Bliksem geeft warmte aarde aan
Gebruikstuin vergt veel
gieten en mesten in juli
Vlees niet te lang
ongekoeld laten
Veilig op leeftijd
geeft informatie
over ongelukken
6'
Geen hogere kans op borstkanker door siliconen
Omgang met dieren;
vaak tegenstrijdig
varia
Aantal ontladingen zijn aanwijzing broeikaseffect
WOENSDAG 1 JULI 1992
door Ben Apeldoorn
Waaraan kunnen we nu pre
cies zien dat de aarde alar
merend warmer wordt? De zo
mers van de afgelopen jaren
zijn vooral op het Noordelijke
Halfrond gemiddeld genomen
inderdaad warmer dan nor
maal geweest en de maand mei
van dit jaar heeft wat betreft
temperatuur en aantal uren
zonneschijn alle maandreeords
van de laatste 150 jaar gebro
ken. Maar in hoeverre is dat ei
genlijk abnormaal en. dus. ver
ontrustend? Per slot van reke
ning kwam er in de 17-de eeuw
een periode van ongewone koel
te voor met koude, natte zomers
en strenge, langdurige winters
en we zitten nu, in de twintigste
eeuw, toch ook niet midden in
een ijstijd.
Temperatuurfluctuaties zijn er
door de eeuwen heen dus altijd
al geweest. Dit betekent dat we
uit plotseling optredende orka
nen, zoals die van eind januari
1990, die normaliter zijn voorbe
houden aan warmere streken
dan de onze óf uit enkele, achter
eenvolgende warme zomers en/
of zachte winters, niet per se mo
gen afleiden dat het broeikassta
dium zijn intrede heeft gedaan.
Goed. de aarde is gedurende de
afgelopen 50 jaar gemiddeld een
halve graad warmer geworden
en de concentraties broeikas
gassen als kooldioxide, me
thaan. stikstofoxiden en chloor
fluorkoolwaterstoffen zijn on
rustbarend aan het stijgen.
Maai- aan de andere kant zijn er
zoveel onbekende parameters,
zoals de invloed van de wolken
verdeling en de enorme opslag
capaciteit voor warmte van de
oceanen, dat tussen broeikas
gassen en 'die halve graad' nau
welijks verband is te leggen.
Daarin schuilt trouwens het gro
te gevaar van 'het valt wel mee'
en 'we zullen wel zien'; de over
bekende tendens waarvan, zoals
verwacht, ook de onlangs gehou
den milieu'top' in Rio de Janeiro
was doordrenkt.
Nog steeds ontbreekt een duide
lijke. globale thermometer die
ons niet alleen vertelt hoeveel de
aarde warmer wordt maar ook in
welke mate de toename onna
tuurlijk is.
Gevoelig
De Amerikaanse meteoroloog
Earle Williams, verbonden aan
het Massachusetts Institute of
Technology (MIT), heeft licht ge
bracht in de duisternis waarin
dolende onderzoekers al vele ja
ren naar houvast zoeken. Licht
in de vorm van bliksemontladin-
gen. De MIT-onderzoeker heeft
jarenlang gekeken naar aantal
en aard van bliksems en de rela
tie daarvan met de (gemiddelde)
temperatuur.
Dat onderzoek had betrekking
op bliksemmetingen in de tro
pen waar bijna driekwart van al
le ontladingen op aarde plaats
heeft, omdat de warme landmas-
sa's daarvoor als het ware veel
'gevoeliger' zijn. Metingen aan
en tellingen van bliksems in
Noord-Australié toonden aan
dat het aantal bliksemontladin-
gen per maand zeer sterk afhan
kelijk is van de maandelijkse
temperatuurgemiddelden. Het
bleek dat bij 27 graden rond hon
derd maal meer ontladingen
voor plegen te komen dan bij 25
graden.
Williams leidde uit die gevoelig
heidsrelatie af dat het aantal
bliksemontladingen in feite een
uiterst nauwkeurige graadme
ter is voor de gemiddelde tempe
ratuur over een zekere periode.
