Grotere verschillen in inkomens
Kabinet soms te optimistisch
WERKLOOSHEID
ÏSSte
Kabinet gaat uit
van loonstijging
met 4 procent
Lief en leed in
de portemonnee
)ntwikkelingshulp
Kok steunt pleidooi
van Brinkman voor
lastenverlichting
frikkei voor uitkeringstrekkers om eerder werk te accepteren
319.000 305.000
KOOPKRACHTONTWIKKELING
miljoenennota
J WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1992
O'HAAG (GPD)- Stapsgewijs
tl koopkracht verschil tussen
iikeringen en het minimum-
met tien procent vergro-
is voor minister De Vries
Kiale zaken en werkgelegen-
tidi en zijn staatssecretaris
„Veld aanvaardbaar. De be-
mdslieden denken daarmee
Iktringsgerechtigden te prik
ten eerder een betaalde baan
aanvaarden.
ker mensen aan het werk' is
mieuw het centrale thema in
tbegroting. Minder werklozen
«kent immers minder uitke
ken en leidt tot hogere premie
komsten waarmee het sociale
kerheidsstelsel betaalbaar
tft Bovendien kunnen de pre-
ks omlaag hetgeen loonmati-
bevordert en de banengroei
tnuleert Dat de inkomensver-
killen toenemen, achten de be-
odsheden gerechtvaardigd.
kunt het ook zien als iets
thtzetten dat scheef zit", al-
s De Vries in een toelichting.
Vlies en Ter Veld waarschu-
o voor een proces in precies
tegenovergestelde richting:
er werklozen, hogere pre-
ies, hogere looneisen, verlies
werkgelegenheid. Het som-
re toekomstbeeld wordt ver-
waakt door verschillende ont-
kkelingen. Zo blijft de banen-
achter bij die in voorgaan-
jaren. Kwamen er in de jaren
55-1991 gemiddeld 80.000 ba
il per jaar bij. nu blijft dat tot
OöO Voor het eerst sinds jaren
de werkloosheid weer: met
[«tot 305.000.
rbeidsmarkt
ich blijven zich grote groepen
eisen melden op de arbeids-
irkt door de bevolkingsgroei,
wren en gedeeltelijk arbeid-
ngeschikten die betaald werk
eken. Het Centraal Planbu-
iti noemt een banengroei met
11.1)00 per jaar nodig om de
rkloosheid echt terug te drin-
iDe Vries en Ter Veld heke
lde voor 1993 voorziene loon-
jgingmet 4,25 procent.
De verhoopte daling van het
aantal arbeidsongeschikten laat
voorlopig op zich wachten. Ter
wijl het kabinet het aantal uitke
ringen omgerekend in jaren te
rug wil brengen naar het niveau
van 1989 (758.000) blijkt uit de
begroting een toename. Van
809.000 nu naar 817.000 in 1993.
Die opgaande lijn wordt ook in
de jaren daarna niet omgebo
gen.
De verhouding tussen het aantal
werkenden en niet-werkenden
wordt in 1993 slechter. Tegen
over 100 werkenden staan 86,2
mensen zonder een baan. Om
die verhouding te verbeteren
wilden De Vries en Ter Veld de
belastingaftrek wegens arbeids
kosten (het arbeidskostenfor
fait) verhogen. Daarvoor ontbre
ken nu de nodige financiële mid
delen. De bewindslieden willen
voor 1994 een nieuwe poging wa
gen. Een alternatief vormt het
invoeren van een arbeidstoeslag
in de loon- en inkomstenbelas
ting. Lukt dat ook niet dan wil
De Vries de uitkeringen deels
ontkoppelen van het netto mini
mumloon.
WAO
Naast denivellering van de inko
mens staat de begroting vol met
maatregelen waarvoor in 1992 al
de aanzet is gegeven. Zo houdt
het kabinet vast aan de korting
op de wao-uitkering per 1 ja
nuari, evenals het plan werkge
vers de eerste weken van het
ziekteverzuim te laten betalen
en arbeidsongeschikten perio
diek te herkeuren. De maatrege
len moeten 1,7 miljard gulden
opleveren.
