Afro-Caraïbisch festival
show
België steelt
Fairport
is springlevend
Herman Brood in De Piek
Film in
Venetië
De basis van
de folkrock
kunst cultuur VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1992 2 7
Het Vlissingse uitgaanscentrum De Piek haalt
vrijdag 18 september Herman Brood in huis.
Brood, in mei nog in Oost-Souburg, speelt voor
een vriendenprijsje in De Piek. Hij zou de achttien
de in Noord-Holland optreden, maar dat concert
ging op het laatste moment niet door.
De Piek is voor Herman Brood geen onbekend ter
rein Hij heeft jaren achter elkaar elk seizoen in het
Vlissingse uitgaanscentrum gespeeld. Uit finan
ciële nood is met die traditie gebroken, maar een
buitenkansje deed zich voor. Brood is donderdag
avond 17 september al met zijn band en de erg
vrouwelijke Bombita's in Roosendaal. Omdat
het concert in Noord-Holland niet doorgaat en we
donderdag toch halverwege zijn, kunnen we net zo
goed vrijdag in Vlissingen spelen", verklaart Koos
van Dijk. manager van Herman Brood. „Brood is
eigenlijk te duur voor zo n zaaltje als De Piek.
maar wij kunnen nu een deel van de kosten afwen
telen. En Brood speelt graag in het clubcircuit.
Voor hem is dat hetzelfde als vrijen zonder con
doom."
Het optreden van Herman Brood begint vrijdag 18
september om 22.15 uur.
De naam Fairport Convention
is onlosmakelijk verbonden
met de folk-rock. De innovators
van deze muziekstroming zijn dit
jaar exact 25 jaar actief. Lang
niet meer in de oorspronkelijke
bezetting. De geschiedenis
kenmerkt zich door constant
wisselende
groepssamenstellingen. De ene
veelbelovende musicus na de
andere verlaat de groep om een
succesvolle (solo)carriè re te
ondernemen. Wat John Mayell's
Bluesbreakers voor de blues en
the Byrds voor de country-rock
betekenden, is Fairport
Convention voor de folk: een
kruidvat vol talenten. De
vernieuwing is er een eind af.
Toch is Fairport Convention
anno 1992 springlevend, draait de
huidige formule als een trein en
is het de meest constante
formatie in de kwart eeuw
Fairport historie.
Het vijfentwintig jarig bestaan
werd afgelopen maand uitge
breid gevierd op het jaarlijkse
Fairport Convention Annual Reu
nion festival in Cropredy. ooit de
woonplaats van Dave Pegg en Da
ve Swarbrick en sinds de terugke
rende happening geworden tot een
soort bedevaartplaats voor iedere
fan. Het is uitgegroeid tot het
grootste weekendspektakel in En
geland. Drie dagen zijn er 18.000
tot 20.000 bezoekers te vinden op
een totaal oppervlakte van ruim
vijftien vierkante meter. Veel,
maar niet uitsluitend dertigers in
wisselende outfit. Het motorleder
gaat in harmonie met shorts of leg
ging en met in wierookgeur door
drenkte indiakledij... Naast een
programma met diverse topfolk-
groepen en -artiesten, bestaat de
hoofdmoot van het programma uit
een optreden van de jubilaris in de
meest actuele bezetting op vrij
dag. De zaterdagavond is inge
ruimd voor één grote sessie: vijfen
twintig jaar Fairport in een note-
dop. Nagenoeg alle nog in leven
zijnde (exlieden leveren hun speci
fieke bijdrage. Daarbij wordt de
groep geholpen door speciale gas
ten. Uitgenodigde collega's, zoals
dit jaar Julienne Regan (All About
Eve), Ralph McTell, Vikki Clayton
en Robert Plant (Led Zeppelin), of
spontane bijdragen van bezoekers
(Billy Bragg).
Ondanks dat bij de folkmuziek het
ongedwongen contact tussen ar
tiest en publiek nog steeds een
kenmerk is. zijn de heren van Fair
port Convention dit weekend
press-free. Alleen violist Ric San
ders heeft tijd voor een rappe bab
bel. Alle tijd. Door een ongeval zit
zijn speelarm in het gips: „Afschu
welijk. Ik mis alles. Juist op de
meest belangrijke dag van het jaar
kan ik er niet bij zijn. Dit is een
ramp!"
