EG niet gered met Ierse uitslag Geslaagd, en nu de volgende stap! Kamermeerderheid geeft voordeel van de twijfel aan visserij Verhaal Luns wekt lachlust generaals opinie en achtergrond Zelfverzekerdheid in Brussel is voorlopig verdwenen wmmmÊtmÊÊmm 11 ZATERDAG 20 JUNI 1992 van onze correspondent in Brussel Peter de Vries De golf van opluchting die gisteren door Brussel ging, was bijna tastbaar. Twee we ken nadat de Europese admini stratie volkomen onverwacht op z'n nummer was gezet door de Deense bevolking, hebben de Ieren de EG voor een ergere po litieke crisis behoed door het beroemde Verdrag van Maas tricht goed te keuren. Een enkele Brusselse diplomaat sprak al opgetogen van 'het ein de van een nachtmerrie', maar dat lijkt overdreven. De plannen voor vergaande politieke en eco nomische samenwerking binnen de Europese Gemeenschap zijn nog in leven, en kunnen worden voorgelegd aan de parlementen van de andere landen. Maar de zelfverzekerdheid is weg. Normaal wordt in Brussel aan het wel en wee van de Republiek Ierland, en zeker aan de mening van de Ierse bevolking, net zo veel aandacht besteed als aan de gebeurtenissen in willekeurig welke andere uithoek van de Ge meenschap: weinig. Denemar ken heeft aan die verontachtza- ming van de publieke opinie be gin deze maand hardhandig een einde gemaakt. De Deense bevolking bleek op eens helemaal niet gecharmeerd van de politieke en economische unie die schuil gingen achter ge heimzinnige afkortingen als EMU en EPU. Het had tot gevolg dat ook onder de Ieren, tot een paar weken geleden belijdende én verdienende leden van de Eu ropese familie, de twijfel toe sloeg. Het oorspronkelijke over wicht van de voorstanders (6 op 1) smolt als sneeuw voor de zon. Brussel hield z'n hart vast. Het had al veel kunst- en vlieg werk gekost om te voorkomen dat de Deense afwijzing fataal zou zijn. Een tweede 'nee' op rij tegen 'Maastricht' zou, zo was de gangbare opinie in Brussel, do delijk zijn. Het Verdrag had de prullebak ingekund. De herbe noeming van Jacques Delors, het 'gezicht van Brussel', zou on zeker worden. De toelating van nieuwe EG-leden zou voorjaren vertraagd zijn. Zover is het niet gekomen, maar de politieke cri sis binnen de EG is daarmee niet bezworen. Nu de Ierse horde ge nomen is, wachten immers nog tien andere. Het risico van een volgende struikelpartij is daar bij niet uitgesloten. Verlamming De schok die Denemarken heeft veroorzaakt, werkt op verschil lende manieren door. Achter de schermen heeft het ertoe geleid dat de Europese machinerie vol komen stokt. Diplomaten uit de afzonderlijke landen, lobbyis ten. leden van de Europese Com missie, iedereen is zich in één klap bewust van de onderhuidse scepsis bij de bevolking over de 'bureaucratische superstaat Eu ropa'. Opeens wordt elk woord gewikt en gewogen. „Het is ongelooflijk: voorstellen die een paar maanden geleden nog zonder al te veel discussie op ambtelijk niveau zouden zijn af gewikkeld, worden nu opeens behandeld als politiek uiterst gevoelig", verbaasde eenEG-di- plomaat zich onlangs in kleine kring. En een andere beroepson derhandelaar merkte op: „De twijfel is binnengeslopen. Som migen zeggen: laten we regelen wat we kunnen nu de vaart er nog in zit. Maai' je hoort ook meer en meer: sorry, dit kan ik op dit moment bij mijn regering niet meer verkopen". Ook op een ander front werkt de 'Kater van Kopenhagen' door. Binnenskamers bij de Europese Commissie heerst grote ver deeldheid over de toekomst van de EG, de toelating van nieuwe leden, de manier waarop de De nen tegemoet gekomen kunnen worden, en de vraag of Brussel door moet gaan zich macht toe te eigenen. Naar buiten toe voel de de hele Europese elite van mi nisters, regeringsleiders, en