De Arbeidsomstandighedenwet
wordt aangescherpt door onder
meer werkgevers te verplichten
de risico's in hun bedrijf in kaart
te brengen. Bedrijven waar het
ziekteverzuim onder het gemid
delde ligt betalen een lagere pre
mie. De Arbeidsinspectie gaat
zich vooral richten op bedrijven
met een hoog verzuim.
Arbeidsbureaus, sociale dien
sten, bedrijfsverenigingen en
scholingscentra moeten beter
samenwerken om meer mensen
aan werk te helpen. Een loon
kostensubsidie die werkgevers
krijgen als zij een langdurig
werkloze in dienst nemen wordt
aangepast. De subsidie gaat al
gelden als iemand een jaar werk
loos is geweest.
Om lager opgeleiden sneller aan
werk te helpen wil De Vries bij de
overheid banen splitsen. De ho
ge werkloosheid onder allochto
nen wil hij bestrijden door werk
gevers te verplichten jaarlijks te
melden hoeveel allochtonen zij
in dienst hebben. Om het in
dienst nemen van illegalen te be
strijden gaan de boeten voor
werkgevers die zich daaraan
schuldig maken omhoog.
1992 vermoedelijke uitkomst
1993 raming
onderverdeling man/vrouw
1992/1993 nog niet bekend
'5 september
begroetvoor
6565
"milter
JJA Pronk
De grootste uitgaven
In 1993:
HuJP via internationale
organisaties:
1465 miljoen
1 Hulp aan landen
on regio's:
1358 miljoen
nrlf=> voor 'sPeerpunt-
programma's (o.a.
milieu en vrouwen):
Centraal Planbureau: Lastendruk hoger bij tegenvallende wereldconjunctuur
«HAAG (GPDI - Het budget or ontwikkelingshulp is na een
Pin 1991 weer terug op de befaamde 1,5 procent van het Netto
itionaal Inkomen (NNI). Maar de 'vervuiling' van het budget met
ilioa "Senlijke onkostenposten breidt zich uit. Minister Pronk van
Mkkelingssamenwerking betaalde al mee aan de opvang van
iflzoekers (420 miljoen). In 1993 moet uit de ontwikkelingshulp
rder nog gefinancierd worden:
fideel van de VN-Vredesoperaties (61 miljoen)
fleldwijd milieubeleid (50 miljoen)
"lpaan de GOS-landen (18 miljoen)
«f jaar vermindert Pronk de bilaterale hulp (van land tot land)
gunste van donaties aan internationale instellingen zoals We
lk. IMF en Verenigde Naties.
DEN HAAG (ANP) - Het Cen
traal Planbureau (CPB) sluit
niet uit dat het kabinet in zijn
Macro-Economische Verken
ning (MEV), het fundament on
der de plannen van de regering,
te optimistisch is over de we
reldhandel en de dollarkoers.
Vooral de ontwikkelingen van
de wereldeconomie van de laat
ste maanden, in het bijzonder
die in Europa (waar de Neder
landse uitvoer sterk afhanke
lijk van is), temperen de ver
wachtingen.
Het kabinet houdt al rekening
met een gemiddeld lagere dol
larkoers in 1993 dan de 1,85 gul
den waarvan in de MEV wordt
uitgegaan, zo blijkt uit het ach
ter de hand houden van een
„stelpost" van zo'n dikke 200
miljoen gulden. Als een lagere
dollar (die leidt tot lagere prijzen
in ons land) de koopkracht van
de minima ondersteunt, gaat de
verhoging van de belastingvrije
voet niet door en wordt het gere
serveerde geld gebruikt om de
tegenvaller in de gasbaten (door
diezelfde goedkope dollar i op te
vangen.