Met andere woorden; registreer
elke maand de bliksemaantal-
len over de gehele aarde en daar
rolt dan 'vanzelf de gemiddelde
aardtemperatuur uit.
Gemakkelijker gezegd dan ge
daan want daar zou je vele dui
zenden meetstations voor nodig
hebben. Helemaal niet nodig, al
dus Williams. Je kunt de wereld
wijde aantallen bliksemontla
dingen zelfs vanaf één bepaalde
plek registreren. Bij benadering
weliswaar maar dat is voor het
beoogde doel ruim voldoende
Vrijwel al het weer speelt zich af
in de luchtlaag direct boven het
aard- of zeeoppervlak; de tropo
sfeer geheten. Daarboven be
vindt zich de ionosfeer, daaron
der. zoals gezegd het aardopper
vlak.
Williams wijst er op dat iono
sfeer en aardoppervlak zich on
derling gedragen als een reus
achtige. bolvormige condensa
tor met een zekere capaciteit die
'gestuurd' wordt door de door
bliksemontladingen (in de tus
senliggende troposfeer) opge
wekte elektromagnetische gol
ven (EMG'n). De golflengte van
die EMG'n is voldoende groot
om ze, simpel gesteld, gevangen
te houden in de 'condensator'.
Bij elkaar houden ze een (mag
netische) veldsterkte in stand en
die kun je, vanaf welke plek op
aarde dan ook, nauwkeurig me
ten.
Het traject van de relatie is dus:
gemeten veldsterkte - EMG'n -
bliksemontladingen - globale
temperatuur (bij voorbeeld per
maand). Voila: wereldomvatten
de temperatuurgemiddelden
meten langs een omweggetje
maar daarom niet minder nauw
keurig want de gevoeligheid van
de aantallen bliksemontladin
gen voor reeds geringe tempera
tuurverschillen is. zoals we al za
gen. heel groot.
Williams heeft op die manier ver
kregen metingen aan de prak
tijk kunnen toetsen door ge
bruik te maken van meetgege
vens tussen 1969 en 1974 van een
weerstation te Rhode Island.
Het blijkt dat de van de variaties
in het magnetisch veld afgeleide
temperatuurschommelingen
vrijwel exact overeenkomen
met direct verkregen tempera-
tuurmetingen.
Dat is dus allemaal heel bemoe
digend, zij het dat de methode
vooralsnog alleen in de tropen is
toegepast.
door Henk Hellema
Met siliconen gevulde inwendige borstprotheses
geven geen verhoogd risico op borstkanker. Dat
blijkt uit een groot Canadees onderzoek onder meer
dan 11.000 vrouwen bij wie in de jaren 1973-1986 met
siliconen-gel gevulde protheses zijn geïmplanteerd
ter vergroting van hun borsten. De resultaten van de
ze studie staan in het jongste nummer van het New
England Journal of Medicine.
Uit het Canadese onderzoek blijkt dat het aantal ge
vallen van borstkanker bij deze groep vrouwen zelfs
minder is dan op grond van epidemiologische gege
vens bij een zelfde groep vrouwen zonder prothese kon
worden verwacht. Dat geldt ook wanneer alleen de re
sultaten van die vrouwen in het onderzoek werden be
trokken (bijna zevenduizend), bij wie al langer dan
tien jaar geleden een dergelijke prothese was geïm
planteerd. De resultaten bevestigen een al eerder uit
gevoerd Amerikaans onderzoek bij meer dan driedui
zend vrouwen met een inwendige borstprothese.