le den van de Europese Commissie zich in eerste instantie echter ge dwongen de rijen te sluiten. Er werd politiek grof geschut in gezet om het Verdrag van Maas tricht te redden. De Denen kre gen te verstaan dat hun afwij zing genegeerd zou worden - on danks de oorspronkelijke af spraak dat het een Verdrag van twaalf zou zijn of niets. Om de Ierse bevolking te wijzen op de lucratieve kanten van het EG- lidmaatschap vorderde de rege ring in Dublin televisiezendtijd - Klip ,3iiS®ssl Ierse boer loopt na het stembureau te hebben bezocht terug naar zijn voertuig. foto Irish Times door Ger Wolters In deze krant staan de laatste tijd weer regelmatig lijsten van geslaagden en een spe ciale felicitatierubriek voor jonge mensen die hun middel bare schoolopleiding met suc ces hebben afgerond. Gefeliciteerd! De toekomst ligt voor je, wat zal die bren gen, wat ga je er van maken? Na jaren blokken is het dan zover: je doet eindexamen. Voor vrijwel iedereen een span nende, soms zenuwslopende tijd. Als je pech hebt moet je ook nog een herexamen doen. omdat je bijvoorbeeld ééntien- de punt tekort komt... Dan baal je dus! Maar als de uitslag bekend is en je bent geslaagd, dan kun je een periode in je le ven afsluiten. Als je gezakt bent ga je tóch lekker feesten, samen met degenen die wel ge- levens beschouwing ll l l l l l l l 11-1-t slaagd zijn. Volgend jaar beter. Sommige jongens moeten dan nog in militaire dienst, want ook al verzekert Boris Jeltsin ons in het Amerikaanse parle ment dat het Westen gerust kan zijn. het leger en de dienst plicht zijn voorlopig nog niet afgeschaft. Jongelui die een vakopleiding hebben gevolgd kunnen on danks de hoge werkeloosheid soms meteen aan het werk. In onze maatschappij bestaat ze ker behoefte aan mensen met een goede vakopleiding. Studeren Duizenden jongens en meisjes in Nederland gaan na het VWO of de HAVO studeren aan een Universiteit of Hogere Be roepsopleiding. Een keuze maken is nog niet zo simpel, want voor verschillen de studierichtingen bestaat een studentenstop en de keus voor bepaalde richtingen ligt weer moeilijk omdat er later misschien geen betaald werk in is te vinden. Het ene jaar lees je bijvoorbeeld dat er een over schot aan leraren ontstaat, waardoor van de weeromstuit veel minder mensen voor een lerarenopleiding zullen kiezen, en het volgende jaar luiden de berichten dat er een tekort dreigt omdat er zo weinig men sen meer kiezen voor een baan in het onderwijs.... De keuze voor bepaalde uni versitaire studierichtingen is een echte loterij, want je moet nog maar afwachten of je wordt ingeloot en of je dus een studie plaats krijgt op die faculteit. Jongens en meisjes uit Zeeland die aan een universiteit willen studeren kunnen dat niet in hun eigen provincie doen. Maar ook voor diverse Hogere Beroepsopleidingen zullen ze alleen buiten de provincie te recht kunnen. De meesten zijn daar overigens best blij mee, want het is een mooie gelegenheid om eens los te komen, los van thuis en weg uit Zeeland. Wat zo aantrekke lijk lijkt, moet door de studen ten natuurlijk nog wel even in de praktijk gebracht worden, en dat is heel veel. Zij zullen zich moeten losmaken van thuis, en tegelijkertijd moeten 'ook de ouders hun kinderen los kunnen laten. Eigen benen Veel studenten zullen zelfstan dig (moeten) gaan wonen, op een kamer bij iemand thuis, met meerdere studenten in één huis of in een studentenflat. Ze zullen voor hun eigen eten moeten zorgen en dan nog liefst heel gezond, want dat ver eist de tijdsgeest. Ze moeten le ren omgaan met een beperkte hoeveelheid geld, sparen van de studiebeurs voor grotere uitgaven zoals bijvoorbeeld het collegegeld. Geen wonder dat veel studenten een baanje