Het CPB heeft echter ook een
variant uitgewerkt waarbij de
conjunctuur in het buitenland
tegenvalt. Dat zal vooral de uit
voer en de werkgelegenheid tref
fen. Bovendien komen het finan
cieringstekort en de lastendruk
hoger uit en zal de verhouding
tussen actieven en inactieven
verslechteren.
Minister Andriessen van econo
mische zaken vindt dat in dat
geval een „beleidsreactie" nodig
is. Hij toont zich overigens niet
ontevreden over de kerncijfers.
Nederland gaat het economisch
volgens het CPB volgend jaar
PEN HAAG (GPD) - De
!^%mg in nog voor
"3 af te sluiten cao's moet
»P 1 procent uitkomen. Al-
wn dan kan de totale loon-
"'J?ing uitkomen op 4,25
Procent, basis voor de ra-
jongen van het kabinet bij
f koopkrachtberekenin-
SOl
cao's die nu al voor
zijn afgesloten zit een
^middelde loonstijging van
nfrocent Daarbij is echter
rekening gehouden
Procent btw"verlaging met 1
Ook werd er toen nog van
tw?!Pan inAatie bo-
.««4 procent zou uitko-
I" Dot wordt 3.75 procent
"'sens de laatste inzichten,
gwnaast is de invloed van
"wsöngen en sociale pre-
m£°Pdemkomens in 1993
"oer ongunstig dan eer-
werd verondersteld.
q. Jj1 Persconferentie over
•M«)oenennota 1993 stel
de minister Kok over de ge
wenste loonstijging in 1993:'
„Inflatie en een klein beetje
erbij".
Zoals bekend maakte FNV-
voorman Stekelenburg eind
vorige week bekend niets te
zien in een centraal akkoord
met werkgevers en kabinet
over loonmatiging in 1993.
Volgens hem stellen de
werkgevers te veel voor
waarden vooraf. De FNV'er
voorspelde dat de looneisen,
zonder zo'n akkoord, zeker 5
procent of meer zullen wor
den.
Kok reageerde met de stel
ling dat zowel werkgevers
als vakbonden een eigen be
lang hebben om centraal
overleg te voeren. Van de an
dere kant merkt hij op dat de
tijd voorbij is dat iedereen
eerst tien voorwaarden aan
de andere partijen stelt
..voordat men met de auto
bij de SER (waar het overleg
plaatsvindt, red.) komt voor
rijden".
UITKERINGSGERECHTIGDEN:
sociale minima (22.000)
bovenminima, gehuwd, modaal (27.300)
bovenminima, alleenstaand, modaal (21.600)
ACTIEVE ALLEENVERDIENERS MET KINDEREN:
werknemers, gehuwd, minima (26.200)
•werknemers, gehuwd, modaal (36.100)
•ambtenaren, gehuwd, modaal (36.100)
werknemers, gehuwd, 2x modaal (56.700)
ambtenaren, gehuwd, 2x modaal (56.700)
ACTIEVE ALLEENSTAANDEN:
werknemers, alleenstaand, modaal (30.300)
ACTIEVE TWEEVERDIENERS MET KINDEREN:
modaal +1/4 minimumloon (40.700)
modaal minimumloon (54.600)
2x modaal minimumloon (76.000)
0,0
0,0
-1,0
+0,4
+1,5
+0,2
+1,6
+0,2
+1,0
koopkracht
inclusief
loonmatiging
voor veel
voorkomende
typen
huishoudens en
inkomensniveaus
(tussen haakjes
het besteedbaar
jaarinkomen in
guldens)
iets beter doen dan de andere
EG-landen. Dat wordt gedragen
door de export, ondanks een
minder grote voorsprong op het
gebied van loonkostenmatiging.
De ondernemer is bereid op zijn
winsten in te leveren. De geregi
streerde werkloosheid loopt
licht op tot 305.000 (1992: gemid
deld 300.000).
Koopkracht
Dat de koopkracht voor de mi
nima gelijk blijft en die voor de
hogere inkomens met 1,5 pro
cent toeneemt, is volgens An
driessen alleen maar gunstig
voor de arbeidsmarkt. De collec
tieve lastendruk daalt dankzij
lagere premies en de bewinds
man zou graag zien dat dit elk
jaar werkelijkheid wordt.
