[huiszorg verkoopt vaak nee
zwakzinnige
veel meer leren
ftïoriidloL
Klaar voor paleizen-estafette
Perot op kieslijst
in alle staten VS
Zigeuners vragen
boycot Duitsland
IK Kerk is meest
seculariseerde
fcloofsgroepering'
Meer
binnen- en buitenland
Kankerpatiënt scoort
in de Nederlandse
zorg beter dan oudere
chthebbende mensen krijgen geen hulp
Ouders krijgen informatie over weggelopen kind
met Japanse astronaut
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1992 ~J
APELDOORN - Kroonprins Willem-Alexander staat klaar om het startschot te lossen voor de traditionele 'paleizen-estafetteloop'
van Het Loo naar Soestdijk. Teams van de diverse paleisdiensten verschenen gisteren aan de start voor de race, die is georgani
seerd door de Veiligheidsdienst Koninklijk Huis. foto Marcel Antonisse/ANP
WASHINGTON (API - De Te-
xaanse miljardair Ross Perot is
door aanhangers in Arizona op
het stembiljet gezet, waardoor
hij in november in alle vijftig
staten van de VS mee kan doen
aan de presidentsverkiezingen.
Hoewel Perot formeel zijn cam
pagne heeft opgeschort, geeft
zijn registratie hem het recht om
toch mee te doen aan de verkie
zingen van 3 november. De jong
ste opiniepeilingen wijzen uit
dat 18 procent van de kiezers op
de onafhankelijke Perot zou
stemmen als hij tegen president
George Bush en diens Democra
tische uitdager Bill Clinton in
het veld zou komen. Perot zou
bij Bush 5 tot 8 procent van de
Republikeinse kiezers weg kun
nen zuigen en bij Clinton 7 tot 10
procent, marges die cruciaal
kunnen zijn in fel bevochten sta
ten.
De Los Angeles Times meldde
eerder dat Perot overweegt zijn
campagne te hervatten. Perot
trok zich in juli terug en zei toen
dat een driemansrace het poli
tieke stelsel in moeilijkheden
zou kunnen brengen als geen
van de kandidaten een meerder
heid zou halen en de verkiezing
van een president een zaak van
het Congres zou worden. Ook
meende hij dat de Democrati
sche Partij een nieuwe dyna
miek heeft gevonden, waardoor
de race tegen de Republikeinen
meer inhoud heeft gekregen
Perot hield de deur echter op een
kier Hij heeft gezegd dat hij te
rugkomt als Clinton en Bush in
hun campagnes geen prioriteit
maken van de bestrijding van
het Amerikaanse begrotingste
kort.
Clinton staat volgens een pei
ling van het tv-station CNN en
de krant USA Today 25 punten
voor op Bush in Califomie. Na
tionaal gaat de Democratische
gouverneur van Arkansas met 9
punten aan kop. waarbij hij
Bush met 51 tegen 42 procent te
rugwijst. In vijf grote nationale
peilingen die de afgelopen we
ken zijn gehouden haalt Clinton
51 tot 54 procent van de stem
men. een gemiddelde voor
sprong van 12 punten op Bush.
UTRECHT (ANP» - Het is triest
dat het onderzoek naar en voor
oude mensen wegens geldge
brek niet kan worden uitge
voerd. Dat geldt vooral voor
ouderen die door verminderde
mobiliteit in een isolement ra
ken.
..Deze patiënten waren beter uit
geweest met kanker, een hart- of
een nierziekte, waarvoor ruime
fondsen bestaan voor onder
zoek. Wat niet met enig drama
aan het publiek kan worden ge
toond, scoort niet."
Dat stelde vrijdag in Utrecht
prof dr S. Duursma. hoogleraar
klinische geriatrie en gerontolo
gie. in zijn inaugurele rede. Eer
der die dag was in het Acade
misch Ziekenhuis Utrecht de
nieuwe afdeling door Duursma
geleide geriatrie geopend.
De hoogleraar beveelt iedereen
aan te beseffen dat men zelf ook
oud wil worden. Titel van zijn re
de was dan ook ..Hoe wilt li oud
worden?" Duursma stelde voor
dat iedereen boven de 50 jaar per
jaar tien gulden bijdraagt aan
een researchfonds voor geria
trie. Jaarlijks komt er dan ruim
25 miljoen beschikbaar.