nemen. Het aangaan van nieuwe so ciale contacten gaat lang niet iedereen even gemakkelijk af. De relaties van vroeger, vriend schappen, een vaste vriend(in), krijgen vaak - ver van huis - een andere plaats en betekenis. De band met thuis zal anders wor den, langzamerhand maak je je daarvan los(ser) en zul je een plekje vinden in je nieuwe om geving. Dat gaat niet vanzelf. Uitval De uitval in het eerste studie jaar aan universiteiten is enorm. Ongeveer twee-derde van de studenten haalt het eer ste studiejaar niet in één keer. Een gedeelte doet nog een tweede poging, maar een groot deel stopt er maar mee omdat het alles bij elkaar toch te zwaar is. Een jaar geleden kreeg ik een brief van een eerstejaars stu dente. Zij schreef dat ze zich 3 maanden ontzettend rot had gevoeld. 'Een beetje een 'alleen op de wereld' gevoel (het was ook net uit met m'n vriendje en zo), maar ook een ontzettende angst voor de toekomst, heel sterk het idee 'van nu af moetje het zélf allemaal doen, moetje je eigen leven gaan leiden, ben je zelf verantwoordelijk: vre-se -lijk!'. Ze was jaloers op jonge kinde ren, belde steeds huilend naar huis, liep apatisch op de uni versiteit. 'Bijna was ik er mee gestopt ook, ik vond dat niks twee, drie maanden depressief zijn waard was, maar nu gaat het weer stukken beter, gelukkig. Ik ben wel erg van mezelf geschrok ken. Deze gevoelens (en zo sterk!) kwamen zo onverwacht voor me, ik kende mezelf hele maal niet meer terug'. De universiteiten hebben niet alleen een morele zorgplicht, ze hebben er zakelijk gezien be lang bij om hun studenten vast te houden en die grote uitval in het eerste jaar te verminderen. Een hoog percentage uitval is geen reclame en doet de naam van de universiteit geen goed. Bovendien worden de universi teiten niet op basis van de in stroom gefinancierd, maar op basis van de uitstroom. Als ge realiseerd kan worden dat een lager percentage studenten stopt met de studie, wordt het rendement hoger en kan de universiteit economischer werken. In universiteitssteden als Am sterdam, Delft, Eindhoven, Groningen, Maastricht, Wage- ningen en Utrecht zijn naast studentenvoorzieningen zoals studentenkerk en studenten psychologen, humanistische studentenraadsleden werk zaam. Het congres van het Humanis tisch Verbond besloot vorig jaar dat de landelijke coördina tor niet langer door het HV be kostigd zou worden. De meeste studentenraadsle den werken zo'n 8 a 10 uur per week, grotendeels op vrijwil lige basis, niet in loondienst, met niet veel meer dan een ver goeding van de onkosten en ge bruik van faciliteiten.n Stu denten maken gebruik van hun aanbod, lezingencycli, cultu rele activiteiten, buitenactivi teiten 4 en inloopochtenden voor persoonlijke vragen. Deze studentenraadslieden krijgen op zo'n laagdrempelige inloop ochtend te maken met uiteen lopende vragen. Willemien Fraaije, studenten raadsvrouw op de Technische Universiteit van Eindhoven, vertelde mij dat zij nauwelijks te maken krijgt met problemen van levensbeschouwelijke aard of met vragen rond dood of zelfdoding. Zaken waar stu denten met haar over willen praten betreffen vooral huis vesting, studiedruk, relaties en ook de twijfel of de studiekeuze wel goed is geweest. Zij merkt dat studenten door het klimaat en de cultuur op de universiteit verwijderd kunnen raken van hun thuissituatie. Jongens en meisjes die bijvoor beeld een hogere opleiding vol gen dan de ouders hebben ge daan, kunnen vervreemden van hun ouderlijk milieu. Dat is in een ingrijpend proces waarbij het gaat om je wortels, om zingevings- en bestaans- vragen. Studenten kunnen tijdens de studie ook last krijgen van mo rele bedenkingen tegen de stu die of problemen met de maat schappelijke context