Die grote Nederlanders raak je gemakkelijk reportage zaterdag Onze jongens 4n de Khmers Trouwfoto's Aranya Prathf^ |Sisophon I ALPHA-Compagnie CAMBODJA Phum Bavel DELTA-Compagnie Pailin Sok San B R A VO- Co mp ag ni e -- PHNOM PENH n Cambodja wordt de nieuwe .wereldorde uitgeprobeerd: yftienduizend VN-militairen proberen het land na jaren oorlog rijp te maken voor vrede en lemocratie. Onder hen 900 lederlanders, voor een groot deel ^fnariniers. Ze zitten in sector 1, het moeilijkste gebied. De Rode Khmer :1« leerst er en werkt niet mee. De lariniers worden daardoor redwongen tot passiviteit en dat is oongeveer het ergste wat je onze ongens kan aandoen. 'Wij willen er {«paf, dat is onze aard'. Een reportage lit een land van gele modder, seggespoelde mijnen en onwillige Een Nederlandse blauwhelm ontmoet twee strijders van de Rode Khmer. „Ze maken spottende gebaren naar ons. Dat is frustrerend, ja..." THAILAND Phum Nimlt CHARLIE-Compagnie -V Het is half zes, schemerduister nog, als onvervalst trompetgeschal de voch tige stilte openrijt. Onder de klamboes van de Delta-compagnie klinkt licht, ge kreun, afgewisseld met luid gegaap. Mari niers in ondergoed turen in hun laarzen om te zien welke tropische variëteiten daar 's nachts in zijn gekropen. Op weg naar het washok, over de door hen zelf ge bouwde steigers, roepen ze elkaar iets te monter 'goedemogge' toe. Zo meteen krij gen ze boterhammen met Thaise pinda kaas! Als de hele compagnie gereed is voor het dagprogramma, is de temperatuur alweer ver boven de dertig graden. In de dikke, klamme lucht beginnen de mannen aan hun patrouille, waarvoor de Band Wagon 206 - spreek uit: Bievie - wordt gebruikt. Een klein rupsvoertuig dat voor polaire omstandigheden in Noorwegen werd ont worpen en nu de redding is voor de mari niers die zich door soms kniediepe gele Cambodjaanse modder moeten voortbe wegen. Grote, gespierde Hollandse jongens lopen even later tussen fijn gebouwde, kleine Cambodjanen. Met hun witte voertuigen, blauwe baretten, hun rustige, voorkomen de gedrag stralen de mariniers hun bood schap uit: wij zijn de vredebrengers, ver trouw ons, werk met ons mee. Geschrokken De Delta-compagnie vormt samen met nog twee compagnieën het Nederlandse mariniersbataljon dat in het westen van Cambodja toezicht houdt in een gebied, dat 'sector 1' wordt genoemd. Daar moe ten ze strijdende Cambodjaanse groepen ontwapenen, de bevolking helpen, stabili teit brengen. Dit alles in het kader van de grootste VN-operatie aller tijden, bedoeld om na twintig jaar oorlog vrede te creëren in Cambodja. De mannen van Delta zitten in Phum Ba- vel, een dorp dat weer een beetje tot bloei komt nu de spanningen in het gebied afne men. De mariniers waren zich rotge- schrokken. toen ze er een paar maanden geleden arriveerden. Korporaal Brian Leepel: ..We waren een beetje verpest door die drie weken aan het Thaise strand, waar we aan de tropische omstandighe den konden wennen. Het was daar lekker luxe. Toen kwamen we hier en er was hele maal niks. Wat een armoe.'' In Phum Bavel hebben de mariniers in hun beste traditie een eigen wereldje ge schapen. Na weken zweten hadden ze hun mariniersdorp op palen gereed. Keuken, slaaptenten, eetruimte, washok - alles op anderhalve meter hoogte om tropische verrassingen zoveel mogelijk uit te slui ten. Cruciaal Tijdens de ochtendpatrouille in het dorp trekken de Nederlanders nu minder be