In ons land verblijven van de
mensen tussen 65 en 70 j aar er op
de 100.000 ongeveer 400 in een
verpleeghuis. Tussen 85 en 90
jaar is dit ongeveer 8.500 en bo
ven het 95e jaar loopt het op tot
ongeveer 16.500.
Huisartsen krijgen volgens
Duursma binnenkort steeds
meer te maken met geriatrische
patiënten. De hoogleraar ziet
hier een belangrijke taak voor de
thuiszorg, maar volgens hem ligt
ons land hierbij achter op an
dere landen, vooral in organisa
torisch en kwantitief opzicht.
Eenzaamheid is één van de grote
problemen van het oud worden,
aldus Duursma. Van de 75-plus-
sers in Almere bij voorbeeld
woont 16 procent van de man
nen en de helft van de vrouwen
alleen. Van de 65-plussers krijgt
eenderde vrijwel nooit bezoek.
Reorganisatie
treft Palthe
ALMELO (ANP) - Het stomerij
en textielveredelingsbedrijf
Palthe staat voor een reorgani
satie, waarbij echter het aantal
ontslagen uiterst beperkt zal
blijven. In de leidinggevende
sector verdwijnen circa vijftien
arbeidsplaatsen, maar dat leidt
niet in alle gevallen tot gedwon
gen ontslag.
Daarnaast krijgen ongeveer der
tig filialen een franchise-for-
mule, waarbij het betrokken
personeel in de gelegenheid zal
worden gesteld te blijven. Dit
verklaarde adjunct-directeur A.
Fiolet gisteren desgevraagd.
Palthe kwam in het eerste half
jaar van 1992 in de rode cijfers te
recht. De te verwachten verbete
ring zal niet genoeg zijn om in de
tweede helft van het jaar weer
winst te maken.
lEGEIN (ANP) - De vraag naar thuiszorg
sterk terwijl de budgetten vrijwel gelijk
Veel instellingen zien zich genoodzaakt
lijsten aan te leggen en prioriteiten te stel-
(lienten die onbetwistbaar recht hebben op
jorg. krijgen daardoor geen hulp. Vooral de
ipen maanden nam het krapteprobleem ern-
t-
smemend voorzitter van de Landelijke Ver
voor Thuiszorg (kruiswerk en gezinsver-
ïi.drs H. Tjassing, zei dit gisteren op de le-
f>adering van de LVT in Nieuwegein. Vol-
«an zijn ..achter veel voordeuren in het land
p*nde situaties ontstaan bij mensen die het
2traeer redden".
^instellingen vooral de laatste tijd vaak nee
b verkopen, schreef hij toe aan de korting
.0miljoen gulden per jaar die de thuiszorg in
het kader van de tussenbalans is opgelegd. De eer
ste fase van ongeveer 35 miljoen is dit jaar inge
gaan.
Het kabinet ging er van uit dat deze korting zou
kunnen worden opgevangen doordat de lopende
integratie van de instellingen voor gezinsverzor
ging en kruiswerk doelmatiger werken mogelijk
maakt. De LVT heeft indertijd al gewaarschuwd
dat fusies de eerste jaren alleen maar extra geld
kosten. Dat blijkt nu inderdaad het geval. De effi-
ciency-winst moet nog komen, er kan minder
thuiszorg worden gegeven en de cliënt betaalt het
gelag, zei Tjassing.
Geharrewar
Hij hekelde ook het politieke geharrewar over het
plan-Simons. Het bedenken van steeds weer
nieuwe varianten op de aanvankelijk met de stel
selwijziging ingezette koers, bedreigt volgens hem
de kwaliteit en de continuïteit van de zorg.
Zo zouden de nieuwe maatregelen voor de thuis
zorg (marktwerking, ruimte voor nieuwe zorgaan
bieders. zorgcontracten met verzekeraars) oor
spronkelijk op 1 januari 1992 ingaan. Op het laat
ste nippertje werd tot een jaar uitstel besloten.
Maar het is nog steeds niet zeker of de modernise
ring nu op 1 januari '93 wél doorgaat.
De LVT heeft het plan-Simons vanaf het begin be
schouwd als een noodzakelijke operatie en begon
daarom aan een ingrijpend vernieuwingsproces.
Als niet op ..ultrakorte termijn" knopen worden
doorgehakt, is ook de datum van 1 januari onhaal
baar. Dat zal dan volgens Tjassing opnieuw min
stens een jaar uitstel betekenen van dringend ge
wenste mogelijkheden om beter in te spelen op de
vraag naar zorg.