Deze uitkomsten komen bijna een halfjaar nadat de
Amerikaanse Food and Drugs Administration (FDAi
artsen het advies gaf voorlopig geen siliconen-borst-
protheses meer te implanteren anders dan om medi
sche redenen, zoals na een borstamputatie. Dit on
danks het feit dat dergelijke implantaties om borsten
te vergroten in de Verenigde Staten al bijna 30 jaar en
bij meer dan een miljoen vrouwen zijn uitgevoerd. Vol
gens de FDA is in al die jaren evenwel nog nimmer
aangetoond dat het dragen van dergelijke inwendige
borstprotheses geen enkel risico inhoudt. Een FDA-
regeling uit 1976 schrijft voor, zo verdedigt de FDA
haar oproep, dat medische hulpmiddelen 'veilig en ef
fectief moeten zijn
De oproep van de FDA voor een beperking van het
implanteren van borstprotheses heeft in de Verenigde
Staten voor de nodige beroering gezorgd. Volgens
Amerikaanse artsenorganisaties bestaat er geen en
kele medische grond van dergelijke kosmetische im
plantaties af te zien.
In Nederland, en ook in andere Europese landen, heeft
men in de Amerikaanse oproep vooralsnog geen aan
leiding gezien vrouwen af te raden om met siliconen
gevulde borstprotheses te laten implanteren.
99
door Alexander Haije
Er zijn nog altijd mensen
die vers vlees en vlees
waren mee op reis willen ne
men. Dat is ten stelligste af te
raden. Ook thuis moet men
voorzichtig met vlees en vlees
waren omgaan. Bewaren in de
koelkast of in de diepvries is de
enige juiste methode", aldus
diëtiste Renne Boogerd van het
Voorlichtingsbureau Vlees.
..Natuurlijk moet men het hele
jaar door aandacht besteden
aan het bewaren van vlees en
vleeswaren", merkt Boogerd op.
„Dat zijn produkten die altijd
goed gekoeld moeten worden
bewaard. Toch is het in de zomer
van extra groot belang dat vlees
en vleeswaren niet te lang bui
ten de koelkast liggen. Ons ad
vies is dan ook: koop bij het
boodschappen doen het vlees
het allerlaatst. Want hoe eerder
het in de koelkast ligt hoe be
ter".
Boogerd: ..Is het erg warm. dan
is een koeltas een prima over
bruggingsmiddel van winkel tot
huis. Zeker als de afstand tussen
de slager en koelkast thuis groot
is. komt zo'n tas prima van pas.
Tijdens het vervoer van winkel
naar huis moet men het vlees
met in de zon leggen, zoals op de
achterbank of hoedenplank van
de auto. Dat is af te raden. Leg
het vlees op een zo 'koel' mogelij
ke plek. Daarmee verkleint de
kans op bederf. Eenmaal thuis
gekomen. het vlees en de vlees
waren meteen in de koelkast leg
gen. Of invriezen als men het een
langere periode wil bewaren. Ge
malen produkten als tartaar en
filet americain moeten bij voor
keur dezelfde dag gegeten wor
den. Ze zijn extra kwetsbaar, ze
ker in de zomer".
Thermometer
„Een koelkast die onvoldoende
koelt, kan een risicofactor voor
bederf zijn. Door het veelvuldig
openen en sluiten van de koel
kast gaat de temperatuur om
hoog Dat is met name in de zo
mer het geval. Het is daarom
raadzaam regelmatig de tempe
ratuur in de koelkast te meten.
Bewaart men vlees of vleeswa
ren in de koelkast, dan is de
ideale temperatuur 2 tot 5 gra
den Celsius"
Boogerd: „Het voorkomen van
kruisbesmetting vraagt even
eens aandacht. We spreken van
kruisbesmetting als bij voor
beeld bacteriën van rauw vlees
op bereid vlees terechtkomen.
Het gescheiden houden van
rauw en bereid vlees is dan ook
noodzakelijk. Leg daarom nooit
rauw en bereid vlees op hetzelf
de etensbord en gebruik aparte
vorken en messen.
