Russen stimuleren wapenindustrie PZC Bestuurlijke schandalen Limburg tonen gebrek aan gedragscode Communicatie-val Japan exporteert 'smerige industrie' naar buitenland opinie en achtergrond Overschakeling naar civiele produktie veel te duur VRIJDAG 24 JULI 1992 door David Filipov, IPS De Russische regering heeft besloten de wapenindus trie opnieuw te stimuleren. De ze beslissing staat haaks op een eerder voornemen om de wa penindustrie om te vormen voor civiele produktie. De kwakkelende economie van de federatie heeft echter dringend geldinjecties nodig. Voor de conversie van de wapenindus trie is bovendien meer geld no dig dan op dit moment voorhan den is. Daarom is hervatting van de wapenproduktie in Rus sische ogen de meest voor de hand liggende manier om snel geld te verdienen. De internationale gemeenschap die op het punt staat de Russi sche Federatie met leningen te hulp te komen zal niet staan te juichen over deze beslissing. On langs reageerde Japan al nega tief op berichten over de ver koop van 72 Russische geavan ceerde SU-27 gevechtsvliegtui gen aan China. Met de verkoop zijn ettelijke miljarden dollars gemoeid. Volgens het dagblad Internatio nal Herald Tribune zou de Ja panse regering hebben ver klaard dat de verkoop aan China het machtsevenwicht in de regio zou kunnen verstoren. Daarom zou de verkoop volgens Tokyo ook gevolgen kunnen hebben voor de economische hulp aan Rusland. In een nogal ironisch commen taar op deze bezorgdheid schreef het Russische dagblad Kuranty dat de huidige controverse Koude-Oorlogtrekken leek te krijgen. „Na een lange rustpe riode begint het vooruitzicht dat Moskou en Peking opnieuw nauwe banden onderhouden de zogenaamde beschaafde wereld weer ernstig zorgen te baren". Het is begrijpelijk dat de voor malige tegenstanders van de Sovjetunie in de Koude Oorlog zich zorgen maken over deze ontwikkelingen. Ze waren er im mers van uitgegaan dat ze met de opheffing van de Sovjetunie een 'vredesdividend' zouden kunnen opstrijken. Rusland zou uitgeschakeld zijn in de wapen wedloop en zou bovendien ook geen wapens meer leveren aan landen die vijandig staan tegen over de westerse industrielan den, was de algemene verwach ting. Het Westen en Japan werden in die overtuiging gesterkt toen de Russische regering aankondig- HKMMBHHHHffifiSHHKi de dat ze de wapenindustrie wil de doen overschakelen naai- ci viele produktie. Echter toen re geringsfunctionarissen zich een maal realiseerden hoeveel geld daarmee gemoeid was - geld dat niet beschikbaar was - werd het conversie-idee verlaten. Het hemd is tenslotte nader dan de rok. zo zal men in Moskou heb ben gedacht. De nieuwe uitgangspunten wer den onlangs in het dagblad Iz- vestia geformuleerd. „Dankzij de verkoop van concurrerend militair materieel", schreef Iz- vestia, „zullen we in staat zijn om niet alleen ons militair in dustrieel complex overeind te houden, maar kunnen we ook geld verdienen om andere secto ren te steunen" „Conversie zou het militair in dustrieel complex moeten om vormen tot een exportindus trie", zegt Michail Malei, advi seur van president Jeltsin in conversie-aangelegenheden. Volgens Malei zouden de wapen fabrieken worden gesloten als ze niet in staat waren om hun ver koopcijfers op te voeren. Naar schatting valt 80 procent van de Russische industrie onder het militair industrieel complex. Pjotr Korotkevitsj, een andere adviseur van Jeltsin was van mening dat de opbrengsten uit wapenverkopen de westerse hulp zouden kunnen vervangen. Eerder deze maand verklaarde