Hij zei dat de thuiszorg geen speelbal mag worden
van de politiek. Die komt steeds met voorstellen
die in deze sector „verbazing en ontzetting" ver
oorzaken: Het weghalen van de zuigelingen- en
peuterzorg uit het basispakket (CDA en PvdA),
aantasting van het pakket gezinsverzorging (CDAi
en het overhevelen van de thuiskraamzorg naar de
aanvullende verzekering (kabinet).
De LVT gaat door met de vele projecten die ze in
gang heeft gezet ter voorbereiding op de stelsel
herziening. Tjassing kondigde aan dat het bestuur
binnenkort ook voorstellen zal doen om van de
LVT geleidelijk een ..bedrijfstakorganisatie" te
maken die toegankelijk is voor nieuwe, al dan niet
commerciële aanbieders van thuiszorg.
DEN HAAG (ANP) - Mensen of instellingen die on
derdak bieden aan een weggelopen minderjarige,
worden verplicht onmiddellijk of de ouders of de
Raad voor de Kinderbescherming in te lichten.
Het kabinet ging gisteren akkoord met een wets
voorstel van deze strekking.
Als de Raad voor de Kinderbescherming wordt in
gelicht moet deze de ouders direct berichten dat
het kind terecht is. Ouders moeten daarnaast in
alle gevallen kunnen beschikken over naam en
adres van de instelling of de persoon die het kind
opvangt. De Raad van State moet nog adviseren
over het wetsvoorstel.
onderwijs onterecht
[CHT (ANP) - De rooms
eken zijn de meest gese-
•rde geloofgroepering
rland. Bijna de helft van
irandkerkelijk en gaat zel-
nooit naar de kerk. De
geloven dat God niet
is dan het goede in de
«endat mensen zelf zin aan
leven moeten geven.
jat conclusie komen gods-
Ksociologen uit Nijmegen
i snog niet gepubliceerd on-
tek. Eén van hen. prof dr J.
c. deelde gisteren de be-
■ikste resultaten mee op
[symposium van het katho-
mderzoeksbureau KASKI
Hecht.
iskelijk Nederland vormen
felholieken, samen met de
«inden, zonder enige twij-
4 minst actieve godsdien-
t groepering, aldus Peters.
daarmee duidelijk te
mer de gereformeerden en
Mme de 'streng gerefor-
rien'. die in alle opzichten
ast godsdienstige groepe-
rormen.
:als het gaat om de inhoud
liet geloof, bestaan de groot-
lerschillen met de gerefor-
tien. De meeste katholie-
taden er een 'binnenwe-
Sjke levensbeschouwing' op
raarin „de mens zelf, zonder
zing naar God, het ant-
dmoet zien te vinden op de
^^anentele levensvragen".
De meeste gereformeerden daar
entegen geloven in een persoon
lijke God.
Gewone mensen
„Katholieken zijn dus net ge
wone mensen", concludeerden
veel symposiumgangers na van
Peters' toespraak. Als het om
waarden gaat, onderscheiden zij
zich slechts van andere Neder
landers door het grotere belang
dat zij hechten aan „het gezin
met alles wat daarbij hoort". Be
roep, carriere en financiële ze
kerheid en het genieten van het
leven vormen voor hen net als
voor de doorsnee-Nederlander
verreweg de belangrijkste waar
den.
Ook op sociaal-economische ter
rein huldigen katholieken de
zelfde opvattingen als andere
Nederlanders. Alleen op 'cultu
reel terrein' zijn er lichte ver
schillen: katholieken zijn ster
ker gekant tegen onbeperkte
vrijheid van meningsuiting, wij
zen in sterkere mate allerlei in
grepen in het leven af en hebben
een traditioneler beeld van de
rol van mannen en vrouwen.
Wat de sociale positie van ka
tholieken betreft, verschillen de
katholieken op drie punten. Hun
gemiddelde leeftijd is iets hoger,
hun opleidingsniveau is lager en
zij oefenen vaker beroepen uit
met een lagere sociale status, al
dus Peters.