Vooral bij barbecuen bestaat
het gevaar voor kruisbesmet
ting. Men is vaak te gehaast en
legt een stukje geroosterd vlees
op een bord waar rauw vlees op
heeft gelegen. Daarnaast moet
rauw- varkensvlees gescheiden
worden gehouden van andere
rauwe vleessoorten, want an
ders kan dat ook kruisbesmet
ting veroorzaken. Op rauw var
kensvlees kunnen namelijk ziek
teverwekkende bacteriën voor
komen. In tegenstelling tot an
dere vleessoorten, moet var
kensvlees dan ook altijd gaar
worden gegeten. Bij onvoldoen
de verhitting worden de bacte
riën niet vernietigd. Het gevolg
kan zijn: voedselvergiftiging."
Gesteriliseerd
„Een actueel onderwerp in de zo
mer". zegt dietiste Renee Boog
erd. „Hoeveel mensen zijn er nog
Steeds niet die vers vlees en
vleeswaren mee willen nemen op
vakantie. Zij realiseren zich
meestal niet of onvoldoende hoe
groot het risico is om ziek te wor
den. Daarom kunnen nooit vers
vlees en vleeswaren (ook niet als
ze voorverpakt zijn) én vleespro-
dukten in foliepak. blik of glas
die in de koelvitrine van de win
kel staan, worden meegenomen.
Deze kun je zeer kort buiten de
koelkast bewaren. Vleesproduk-
ten in foliepak, blik of glas die
niet in het koelvak van de winkel
staan, zijn wel goed op reis mee
te nemen. Deze produkten zijn
gesteriliseerd - tot in de kern is
een temperatuur van 100 graden
Celsiur bereikt. Wel moeten deze
produkten op een zo koel moge
lijke plaats worden bewaard
Ten slotte, wil men vers vlees of
vleeswaren kopen, doe dat dan
op de vakantiebestemming zelf.
Daarmee wordt het risico op een
'bedorven' vakantie voorko-
Fruitoogst belooft dit jaar overvloedig te worden
door Frans Wegman
In juli begint het plezierige
werk van het oogsten uit de
groenten- en fruittuin. Als de
grond niet gemulchd is, moet
hij elke week tussen de ge
wassen los gemaakt worden.
Losse grond blijft vochtig en
de meststoffen die door het
gietwater toegediend worden
bereiken via de kortste weg
de wortels van de planten.
Wie in het komende najaar
over organische mest wil be
schikken doet er goed aan nu
al een adresje op te scharrelen
waar een voorraad kan wor
den afgehaald. Op kleigrond
voldoet paardemest het best,
voor zandgrond is koemest be
ter. Andere soorten grond
kunnen met een mengsel van
die twee worden gevoed.
Organische mest brengt niet
alleen voedingsstoffen in de
grond maar verbetert ook de
structuur. Wees echter voor
zichtig met varkens- en kippe-
mest. Eerstgenoemde kan
zware metalen bevatten, de
zogeheten 'guano' kan, als die
onvoldoende verdund is, ver
brandingsverschijnselen ver
oorzaken.
Als u nu al mest opslaat, leg
dan een stuk landbouwplastic
op de plek. met de randen om
hoog gezet. Dan gaat er weinig
verloren gedurende de maan
den dat de mest nog niet wordt
gebruikt. Dek de mesthoop af
met grond of met compost.
Dat moet steeds vochtig blij
ven. Deze maand moet. als dat
nog niet eerder gebeurd is, de
composthoop wel een keertje
worden omgezet.
De aardbeienpluk loopt nu op
zijn eind en ook de kersen zijn
geoogst. De eerste appels, zo
als Yellow Transparant, die
nen zich nu aan. Van de prui
men is Early Laxton er vroeg
bij. Ook de bessen vragen nu
aandacht. Breng netten over
de struiken aan, zodat de vo
gels er niet met de hele oogst
vandoor gaan.
Als juli onvoldoende regenval
oplevert moet er gesproeid en
gemest worden. In deze
maand gaat ook de zomers-
noei van vormboompjes door.
Zoete en zure kersen moeten
direct na de pluk gesnoeid
worden; als je dat later doet
drogen de snijwondjes langza
mer en ze vormen dan toe
gangspoorten voor infecties.