Episoden
De historie van Fairport Conven
tion is in te delen in verschillende
episoden. Zo is er de beginperiode,
waarin de groep als een van de eer
ste Europese bands covers van -
toen volledig onbekende - Ameri
kaanse singer-songwriters als Joni
Mitchell. Leonard Cohen en zelfs
Bob Dylan opneemt. Daarna volgt
een tijdsbestek waarin de schrij
verskwaliteiten van de individuele
leden Richard Thompson en San
dy Denny tot uitdrukking komen
in eigentijdse songs als grondleg
gers voor de folkrock, met veel
aandacht voor de melodielijn, tek
sten en (meerstemmige) vocalen.
Vervolgens volgt het tijdperk,
waarin de groep traditionele an-
Ric Sanders: Verstokte fan.
gelsaksische volksliederen voor
ziet van moderne folkrocklarran-
gementen. De oude overgeleverde
liederen worden langzamerhand
vervangen door in dezelfde stijl en
sfeer gecomponeerde eigen songs,
waarbij een perfecte integratie van
oud en nieuw wordt bereikt: nau
welijks valt te onderscheiden wat
een geschiedsverhaal is en wat ei
gentijds. Er volgt nog een periode
met een sterke nadruk op het be
werken van aloude liederen en me
lodieën (met een traditionelere be
nadering als voorheen) en een tijd
vak met matige folkpop
De huidige bezetting richt zich
weer op het bewerken van compo
sities van Engelse singer-songwri-
ters. Is de groep daarbij terug bij
het oorspronkelijke uitgangs
punt? „Nee. ik geloof niet dat we
terug bij afzijn", zegt Ric Sanders.
„Het repertoire is een mix van au
thentiek en hedendaags. We ge
bruiken materiaal overal vandaan.
Daarbij hebben we het geluk en
kele goede songschrijvers te ken
nen. zoals Huw Williams, Ralph
McTell, John Richards, die in een
folkmuziek idioom schrijven. Toch
staat het traditionele materiaal
nog steeds op het programma. Na
tuurlijk de bekende nummers,
maar ook aanvullingen daarop
Het wordt echter steeds moeilijker
om die te vinden. De poel van origi
neel authentiek materiaal is niet
zo diep meer als voorheen, je moet
intensiever zoeken."
Collectief proces
„Fairport Convention heeft tal van
begaafde muzikanten geherbergd.
Een aantal drukte een duidelijk
stempel op het groepsgeluid of de
muzikale koers die uitgezet werd.
Ashley Hutchings in de beginpe
riode. Sandy Denny's grote in
vloed in het bewerken van traditio
nals. Richard Thompson met zijn
eigentijdse versie van folkrock,
Dave Swarbrick's traditionelere
aanpak. Trevor Lucas (folkrock)
en nu Martin Allcock. Ik geloof
niet dat er ooit iemand is geweest
die de rol van muzikaal directeur
op zich heeft genomen. Het is altijd
een zeer democratische groep ge
weest. Ieder kon en kan zijn eigen
bijdrage kwijt. Mogelijk ontstaat
het beeld dat in het verleden com
ponisten als Sandy en Richard een
bepaalde dominantie uitstraal
den. doordat zij een belangrijk deel
van het repertoire aandroegen.
Maar bij de invulling, het arrange
ren daarvan, heeft zeker ieder zijn
rol gehad. Het uiteindelijke resul
taat. de Fairportsound, is altijd
een groepsproces geweest. Een op
telsom van alle individuen die van
de band deel uit maakten. Dat is
foto Marius Roeting
juist een van de sterkste kanten
van Fairport."