Qoese
Stuur informatie over Het Goese Meer aan
Naam
Adres;
Plaats-, pcd
Telefoon
Deportatie naar Roemenië
Goese Meer Promotions, Kattendijksedljk, voor brieven zonder postzegel antwoordnummer 386.4460 VB Goes, tel. 01100 -33156
Informatiecentrum geopend maandag tot en met vrijdag van 13.00 tot 17.30 uur Zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur Andere tijden op afspraak.
van onze correspondent
BERLIJN - Het Roma National
Congress in Duitsland heeft de
buurlanden van de Bondsrepu
bliek opgeroepen Duitse pro-
dukten te boycotten uit protest
tegen de voorgenomen uitwij
zing van tienduizenden zigeu
ners. Vanaf november wil
Duitsland illegaal in het land
verblijvende zigeuners terug
sturen naar Roemenie. Dat land
is daarmee akkoord gegaan.
In een gisteravond verspreide
verklaring noemt voorzitter
Rudko Kwawczynski van het
RNC het akkoord tussen Duits
land en Roemenië over de uit
wijzing van illegale vluchtelin
gen „de voorbereiding voor mas
sale deportaties". „De Rijks-
kristalnacht van Rostock wordt
nu gevolgd door deportaties
naar het Oosten, een voortzet
ting van de nationaal-socialisti-
sche politiek met andere midde
len", aldus Kwawczynski.
Minister van binnenlandse za
ken Rudolf Seiters reist volgen
de week donderdag naar Buka-
rest om daar een akkoord te on
dertekenen, waarin wordt gere
geld dat Roemenie vanaf 1 no
vember ook vluchtelingen die
geen papieren meer hebben te
rug zal nemen. Welke tegenpres
tatie Bonn hier voor levert is on
bekend. De actie is maanden
lang in het geheim voorbereid.
De maatregel is vooral bedoeld
om de vluchtelingen en crimi
nele bendes die de zigeuners ille
gaal over de Duits-Poolse en
Duits-Tsjechisch grens brengen,
af te schrikken. De Sinti en Ro
ma zijn hoofdzakelijk afkomstig
uit Roemenië, waar ze naar ei
gen zeggen niet alleen worden
gediscrimineerd maar ook wor
den mishandeld Sinds het begin
van dit jaar zijn 43.000 zigeuners
illegaal Duitsland binnen geko
men
De organisatie van Sinti en Ro
ma in Duitsland reageerde ui
terst verontwaardigd op de
plannen. Volgens woordvoerder
Rudo Kawczynski vindt er in
Roemenië een stelselmatige ver
volging van zigeuners plaats. Hij
spreekt van regelrechte pro-
groi is.
„Dorpen worden in brand gesto
ken en de mensen worden ver
dreven. Onder druk uit Bonn
verstrekt de Roemeense rege
ring geen paspoorten meer aan
Sinti en Roma om een vlucht
naar Duitsland onmogelijk te
maken", zei hij. Volgens het mi
nisterie van binnenlandse zaken
in Bonn heeft 70 procent van de
vluchtelingen, al dan niet moed
willig. geen papieren.
Geweld
Volgens de organisatie van Sinti
en Roma worden aan de Poolse
kant van de grens speciale een
heden opgeleid en uitgerust
door de Duitse Bundesgrenz-
schutz om illegale grensover-
schrijders aan te houden. Aan de
Oder-Neissegrens schrikt de
Bundesgrenzschutz niet terug
voor geweld bij de poging vluch
telingenfamilies ervan te weer
houden Duits grondgebied te
bereiken, meldt de organisatie.
Er zouden al minstens 20 men-
sen zijn verdronken.
Een woordvoerder van de vluch
telingenorganisatie in Berlijn
zei dat de politiek door de
knieën is gegaan voor het ge
weld van de straat dat zich
steeds meer tegen de Sinti en
Roma richt. „Duizenden vluch
telingen uit Roemenië leven per
manent in doodsangst dat nu bij
hen een molotowcocktail naar
binnen kan vliegen", aldus de
woordvoerder.
Er wordt sterk betwijfeld of deze
nieuwe repressieve politiek suc
ces zal hebben. In de eerste
plaats laten de vluchtelingen
zich niet afschrikken door
nieuwe maatregelen op papier.
Meestal zijn ze daar absoluut
niet van op de hoogte. In de
tweede plaats is bekend is dat
vluchtelingen die aan de Pools-
Duitse grens worden opgepakt,
steeds opnieuw proberen de
grensrivieren te overschrijden.
De Polen zetten de berooide
mensen, die meestal hun laatste
geld aan gidsen hebben betaald,
op de trein richting Warschau.
In de praktijk stappen ze echter
na een of twee stations uit om
het opnieuw te proberen.