hij in een interview: „Grappig zoals er wordt gepraat over wes terse hulp en over het aanvragen van westerse kredieten. De wa penindustrie kan zelf zorgen voor de 24 miljard dollars die het westen bereid is te leveren". Clientèle veranderd Ook Jeltsin zelf beloofde in een bijeenkomst met managers in de wapenindustrie dat Rusland voor 5 miljard dollar per jaar aan wapens zou verkopen. Dat lijkt echter makkelijker gezegd dan gedaan want de clientèle is ver anderd. In de afgelopen tien jaar heeft de Sovjetunie volgens het in Stock holm gevestigde Internationaal Instituut voor Vredesonderzoek voor 127 miljard dollar aan wa pens verkocht. Maar India dat in die periode voor 18 miljard dol lar aan wapens kocht, maakt moeilijke tijden door. Ook de oude klanten in Oost-Europa hebben niet het geld om wapens te kopen. In enkele gevallen heb ben ze zelfs Russisch materieel aan derden moeten verkopen. van onze correspondente in Tokio Elbrich Fennema Japanse pogingen om zich te profileren als leider op mi lieu-technisch gebied hebben een ernstige knauw gekregen. Een gerechtshof in Malaysia oordeelde vorige week dat een dochterfirma van het Japanse bedrijf Mitsubishi Chemie dicht moest, omdat de slordige verwerking van het radioac tieve afval de gezondheid van de plaatselijke bevolking be- dreigde.Eindelijk wordt offi cieel bevestigd wat al jaren werd vermoed: de milieusitua tie in Japan is de afgelopen twintig jaar zo opgeknapt door de smerigste industrieën te ex porteren naar andere landen in Azië. In de aanloop naar de grote Rio- conferentie heeft Japan zich vaak gepresenteerd als het voor beeld hoe technologische ont wikkeling en milieubescher ming samen kunnen gaan. Nu kunnen de inwoners van Tokyo immers weer gewoon ademha len, terwijl twintig jaar geleden nog zuurstofstations nodig wa ren in de binnenstad. Effect Dit effect is bereikt door regule ringen voor de uitstoot voor gas sen. De Japanse economie heeft niet eens schade ondervonden van deze strenge milieu-eisen. Sterker nog, het heeft ertoe ge leid dat Japan momenteel de meest energiezuinige industrie ter wereld heeft. En passant is er technologie ontwikkeld waar nu, dankzij de milieu-manie, grote vraag naar is.Maar de be trokkenheid van het Japanse bedrijfsleven bij het milieu is niet zo groot dat ze ook zonder dwang zo consideraat is. Een van de aantrekkelijkheden van het opzetten van een fabriek in Azië's ontwikkelingslanden is het ontbreken van de strenge re guleringen van thuis. Zeven jaar geleden al klaagden de inwoners van Bukit Merah. het Malaysi- sche dorp waar de Mitsubishi-fa- briek is gevestigd, dat in hun omgeving veel leukemie, dood geboren baby's en een hoog loodgehalte in het lichaam van kinderen werd geconstateerd. Verlegenheid De uitspraak heeft het Japanse ministerie voor internationale handel en industrie (MITI) en het nationale milieu-agent schap in verlegenheid gebracht. Het MITI heeft onmiddellijk een waarschuwing doen uitgaan naar het bedrijfsleven dat het buitenlandse milieuwetten in acht moet nemen. De leiding van Mitsubishi Chemie is op het matje geroepen en heeft een uit brander gekregen. Ook komen de milieuvriendelij ke activiteiten die de Keidan- ren. Japans belangrijkste indus triële federatie, recentelijk heeft ontwikkeld in een ander licht te staan. Een jaar geleden heeft de ze organisatie van het bedrijfsle ven een 'wereld-milieupanel' op gezet om Japanse bedrijven te stimuleren milieuvriendelijke technologie te ontwikkelen. De bedoeling is, volgens Keidanren, 