Netten over de bessenstruiken zijn de enige remedie tegen vo
gels, die er anders met de gehele oogst vandoor gaan. foto GPD
Tomaten vragen eveneens
voortdurende aandacht. Elke
week 'dieven' en bemesten.
Ook met meloenen uit eigen
tuin blijf je bezig: water met
mest geven, intoppen en be
stuiven. Leg onder de eerste,
eigrote vruchten een glas
plaatje om het rotten tegen te
gaan.
Wil je dikke stelen aan de zelf
gekweekte bleekselderij heb
ben, strooi dan stikstofrijke
mest zoals kalkammonsalpe-
ter op de grond en beslist niet
op de bladeren, en giet direct
daarna. Doe dat eens per twee
weken. Rabarber krijgt in dit
seizoen de laatste mest.
Spruitkool krijgt nog eens per
week bijvoeding. Uien. suiker-
maïs, witlof en de stokbonen
mogen ook niet overgeslagen
worden.
Vroeg in juli kunnen nog be
paalde rassen stambonen en
stamerwten gelegd worden.
Van de worteltjes komen de
Platronde Parijse Broei en de
Nantes in aanmerking. Krop
sla biedt nu zomerrassen en de
vitaminerijke veldsla kan wor
den gezaaid om in de komende
herfst te oogsten. Spinazie, die
in de herfst kan worden
geoogst, wordt in de tweede
helft van juli gezaaid. Chinese
kool in de eerste helft van juli.
met radijsjes ertussen, die al
snel oogstbaar zijn.
Je kunt nu ook winterandijvie
(afstand 30 x 30 cm en niet te
diep) planten, evenals boeren
kool. rode en witte savoyekool
van de vroege rassen, kool
raap (10 planten op een vier
kante meter) en prei. Dien
daarbij geen verse stalmest
toe. Rode biet van het merk
Kogel, voor half juli geplant,
geeft ook nog goed resultaat,
mits water en mest toegege
ven worden.
Rooi de vroege aardappels
niet te vroeg. Wacht tot het
loof geel geworden is. Juist ge
durende de laatste tien dagen
nemen de knollen in de grond
nog aanzienlijk in omvang, èn
in smaak toe.
Fruitoogst
Dit jaar belooft de fruitoogst
overvloedig te worden. De tak
ken hangen zó vol van appels,
peren, pruimen en perziken
dat ze straks gestut moeten
worden. Neem dus maatrege
len om het afbreken van tak
ken te voorkomen. Als zo iets
gebeurt ontstaat er vaak een
ernstige, vrijwel onherstelbare
verwonding aan de boom, die
tevens het aanzien van de
boomkruin verknoeit.
Het plukken van het fruit
vraagt ook de nodige veilig
heidsvoorzieningen: gebruik
een veilige ladder en stel deze
op de grond 'stavast' op, en
laat hem aan de bovenkant
rusten op de stam of op sterke
takken die onder het gewicht
van persoon en ladder niet
kunnen breken.
Zieke dieren (wrak vee) moet na aanvoer apart blijven, foto Iz. Mi
Klerk f
Onze omgang met dieren is
wat dubieus. Enerzijds
kennen wij knuffeldieren, die
we (te veel) verwennen en an
derzijds zijn er dieren, die we te
vuur en te zwaard willen uit
roeien. Bovendien is ons con
sumptiepatroon door de wel
vaart veranderd. We eten met
zijn allen veel meer vlees dan
vroeger. Om aan die vraag naar
vlees te voldoen zijn uitwassen
ontstaan in onze omgang met
dieren. De intensieve veehoude
rij bij voorbeeld, waarbij het
dier de mogelijkheid wordt ont
nomen zich naar zijn aard en na
tuurlijke behoeften te gedra
gen.
Ook de massale verplaatsingen
van dieren zijn zo'n uitwas en ui
teraard ook de plaatsen, waar de
dieren worden verhandeld, de
veemarkten.