Toch lijkt de huidige versie meer
een collectief te zijn dan om het
even welke van de achttien voor
gaande bezettingen- Ric Sanders
maakt duidelijk dat het vooral de
gekozen benadering is die deze be
zetting al weer zeven jaar bij elkaar
houdt. „Met z'n vijven hebben we
een goed evenwicht gevonden
Niemand streeft een echte solocar
rière na We spelen heel graag als
Fairport, vooral vanwege het ple
zier, Daarnaast verruimen we ons
gezichtsveld door met andere za
ken bezig te zijn
Immens belangrijk noemt Sanders
de bijdrage van Martin Allcock.
„Hij is een enorm veelzijdig muzi
kant. heeft veel gevoel voor tradi
tioneel materiaal, is een goed com
ponist en arrangeur en often buys
you a drink in the bar'"
Psycho-folkwizzard
Ric Sanders rol in de jubilerende
groep is niet minder van belang
Brengt Fairport tegenwoordig
technisch volmaakte instrumen-
taaltjes en keurige ballads in een
gepolijst jasje, het swingende, ex
centrieke en emotionele spel van
Sanders pept de zaak behoorlijk
op. Ooit noemde iemand hem de
psycho-folkwizzard. Als grote
voorbeeld neemt hij zijn voorgan
ger Dave Swarbrick. maar de vio
list is duidelijk beïnvloed door een
reeks van jazzrock collega's. Hij
speelde in de jaren zeventig zelfs
een tijd bij de Engelse jazzrock-
band Solt Machine De overgang
van de ene muziekstijl naar de an
dere was met zo moeilijk, al vergt
het een heel andere benadering
Ric Sanders motiveert waarom
„Toen Martin en ik bij Fairport
kwamen, kenden we vrijwel het ge
hele oude repertoire Beiden waren
- en zijn - we verstokte fans. Zodra
er een nieuwe plaat uitkwam, oe
fende ik al die melodieen, gewoon
om dat ik het te gekke muziek
vond. Iedere noot van Swarb ken
de ik van buiten."
Marius Roeting
Ter gelegenheid van het jubileum
bracht Island een speciale 4 cd-box uit
25th Anniversary pack. waarin de cd
heruitgaven van de albums Rusie. Ba
bacombe Lee. Nine en Rising for the
moon Van zanger Simon Ntcol ver
scheen een nieuwe solo-cd Consonant
please Carol op het eigen Woodwormla-
bel. terwijl ook Ric Sanders en Martin
Allcock enige tijd terug een soloschijf
produceerden Een overzicht van de
laatste drie Fairport Conventional-
bums is verkrijgbaar als The Wood
worm years Tevens zal van het Croprc
dyfestival 1992 een videoproduktie ver
schijnen
Hei
ri
et jaarlijks in Rotterdam te
rugkerend spektakel voor lief
hebbers van muziek, theater en
dans uit het Caraïbisch gebied, het
Afro Caribe Festival, begint vrij
dag 18 september en duurt tot en
met 26 september. Met ingang van
deze vierde editie wordt een thea-
S^l tercomponent aan het festival toe
gevoegd in nauwe samenwerking
met de Rotterdamse Schouwburg
Het centrale thema dit jaar is de
invloed van Europa op de tot
standkoming en ontwikkeling van
de Caraibische culturen. Het is nu
500 jaar geleden dat Columbus
voet aan wal zette op het eiland
Hispaniola, de huidige Domini
caanse Republiek. De donkere epi
sodes van slavernij en kolonialis
me hebben tot gevolg gehad dat
heide gebieden onlosmakelijk met
elkaar verbonde zijn. De bewoners
van de Caraïben weten alles over
Europa. Maar wat weten de Neder
landers? Wat is er bekend over het
gebied waarvan de bewoners de
'Ormidabele kracht bezitten om.
ondanks alle ellende. Europese.
Afnkaanse en ook Indiaanse ele
menten om te vormen tot een ge-
^nieuwe. eigen Caraïbische cul-
Hetdoel van het Afro Caribe Festi
val is om Rotterdam en de rest van
Nederland te laten kennismaken
met de diverse aspecten van deze
cultuur.
