Barcelona roept
Sprint in nieuwe wereld
PZC
Harde leerschool
John Vermeule
Recordschema
vrije tijd
41
MARATHON
ROTTERDAM..^
zondag 5 april
12e editie
ZATERDAG 4 APRIL 1992
John Vermeule kwam in 1988 vier seconden tekort op een afstand van
42 kilometer en 195 meter voor uitzending naar de Olympische
Spelen. Marti ten Kate haalde de limiet van 2.12.00, waarmee zijn
verkiezing buiten kijf stond. Vermeule bleef 42 seconden verwijderd
van die limiet (hij liep 2.12.42) maar als hij vier seconden sneller was
geweest, zou hij toch uitgezonden zijn, want Gerard Nijboer miste de
limiet op 38 seconden en mocht wel op het vliegtuig naar Seoul stappen.
De Middelburgse marathonloper werd door het Nederlandse
Olympische Comité op die vier seconden tot thuisblijven veroordeeld.
Een bittere pil voor Vermeule, die eerder berustend dan opstandig het
besluit accepteerde. Hij trainde verder, maar werd achtervolgd door
pech en blessures.
Slinge
nie Smeenge had opnieuw tegen John
Vermeule gezegd dat hij niet klaar was om
een snelle tijd te lopen Toch ging Ver
meule weg op het schema van 2.11.30. de
limiet voor de Olympische Spelen. Hij
moest genoegen nemen met een tijd van
2.16.46. „Atleten hebben altijd de neiging
om te snel weer te willen presteren. Dat is
een probleem voor een trainer, wanneer
die vindt dat zijn of haar atleet meer tijd
nodig heeft om volledig te herstellen, ik
vind dat een volwassen atleet altijd het
laatste woord heeft. Zelfs als ik denk dat
het een slechte keuze is", meent Smeenge.
die tien jaar trainster van Vermeule is ge
weest.
Vanaf dit voorjaar echter lijkt Vermeule
onverzettelijker dan ooit. Zijn wonden
zijn geheeld, het succes op grote wegwed
strijden blijft niet achterwege. „John
loopt weer ouderwets goed", laat Marti
ten Kate zich ontvallen. „Tijdens de 20 ki
lometer van Alphen aan de Rijn (drie we
ken geleden) liep ik net achter de kop
groep. Ik kon daardoor het gevecht voor
me tussen Bert van Vlaanderen. Tonnie
Dirks en John Vermeule goed volgen.
John maakte op mij de fitste indruk. Van
hem gingen de meeste aanvallende impul
sen uit om Nada Saktai (de winnaar) te
achterhalen", zegt Ten Kate die als een
van de ongeveer acht 'hazen' er zondag
voor moet zorgen dat 'John en Bert zich
goed voelen'."
Richttijd
John Vermeule. Tonnie Dirks en Bert van
Vlaanderen jagen op uitzending naar de
Spelen. De scherpe richttijd van 2.11 30.
de eis van het Nederlands Olympisch Co
mité. moet volgens Ten Ka^ onder goede
weersomstandigheden in Rotterdam
haalbaar zijn voor Vermeule en Van
Vlaanderen. Tonnie Dirks start niet in
Rotterdam, hij heeft een week respijt ge
kregen en probeert in Londen olympische
uitzending af te dwingen.
Na ongeveer 30 kilometer zal Marti ten
Kate uit de race stappen. „Als John of
Bert een verfrissing missen, dan zal een
haas er voor zorgen dat ze toch nog een
bekertje drinken krijgen. Een marathon
moet je alleen lopen, maar het geeft je
toch een bepaalde rust als je weet dat er
op het tempo gelet wordt en dat je op
steun kan rekenen als je een kleine inzin
king doormaakt", zegt Ten Kate voor wie
de marathon heeft plaats gemaakt voor
de tien kilometer.