kijks dan in het begin. „De bewoners zijn hier een beetje tot rust, gekomen, ze zijn gewend geraakt aan onze aanwezigheid", zegt een marinier. In het gebied waar de Delta-compagnie zit, wordt nu minder ge schoten, het economisch leven komt wat 5 gang. en de infrastructuur verbetert In beslag genomen wapens worden tijdelijk onder de grond opgeborgen. Later zullen ze worden vernietigd, foto G PD Door Nederlandse militairen PP gecontroleerd Indische Oceaan VIETNAM «UPkW6N GPD-infogaphigi Aan hun belangrijkste taak zijn de mari niers echter nog niet toegekomen. Ze heb ben de cruciale opdracht om de meest stugge en agressieve partij in het Cam bodjaanse conflict, de Rode Khmer, te be trekken in het vredesproces. De Rode Khmer heeft een groot deel van sector 1 onder controle en weigert de Nederlan ders toegang. Ook heeft deze guerrillabe weging nog geen kogel ingeleverd - de an dere drie partijen laten zich daarom maar deels ontwapenen, omdat ze bang zijn voor een Khmer-ovennacht. In Phum Bavel heeft de Delta-compagnie te maken met drie van de vier Cambod jaanse fracties. Er lopen soldaten rond ^an het Cambodjaanse regeringsleger CpAF en strijders van het KPNLF (door de Nederlanders 'Witte Khmer' genoemd). Daar omheen zit de Rode Khmer. In het gebied stikt het van de mijnen die in de regentijd bovendien nog vaak door het water worden verplaatst. In bijna elke hut ligt wel een wapen. Het wantrouwen van de fracties jegens elkaar en jegens de VN- eenheden is. gevoed door jaren van oorlog, groot. De Rode en Witte Khmer zitten hier erg dicht op elkaar, in een aantal gevallen is er zelfs sprake van familieverbanden, De Nederlanders proberen daar op in te spelen. In de afgelopen maanden hebben ze heel geleidelijk hun intenties duidelijk gemaakt aan de plaatselijke gemeen schap en ze hopen dat hun boodschap zo uiteindelijk ook doorsijpelt in de zeer ge sloten wereld van de Rode Khmer. Frustratie Verder naar het zuiden zit de Bravo-com- pagnie in Sok San, dat letterlijk 'plezierig' betekent. Hier hebben de mariniers een stuk oerwoud weggehakt en is met hulp van de plaatselijke bevolking een bamboe kampje opgezet Ook hier laat de Witte Khmer zich ontwapenen, maar ligt de Ro de Khmer dwars. Sok San. zo hebben luchtfoto's uitgewe zen. ligt slechts zeven kilometer verwij derd van het hoofdkwartier van de Rode Khmer. Dat hoofdkwartier, waar ook Ro de-Khmerleider Pol Pot zich regelmatig zou ophouden, wordt omgeven door tanks, artillerie en mortieren, plus een groot aantal divisies van het Khmer-leger. Het contact met de Rode Khmer is hier nog wat frequenter dan elders in sector 1. maar ook dat heeft niet geleid tot een doorbraak - de Khmers houden hun terri torium hermetisch gesloten. Inlichtinge nofficieren proberen al drie maanden in kaart te brengen hoe sterk de guerrilla in dit gebied is. maar erg veel opgeschoten zijn ze niet. Volgens kolonel Huijssoon. stafofficier in de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh, neemt de greep van de Rode Khmer op de eigen eenheden af. naarmate ze ver der weg liggen van het hoofdkwartier. Buiten sector 1 is zelfs sprake van een spontane demobilisatie „Gemiddeld 25 a 30 Rode Khmers per week leggen elders in het land zelf de wapens neer. Maar bij de Nederlandse mariniers heeft nog niemand zich gemeld." Het weigerachtige gedrag van de Rode Khmer is een bron van frustratie voor de mariniers. Marinier André 