Omdat tijd nu eenmaal geld be
tekent, staan de veetranspor
teurs onder zware druk. Zij moe
ten de dieren zo snel mogelijk in
laden en, onder alle weersom
standigheden, op tijd bij de vee
markt of het slachthuis afleve
ren.
Bij de veemarkt aangekomen
moeten de dieren in de kortst
mogelijke tijd worden uitgela
den om later op de dag opnieuw
te worden ingeladen voor hun
laatste bestemming, meestal
het eindstation. Het verblijf op
de veemarkt is maar van korte
duur, zodat aanvankelijk alleen
aan het welzijn van dieren werd
gedacht, als dit de waarde of de
gezondheid van de mens nadelig
kon beïnvloeden.
Onderzoek
De Landelijke Inspectiedienst
van de Dierenbescherming heeft
de veemarkten nader onder de
loep genomen en er dezer dagen
een lijvig rapport over uitge
bracht. Het probleem is overi
gens niet nieuw. Al jaren geleden
bezocht ik met een ander hoofd-
der enig resultaat. Men vondil
blijkbaar de gewoonste zaak ij
de wereld. De beesten waren is
mers toch voor de slacht.
Op een andere veemarkt i
een chauffeur, die een jongl
collega liet zien hoe gemakkeij,
een koeiestaart te breken v
Hij demonstreerde dat evenj
een aantal dieren. Pogingen ij
hier proces-verbaal van te lail
maken mislukten. Geen vanj
aanwezige politiefunetiona»
sen wilde daar aan meewerk)
en de dienstdoende dierenal
was al weg. Wel lieten een pij
lolbroeken een dolgepeste 1
los in het omheinde deel. waatj
aan het fotograferen was. Ik kj
nog nooit in mijn leven zo s
over een hek geklommen, waj
mee zij hun doel wel bereikt h;
den. Het tekent de situatie.
Rapport
iz. M. de Klerk
bestuurslid en een inspecteur
van de inspectiedienst van de
Dierenbescherming verschillen
de veemarkten en slachthuizen
in ons land. Toen al was de be
handeling van de dieren bene
den elk peil. maar dat werd door
de functionarissen en dieren
artsen blijkbaar niet zo gezien.
Er waren toen ook al structureel
verkeerde zaken. Zo werd op een
bepaalde veemarkt marktgeld
geheven, afhankelijk van de
grootte van de koe. Om de groot
te te bepalen was een metalen
stellage gemaakt, die deed den
ken aan een verkleind doel op
een voetbalveld. De koeien die
er onderdoor konden, vielen on
der het lage tarief, de grotere die
ren moesten via een andere in
gang ernaast naar binnen en
vergden een hoger marktgeld.
Het lijkt eenvoudig, maar om
een paar gulden uit te sparen
werden heel wat grote koeien on
der de metalen dwarsbalk door
gejaagd. Een handelaar kwam
mij op deze vorm van mishande
ling wijzen, met de mededeling,
dat hij daar al zo dikwijls bij het
marktbestuur en de dieren
artsen over geklaagd had, zon-
De Inspectiedienst onderzoo
elf veemarkten. Purmere|
komt uitstekend uit de bus, t
wijl de grote markt in Leiden ij
sombere dieptepunt vertooa
Er komen in het rapport zak
aan de orde, die ieder welda
kend mens logisch voorkorrw
Zo moet de loswal om de dierj
uit de wagens te laten lopen nj
te steil zijn en vooral zo stro
mogelijk. Ook de. tegenwoonj
meestal overdekte, veehal md
een niet gladde bodem hebbe
wat niet zo eenvoudig is doord
de dieren er hun mest en urn
deponeren,.