'de indruk te wekken dat Japan bijdraagt aan de internationale gemeenschap door milieuvrien delijke technologie'. Moeite Ook de individuele bedrijven hebben er nog moeite mee om in houd te geven aan milieuvrien delijkheid en blijven vaak ste ken in uiterlijkheden. Het han delshuis Nissho Iwai stelde een milieu-departement in. Een half jaar na de start waren de weg- werpstokjes in de kantine nog niet afgeschaft, waren er nog geen gescheiden bakken voor oud papier, en waren er nog geen plannen om bontjassen of tro pisch hardhout van de import- lijst af te voeren. Er was alleen een brochure over het bestaan van de nieuwe afdeling. Blikjes rapen Daar steekt Sumitomo Lichte Metalen nog gunstig bij af. Daar worden de werknemers ver plicht lege blikjes op te rapen. Hoe hoger de functie, hoe meer lege blikjes men moet rapen. Ha- ruki Nakamura. die vanwege zijn managersfunctie op 150 blikjes per maand zit. had het er de eerste weekeinden maar druk mee. Nu maakt hij er een ge woonte van om op de terugweg van zijn werk de prullebakken naast de blikjesautomaten af te stropen. De verlegenheid werd overwonnen door de weten schap dat zijn activiteiten het imago van zijn bedrijf goed de den. Langzaam aan wordt echter het vermoeden bevestigd dat er een grote kloof bestaat tussen theo rie en praktijk, tussen het imago en de bittere werkelijkheid van Japanse ondernemingen. Mitsu bishi Chemie is overigens tegen de uitspraak in beroep gegaan. Daar staat echter wel enige winst tegenover. China en Iran zijn twee landen die graag met Russisch materieel hun wape narsenaal willen uitbreiden. Maar het Midden-Oosten en Zuidoost-Azie zijn twee regio's waar de westerse landen abso luut geen wapenwedloop willen zien. In 1990 sloot China met de toen malige Sovjet-president Michail Gorbatsjov een contract voor de leverantie van miiltair materieel ter waarde van 60 miljard dollar. Peking hoopt nu dat dit con tract de Chinezen in staat zal stellen om het wapenembargo te ontgaan dat de westerse landen tegen China hebben ingesteld. De eerste onderhandelingen Tanks ombouwen tot landbouwwerktuigen? De Russen zien er geen brood in. over het meest recent afgesloten contract voor de levering van SU -27 gevechtsvliegtuigen. SU-31 en MIG-31 jachtvliegtuigen en T -72 tanks dateert ook uit de Gor- batsjov-tijd. De Russische rege ring heeft door de financiële nood gedreven met succes aan deze onderhandelingen aange knoopt. Iran Ook Iran dat in de jaren tachtig slechts voor kleine bedragen mi litair materieel aankocht in de Sovjetunie heeft in 1990 voor 420 miljoen dollar wapens gekocht. Momenteel heeft het voor een bedrag van 3.5 miljard dollar nieuwe bestellingen lopen. Voor dat geld schaft Iran onder meer onderzeeërs aan in een poging de grootste militaire mogend heid van het Midden-Oosten te worden. Maar ook de landen in het Mid den-Oosten die hun defensiear senaal hebben opgebouwd met Russisch materieel, zoals Irak, Syrië en Libië worden gedwon gen om reseveonderdelen in Rusland aan te schaffen, on danks het feit dat de effectiviteit van deze wapens tijdens de Golf oorlog tamelijk gering is geble ken. De Russische autoriteiten heb ben besloten om het heft in eigen handen te nemen, bezorgd als ze zijn dat de wapenfabrieken op eigen houtje contracten sluiten met buitenlandse afnemers. De potentiële winsten die gemaakt kunnen worden zijn voor fabrie ken die in moeilijkheden verke ren vaak te verleidelijk om te weerstaan, zo vreest de regering. Controle op de leveranties zou zeer moeilijk worden, te