Muziek
Het festival opent met een serie
workshops en masterclasses op
het gebied van Caraïbische mu
ziek- en dansstijlen. Vrijdag vanaf
17.30 Cubaanse dans en Latin per
cussie in het gebouw van de Stich
ting Kunstzinnige Vorming Rot
terdam (SKVR). Zaterdag is er
vanaf 10.30 uur een vervolg op deze
workshops. In het Rotterdams
Conservatorium geeft Israel 'Ca-
cho' Lopez een masterclass in con
trabas. De 73-jarige contrabassist
wordt beschouwd als een 'levende
legende' van de Cubaanse muziek.
In de zalen van de Rotterdamse
Schouwburg speelt 25 september
de bijzondere groep Grupo Chan-
gül uit Cuba muziek in de stijl van
de Son uit de provincie Oriente.
Ook uit Cuba komt de formatie La
Perspectiva met een fusie van Cu
baanse muziek en jazz De groep
Rumbata verwent het publiek met
Salsa. Son. Rumba. Porro en Güa-
jira-ritmes. Gro-Ka Bei-Air uit
Guadelupe brengt zwarte volks
muziek. een voorloper op de be
kende Zouk. Tenslotte speelt het
Europees Danzón Orkest speelt
Cubaanse dansmuziek die voort
kwam uit de 18e eeuwse Franse
Contradanse.
De volgende avond opent met La
Voz Dominicana met Merengue,
Salsa en Cumbia. Verder staat op
het programma Les Diplomates
uit Haiti met Merengue, de Vene
zolaanse band Kimbiza en de
groep Bravo Bravo vertolkt Calyp
so en Soca.
Theater
De kleine zaal van de Rotterdamse
Schouwburg staat vanaf maandag
21 september bol van theater
Theatergroep De Nieuw Amster
dam verzorgt op geheel eigen wijze
een Engelstalige 'dramatic rea
ding' van 'Viva Detroit', een nieuw
stuk van de Caraïbische toneel
schrijver Derek Walcott. Het is een
tragi-komische love-story. Het on
derliggende thema is de relatie
tussen het rijke Westen en de arme
ontwikkelingslanden Dinsdag
geeft Ina De Wildanis van 'H'Pat-
ten uit Groot Britannie een spette
rende dansperformance Zowel het
leven als het werk van 'H'Patten
ontstaat uit de ontmoeting van
verschillende culturen, een men
geling van traditionele Afrikaanse
en Caraïbische muziek en dans, af
gewisseld met verhalen en visuele
effecten.
Het RO-theater en de Nieuw Am
sterdam presenteren woensdag en
donderdag een voordracht van de
versroman 'Omeros' van Derek
Walcott. 'Omeros' vertelt het ver
haal van het Caraïbische eiland St.
Lucia en haar vissers. Woensdag
middag voert de Campanhia de
teatro Munganga de voorstelling
'Xawara' op. Het stuk vertelt over
de terloorgang van de Braziliaanse
Yanomami-indianen die het
slachtoffer worden van de confron
tatie met goudzoekers in het Ama
zone-gebied. 'Xawara' is geschikt
voor iedereen vanaf 8 jaar.
Tijdens het Afro Caribe Festival
exposeert de Surinaamse kunste
naar Carlos Blaaker in de hal van
de schouwburg. Hij heeft zich laten
inspireren door het Omero.s-pro-
ject. Zijn collage-achtige werk ls
verwant aan popart en in zijn werk
op papier gebruikt hij exotische
vogels als motief. Vanaf een uur
voor de aanvang van de voorstel
lingen in de schouwburg worden
video-documentaires vertoond
over het Caraïbisch gebied.
Marijke Reuser
Defilmcompetitie in Venetië is in
volle hevigheid losgebarsten.
Puenzo's La Peste en meer nog
Iosseliani's La Chasse Aux Papillons
rijn twee sterke kandidaten voor de
palmares'. Daar zijn nog een paar
prijzenswaardige films bijgekomen. De
Chinese regisseur Zhang Yimou gooit
hoge ogen met The Story Of Qiuju. Ook
Orlando van Sally Potter mag niet uit
betoog worden verloren. Dit
«eekeinde volgt de ontknoping van de
grote prijzenslag.
Zhang Yimou verraste met The
Story Of Qiuju. Het verras
singselement zit vooral in de losse
vormgeving en lichte toonsoort.