Op bijna elke veemarkt mo
het veterinair toezicht wordi
uitgebreid om de dierenartsen
de gelegenheid te stellen de d
ren daadwerkelijk te beoordek
op gezondheid. Bovendien a
dit moeten gebeuren door om
hankelijke dierenartsen. Er w
den ook zieke dieren (wrak v
noemt men dat) aangevoerd, c
echter apart moeten blijve
Over het vervoer van deze wn
ke dieren zijn duidelijke richt!
nen in de wetgeving, maar d
verhinderd de meeste toezie!
houders blijkbaar niet om toe
staan, dat deze, vaak in erbi
melijke toestand verkeren
dieren op het buitenterrein
zelfs rechtstreeks vanauit de v
gens worden verkocht.
Natuurlijk kan ook een uiterl
gezond dier door stress van t
vervoer of gewond door uits
kende delen in de wagen of
het veemarktterrein niet m(
in staat blijken op de poten
blijven. Daarvoor is dan mees
wel een heftruck voorhanden
zo'n beest verder te brengen. I
zou dan logisch zijn, dat tenm
ste een laadvloer op de vork ai
wezig is, zodat het zieke of i
wonde dier niet als een voddi
baal over die vork komt te 1
gen.
Zijn dit nog hiaten, die met en
goede wil en techniek te verh
pen zijn, erger is het walgelijk;
drag van transporteurs en v
drijvers. Er wordt geslagen, j
trapt en gestoken, zelfs sa
met messen om de dieren in e
bepaalde richting te dwing
Dat zijn zaken, die op een geh
ander vlak liggen.
Een eigenaar van een ouderw
dierenvervoersbedrijf zei mij
jaren geleden: Vroeger krej
wij boerenzoons op de wag
die van huis uit geleerd hadc
met vee om te gaanAls ik nu
chauffeur wil hebben, moet ik
de deur van de gevangenis wa
ten op een vent. die bereid is
mij te komen werken. En dat 2
natuurlijk niet de besten.
door Jeanette Stuurop
JTTeilig op leeftijd' heet de
V brochure van de Stichting
Consument en Veiligheid. Jaar
lijks raken 20.000 Nederlanders
boven de 65 ernstig gewond,
van wie 1500 voortijdig overlij
den. „Wie ouder wordt moet zijn
gedrag aanpassen", aldus de
brochure.
Het relaas van twee pechvogels.
Een 68-jarige vrouw viel van de
trap. toen ze zich naar beneden
spoedde om de telefoon op te ne
men. Het gevolg: een gebroken
heupkogel. Een man op leeftijd
gleed uit in het bad en brak een
pols op twee plaatsen. Beide on
gelukken liepen goed af, maar
toch.
De vrouw heeft zich voorgeno
men 'niet meer te vliegen voor de
telefoon'.' En ze heeft zich opge
geven voor een telefooncirkel.
De man heeft een handgreep aan
de muur in zijn douche laten be
vestigen.
Ook kan aan de hand van vragen
de veiligheid van het huis wor
den getest. Aan de orde kon
uitglijden en struikelen, van
trap vallen, evenwicht bewa
en vermoeid en duizelig word
een lijstje met alarmnumiT
bij de telefoon, de aansluiting
een telefooncirkel of een alari
ringssysteem en afspraken i
buren of kinderen voor het ge
er iets mis gaat. Er wordt ge
zen op anti-sliptegels voor
badkamer, de goedkopere a
slipstickers op de vloer of in
badkuip en de anti-slipmat
Toilet of bad worden veili
met handgrepen, de trap met
ti-slipstrips en losse vloerklei
met een anti-sliplaag.
De kruisvereniging leent si
nen uit waarmee het bed I
worden verhoogd. Een pis
tussen de keukenkastjes en
aanrecht stelt de bewoner
staat spullen op grijphoogu
zetten. Wie toch moet 'kl
men', kan een minitrapje
steunbeugel aanschaf
Voorts wijst de brochure op
uits'chuifbare ramenlapper
het stoffer en blik met verlen
steel.
De aantallen bliksemontladingen over de gehele aarde vormen een bijzonder goede graadmeter hoe
warm de aarde gedurende die periode is geweest. foto GPD
