mm
■Nti
Deense steentjes voor
wereldwijd plezier
Legoland
Hll!i:l|ï!ïji:ji
Costa Rica 'ontdekt'
Balies Schiphol
Muiderslot
Zweedse boer
Attracties in België
Eurofestival Ruurlo
Circus Madurodam
Spaanse autowegen
PZC
ZATERDAG 20 JUNI 1992
vrije tijd
l j
--.i—
Amsterdam in Legoland.
Sommige ideeën zijn
ijzersterk en in staat de
wereld te veroveren. Een
Deense timmermanszoon
lanceerde zo'n 35 jaar geleden
het Legoblokje. Thans is Lego
een wereldomspannende
multinational met meer dan
dertig dochterondernemingen.
Volgend jaar wil ook Legoland
over de grens met zijn
amusementsparkformule. Het
Nederlandse Heerlen wil de
attractie graag binnenhalen.
Nooit is duidelijk geworden
waarom er bij de handvol ver
spreide hoeven van heideboertjes
die er begin deze eeuw stonden,
een stationnetje werd neergezet in
Billund - nóg geen wereldstad - in
het hart van Deens Jutland. Een
halve eeuw later pas kwam er een
beetje vaart in de vlek, ofschoon
ook toen nog niemand besefte
welk een reuze vlucht het jongste
stukje kinderspeelgoed van het
timmermansgeslacht Christian
sen zou nemen. Vandaag de dag
herbergt het plattelandsplaatsje
een internationale luchthaven,
dank zij de aanwezigheid van de
wereldberoemde ministaat Lego
land.
De huidige generatie Christiansen
strooit gaarne met grote getallen,
want de inmiddels over de wereld
verspreide hoeveelheid Legoblok
jes loopt in de miljarden; tussen
200 en 300 miljoen kinderen zou
den er inmiddels mee hebben ge
speeld en de hedendaagse verkoop
verloopt via 60.000 winkels in 110
landen. Het van blokjes (bijna 40
miljoen) opgetrokken amuse
mentspark trekt jaarlijks 1,2 mil
joen bezoekers. De succesvolle ex
ploitanten van deze mix van Ma
durodam en Efteling willen er vol
gend jaar internationaal mee de
boer op. Het Limburgse Heerlen -
een stad, met station en aangeslo
ten op autosnelwegen! - is een van
de tien kandidaat-vestigingsplaat
sen die nog in de race zijn.
Afgetobd
Voordat het blokje doorbrak, is er
overigens heel wat afgetobd in Bil
lund. De grootvader van de heer
sende Legobazen, Ole Kirk Chris
tiansen, die als kind al een verdien
stelijk houtsnijdertje schijnt te
zijn geweest, ploeterde wat af in
zijn timmerbedrijfje, maar tot wel
stand wilde het maar niet komen.
Hans Christian Andersen zou het
niet mooier hebben kunnen verzin
nen: Tijdens het middagdutje van
hun vader speelden de broertjes
Godtfred Kirk en Karl Georg in de
werkplaats. Omdat het koud was,
die zondagmiddag in 1924, stook
ten de jongens de lijmoven op met
wat houtkrullen. Zij werden uit de
vlammen gered, maar het hele be
zit van de familie brandde tot de
grond toe af.
Dat de geschiedenis, veel later,
toch nog naar behoren afliep was
te danken aan de overgeërfde on
dernemingslust van Godfredt, die
in 1932 als twaalfjarige intrad in de
zaak, die inmiddels louter houten
speelgoed vervaardigde. Vader
Ole tooide zijn onaanzienlijke ne-
rinkje niet lang daarna, in 1934,
met de naam Lego, een samenvoe
ging van de Deense woorden leg
godt, wat 'speel goed' betekent en -
Bezoekertjes kunnen dagelijks deelnemen aan een wedstrijd met als beloning een doos legosteentjes voor de drie mooiste bouwsels.
maar dat wist Ole van geen kanten
- toevallig ook nog Latijn is voor
'samenstellen' in de betekenis van
construeren.
Plastic
Na de oorlog - waarin het groeien
de speelgoedfabriekje nog eens af
brandde - begonnen vader en zoon
Christiansen te experimenteren
met plastic. De eerste machine die
dat moderne goedje verwerkte,
kwam in 1947. Het eerste produk-
tje dat enigszins aansloeg was een
speelgoedtractor, in 1949. Inmid
dels draaide de zaak zo goed dat
alle vier zonen er emplooi in von
den. Godtfred Kirk echter ontpop
te zich tot de onbetwiste aanvoer
der. Hij bracht Lego aan het be
roemde blokje.
Ze doen er een beetje geheimzinnig
over bij de huidige multinational
NV InterLego, want ze hebben na
tuurlijk het liefst dat iedereen
denkt dat GKC - de Denen hebben
ook Dallas op hun tv gehad - het
helemaal zelf heeft bedacht. Maar
neen, GKC ontdekte de voorloper
van het Lego-systeem in Enge
land, waar de firma Kiddicraft
voor de nationale speelgoedmarkt
plastic bouwsteentjes vervaardig
de. Een latere ruzie over de rechten
op het idee werd met geld afge
kocht. Het is wel GKC's verdienste
dat hij het eenvoudige steentje
verder ontwikkelde en er de moge
lijkheden van inzag.