meer omdat een effectieve grenscon trole ontbreekt. Daarnaast vreest Moskou niet zonder reden internationale concurrentie. Zo is de prijs van de T-72 tank al gezakt van 2 mil joen dollar naar 500.000 dollar, omdat Warschau, Praag en Kiev met concurrerende modellen op de markt kwamen. Als de prijzen nog verder zakken zou Rusland, zo is de vrees wel eens gedwongen kunnen worden om ook aan 'vijandelijke' landen te verkopen. „Rusland kan zich economisch niet herstellen zon der wapenverkopen", schreef Kuranty, „maar van te voren zou men zich moeten vergewis sen van de consequenties die een gegeven verkoop zou kun nen hebben". door Math Wijnands Kan elke ambtenaar of po liticus die ingaat op een uitnodiging van een aanne mer voor een diner in een ex clusief restaurant beticht worden van frauduleuze praktijken? Of is hij gewoon bezig met zakelijke onderhan delingen om voor de gemeen te (lees gemeenschap) een zo gunstig mogelijke prijs te be dingen? Kortom, het grijze schemergebied tussen juri disch goed en moreel fout. Het is de laatste maanden in Lim burg ongetwijfeld het meest besproken dilemma. Want een juridisch vergrijp is aan te tonen met het wetboek in de hand; voor moreel han delen bestaan er nauwelijks richtlijnen. Een hiaat in be stuurlijk Nederland, dat voor lopig nog niet opgevuld wordt. Iedere bestuurder hanteert zijn eigen normen van integri teit. Weigert de ene bestuur der al een flesje wijn met Kerstmis, de ander acht het bubbelbad van een luxe bor deel de juiste ambiance voor een zo optimaal mogelijk on derhandelingsresultaat, „Het is heel moeilijk om de be roepsmoraal van de bestuur ders in een soort handleiding vast te leggen. Ik kan me niët voorstellen hoe zoiets moet", aldus mevrouw Dijkstra van het ministerie van Binnen landse Zaken. „We hebben na tuurlijk wel het ambtenaren- regelement en een regelement voor burgemeesters, waar pre cies in staat wat benoemde be stuurders of ambtenaren wel en niet mogen". Moet een burgemeester die schuldig is bevonden aan cor ruptie de laan uitgestuurd worden? En eventueel tijdelijk op non-actief worden gesteld als er een onderzoek loopt, zo als momenteel met burge meester Vossen van Gulpen het geval is? Mevrouw Dijk stra opnieuw zeer formeel: „In de rechtspositieregeling voor ambtenaren staat wanneer een burgemeester ontslagen kan worden. Artikel 46 schrijft voor dat ontslag mogelijk is op grond van gebleken onbe kwaamheid en/of ongeschikt heid. Nou, persoonlijk zou ik zeggen dat een frauderende burgemeester onbekwaam is. Maar die uitspraak is formeel aan de Kroon, in de persoon van minister Dales van Bin nenlandse Zaken. Ik kan niets zeggen over een tijdelijke De in opspraak geraakte burgemeester drs W. Vossen van de Limburgse gemeente Gulpen. foto Frits Widdershoven/ANP schorsing van burgemeester Vossen van Gulpen. Dat is af hankelijk van het verloop van het onderzoek". In opspraak In het recente verleden zijn meerdere bestuurders in op spraak geraakt vanwege 'fout handelen'. Burgemeester Coenders van Landgraaf leen de een ambtenaar bijna twee ton uit de gemeentekas. Diver se politici in deze provincie werden verkozen met onrecht matig verkregen volmacht- stemmen. In Stein liet toen malig wethouder Van Muiken privé-rekeningen voorschie ten uit de gemeentekas. En de afgelopen maanden kwam aan het licht dat meerdere wet houders snoepreisjes met aan nemers maakten. Vriend en vijand zijn het er over eens dat het de grenzen van de beroeps ethiek ver overschrijdt, maar door het gebrek aan regelge