UIOORN (ANP) - Verstan-
gehandicapten krijgen
prof dr P. Duker veel te
likelijk ontheffing van de
licht. Een eenmalige vast-
dat iemand niet ge
il is voor onderwijs wordt
op betrouwbaarheid ge-
hoogleraar orthopedago-
un zwakzinnigheid in Nij-
zei dit gisteren in Apel-
op een congres van de
J J. Dondorp Fonds,
ttade het onjuist er van uit
in dat kinderen die gewei-
orden door ZMLK-scho-
ierwijs voor zeer moeilijk
kinderen) inderdaad
i®nen leren.
kinderen kunnen vak-
zelfredzaamheid, leren
boeren, sociaal gedrag
^tijds-bezigheden van
fciang zijn. Maar de regu-
«akzinnigenzorg biedt
gelijk pakket niet buiten
"Klom aan. „Nog veel ern-
noemde Duker het dat
Tizinnigenzorg het door
fok niet nodig vindt dat
gehandicapten
soort onderwijs
een deel kan terug-
Zo blijven veel verstan
delijk gehandicapten onnodig
hun hele leven onzindelijk. Al
leen al aan luiers kost dat per
persoon 40.000 gulden. Duker zei
dat een orthopedagoog of psy
choloog maar een paar dagen
nodig heeft om een ernstig zwak
zinnig persoon te leren volledig
zindelijk te zijn.
Volgens hem maakt nauwelijks
iemand in Nederland gebruik
van de op dit gebied beschik
bare kennis. Hetzelfde geldt
voor de mogelijkheden die er
zijn om te voorkomen dat
„zwakzinnigen zestig tot zeven
tig jaar lang, dag in dag uit. on
nodig worden geholpen bij het
aankleden, eten en drinken", al
dus Duker.
Gebaren
In de inrichtingen verblijven on
geveer 2.000 verstandelijk ge
handicapten met -soms levens-
bedreigend- zelfverwondend ge
drag. Ze kunnen meestal niet
praten. Eigen onderzoek van
Duker wees uit dat het pro
bleemgedrag met ruim 40 pro
cent vermindert als deze men
sen leren zich met gebaren te ui
ten. Ze,kunnen dan bij voor
beeld vragen om eten. drinken of
muziek. Ook deze kennis wordt
volgens Duker nauwelijks toege
past.
Hij constateerde dat sinds de in
voering van de leerplicht aan
grote groepen van de bevolking
geen onderwijs is verstrekt, wat
de overheid miljarden moet heb
ben bespaard. Daarom sugge
reerde Duker internaten voor
verstandelijk gehandicapten
een premie of beloning te geven
voor resultaten die ze met hun
bewoners bereiken, net zoals
universiteiten worden beloond
voor het aantal promoties. De
hoogleraar vindt dat de onder
wijsinspectie in de instituten het
leerprogramma moet vaststel
len en er voor moet zorgen dat
het wordt uitgevoerd.
Ouders zouden een proefproces
kunnen uitlokken voor het recht
op onderwijs van hun ernstig
zwakzinnige kinderen. Maar Du
ker vreest dat dan gebrek aan
kennis over het aanleren van
vaardigheden bij deze kinderen
als excuus zal worden aange
voerd. Net als bij de „bescha
mende Jolanda Venema-af-
faire". toen werd beweerd dat er
te weinig bekend is over pro
bleemgedrag bij zwakzinnigen.
„Terwijl er in 1988 welgeteld al
258 studies waren verricht op dit
gebied", aldus Duker
De Japanse premier Kiichi Miyazawa via een directe satelliet-verbinding in gesprek
iMHri ndffeno°t Mamoru Moliri (rechts op het tv-scherm), die in het ruimteveer Endeavour
0fleaarde vliegt. fotoAFP
Bouwen naar eigen inzicht
op een zeldzame locatie
met lage grondprijzen.
Ideaal en dichtbij de Rand
stad, Brussel en Parijs.
Hier heeft men alle voor
delen van Zeeland met de
meeste zonne-uren naast
de deur. Het plan zelf voorziet in een
18-holes golfbaan. Het Goese Meer,
verbonden met de
Oosterschelde, Is een
uitzonderlijk villaproject
van landschappelijke
schoonheid op wandel
afstand van het historisch
stads- en winkelcentrum.
Een exclusief villaplan voor
permanent Europees wonen in een perfecte
en veilige ambiance en architectuur.