'Tummie' van der Waal: „Ze maken van die spottende gebaartjes naar ons. Ze weten gewoon dat we niks terug kunnen doen". Korporaal Teun Hol: „We kunnen hun gebied niet in, en de andere fracties waarschuwen ons ook om dat niet te doen." Seng Ly Ouk, luitenant-tolk van de Bravo -compagnie, vertelt dat de Rode Khmer de Nederlanders meerdere malen hebben bedreigd. De Khmers houden ook van eeb slechte grap: „Ze zeggen me: die Neder landers zijn zo groot, die zijn heel gemak kelijk te raken." De tolk werd geboren in Cambodja, en vluchtte in 1982 naar Thailand toen hij het leger in moest. Seng Ly Ouk verloor in de jaren '70 een groot deel van zijn familie, tijdens het terreurbewind van de Rode Khmer. Hij vertrouwt de Khmers nog steeds absoluut niet. „Ze zijn gevaarlijk, ook voor Nederlandse mariniers die hier vredesbedoelingen hebben. Ik ben altijd gereed terug te slaan, als dat nodig is." Een belangrijk deel van het werk van de mariniers is dan ook de eigen bescher ming Het bamboekamp in Sok San maakt van de buitenkant een erg vredige indruk, maar in de slaapvertrekken wordt meteen duidelijk hoe serieus men de geva ren neemt. Tot anderhalve meter hoge, met zandzakken versterkte muren moe ten slapende mariniers beschermen tegen een aanslag. Er wordt constant wacht gelopen - niet al leen om dieven buiten het kamp te hou den, maar ook omdat er in de omgeving te veel wapens in omloop zijn. Iedere mari nier is in de afgelopen maanden wel eens dicht in de buurt van een schietpartij ge weest, hoewel de Nederlanders nooit zelf serieus doelwit waren. „Er wordt hier al snel geschoten. Als die jongens dronken zijn, dan beginnen ze voor de lol te knallen. Moessonregens be groeten ze vaak met geweerschoten. En als ze denken dat ze een tijger zien. dan pakken ze ook meteen een geweer. Maai er vallen ook nog steeds slachtoffers door doelgerichte beschietingen", zegt een ma rinier die op wacht staat. Alleen als er slachtoffers vallen, nemen de Nederlanders notie van de schietpartijen. Of zoals dat in marinierstaal heet: „Alleen als er gaten zijn, is er geschoten. De rest laten we gaan. anders blijven we de hele dag schietpartijen onderzoeken". Niet alleen de Nederlanders zijn onzeker over de wijze waarop de toestand in sector 1 zich zal ontwikkelen. Volgens Seng Ly Ouk zijn veel Khmer-strijders in verwar ring geraakt door de aanwezigheid van westerlingen. „Omdat de Amerikanen de Vietnam-oor- log verloren, dachten ze dat westerlingen slappelingen waren. Khmer-soldaten ver telden me dat ze er van uitgingen dat de geallieerden de oorlog tegen Irak niet zou den kunnen winnen. Dat is heel anders ge lopen. En nu wij hier ineens zitten, zijn ze toch in verwarring. Ze moeten ons wel se rieus nemen." Van alle kanten wordt echter benadrukt dat de mariniers de status quo niet met geweld zullen doorbreken. Men ziet in dat een gevecht met de Rode Khmer niet te winnen is. „En wij zijn hier ook niet geko men om het zoveelste bloedspoor door Cambodja te trekken", zegt een korpo raal. En dus houden onze jongens zich in en voeren stille, verbeten gevechten tegen de omstandigheden. De modder, de bloed zuigers. de slangen. Tegen de moesson, „maar vechten tegen het water ligt de Ne derlander wel." En tegen de malaria, een ziekte die inmiddels dne mariniers heeft geveld. Bij ëén man waren de verschijnse len zo ernstig dat hij naar Nederland moest worden afgevoerd Die gevaarlijke