ving bleven zij allen zitten. Op twee wethouders van Land graaf na, waar de gemeente raad 'ingreep'. Ethiek Prof. dr Eduard Kimman, hoogleraar Ethiek van Econo mie en Bedrijf aan de Rijksu niversiteit Limburg, legt de verantwoordelijkheid bij de bestuurders zelf. „Dat geko zen volksvertegenwoordigers en politieke bestuurders een eigen verantwoordelijkheid hebben, valt niet moeilijk in te zien. Hoe dragen ze die verant woordelijkheid? Wat doen ze wel en wat niet? Wat mogen ze wel. wat niet? Zulke vragen horen bij de ethiek van het openbaar bestuur". „Een eerste punt bij elke 'be stuursethiek' is helder hebben dat openbaar bestuur wezen lijk iets anders is dan het be sturen van bedrijven. Een tweede punt is het verschil in politieke stijl tussen bijvoor beeld Amerikaanse en West- europese politiek. Dat is een verschil tussen belangenbe hartiging van de kiezers en het opkomen voor het algemeen belang". In de Verenigde Staten is het doodnormaal dat een politi cus na zijn verkiezing de be langen veilig stelt van de groe peringen en ondernemers die haar of zijn campagne steun den en bovenal de verkiezings- kas spekten. In de politieke cultuur in West-Europa werkt het vaak nog andersom. De ex cessen die zich de laatste maanden in Limburg voor doen zijn voorbeelden van Amerikaanse ethiek in het openbaar bestuur. „Wat er gebeurt in Limburg is iets wat ook in de cultuur van België. Frankrijk en de landen rond de Middellandse Zee zeer gewoon is. De afstand tussen openbaar bestuur en de burge rij is daar klein. Met talloze kleine diensten wordt weder zijds dat contact in stand ge houden. Iets wat normaal is hoeft daarmee nog niet altijd en overal aanvaardbaar te zijn. Limburg is al meer dan een eeuw deel van Nederland. Maar verschilt op dit gebied sterk van Noord-Nederland, waar gestreefd wordt naar af stand tussen overheid en bur gerij. Daar wordt een zekere vertrouwelijkheid in de om gang zelfs geschuwd", zegt prof. dr Kimman. De ophefmakende schandalen van de laatste maanden in Limburg hebben het alarm in het ministerie van Binnen landse Zaken echter nog niet doen afgaan. De woordvoer ster: „Een anti-corruptiebe- leid of een erecode voor be stuurders is nog niet in de maak. Wel gaat minister Dales binnenkort praten met be trokkenen uit het openbaar bestuur, zoals mensen van het Inter Provinciaal Overleg, het Genootschap van Burgemees ters. de Vereniging van Neder landse Gemeenten enzo voorts. Die behoefte leefde al langer bij de minister. Het staat los van de incidenten in Limburg. Dat gesprek moeten we eerst maar eens afwach ten". Plaats van handeling: het zeestrand. Zwijgend zitten een man en vrouw naast elkaar naar de zee en passerende bad gasten te kijken. Er nadert een fraai gebouwde en op een tanga na gebronsde blondine. Wan neer haar beeld op zijn netvlies oplicht, is het gebeurd met de man: voji het ene op het andere moment is zij. qua aandacht en fantasie, volledig de zijne. Als zijn blikken zich ten slotte los maken van haar in de verte ver vagende beeld, klinkt naast hem een venijnige stem op: „Ziezo, die heb je ook iveer naar huis ge bracht!" Waarop hij reageert met: „Nou, als dat zou kunnen!" Wat volgt is een onheilspellend gespannen stilte, die wordt ver broken als zij zonder een woord te zeggen opstaat en naar zee loopt. Wat hier gebeurt, gebeurt waar schijnlijk vele duizenden malen op een mooie stranddag. En als het niet op het strand gebeurt, dan gebeurt het wel op straat, in winkels, in cafés en noem maar op. Een banale scène kortom. Wat niet