Zeer afwijkend van wat we kennen
van de meester van de strenge tra
gedies Ju Dou en Raise The Red
Lantern. Hij vertelt nu over een
jonge boerin die een klacht heeft
ingediend tegen een dorpsoudste
die Qiuju's echtgenoot tijdens een
onbetekende ruzie in zijn kruis had
geschopt. Qiuju krijgt onmiddel
lijk haar gelijk, de dorpsoudste
wordt tot een schadeloosstelling
verplicht. Maar zonder zich te ver
ontschuldigen voor zijn misdra
ging smijt de oude man die zijn
'gezicht' niet wil verliezen - het
geld voor Qiuju's voeten. Zij is te
trots om het op te rapen. Ze stapt
opnieuw naar de politie. En latei-
naar de rechtbank en nog weer la
ter gaat ze in hoger beroep. Ze wil
geen geld maar excuses. Alom
wordt ze met begrip bejegend en
hoe zeer iedereen ook zijn best
doet. de koppige boerin en de niet
minder koppige burgemeester zijn
niet tot elkaar te brengen, terwijl
ze los van elkaar alle twee heel aar
dige mensen blijken te zijn.
Hangende een uitspraak van de
hoge raad. raakt Qiuju in barens
nood en de dorpsoudste weet het
leven te redden van moeder en
kind. Tijdens het geboortefeest
volgt dan de arrestatie van de
dorpsoudste, als de vrouw haar
voormalige tegenstander alleen
nog maar het beste toewenst en
toch diens strafvervolging niet
meer kan tegenhouden.
The Story Of Qiuju is absoluut niet
zo'n overweldigend en onrustba
rend brok cinema als Raise The
Red Lantern is. Dat ijzingwekkend
drama was een symbolische ver-
zetsfilm geweest die niet voor niets
- net als Ju-Dou uit de Chinese
bioscopen is weggehouden. Cu
rieus is daarom'dat Zhang Yimou
nu in zijn nieuwe film de Chinese
maatschappij en de overheids
dienaren puur positief voorstelt.
Het is de fout van de boerin dat ze
te lang doordramt om haar recht te
halen in een feitelijk onbetekende
zaak. The Story Of Qiuju is een mo
rele les over de kunst op tijd te
kunnen verzoenen. De film zelf
heeft ook alles van een verzoe-
ningsgebaar. Het kan geen toeval
zijn dat Zhang Yimou deze film
anders dan zijn vorige werkstuk
ken - gemaakt heeft met de offi
ciële China Film Corporation als
co-producent. Noch kan het toeval
zijn dat Yimou's eerdere films in
eens wel vertoond mogen worden
in China, noch dat The Story of
Qiuju twee weken geleden op het
nationale filmfestival van China al
de hoofdprijs is heeft gewonnen.
Intrigerend daarom is de vraag of
China ineens zo veranderd is of
Zhang Yimou. Diens echtgenote
Gong Li tevens hoofdrolspeel
ster in alle eerdere films van deze
regisseur - creeerde zich in elk ge
val een mooie kans om hier in Ve
netië op de actrice-prijs beslag te
leggen.
Heel eerlijk gezegd zou die onder
scheiding eerder gerechtvaardigd
zijn voor Tilda Swinton die een
eminente titelrol neerzet in Orlan
do van Sally Potter. Punt is alleen
dat Swinton die prijs vorig jaar al
ontvangen mocht voor haar rol in
Edward II, van Derek Jarman. Het
is niet waarschijnlijk dat Venetië
twee jaar op rij dezelfde actrice be-
Tilda Swinton in Orlando.
foto G PD
Sally Potter heeft deze vertelling
weten te vertalen in oogverlusti-
gende en sprankelende taferelen
die evenwel gratuite esthetiek zou
den zijn gebleven indien niet Tilda
Swinton het fantastische perso
nage van Orlando zo hartverover-
end acceptabel had gemaakt.