en het wereldbeeld van waaruit gedo ceerd wordt. Zit de wereld, de mensheid wel te wachten op die steeds maar verder voort- schreidende wetenschap en techniek? De universiteit heeft er alle be lang bij om dergelijke signalen te horen, aandacht voor de tijd geest is belangrijk. Vanuit die optiek heeft het Congres van het Humanistisch Verbond een keuze gemaakt die goed verde digbaar is. Het zakelijke belang van de universiteit is aanzienlijk en in dat kader is ook de zorg voor studenten in de eerste plaats de verantwoordelijkenheid van de universiteit. Studentenraadslieden kunnen vanuit een professionele hou ding en onafhankelijke positie, het individuele belang en de persoonlijke geestelijke verzor ging behartigen. Bovendien kunnen zij door signalering een bijdrage leveren aan de onder wijsinstelling. Zo bezien is het niet meer dan logisch dat het studentenraadswerk door de universiteiten gefinancierd wordt. een ongebruikelijke manoeuvre in vredestijd. Dissonanten binnen het 'Maas trichter Mannenkoor' werden ruw het zwijgen opgelegd, onder andere door de woordvoerder van minister Van den Broek. Die waste de Nederlandse commis saris Andriessen de oren toen de laatste voorzichtig opperde over details van 'Maastricht' op nieuw te praten. Innerlijke twij fel, zo greep de woordvoerder van Van den Broek terug op een sinds de invoering van de parle mentaire democratie enigszins in onbruik geraakt argumenta tie, is een politicus slechts toege staan mits die niet publiekelijk geuit wordt: „Zoiets mag je wel denken, maar niet hardop zeg gen". De bevolking mocht het eens horen. Het in allerijl in elkaar gepleis terde eenheidsfront begint ech ter haarscheurtjes te vertonen. In Brussel is met een schok ge constateerd dat zelfs de EG-ge- trouwe Ieren naarmate de dis cussie over Maastricht vorder de, sceptischer werden. Door verschillende nationale politici is de afgelopen weken dan ook gesuggereerd dat er binnen de EG wellicht een aantal dingen moet veranderen, op straffe van nieuwe opwellingen van pu- blieke^aikeuring. van onze Haagse redactrice Mirjam van Zuilen Drie jaar krijgen ze, de vis sers. Drie jaar om te bewij zen dat het nette jongens zijn, die zich keurig aan de regels kunnen houden. In die periode moeten de vissers in regionale groepen vissen. Binnen die groepen zijn zeedagen en quota te verdelen. De Tweede Kamer zal volgende week woensdag instemmen met deze plannen van minister Buk man (visserij). Een meerderheid van de Tweede Kamer geeft de vissers het voordeel van de twij fel. Want, zo redeneren de ka merleden, het wordt tijd dat er wat gebeurt in de visserijsector. De volksvertegenwoordigers roepen al jaren om krachtdadig beleid. Vanaf 1985 is er nu al sprake van overbevissing, fraude, gesjoemel en meer ellende. Minister (Braks) moest zelfs het veld rui men, omdat hij (liever gezegd zijn ambtenarenkorps) de vis sers niet in de hand kreeg. De Al gemene Inspectie Dienst (AID), hét controle apparaat van de mi nister, bleek ook al gebukt te gaan onder een algehele ma laise. Hoewel de Ierse klip nu gerond is, moet 'Maastricht' er nog tien ongehavend passeren. Die tocht gaat door gevaarlijk gebied: in Engeland loeren conservatieve backbenchers op de mogelijk heid een revolte te starten tegen John Major, in Duitsland grijpt de treurnis over het opgeven van de D-mark om zich heen, Frank- rijks binnenlandse politieke si tuatie is een mijnenveld. En wanneer de tocht zonder verdere kleerscheuren verloopt, moet nog altijd het Deense lek gerepa reerd worden. Zo hebben de Denen en de Ieren dan toch iets ongekends losge maakt. De Europese Gemeen schap was jarenlang 'een zaak van professionals die elkaar op vliegvelden tegenkomen', zoals Thijs