tropische ziekte dwingt de marimers tot een strakke 'malaria-disci pline Maandag is Lariam-dag: dan wordt de wekelijkse Lariam-tablet geslikt. De pil biedt echter geen absolute bescher ming tegen de malariamug, die steeds re- sistenter wordt tegen de farmaceutische produkten. Omdat de malariamug alleen in het don ker actief is, moeten de mariniers van zonsondergang tot zonsopgang hun ar men en benen helemaal bedekt houden Luitenant-arts Boreel: „In het begin moesten we dat er echt inrammen bij de jongens Maar toen het eerste malaria- slachtoffer was gevallen, gingen alle mou wen zo naar beneden." De malariamug is echter nog niet onder zeil, of met het krie ken van de dag loert er weer een ander in sect dat dengue of knokkelkoorts veroor zaakt. In afwachting van een doorbraak op hoger politiek niveau, waardoor het Rode Khmer-gebied open gaat, assisteren de mariniers nu bij de opbouw van het ge bied. Deze 'humanitaire taak' is weliswaar een deel van hun opdracht, maar bij ge brek aan andere activiteiten krijgt dit de overhand. De vraag dringt zich dan ook op of het per se mariniers moeten zijn die een brug herstellen, het dak van een schoolge bouw repareren of drinkwatervoorziening helpen aanleggen. Sommige mariniers worden nu ook wat ongeduldig. „We hebben ons kamp ge bouwd, dus we zitten er redelijk bij. Maar ik kan hier toch niet stil gaan zitten. Dan ga ik liever naar Joegoslavië." zegt een marinier. „Ik kan slecht wennen aan het idee dat we er niet op af kunnen gaan." zegt een ander. „Er op af. dat is toch een beetje onze mentaliteit." Na het avondeten bij de Delta-compagnie (soep, aardappelen, sperziebonen èn sud- dervlees) schrijft het rooster voor dat de avond wordt doorgebracht met 'stil amu sement'. In een tent op het aardedonkere terrein zitten drie korporaals muziek te maken. Ze hebben eerder al eens opgetre den. en bereiden een nieuwe sessie voor. Junglerock in Phum Bavel Korporaal Brian Leepel: „Het barst hier bij Delta van de muzikanten. Ik ken zo al vier drummers". Leepel en zijn maatjes vinden dat ze naar omstandigheden mooi werk hebben geleverd in Phum Bavel Volgens hen is het ook niet gek dat de Ne derlanders in het moeilijkste gebied zijn geplaatst. „Als wij ergens aankomen, heb ben we binnen een kwartier water en licht georganiseerd. Het Malaysische bataljon dat hier in de buurt ligt, komt bij ons ge zuiverd water halen en wij trekken met de Bievies hun voertuigen uit de modder Maar toch: die Malaysiers zijn aan hun ei genlijke taak toegekomen, „en wij zijn na drie maanden nog bijna niks opgescho ten." Het gezelschap voorziet een moeilij ke tijd voor de jongens die hen in decem ber komen aflossen, zolang sector 1 op slot blijft. Korporaal Kees den Engelsman: „Mari niers kunnen zich overal snel aan de om standigheden aanpassen, daar zijn we in getraind. Of het nou Noorwegen is. of Cambodja, het is hier hooguit een beetje warmer. Dus als je na twee weken gewend bent. en je hebt niks te doen. dan duren zes maanden wel erg lang Den Engelsman oefent nog een keer een akkoord op zijn gitaar, tegen een achter grondkoor van bruikikkers en krekels, en vindt het dan welletjes. Het is al over tie nen en zelfs een marinier heeft slaap no dig. Maurice Wilbrink 19 september 1992 27 Wij vonden het eigenlijk een beetje overdreven dat de bode van het stad huis op onze trouwerij aan wijzingen gaf voor de foto graaf Al was het achteraf wel