Trainingsstage
Begin dit jaar begon John Vermeule
aan een opmerkelijke come-back. In
Rotterdam onderneemt Vermeule (30)
zondag een laatste poging om zich te kwa
lificeren voor de Olympische Spelen in
Barcelona dit jaar. Hij is in grote vorm,
maar hoe houdt hij zich tijdens de aanslag
op zijn energiebronnen? Aan een voor
spelling kan niemand zich wagen. Ook
vier insiders niet die hem van nabij heb
ben meegemaakt: ex-bondscoach Wim
Verhoorn, die Vermeule nog steeds met
raad en daad bijstaat, zijn vroegere train
ster Trijnie Smeenge, die Vermeule in tien
jaar tijd heeft zien uitgroeien tot een na
tionale topper, atleet Bert van Vlaande
ren, die zondag net als Vermeule aast op
uitzending naar de Spelen en Marti ten
Kate, die zijn zinnen op de 10 kilometer
heeft gezet en in Rotterdam als 'haas' op
treedt voor de lange-afstandsatleten.
„Het moet nu maar eens gebeuren", vindt
Wim Verhoorn. „In Split waar het EK in
1990 werd gehouden, was John in bloed
vorm. Vooraf zaten we met een groep lan
ge-afstandsatleten in een trainingskamp
en ik zag hem met de dag sterker worden.
Door domme pech kwam hij ten val over
een omgevallen tafeltje. Toen was het
over en uit. Met dat soort pech hebben
toppers te maken. Net als met blessures.
Vooral atleten die in vorm zijn raken ge
blesseerd. Die balanceren op de rand van
wat wel en niet kan en vragen het uiterste
van het lichaam. Het is een utopie te den
ken dat een atleet de top kan bereiken
zonder ooit een blessure te krijgen", weet
Verhoorn, die drie jaar geleden door Bob
Boverman werd opgevolgd als bonds
coach, mdar nog steeds advies geeft aan
enkele topatleten.
Verhoorn, woonachtig in Hoek van Hol
land, houdt de ontwikkeling van Ver
meule nauwlettend in de gaten. „John is
van een minzame jongen uitgegroeid tot
een atleet die vaker zijn tanden laat zien.
Dat is nodig in de topsport."
bergen. Hij kon met moeite het teleurstel
lende resultaat verwerken. Tegen beter
weten in èn tegen het advies van zijn toen
malige trainster Trijnie Smeenge in, deed
hij toch mee aan de marathon van Eind
hoven medio oktober. „Warmte is slopend
voor atleten", weet Trijnie Smeenge uit
Grijpskerke, tot eind vorig jaar trainster
van John Vermeule en zes jaar geleden zelf
nog marathonloopster met een persoon
lijk record van 2.47.00. „In Split was het
vreselijk warm. Maar John wilde in Eind
hoven zijn reputatie opvijzelen. Ik gaf
hem het advies om niet mee te doen. Ik
vond het te snel na Split. Wie ben ik om
een sporter de wet voor te schrijven? Ach
teraf zeg ik, ik had meer op mijn strepen
moeten staan. Meer moeten eisen. Want
Eindhoven heeft John geen goed gedaan.
Het was opnieuw warm en John heeft die
twee belastingen zo snel achter elkaar,
mijns inziens, niet goed kunnen verwer
ken."
In Eindhoven soleerde hij naar de over-
Slopend
Vermeule's loopbaan tot op heden ging
niet over rozen. Het begin was veelbelo
vend: de atleet van Dynamo uit Middel
burg debuteerde in 1987 op de marathon
in het Westland met een snelle tijd van
2.17.00. Nadat hij voor de Olympische
Spelen van 1988 was afgewezen, rehabili
teerde hij zich in 1989 met een persoonlijk
record op de Westland marathon (2.12.22),
maar toch stokte zijn internationale door
braak. Aan de jaren '90/'91 zal Vermeule
dan ook met gemengde gevoelens terug
denken. Door een liesblessure stapte hij in
1990 vroegtijdig uit de marathon van Rot
terdam. In augustus van dat jaar duikelde
hij al na 7,5 kilometer over een tafeltje tij
dens het EK in Split. Hij probeerde verder
te gaan, maar zijn pijnlijke knie dwong
hem de strijd te staken.
Direct na Split wilde hij zijn schoenen op-
In 1989 liep John Vermeule, de Mid
delburgse marathonloper, tijdens
de Westland-marathon zijn persoon
lijk record. Bij een temperatuur van
10 graden Celsius en windkracht vier
bereikte hij na 2.12.22 seconden de fi
nish. Hij streefde er naar om een tijd
van 2.11.30 te lopen. Een richttijd die
hij zondag in Rotterdam opnieuw wil
realiseren om te voldoen aan de eis die
het Nederlandse Olympische Comité
heeft gesteld voor uitzending naar de
Spelen in Barcelona.
