politie van Frankfurt de
"and te leggen op twee houders met hoogradio-actief materiaal. In
tnbagagekluis op het centraal station werd een 17 kilogram zware
loden container gevonden, waarin zich Caesium 137 bevond. In de
«offerruimte van een BMW met Pools kenteken werd een tweede, vijf
Bogram zware, houder gevonden met daarin drie capsules Stron-
dum 90. De drie Polen werden opgepakt op het vliegveld van Frank-
tot
De houders zelf waren niet radio-actief, zo zei de minister van milieu
|"on Hessen. Joschka Fischer. „Van een bedreiging van mens en mi-
feu is in de voor ons overzienbare periode geen sprake geweest
«at precies de bestemming was van het radio-actief materiaal is nog
"fel helemaal duidelijk Waarschijnlijk was het voor een weten-
'toiappelijk of medisch doel bestemd
ken en zij raadt hem aan daar
mee te beginnen zodra hij zijn in
tree doet in het Witte Huis.
Wat buitenlandse politiek be
treft heeft de Washington Post
alle vertrouwen in Clinton. Clin
ton zal niet toegeven aan de pro
tectionistische vleugel van zijn
partij, meent de Washington
Post.
Tweeenzeventig procent van de
Amerikaanse kiezers is van me
ning dat de aanvallen van presi
dent George Bush op het anti
oorlogsverleden van zijn Demo
cratische uitdager Bill Clinton
onterecht zijn. Dat blijkt uit een
opiniepeiling door het onder
zoeksbureau Gallup dat zater
dag in het Amerikaanse tijd
schrift Newsweek is gepubli
ceerd. Bush uitte afgelopen
week harde kritiek op een door
Clinton gemaakte reis naar Mos
kou en zijn deelneming aan de
monstraties tegen de Vietnam-
oorlog, meer dan 20 jaar geleden.
Tv-debat
Uit de Gallup-peiling komt naar
voren dat Clinton momenteel
kan rekenen op de steun van 44
procent van de kiezers, negen
procent meer dan Bush. De onaf
hankelijke kandidaat Ross Pe
rot komt niet verder dan 12 pro
cent
Afgelopen nacht werden de drie
kandidaten, Clinton. Bush en
Perot, in Saint-Louis onder vuur
genomen door een aantal jour
nalisten in een live uitgezonden
televisiedebat dat negentig mi
nuten duurde.
i Advertentie i
Centraal akkoord dichterbij
Bij een bloemenzee voor de
plaats van de ramp voeren
vrouwen een rouwritueel
uit. foto Cor Mulder. ANP
liseerd. Op deze plek. waar tien
tallen rouwkransen en honder
den bossen bloemen worden
neergelegd, krijgen veel mensen
het te kwaad.
Psychologen
Het Rode Kruis is er op voorbe
reid. Ziekenbroeders en psycho
logen staan klaar om ingestorte
mensen weer op de been te hel
pen. „De mees ten komen er wel
weer bovenop. We geven ze wat
te drinken, iemand van de
RIAGG praat met. ze, we halen
er familieleden bijDat helpt nog
het best. die spreken dezelfde
taal", vertelt Wim Nucolet
Tegen twaalf uur arriveert de
stoet. Symbolischer kan het
niet: op het moment dat een
trompettist de 'Last Post' blaast
begint het hard te regenen. „Nu
huilt de hemel mee 't Is echt hui
len nu", zegt een Surinaamse.
Vrijwilligers
In de stoet lopen ook de met hun
oranje helmen getooide vrijwilli
ge reddingswerkers van de
brandweer. Dagenlang zochten
ze in het puin naar stoffelijke
overschotten of delen daarvan.
Sommigen hebben van hun ei
genlijke werkgevers op hun kop
gekregen omdat het bergings
werk zoveel tijd kostte.
Een fabrieksdirecteur heeft zelfs
zeven vakantiedagen ingehou
den van een van de vrijwillig
sters „Als je lijken wilt bergen
moet je dat maar in je vrije tijd
doen. de fabriek mag er niet on
der lijden", had hij haar te ver
staan gegeven
Verdriet
Burgemeester Van Thijn memo
reert de steeds wisselende be
richten over aantallen slachtof
fers, „Vele getallen, wanhopig
werden we ervan, maar gelukkig
daalde het aantal. Maar bij een
ramp als deze is het niet primair
het getal dat telt. Want daarach
ter schuilt het verdriet van indi
viduen."
Slachtofferslijst
telt nog 67 namen
AMSTERDAM (ANP) - De drie
lijsten met slachtoffers van de
vliegramp in de Bijlmermeer
telde zondagavond nog 67 na
men. Daarvan zijn 16 als slacht
offer van de vliegramp geïden
tificeerd. De overige namen gel
den mensen die worden ver
mist.