weer grappig dat we nu vrijivel identieke trouwfo to's hebben als mijn ouders. Zij zijn namelijk in hetzelf de stadhuis getrouivd. Mijn ouders in zwart-wit, wij in kleur. De bemoeienissen van onze bode vallen echter volslagen in het niet bij hoe een Japanse trouwpartij ivordt georkestreerd, zo bleek bij de bruiloft van Ma- sako en Shigeru. Nu had den zij de organisatie van hun mooiste dag ook uitbe steed aan Chinsanzo, aan van Japan gerenommeerd- ste bruiloftshallen. Chin- sanzo is gespecialiseerd in professionele feestelijk heid. Voor een vlekkeloze organisatie moeten onvoor spelbare onderdelen tot het minimum worden beperkt. Zodoende is er geen gele genheid tot feliciteren Bij de ingang van de zaal van Shigeru en Masako ge ven we ons feestelijke enve lopje met drie knisperverse bankbiljetten af. We zijn hier niet voor een feest, maar voor een voorstelling. Op een podium zitten Shi geru en Masako. De eerste akte is het aansnijden van de bruidstaart. Een drie meter hoge creatie in wit en roze wordt binnengereden. Een discrete regisseuse van Chinsanzo dirigeert ze naar het enige partje echte taart in deze toren van plastic. Samen zetten ze het mes met roze linten en een engeltje op het heft in de slagroom en verstillen. 'Shutter chance', kondigt de ceremoniemeester aan. Het betekent dat alle ama teurfotografen in de zaal mogen komen knippen. Als dit hoogtepunt is vastge legd. wordt de taart weer weggereden zonder dat ie mand er een hap van heeft genomen Ook later ver schijnt er geen taart meer op het menu. Terwijl wij de eerste gangen van een Frans vijf-sterren diner kijgen voorgezet, ver kleedt het bmidspaar zich voor de tweede akte. Ma sako verruilt haar kimono voor een witte trouwjurk compleet met kroontje, boe ket en sleep. Haar geisha kapsel ivordt omgetoverd in een creatie met pijpe- krullen. Shigeru verruilt zijn traditionele Japanse broek voor een jacquet. Hun opkomst, omlijst door lieflijk harpgetokkel, is op- nieuwzo'n 'shutter chance'. Even later mogen de foto grafen zich weer aan het droompaar verlustigen als ze de kaarsen in een hart vormige kandelaar aanste ken. De harpiste is inmid dels vervangen door een strijkkivartet, dat even ro mantische melodieën voor brengt. Het bruidspaar trekt zich nog eenmaal terug, ditmaal om zich in avondkledij te hullen. We begrijpen het al. opnieiv 'sluitter chance' als Masako binnenschreidt in een zuurstok-roze jurk, compleet met hoepelrok die in 'Gojie with the ivind' niet zou misstaan. Shigeru valt erbij in het niet. %Ze zijn net op tijd voor het toetje, want daar komen vijftien witgemutste obers die volslagen synchroon vijftien witte ijstaarten flamberen. Het is een prachtig spektakel, maar geen 'shutter chance'. Die zijn slechts weggelegd voor de hoofdrolspelers van vandaag. „Je verlaat nu de finitief het ouderlijk huis". Daarop grijpt ieder die geen camera vast heeft naar zijn zakdoek. De cameraman van Chin sanzo legt de emoties vak kundig vast op video. Om dat hij dit ritueel dagelijks meemaakt, weet hij haar fijn op welke momenten hij in moet zoomen. Net als alle andere bruidsparen die in Chinsazo hun bruiloft vie ren. krijgen Masako en Shi geru dan ook een band mee die wat glitter, glamour en drama betreft een willekeu rige aflevering van Dynas ty naar de kroon steekt. Dat kunnen wij van onze trouw foto's niet zeggen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1992 | | pagina 27