Thans brengen de Legofabrieken
329 assortimentsdozen voort, die
in totaal 1518 verschillende ele
menten bevatten. Daarvan be
hoort tweederde tot de oorspron
kelijke soort en de rest tot het in
afmeting acht keer zo grote Duplo
-systeem. Volgens de producent is
de ontwikkeling nog lang niet aan
het einde van de mogelijkheden.
Die zijn, dat laat zich raden, onbe
grensd.
Amusementspark
In 1968 had Lego zich al een zoda
nige populariteit verworven dat de
fabriek kon rekenen op een ge
stage toestroom van schoolklas
sen die wilden zien hoe het favo
riete speelgoed werd gemaakt.
GKC kwam op het idee - eerlijk zelf
verzonnen - om een amusements
park te stichten. Dank zij de visie
van een daartoe ingehuurde mees-
ter-etaleur werd dat van stond af
aan een kassucces. Het werd met
een de op het Kopenhaagse Tivoli
na drukst bezochte attractie van
heel Denemarken. De 625.000 be
zoekers in het eerste seizoen over
troffen de stoutste verwachtingen
zodanig, dat de directie op zonda
gen in het restaurant moest helpen
afwassen.
Bij de opening bestond Legoland
uit Miniland, een uit Legoblokjes
gebouwd Madurodam, een ver-
keerslespark voor kinderen, een
kindertheater en een indianen
dorp. Bovendien was er een speel
plaats waai- bezoekertjes - onge
kende weelde als je thuis een of
twee dozen hebt - met duizenden
blokjes aan de slag konden gaan.
Die basisopzet is tot op de dag van
vandaag gehandhaafd. Flink uit
gebreid is er wel in de loop der ja
ren. Tal van nieuwe attracties zijn
toegevoegd, zoals een expositie
van antieke poppen en een wildwa
terbaan. De Legoblokjesgedachte
is vandaag de dag zo vervolmaakt
dat zelfs de knopen op de jasjes
van de behulpzame gidsen door
deze hoekige voorwerpjes zijn ver
vangen.
Miniland biedt inmiddels voor me
nige buitenlander bekende bouw
werken en stadsgezichten in mi
niatuur. Ook de Amsterdamse
grachten en Hollandse molens ont
breken niet. Tot de jongste aan
winsten van de overige attracties
behoort Piratenland, aardig, maar
het lijkt wel verdacht veel op Dis
neylands beroemde 'Pirates of the
Caribbean', doch is op geen stuk
ken na zo spectaculair.
Het geheim van Legoland is in feite
simpel. Iedereen die ooit met de
simpele blokjes heeft gespeeld,
moet zich vergapen aan de ra-
zendknappe bouwwerken en
sculpturen die ervan zijn opge
trokken. Het idee alleen al om de
sprookjesschrijver H.C. Andersen
meer dan levensgroot en -echt van
blokjes te moeten bouwen. Of om
uit anderhalf miljoen van die din
getjes even de reusachtige, in de
bergen van South Dakota in de
Verenigde Staten uitgehakte tro
nies van vier Amerikaanse staats
lieden na te bootsen.
In Legoland is dat tot stand ge
bracht. Dank zij het onvermoei
bare monnikenwerk van een ge
specialiseerde ideeën-afdeling.
Daar spelen en bouwen volwassen
mensen zonder ophouden met Le
goblokjes. Voortdurend het bewijs
leverend dat GKC een verant
woord en educatief stukje mate
riaal tot ontwikkeling heeft ge
bracht, waar iedereen mee uit de
voeten kan, mits beschikkend over
enige fantasie. De dienstdoende
hoofdontwerper is een voormalige
ober uit het restaurant.
Reinier Hopmans
Naast Zuid-Afrika als nieuwe vakantiebestemming ziet de Neder
landse reisbranche ook mogelijkheden in het Middenamerikaan-
se Costa Rica. Dit land kwam in de winter van '91/'92 plotseling in
de belangstelling van Duitse, Italiaanse en Zwitserse toeristen na
dat het al eerder door de Amerikanen en Canadezen was 'ontdekt'.
Costa Rica, vaak het 'Zwitserland van Amerika' genoemd, staat
vooral hoog op het verlanglijstje van onder meer Holland Interna
tional omdat het niet alleen veel toeristische trekpleisters heeft
(natuur, stranden, cultuur), maar tevens in zowel politiek als eco
nomisch opzicht zeer stabiel is. Ook heeft het land een goede infra
structuur, kent het bijna geen criminaliteit en is de medische zorg
er van uitstekende kwaliteit.