Van de 51 vermisten staan er 39
op de lijst van vermisten die zich
op het moment van de ramp in of
in de onmiddellijke omgeving
van de getroffen flats hebben be
vonden. Van de twaalf overige
vermisten staat de verblijfs
plaats op het moment van de
ramp niet vast
Advertentie
Record
Hendrik Redant heeft
zondag de wielerwed
strijd Parijs-Tours ge
wonnen. De Belg haalde
een gemiddelde van
46.337 km per uur en brak
daarmee het re
cord van Ger-
ben Karstens.
Oranje
Bondcoach Advocaat
heeft voor het. duel tegen
Polen flink de bezem ge
haald door Oranje.
Frank Rijkaard ivordt
mandekkcr en Peter van
Vossen komt
vrijwel zeker in
het veld.
11
REPARATIE 1
WASAUTOMATEN
OOK K I V - VIDEO - HI-FI
Radio en televisie: 2;
Binnen- en Buiten
land: 3 en 5;
Provincie: 7 en 9;
Sport: 11, 12, 13, 14,
15, 16, 17 en 18.
GOES - TERNEUZEN
DEN HAAG (GPD) - Spoed
overleg tussen een kabinetsde
legatie en de overkoepelende
organisaties van werkgevers en
werknemers heeft zaterdag
middag een gezamenlijke aan
pak van de sociaal-economi
sche problemen in de komende
jaren dichterbij gebracht. In al
le drie de kampen klonk na af
loop van de beraadslagingen
optimisme door over de kans
dat binnen een paar weken cen
traal overleg tot stand komt
waarin voor een reeks van jaren
afspraken kunnen worden ge
maakt.
Tot een dergelijk akkoord zullen
in elk geval afspraken horen
over gematigde loonstijgingen
in de komende jaren en over
werkgelegenheid. FNV-voorzit-
ter Johan Stekelenburg erkende
zaterdagmiddag echter dat de
loonsverhogingen die in een
groot aantal tweejarige cao's
zijn voorzien voor 1993. daarbij
een probleem vormen. Van een
zijdig openbreken van cao's kan
geen sprake zijn, liet Stekelen
burg al weten.
Vakbonden zijn in hun opstel
ling voor het komende cao-sei
zoen uit gegaan van loonstijgin
gen die de oplopende kosten van
hel levensonderhoud (de infla
tie) opvangen en tevens drie
kwart tot een procent werkelijke
verbetering van de bestedings
mogelijkheden opleveren. In de
metaalnijverheid zijn begin dit
jaar afspraken gemaakt over een
verhoging van de lonen in 1993
met 4.75 procent Daarbij werd
er van uit gegaan dat de inflatie
volgend jaar in de buurt van de 4
procent zou liggen
Handhaving vu/i deze cao-af
spraak zou inhouden dat de me
taalnijverheid uit de pas raakt
met cao's die straks gebaseerd
zouden worden op het nieuwe in
flatiecijfer. Volgens het CPB ligt
dat aanzienlijk lager dan waar
van eerder werd uitgegaan. Voor
1993 zou het tot tussen de 2 en 2.5
procent kunnen dalen.
Afspraken
Voor de vakbeweging zal cen
traal overleg pas kunnen slagen
indien de ondernemers bereid
zijn tot harde afspraken over de
bevordering van de werkgele
genheid. zowel in aantallen ba
nen als in verbetering van de ar
beidsomstandigheden vermin
dering van werkdruk, tegengaan
van ziekteiverzuim) en langdu
rige arbeidsongeschiktheid.
Premier Lubbers had de onder
nemersverbonden en de vakbe
weging naar zijn werkkamer in
Het Torentje op het Binnenhof
uitgenodigd na de alarmerend
slechte cijfers waarmee het Cen
traal Planbureau vorige week in
eens kwam. De recente valuta
crisis en andere internationale
economische ontwikkelingen
noodzaken het kabinet tot een
grondige herziening van de Mil
joenennota, die deze week in de
Tweede Kamer wordt bespro
ken. Er wordt gesproken van be
zuinigingen van vier miljard gul
den.
Eerdere pogingen om tot een
centraal overleg tussen de werk
gevers, de vakbeweging en het
kabinet te komen, strandden
omdat de ondernemersorgani
saties eerst in de Sociaal-Econo
mische Raad tot zaken wilden
komen. De SER bereidt een ad
vies aan de regering voor over de
strategie van Nederland in het
straks verenigde Europa. Daar
bij komt de hele Nederlandse
overleg-economie aan de orde
Europa ^St'e
Elke dag uw eigen PZC voor f 1,02
vier weken de PZC voor f 12,50
(éénmalig binnen zes maanden)
Handtekening:
In enveloppe zonder postzegel zenden naar:
PZC. afdeling abonnementen
Antwoordnummer 123 4380 VB Vlosmgen
Bellen gaat sneller! 01 184 84218
"Prip per dag bij een kwartaal abonnement
De PZC, 'n dijk van een krant
