Het hoogtepunt kan niet kort genoeg zijn
Sport verbroedert
ook in Zuid-Afrika
Zonder
record
geen
goud
Barcelona
Strafcorner
wapen van
Nederlands
hockeyteam
PZC
VRIJDAG 17 JULI 1992
sport
Telkom in Barcelona. De hoofdstad van Catalonie. de
fstad van Pablo Picasso en Salvador Dali, van José
5 en Pablo Casals, van Johan Cruijff en Ronald
nan en bovenal van de Olympische Spelen.
,>Iona is het kloppende hart van een zestien dagen
.jnde sportorgie. De Spelen vormen van 25 juli tot en
19 augustus het hoogtepunt van een lange en hete
ner. De wereld staat even stil bij de 'greatest
r on earth'; het beste en meest universele
Ictakel ter wereld, waarin ruim 10.000 atleten uit
1170 landen hun opwachting zullen maken.
Miljarden mensen zullen aan hun televisie
gekluisterd zitten. In de ban van de vlam en de
ringen. Het publiek zal zich kunnen vergapen aan
de dunks van de basketballers Magie Johnson en
Michael Jordan, de dreunen van volleyballers Joel
Despaigne en Ron Zwerver, het spetterende
gevecht van zwemmer Matt Biondi en het virtuoze
optreden van turnster Boginskaja.
Maar het zal vooral verlangend uitkijken naar het
explosieve en exclusieve hoogtepunt: de 'Big Race',
de 100 meter sprint voor mannen. Spanning, pijn en
emoties. Allemaal verpakt in pakweg tien seconden
De 100 meter wordt ongetwijfeld weer het meest
bekeken en besproken nummer van de Spelen. Kort
en hevig. Spannend en meeslepend. Geen andere
discipline vergt meer inspanning voor succes,
vanwege de ver doorgevoerde evolutie. En nergens
anders is het verschil tussen top of flop zo gering.
Muisstil
Wanneer Ben Johnson, Leroy Burrell en Linford
Christie in de startblokken duiken, wordt het
muisstil in de arena. Dan houdt de wereld zijn adem-
in. Bij het commando 'ready' klimt de polsslag bij
de finalisten naar 220. spannen de spieren, spuit de
adrenaline door de aderen en is het nog slechts
wachten op het moment suprème: het startschot.
De start is te vergelijken met een eruptie van een
vulkaan. Krachtig en explosief. „Het is een
uitbarsting, een ontlading van energie, kracht en
agressie. Je laat alles achter je", vertelt
wereldrecordhouder Carl Lewis (9.86 seconden), de
grote afwezige op de sprint in Barcelona.
„Iedere dag, jarenlang, ben je bezig om het verschil
van honderdsten weg te werken. Tijdens de Spelen
schieten vier jaar van intensieve voorbereiding uit
de startblokken", zegt Leroy Burrell.
Veel sprinters zijn fanatiek religieus en dikwijls
fetisjistisch. Ieder heeft zijn specifieke wijze van
voorbereiding. Zijn eigen rituelen voor de start.
Linford Christie: „Angst is de sleutel voor succes. Ik
ontspan me achter een masker en sta doodsangsten
uit. Je zou versteld staan van jezelf hoe hard je kunt
rennen als je achterna wordt gezeten door de
duivel."
Ontspanning, souplesse en een perfecte acceleratie.
Daar komt het bij de 100 meter op aan. De snelheid
loopt op naar bijna 44 kilometer per uur en de
spieren beginnen te verzuren. ..Het is zaak om
ontspannen en aandachtig te blijven. De laatste
meters zijn altijd de belangrijkste en de pijnlijkste",
benadrukt Burrell.
En dan de finish. De verlossing. Winst en verlies,
vreugde en verdriet liggen soms maar centimeters
uit elkaar. Het is de magie van de 100 meter. De
spanning, de explosie en de bevrijding. Het
olympisch hoogtepunt kan niet kort genoeg duren.
Soms neemt de fantasie wel eens een loopje met de
werkelijkheid. Zoals in Seoel, waar 'Big' Ben
Johnson zich glorieus winnaar waande in een
nieuwe wereldtijd van 9.79 seconden. De eerste zou
uiteindelijk de laatste zijn. Gepakt op doping. Het
drama van de Spelen, de kater van Seoel.