Toch ziet het CPB niet alleen
zonneschijn. De verhouding tus
sen actieven en inactieven ver
slechtert dit jaar en volgend
jaar. Het beeld zal nog somber
der uitvallen indien de loonon-
derhandelaars vooral afgaan op
de cao's die al voor volgend jaar
gesloten zijn en die een gemid
delde contractstijging laten zien
van 5 procent.
Het CPB gaat in de verkenning
uit van een stijging van de cao-
lonen in de marktsector van 4,25
procent volgend jaar. Dat bete
kent dat de loonstijging in de ca
o's die nog voor 1993 moeten
worden afgesloten, moet uitko
men op niet meer dan 4 procent.
De matig positieve koopkracht
ontwikkeling en de zwakke eco
nomische vooruitzichten
rechtvaardigen beperkte loon
stijgingen.
Risico's
Hoewel het CPB net als vorig
jaar de loftrompet steekt over de
budgettaire kracht van minister
Kok. vindt het planbureau de in
zet „scherp" Risico's zijn er
door niet-tijdige uitvoering van
voorgenomen maatregelen in de
sociale zekerheid, een grotere
loonstijging voor ambtenaren
dan geraamd (2.9 procent), uit de
hand lopende kosten in de ge
zondheidszorg en tegenvallende
schade-uitkeringen bij de ex
port-kredietverzekeringen.
Daarmee is dit jaar een bedrag
gemoeid van 763 miljoen gulden,
dat volgend jaar moet teruglo
pen naar 572 miljoen.
Ook de geraamde opbrengsten
van het aangescherpte fraude-
beleid zijn niet zeker, evenals de
opbrengst van de verkoop van
schoolgebouwen en staatsdeel
nemingen.
Dit jaar dalen voor het eerst
sinds 1982 de investeringen in
reactie op de verminderde win
sten; volgend jaar is er een mini
male stijging
DEN HAAG (GPD) - Hieron
der volgt een opsomming
van een aantal zaken die in
1993 voor de burgers vol
gens de plannen van het ka
binet goedkoper of duurder
worden. Het lijstje 'lief is
aanmerkelijk korter dan
dat onder 'leed'.
Het lief:
- alle produkten die onder
het hoge btw-tarief van 18,5
procent vallen worden een
procent goedkoper,
- de sociale premies dalen in
totaal met 0,45 procent,
- de vaste (nominale) premie
ziekenfonds zakt van 198
naar 185 gulden per volwas
sene.
- het deel van het inkomen
waarover geen belasting be
taald hoeft te worden ide be
lastingvrije som) gaat mini
maal 340 gulden omhoog.
Mogelijk komt daar in de
loop van 1993 nog eens 90
gulden bij,
- als u kamers verhuurt mag
u een deel van de inkomsten
belastingvrij houden,
- een belasting voor plezier
vaartuigen is voorlopig uit
gesteld,
- een voorziene verhoging
van het laagste belastingta
rief met 0,15 procent gaat
niet door,
- er is "grosso modo' koop-
krachtbehoud voor de mi
nima. Wie meer verdient
gaat erop vooruit. Werkne
mers met een inkomen van
90.000 gulden bruto en meer
zien hun koopkracht met 1,6
procent stijgen.
- uitkeringen en minimum
loon gaan met 2,5 procent
omhoog,
- ambtenaren en degenen die
hun loonontwikkeling vol
gen krijgen er 3 procent bij.
Het leed:
- een aantal produkten waar
voor nu maar 6 procent btw
betaald hoeft te worden
moet op last van de EG on
der het hoge btw-tarief van
17,5 procent gaan vallen.
Dat geldt onder meer voor
advertenties, de reparatie
van schoenen of kleding,
diensten van schade-ex
perts. edele metalen en edel
stenen.