Wöltgens deze week zei. Het was een Gemeenschap van 12 stamhoofden, die in eigen ge heimtaal spraken en afspraken uitwisselden. Soms riep iemand hard om 'Democratie', maar daarmee werd zelden een beslis sing door de bevolking bedoeld. Dat tijdperk loopt ten einde. Minister Bukman, die Braks op volgde, was een gewaarschuwd man. Hij stelde direct na zijn aantreden op het departement visserij een aantal commisssies in. De commissie Biesheuvel om te onderzoeken hoe er weer structuur in de vangsten kon worden gebracht en de commis sie Mok om te bekijken hoe de sanering van de veel te grote vloot kon worden aangepakt. Oud CDA-premier Biesheuvel kwam met een typisch CDA- voorstel. Christen-democraten laten zich er graag op voorstaan dat zij verantwoordelijkheid voor elkaar willen nemen. Zie daar de voorstellen tot het vor men van de regionale groepen waarbinnen de vissers verant woordelijk worden voor de uit voering van beleid. Mok kwam met minder inven tieve maar wel harde maatrege len. Hij - en zijn commissieleden - stelden voor de vloot in te dam men door een algemene korting op het motorvermogen in te voe ren. Bukman (CDA) haastte zich om de steeds ongeduldiger worden de Tweede Kamer te rapporte ren dat de adviezen van de com missie Biesheuvel door hem wer den omarmd. 'Mok' houdt hij als een stok achter de deur. Bul man weet donders goed dat visserijwereld gruwt bij de g dachte dat elke boot moet f leveren op het aantal pk's. I brave vissers, die zich keurig as het voorgeschreven aantal pk houden, zouden dan lijden ondi de kwaden die hun motor schri barend hebben opgevoerd. Met ingang van 1993 mogen c vissers dus drie jaar lang gas bewijzen dat ze hun eigen ve antwoordelijkheid kunnen n men. Want daar komen de voo stellen van de minister op net In de regionaal te vormen gro pen moeten ze elkaar control ren. Houdt mijn maat zich w aan het voorgeschreven aant zeedagen? Of blijft hij stiekej toch een dagje langer op zej Andere vissers uit de groep mo ten hem bij het regionale b stuur 'aangeven'. Het bestui beslist dan - op basis van b staande regelgeving - wat voi boete de overtreder ten de valt. De Tweede Kamerleden zien d allemaal wel gebeuren. 'De vi sers moeten wel', zo valt te bi luisteren bij de coalitiepartije CDA en PvdA. Want de Mo! voorstellen (de stok achter c deur van Bukman) zijn niet mi Ook de vertegenwoordigers u de visserijwereld, met woon voerder Langstraat van het Pn duktschap Vis en Visprodukte voorop, roepen om het har et dat de vissers 'klaar zijn' vcx het nieuwe groepsbeleid. De vissers zelf? De grotere joi gens laten hier en daar al doo sijpelen dat ze helemaal niet va plan zijn om mee te gaan doeni zo'n regionale groep. Ze hebbe helemaal geen zin om hun vis I delen met anderen. En de klc nere, die uit nood geboren w mee moéten doen? Zij hebbe helemaal geen trek om 'hu maat aan te geven'. De uitvoerdende ambtenaren c het departement visserij en>c nieuw te vormen besturen zulle een enorme klus moeten klarei wil het hele plan al niet bij voo baat mislukken. Want de CD A-fractie in de Twe de Kamer eist wel van ministi Bukman dat er een heel groi deel van de vissers meedoet. E minister zal dat beamen. Mai hij heeft niet alles in eigen ham Wat gebeurt er bijvoorbeeld a niet voorkomen kan worden di vissers buiten de groep om gas vissen? De PvdA wil zwaardei straffen en controle voor he: Lukt dat de AID? En zullen de vissers die wèl me doen inderdaad, zoals hier e daar al te beluisteren valt, ma saai de ogen sluiten voor c overtreders? De donkere wolke pakken zich nu al samen bove de Noordzee. Als het een beet tegenzit, kan het hele politie! spel over een jaar of wat opnieu beginnen. Ditmaal: In de hoofi rol minister drs. P. Bukman. van onze redacteur Theo Haerkens Ik kan me nog wel voorstel len dat ze Luns' kamer zijn fnnengegaan en hebben ge zegd: 'Zeg Joseph, kun jij er niet voor zorgen dat er geen kabinet -Cals komt?'