De hoofdstad van Costa Rica, San José wordt reeds twee keer aan
gevlogen door de KLM, maar er bestaan bij Martinair plannen om
- bij voldoende belangstelling van de Nederlandse reisbranche - in
de zomer van 1993 met rechtstreekse chartervluchten te begin
nen.
De luchthaven Schiphol heeft een stuurgroep in het leven geroe
pen die moet onderzoeken op welke wijze vliegtuigpassagiers nog
vóór het jaar 2000 ook op andere plaatsen dan de nationale lucht
haven kunnen inchecken. Dit naar aanleiding van het feit dat de
rijen voor de balies op Schiphol steeds langer worden. Sinds enige
tijd kan er weliswaar al worden ingecheckt op de Centrale Sta
tions Rotterdam en Den Haag (dezer dagen komen daar de KLM-
Vliegwinkels in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Eindhoven en
Maastricht bij), maar het is de bedoeling die service uit te breiden
tot nog meer stations, de grote internationale hotels en de reisbu
reaus. Het grootste probleem lijkt vooralsnog veiligheidscontrole
en bagagevervoer te zijn, maar ook voor het kostenaspect (trans
port van de bagage, extra personeel) moet nog een oplossing wor
den gezocht.
Nu ook op zaterdag open: het Muiderslot. Bezoekers zijn vanaf
13.00 uur welkom; de laatste rondleiding (met als hoogtepunt de
bezichtiging van de huiveringwekkende kerkers) begint om 16.00
uur. Eén uitzondering in deze nieuwe regeling slechts: op 27 juni
blijft de stoere burcht gesloten.
Nederlandse, Oostenrijkse, Duitse en nu ook Zweedse boeren zijn
dol op toeristen. Vooral die in het dunbevolkte Dalsland, befaamd
niet alleen om z'n fraaie natuur, maar meer nog misschien door de
vele meertjes en plassen. Ook vissers mogen er graag toeven. De
VW van Dalsland heeft daarom een speciaal 'vakantie-op-de-
boerderij-arrangement' ontwikkeld voor hengelaars, natuurlief
hebbers en fans van diepe, koele meren. De prijzen (per week) per
persoon liggen tussen de 350 en 800 gulden.
Alsof er al niet belangstelling voldoende voor was, hebben de Bel
gische 'verantwoordelijken' 1992 uitgeroepen tot het jaar van de
'Toeristische Attracties'. En uiteraard werd daaraan de uitgave
van de 'Gids Toeristische Attracties' verbonden. Een dikke pil is
het geworden met daarin een uitgebreide opsomming van niet
minder dan 300 verschillende locaties: van pretpark tot museum
en van natuurreservaat tot kasteeltuin. Onmisbaar, zoals dat
heet, voor de toerist die België bezoekt
Als Nederland ergens sterk in is dan is het wel in folklore. Geen
Oudhollandse gevel of na verloop van tijd verschijnt daar een origi
nele houten lokeendensnijder voor die gedurende een of ander fes
tival demonstraties geeft van zijn helaas al sinds eeuwen niet meer
uitgeoefende beroep. Met klompendansers is het al net zo en na
tuurlijk treden die - onder de naam Achterhookse Folkloredan-
sers - op tijdens het Eurofestival in Ruurlo dat van 1 tot en met 5
juli wordt gehouden. Overigens krijgen ze concurrentie van groe
pen uit het buitenland (er zijn er bij elkaar negen uitgenodigd).
Bezoekers moeten weten dat er ook nog naar hartelust kan wor
den ringgestoken, paalgeklommen en vogelgeschoten. Een slot-
bal ontbreekt evenmin.
Nog te zien tot en met 21 juni: Circus in Madurodam. Een speeltent
(inclusief 480 met de hand gemaakte stoeltjes), 100 woon- en pak-
wagens, kooien voor leeuwen en tijgers, een zadelmakerij, het cir
cuscafé... kortom: niets ontbreekt in dit levenswerk van Leonard
Kuntze uit Haarlem. Rondom het miniatuurcircus is een exposi
tie samengesteld van circusattributen, circusfoto's, bronzen cir
cusfiguren, postzegels en affiches. Madurodam is dagelijks ge
opend van 9.00 tot 22.30 uur.
En de Spanjaarden, zij razen voort. De ene na de andere autoweg
wordt opengesteld. Zo zijn de twee ringwegen die om Barcelona
lopen nu helemaal klaar. Rendement: vijfendertig procent minder
verkeer in de binnenstad en een razendsnelle verbinding tussen
noord (Gerona) en zuid (Tarragona). Net zo belangrijk ongetwij
feld is het gereedkomen van de rondweg om Malaga (vooral voor
toeristen die uit de richting Almeria komen en naar het vliegveld
moeten) en het feit dat de autoweg Malaga - Sevilla werd geopend.
In twee uur van de Costa del Sol naar Andalusiës hoofdstad. Mooi
bericht voor strandtoeristen die de Expo willen bezoeken.
Rob van den Dobbelsteen
Het inchecken op Schiphol.