- de belastingen worden niet
meer volledig gecorrigeerd
voor de inflatie. Dat gebeurt
maar voor 2,5 procent, ter
wijl het leven 3,75 procent
duurder wordt. U gaat dus
relatief meer belasting beta
len.
- de vaste (nominale) premie
awbz gaat omhoog van 130
naar 133 gulden per volwas
sene.
- als u in een auto van de
zaak rijdt zult u een groter
deel van de aankoopwaarde
voor de belasting bij het in
komen op moeten tellen,
- het wordt als particulier on
mogelijk om in een auto met
een zogenoemd 'grijs' kente
ken te rijden. Dat wordt ge
reserveerd voor echte be
drijfswagens.
- er komt een zogenoemde
houderschapsbelasting: een
heffing die elke eigenaar van
een kentenkenbewijs moet
gaan betalen, ook als hij niet
met zijn voertuig op de open
bare weg komt.
- met ingang van 16 februari
1993 gaan de motorrijtuigen
belasting en de toeslagen
daarop omhoog. U zult ge
middeld 80 gulden meer
moeten gaan betalen,
- de dieselaccijns gaat op 1
januari met elf cent per liter
omhoog. Daarvan gaat met
ingang van 1994 weer een
cent af,
- als u een pleziervaartuig
hebt moet u meer gaan beta
len voor uw gasolie. Het
daarvoor nu nog geldende
speciale lage tarief vervalt.
- de tabaksaccijns gaat op 1
januari met 25 cent (inclusief
btw) omhoog.
- er komt met ingang van 1
januari een milieubelasting
op grondwater en afval.
- de bijzondere verbruiksbe
lasting die u nu nog bij de
aankoop van een auto moet
voldoen wordt vervangen
door een belasting op perso
nenauto's en motorrijwielen
die rekening houdt met mi-
lieueisen. Die nieuwe belas
ting wordt ook hoger Per
auto betaalt u 1000 gulden
meer.
- de tarieven in het openbaar
vervoer gaan met 6 procent
omhoog,
- huurwoningen worden per
1 juli minimaal 4.75 en maxi
maal 7.5 procent duurder.
- mensen die in een eigen wo
ning wonen gaan voor dat
genot meer belasting beta
len. Het huurwaardeforfait
gaat 0.4 procent omhoog.
- de compensatie voor het
wegvervoer voor hogere die
selaccijns valt weg,
- autorijders krijgen defini
tief geen reduktiekaart voor
het openbaar vervoer (de
combikaart).
DEN HAAG (GPD) Vice-pre
mier en PvdA-leider Kok is het
eens met het pleidooi van CDA-
fractieleider Brinkman om na
deze kabinetsperiode verder te
gaan met lastenverlichting en
een reductie van het financie
ringstekort. Veel extra bezuini
gingen dus. Kok gaf dat te ken
nen op een persconferentie over
de Miljoenennota 1993.
Kok zei de lastenverlichting wel
zo te willen inrichten dat het ver
schil tussen bruto- en netto-loon
kleiner wordt, vooral bij de la
gere inkomensgroepen aan de
onderkant van de arbeidsmarkt.
Grenzen
Zo wordt de groei van het aantal
banen gestimuleerd, verwacht
hij.
Kok vindt verdere lastenverlich
ting ook nodig om het belas
tingstelsel in ons land meer in
overeenstemming te brengen
met. dat van andere EG-landen.
Nu de grenzen in de EG wegval
len is dat van groot belang wil
ons land aantrekkelijk blijven,
aldus Kok.
Over de daling van het financie
ringstekort merkte Kok op dat
het overheidsbudget eigenlijk
alleen nog zou mogen toenemen
met geld dat nodig is om investe-
ringsgroei te betalen.
Cijfermatig weigerde Kok ver
der op Brinkman in te gaan. De
CDA'er wil het financieringste
kort tussen 1994 en 1998 van 3.25
naar 2 procent terugdringen
(kosten 7 miljard gulden) en de
lastendruk met 2 procent doen
dalen (kosten 10 miljard gulden).
Kok doet hier geen enkele uit
spraak over