banaal is, is de vraag hoe het verder gaat als de vrouw uitgezwommen en afgekoeld te rugkeert. Zal de man haar vra gen: 'Leg me nou eens precies uit ivat er in je omging toen ik zo gretig die blondine aan het vol- René Diekstra gen was?' Zal zij haar man vra gen: 'Wat denk je dan als je naar zo'n vrouw zit te kijken? Denk je dan, nou die ziet er wel wat leu ker uit dan de mijne. Had ik die maar?' Zal de vrouw hem antwoorden dat ze zich op zulke momenten ongelukkig voelt omdat ze het gevoel heeft dat hij met zijn ge dachten mijlenver bij haar van daan is? Of dat ze aan zichzel] gaat twijfelen als hij zo uitvoerig en onbeschaamd andere vrou wen opneemt? Of dat ze dan denkt 'anderen die hem zo zien kijken, zullen ook wel denken: die vent heeft zeker aan zijn ei gen vrouw niet genoeg'? Zal hij haar antwoorden dat hij heel vaak aan seks denkt? Zal hij toegeven dat het eerste en voornaamste waar hij bij vrou wen op let, hun lichamelijke aantrekkelijkheid is? Zal hij be kennen dat hij, zoals de meeste mannen in deze cultuur, van jongsaf aan met de angst heeft geivorsteld dat de echt aantrek kelijke vrouwen hem niet zou den zien 'staan'? Dat hij zich in zijn korte fantasie heeft afge vraagd of die fraaie blondine hem, zoals hij eruit ziet, über haupt wel zou moeten? Het antwoord op al deze vragen is wrijivel zeker 'nee'. Man en vrouw zullen in de meeste geval len aan elkaar dit soort innerlij ke ervaringen niet vertellen. Daarmee nemen ze, zonder zich daar vermoedelijk al te beioust van te zijn, het besluit ook in de toekomst op dit ptint, zoals op een heleboel andere intieme punten, betrekkelijke vreemden voor elkaar te blijven. Relatie Er zitten aan de scène nog een paar andere kanten, waarvan man en vrouw zich vermoedelijk niet bexoust zijn. De eerste heeft te maken met het feit dat elke communicatie, of die nou in woord of in daad (zoals xveglo- penis, een inhouds- en een rela tie-aspect heeft. Een mooi voor beeld daarvan is de mop van het dienstmeisje dat bij haar mees ter, een graaf, de salon kon nengestormd en zegt: 'Mij de graaf, ik geloof dat ice krijgen'. Waarop de graaf i op in zijn zetel gaat zitten e\ ijzig tot het dienstmeisje met de woorden: 'Ik krijg schien regen, en jij krijgt schien regen'. Daarmee vX] de voor zijn gevoel onbetai ke intimiteit af die in het «jo, 'wij' opgesloten ligt. Een tyi voorbeeld van een correcti de relatie-definitie, die in i val door het dienstmeisje, moedelijk zonder dat ze da goed in de gaten had, ica maakt. Iets soortgelijks gebeurde et txissen de man en de vrouw het strand. Toen zij zei 'dieh ook weer naar huis gebracht Jinieerde ze daarmee de rel ttissen haar en haar jjian z ze die op dat moment ervoer, melijk 'je bent heel erger ders dan bij mij, er is grolt stand tussen ons'. Hij pikte relatie-definitie helemaal op. In plaats daarvan reaget hij uitsluitend op de inhoud haar opmerking (hij vatte dn als een vraag naar ofhijdeb dine graag naar huis gebrt zou hebben). Door te zeggen dat zou kunnen', bevestigde onbewust de voor zijn vrom, aangename ervaring van I relatie van dat moment, na lijk dat hij emotioneel ven haar weg en dicht bij een an ivilde zijn. Laten ive eens aannemen dal man het relatie-aspect inde: lating van zijn vrouw ivel h opgepikt, hoe zou hij dan ger geerd kunnen hebben? Een i gelijkheid is dat hij zou toege\ dat hij met zijn gedachten byi andere vrouw zat en dat snapte dat zij, zijn vrouw, t niet erg leuk vond. Door i laatste te erkennen vermini hij de emotionele afstand. E andere mogelijke