Vier jaar na dato krijgt Johnson echter zijn
olympische revanche. De 'stier' wil laten zien dat hij
zijn leven heeft gebeterd. „Ik heb mijn straf
uitgezeten en wil opnieuw een voorbeeld zijn voor
de jeugd. Woorden zeggen veel. maar met een goede
sprint in Barcelona bereik ik de hele wereld. Ik wil
laten zien datje ook clean kunt presteren. Ik wil die
kater van Seoel voor eeuwig verdrijven door
simpelweg mijn benen te laten spreken." zegt Ben
Johnson op filosofische toon.
De 100 meter heeft door de affaire nauwelijks aan
glans ingeboet. In Barcelona worden ruim
zevenhonderd medailles uitgedeeld. De meest
begeerde blijft die gouden plak van de 100 meter
sprint voor mannen. Wereldrecords worden telkens
weer verbeterd, maar de winnaars van olympisch
sprintgoud. valt eeuwige roem ten deel. Jesse
Owens. Armin Hary. Bob Hayes, Jim Hines en Carl
Lewis. Klinkende namen, met
onsterfelijkheidswaarde.
Frans Dreissen
Hij brak vorig jaar het
legendarische
wereldrecord verspringen van
Bob Beamon, maar bleef in de
Verenigde Staten vrij anoniem.
Een record en een wereldtitel
tellen niet echt in het land van
'Uncle Sam'. Je bent pas een
sportheld als je een Olympische
medaille hebt veroverd.
In Barcelona hoopt de
bescheiden Mike Powell (foto)
eindelijk toe te treden tot de
'eregalerij der groten'. Hij durft
de strijd aan met zijn grootste
rivaal Carl Lewis. „Wie
Olympisch goud wil winnen, zal
het wereldrecord moeten
breken", zegt Powell, die
zichzelf daartoe in staat
acht. foto G PD
zie ook pagina 19
De start van de honderd meter voor heren in Seoel. Jaren van voorbereiding ontladen zich in krap tien
seconden. r foto G PD
Floris-Jan Bovelander (voorgrond) houdt zich bezig met zijn specia
liteit: de strafcorner. foto GPD
Het Nederlandse mannen hockeyteam, rege
rend wereldkampioen, start in Barcelona niet
als de grote favoriet. De nationale selectie heeft
sinds 1990, toen in het Pakistaanse Lahore het
mondiale goud werd veroverd, nauwelijks nog pot
ten kunnen breken. Duitsland. Australië en Pakis
tan zijn de te kloppen teams. Nederland behoort
samen met India en gastheer Spanje tot het selec
te trio outsiders.
Oranje staat de laatste tijd bloot aan veel kritiek.
Het team van bondscoach Hans Jorritsma zou te
afhankelijk zijn van de strafcorner. Een wapen,
dat de mannenploeg - net als de nationale vrou-
wenploeg - in het verleden geen windeieren heeft
gelegd. Toch hoopt Oranje in Barcelona weer te
profiteren van de spelhervatting, die de nodige
treffers zal moeten opleveren.
In Floris-Jan Bovelander heeft Nederland een spe
cialist bij uitstek. Bovelander wordt door de con
currentie gevreesd vanwege zijn snoeiharde pus
hes. die voor een verdediging riskant zijn. Wordt
een speler vol geraakt, dan moet hij in de meeste
gevallen geblesseerd het veld verlaten
„Natuurlijk is zo'n corner niet zonder risico", be
vestigt Bovelander. „Maar bij goed getrainde top-
teams gebeurt er relatief heel weinig. Uiteraard
denk ik er wel eens aan dat ik iemand voor zijn
leven zou kunnen verminken. Gelukkig is dat nog
nooit voorgevallen. Maar als het me ooit'over
komt. denk ik dat ik nooit meer een strafcorner
insla."
zie ook pagina 22
Een week lang leefden de Zuidafrikaanse deelnemers aan de Olympi
sche Spelen tussen hoop en vrees. Na het bloedbad in het zwarte
woonoord Boipatong. waarbij 39 mensen gruwelijk werden afgeslacht,
was de klassieke vraag weer actueel: normale sportbeleving in een abnor
male samenleving, kan dat wel Barcelona en Boipatong gaat dat wel
samen? Voor aartsbisschop Desmond Tutu. die de vraag als eerste op
wierp. en vele anderen, blank en zwart, was het antwoord: nee.