De eer van de Nederlandse cinema,
die weer eens door afwezigheid
schittert tijdenseen belangrijk fes
tival, wordt dus een beetje gered
via Orlando. En via de Belgische
prestige-produktie Daens. waar
aan de Nederlandse maatschappij
Shooting Star heeft meegeprodu-
ceerd en waarin Linda van Dijck
een bijrol speelt. Het betreft de
verfilming door Stijn Coninx (die
had alleen nog twee Urbanus-
kluchten op zijn naam) van de
schitterende roman Pieter Daens
van Louis-Paul Boon. Over een
priester die het eind vorige eeuw
krachtdadig opnam voor de uitge
buite katoenarbeiders in de fa
briekstad Aalst. Daens werd hun
vertegenwoordiger in het Belgisch
parlement en had niet alleen de fa
brikanten te trotseren maar ook
zijn eigen katholieke kerk. Daens
is het. type rode vlaggen-film dat ei
genlijk volstrekt uit de mode is ge
raakt. Maar het is een bijzondere
verdienste van regisseur Coninx
(en niet minder titelrolvertolker
Jan Decleir) dan je geneigd raakt
de film niet zo zeer als achterlijk
maar juist als voorlijk te bestem
pelen. Het rode vlagvertoon oogt
hier niet langer als een stemadvies,
maar als noodzakelijk decorum
voor een superieur menselijk dra
ma dat van alle tijden is. Bewonde
renswaardig is de picturale rijk
dom van deze produktie die eer
dere sociale drama's uit Belgie -
zoals De Witte en Het Gezin Van
Paemel - zonder meer overklast.
De scènes in de fabrieken en ach
terbuurten zijn net zo trefzeker ge
schilderd als het tafereel van bil
jartende prelaten die boven het
groene laken overleggen wat ze
aanmoeten met de eigenzinnige
dondersteen pastoor Daens.
Intussen is het frappant dat jonge
Belgische cineasten al twee jaar op
rij belangrijke prijzen hebben ge
wonnen tijdens het Festival van
Cannes. En dat onze zuiderburen
nu in Venetie ook weer met drie
produkties aanwezig zijn. Het elan
van de Belgische cinema blijkt mo
menteel veel groter dan dat van
filmend Nederland. Dat is enige
overpeinzing waard.
Pieter van Lierop
Tilda Swinton en John Wood in Orlando, de enige film in Venetië met
Nederlandse inbreng. fotoGPD
kronen zal, maar uitgesloten is het
niet.
Orlando is de film die over een
paar weken het slotstuk zal vor
men van de Nederlandse Filmda
gen omdat Matthijs van Heijnin-
gen een van de co-producenten ge
weest is, het duo Roelfs Van Os
er een magnifieke art direction aan
heeft bijgedragen en Thorn Hoff
man er nog een klein rolletje in
speelt als Willem van Oranje.
Sally Potter baseerde zich op de
gelijknamige roman van Virginia
Woolf die er in 1928 een soort lief
desverklaring mee geleverd heeft
aan het adres van een andere Brit
se schrijfster: Vita Sackville-West.
Die naar het schijnt nogal flam
boyante vrouw was van hoog aris
tocratische afkomst, maar had aan
de andere kant nogal wilde zigeu-
ner-achtige trekjes. En ze had ei
genlijk liever een jongetje willen
zijn. Die gegevens inspireerden
Virginia Woolf tot het schrijven
van een charmante fantasie over
de page Orlando die in 1600 van ko
ning Elisabeth I de adelstand en
een magnifiek kasteel ten geschen
ke krijgt, alsmede de verplichting
eeuwig jong te blijven. We genieten
Orlando's aanminnige gezelschap
gedurende vier eeuwen, waarin ze
geen dag ouder wordt maar wel
van jongetje verandert in meisje.
We maken haar mee tijdens een
ongelukkige liefde voor een Russi
sche prinses, als diplomate in de
zeventiende eeuw. als ambassa
deur in Azië, als nauwelijks ge
doogde dichteres in een literaire
salon met Pope en Swift en als ge
passioneerd minnares in het Victo
riaans tijdperk. Maar echt geluk
kig (en moeder) kan ze pas worden
in onze eigen tijd, als Orlando zich
verlost heeft van alle materieel of
geestelijk erfgoed.
foto Brian Cooke
Fairport Convention in de beginjaren.