reactie is t hij aangeeft in gedachten iwi waar een vreemde vrouw no huis te hebben gebracht, maai iverkelijkheïd de vrouw naj hem naar huis te willen breng Geen idee Dit zijn beide positieve readii maar de mogelijkheid besla natuurlijk even goed dat den negatief reageert, in de tn van 'Oh, mevrouw hier ki\ weer eens geen aandacht j noeg' of 'Oh, beginnen we uei je bent weer eens bang dat ikt dere vrouwen aantrekkelijk vind'. Beiden zijn uitingen r de meest gemaakte fout inj communicatie tussen menu namelijk de veronderstellingI weet precies wat jij denkt' (oj:\ weet precies waarom jij J zegt'). De ander denkt op sija haar beurt hetzelfde. Als ment) op basis van deze onjuiste au name met elkaar gaan praif dan is dat praten vrijwel aZa een praten tegen en zelden a praten met. De logicus Anatole Rapafi verzon ooit-een creatieve opl sing voor deze communicali val. 'Vraag aan een man', w hij. 'het volgende: stelt u a voor dat uw vrouw hier niet ui dat u mij moet uitleggen hot de situatie ziet. Vraag danc de vrouw goed te luisterenen te gaan hoe goed of slecht k man haar kijk op de dingen u woordt. Draai dan de rolleno Vraag de vrouw om het stm punt van de man te verm den'. Mijn ervaring met dies thode in relatietherapie is sta, weer dat een van beiden opa bepaald ogenblik verbijstd zegt: 'Ik had er geen idee vanó* jij dacht dat ik dat dacht'. Of om met de Weense filoM Ludwig Wittgenstein te spreka 'Op onze betere momenten w den we zover wakker, dat ik sejfen dat we dromen.' PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Hoofdredactie: M P. Dieleman, algemeen hoofdredacteur, C. van der Maas. hoofdredacteur commentaar: A. L. Oosthoek, adjunct-hoofdredacteur. Eindredactie: K. Cijsouw en J. D. van Scheijen Bureauredactie provincie: F. P. J. Doeleman, M. E. Ernens-Abrahamse; B Goudswaard, P. C. de Jonge; M. T. O. van der Vleuten; I. D. A. M. Russel; J. P van de Sande: J. P. Verbeek. Redactie binnen- en buitenland: M. S. van Reems (chef). G. J. Kers: J. P. H. Noot. C. J. Schets, W P Staat. Redactie bijlagen: A. L Kroon (chef); J. van Damme; J. A. M. Tabbers: A Zevenbergen. Sportredactie: J. M. van den Berg (chef): J F D. Bakker; J. M Gommeren, E. L Ramakers; R. Thannhauser; T. J. van den Velde. Vormgeving: A. A. Adnaanse, N. Geelhoed; A F Schreurs; W. M. J. Verstuyf. Nieuwsdienst: A J. Snel (chef) Algemeen verslaggevers (Vlissingen): M. Antonisse (plv chef nieuwsdienst). J. C M Cats; A. M. van der Jagt. B. Jansen; H. O Postma: M J Schrier, M. van Zuilen (Den Haag). Regio Bevelanden/Tholen (Goes): W J van Dam (chef), F. B Balkenende, M, A. de Jongh; M. P. D. M. Mol; M. E. Woudenberg Regio Schouwen-Duiveland (Zierikzee): M van Houten (chef). A. W. C. Mullink, J Versluis. Regio Walcheren (Vlissingen): A. A van der Sluis (chef). Y. Hoekstra: N. J C. Kluijtmans (Ondernemend Zeeland). L J Memardi. C M J. Sondervan. H van der Werf. Regio Zeeuwsch-Vlaanderen (Terneuzen): W A. Bareman (chef); C. A M. van Gremberghe; R. E A. Hoonhorst. M, Modde Correspondenten Gemeenschappelijke Persdienst (GPD): J. A M. de Bruijn (Brussel); P de Vries (Brussel). H. B. Hoogendijk (Berlijn). J. W. M. Gertsen (Parijs): C van Zweeden (Londen) R. Hellinga (Boedapest); A Bloemendaal (Tel Aviv), E J. A. van der Linden (Rome). S van Rijn (Willemstad). J A Geleijnse (Moskou), D. R M. de Wit (Madrid). E Fennema (Tokyo): H M. Dam (Washington), F J M. van der Houdt (Nairobi). P. G. W. van Nuijsenburg (Johannesburg).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1992 | | pagina 4