Dat de atleten de tickets voor Barcelona niet hoefden in te leveren, hebben
ze te danken aan het besef, dat sport in Zuid-Afrika inderdaad verbroe
dert. De sport moet juist nii zijn unieke rol in deze verscheurde samenle
ving spelen. Daarom, én om hen niet te straffen voor de misdaden van
anderen, zijn de atleten in Barcelona.
Zuid-Afrika heeft lang op dit ogenblik moeten wachten: 32 jaar geleden
deed een volledig uit blanken bestaande ploeg voor het laatst mee aan de
Spelen. In Rome won Malcolm Spence de voorlopig laatste medaille voor
Zuid-Afrika. brons op de.400 meter. Daarna werd het land wegens de
apartheid uit de 'internationale gemeenschap' en dus uit de 'Olympische
familie' gestoten.
Het wordt tot een van de grootste verdiensten van president F. W. de Klerk
gerekend, dat hij met zijn hervormingen ook de poorten van de internatio
nale stadions heeft weten te ontgrendelen. Mede dankzij deze fanatieke
rugby-fan zal een 'multi-raciaal' team van 97 atleten en 23 officials, die 17
takken van sport vertegenwoordigen, het stadion van Barcelona binnen
marcheren.
Toch. zegt Sam Ramsamy, de voorzitter van het Zuidafrikaanse Olympi
sche Comité (NOCSA). heeft de regering niets nagelaten om obstakels op
de weg naar Barcelona te plaatsen.
Onaanvaardbaar
„Wij wilden niet onder de huidige vlag, met het huidige volkslied en het
huidige embleem - de Springbok - naar Barcelona. Die symbolen worden
door de zwarte meerderheid géassocieerd met de apartheid en waren dus
voor ons onaanvaardbaar. We hebben gekozen voor een vlag en een em
bleem waarin de Olympische ringen centraal staan en in plaats van de
'Stem van Suid-Afrika' zal de Olympische hymne gespeeld worden. Dat
was tegen het zere been van de regering.-Met name de vorige sportminis-
ter, Pienaar. heeft ons erg dwars gezeten. De relatie met zijn opvolger.
Marais, is beter en we hebben ze uiteindelijk van ons standpunt kunnen
overtuigen. Maar van harte ging dat niet."
Selecteren
De ploeg die in Barcelona aantreedt is weliswaar 'multi-raciaal'. maar de
meeste gezichten zijn nog steeds blank. Slechts een paar zwarte atleten
vertegenwoordigen het land waar de meerderheid van de bevolking zwart
is. Dat stelde de sportwereld oorspronkelijk voor de gewetensvraag:
moest er op 'kleur' of prestatie geselecteerd worden. Anders gezegd: moes
ten ze positieve discriminatie toepassen of alleen de besten - dus op een
enkele uitzondering na. blanken - naar Barcelona sturen
Ramsamy „Door de apartheid hebben voornamelijk de blanken gebruik
kunnen maken van goede faciliteiten. De zwarten hebben dus een grote
achterstand opgelopen. Toch hebben we besloten alleen atleten te sturen
die van Olympisch niveau zijn. Hadden we dat niet gedaan, dan zouden we
in conflict zijn geraakt met ons eigen principe, namelijk dat kleur geen
enkele rol meer mag spelen en dat alleen de prestatie telt."
Medaille-kansen
De medaille-kansen van de Zuidafrikaanse deelnemers moeten niet hoog
worden aangeslagen. Zola Pieterse (vroeger Budd), de beroemdste Zuid
afrikaanse sport-ster, is de enige vrouw met Olympische ervaring. Nie
mand gelooft dat de inmiddels 26-jarige atlete op het erepodium zal staan.
Elana Meyer 10.000 meter) en Myrtle Bothma (400 meter horden) worden
getipt als de enige serieuze kandidaten voor eremetaal. Maar het zal nie
mand verbazen als de rentree van Zuid-Afrika op de Olympische Spelen
geen enkele plak zal opleveren.
Peter van Nuijsenburg