. Maar echt, ik weet er niets van". De generaal (buiten dienst), die zijn naam niet in de krant wil hebben, spant zich tot het uiter ste in om een aannemelijke ver klaring te vinden voor het ver haal van oud-minister van bui tenlandse zaken Luns, dat drie of vier generaals hem in februari 1965 benaderden omdat ze een staatsgreep wilden plegen. Luns zou die nieuwe regering moeten leiden. In die tijd waren de generaals ge schokt omdat fors was bezui nigd op Defensie. Het dreigend premierschap van Cals, een KVP'er met sympathieën voor de socialisten die nog meer wil den snoeien, zagen zij als een re gelrechte ramp. De omstandig heden in aanmerking genomen, acht de oud-generaal het denk baar dat de legerleiding zich be zorgd heeft uitgelaten tegenover Luns, die bekend stond als een politicus die linkse denkbeelden verafschuwde. Maar al wat het volgens de voor malig minister en secretaris-ge neraal van de Navo mèèr ge weest is dan dat, betwijfelt hij hardgrondig. Luns is ruim tach tig. Een gebrekkig geheugen en zijn verregaande ijdelheid waren mogelijk de aanleiding dat iets dergelijks in zijn verbeelding uitgroeide tot een heuse samen zwering tegen de Staat. Vijfen twintig jaar is tenslotte een lan ge tijd. Alleen al het verzinnen van een mogelijke verklaring voor een couppoging, gaat hem eigenlijk te ver. De democratische gezind heid van een hele generatie ge neraals mag op geen enkele ma nier worden betwijfeld. Volslagen absurd Een rondgang langs de legertop uit die tijd en hun opvolgers be vestigt dat. „Van de top-gene- raals is er niet één van wie ik me kan voorstellen dat hij ook ma; zou denken aan een staatsgreei Volslagen absurd", stelt een ai dere oud-generaal. De gedachl dat ze ook maar één soldaat zoi den mee krijgen om een tank t besturen of een kogel af te schi ten, doet hem hartelijk lachei „Lagere officieren denken i zo'n geval hoogstens: de gen raai moet maar buiten gaan sp len". Eén voor één noemt hij c namen van de kopstukken u die tijd. De hoge officier wee; ze. „Maar nee, die kan er eet niet bij geweest zijn". „Het is interessantdoenerij gi weest van Luns, of misschie heeft hij zelf eens aan zoiets gi dacht". Die gedachte wordt ve sterkt door fouten in de redéni ring. „Generaals plegen gee staatsgreep, dat zijn heren aa het bureau die misschien wel b langrijk zijn en heel deftig, mai ze beschikken niet over eenb den met geweren en tank Coups zijn voorbehouden aa commandanten zoals luitenai -kolonels". Ook mensen die in die tijd ze deel uitmaakten van de defei sietop, verwerpen Luns' ideeë: „Nooit, nooit heb ik er iets va vernomen", zegt voormalig g neraal-majoor E. d'Engelbro: ner. „Toen ik het hoorde, hebi me wel afgevraagd wie daar godsnaam bij geweest kan zijn Commodore D. Berlijn van c luchtmacht verging het al nij anders. En ook voor zijn colleg B. Slager - „Luns is niet gek eni was in de positie om erover teb ren" - was het verhaal volkome nieuw. De conclusie van de 1 gertop wijkt niet noemenswaa dig af van die van de politic Luns is aan het malen geweest Ondanks deze twijfels is de toei malige legertop, zo'n zeventi man verdeeld over landmacli luchtmacht en marine, niet g lukkig met de aantijgingen. werpen toch een smet op de g neraals. Maar echt werk will< ze er niet van maken. De Verer ging van Eervol ontslagen Of eieren van de Nederland Krijgsmacht vindt het teve eer. „De heer Luns is nu op ec leeftijd dat hij het allemaal ni meer zo precies weet".

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1992 | | pagina 4