De doorkomsttijden van John Ver
meule in 1989 met tussen haakjes de
schema-tijd.
5 km 15.33 (15.35)
10 km 31.10 (31.10)
15 km 46.52 (46.45)
20 km 1.02.00(1.02.20)
21.1 km 1.05.35(1.05.45)
25 km 1.17.42(1.17.55)
30 km 1.33.52(1.33.30)
35 km 1.49.26(1.49.05)
40 km 2.05.17(2.04.40)
42.2 km 2.12.22(2.11.30)
winning in 2.15.03. Een inspanning die
weieens de oorzaak geweest kan zijn van
kwetsuren die hem in het najaar en voor
jaar achtervolgden. Door een rugblessure
kon hij niet meedoen aan de marathon
van Rotterdam begin in 1991
Vermeule lijkt lering te hebben getrokken
uit zijn marathon-carrière. „Een mara
thonloper moet zijn lichaam door en door
kennen. Dat heeft tijd nodig. John heeft
een leerproces ondergaan. Dat gaat met
vallen en opstaan. Iedere atleet moet le
ren omgaan met de onherroepelijk wet die
in de marathon telt: op is op. Of je nu Ver
meule of Salazar heet. Met een maximale
snelheid moet de beschikbare energie ge
leidelijk verdeeld worden. Hij zal zondag
zijn eigen wedstrijd moeten lopen en zich
niet laten opjagen door wie dan ook",
meent Verhoorn.
Oude fout
Inderdaad lijkt het erop dat Vermeule
sinds vorig jaar zorgvuldiger dan ooit aan
zijn rentree werkt. Halverwege vorig sei
zoen liet hij zich weer zien in bescheiden
wegwedstrijden. In Wolphaartsdijk zocht
hij de eerste confrontatie met een andere
nationale topper, Bert van Vlaanderen.
Vermeule werd tweede, maar zijn ster
schitterde weer een beetje.
Toch had het er alle schijn van dat hij in de
marathon van Eindhoven in 1991 weer in
zijn oude fout verviel. Zijn trainster Trij-
Van Vlaanderen, die in Tienhoven woont,
was vorig jaar de verrassing van Rotter
dam. Hij startte als haas voor Tonnie
Dirks, maar liep zo soepel dat hij besloot
door te gaan en eiste in een adem het na
tionale kampioenschap op Een prijs die
nu weer te winnen is. Van Vlaanderen is
net terug van een trainingsstage op de Ca-
narische Eilanden waar hij zich voorbe
reidde op de marathon van Rotterdam.
„Net als John heb ik er heel veel voor over
om naai- Barcelona te gaan."
De wegwedstrijden die Van Vlaanderen
de laatste tijd heeft gelopen waren nooit
langer dan 20 kilometer. Een marathon
eist meer van het lichaam, fysiek en men
taal. Bij een training of wedstrijd wordt de
intensiteit benaderd. Niet meer dan dat.
Het lichaam kan de extreme duur-inspan-
ning maar een paar keer per jaar opbren
gen.
Als zondag de hazen halverwege uitstap
pen, begint de echte marathon, weet ook
Van Vlaanderen (27). „Vorig jaar liep ik in
Rotterdam mijn eerste marathon. Een
aardige binnenkomer, maar ik voel me
toch nog een beginneling", zegt Van
Vlaanderen, die met zijn jongste tijden
van 2.12,48 en 2.12.47 wel de beste papie
ren heeft.
Vermeule en Van Vlaanderen zijn niet met
elkaar te vergelijken. Van Vlaanderen
loopt soepel, alsof de kilometers niet aan
hem vreten. Vermeule is veel meer een
werker, die met een eigenaardige tred
voortsnelt. Beide atleten doen in snelheid
weinig voor elkaar onder „Dat ik mooi
loop is leuk meegenomen. Maar ik moet er
net zoveel voor doen als John. We zullen
zondag allebei onze inzinking krijgen en
die moeten verwerken. We starten in elk
geval in dezelfde groep en volgen hetzelf
de schema. Die afspraken zijn al ge
maakt."
Nederland mag drie atleten uitzenden op
de marathon voor de Olympische Spelen
„In Alphen heb ik met John in- en uitgelo
pen. We weten beiden dat het met de vorm
goed zit. Ik vind het een prettige gedachte
dat we hetzelfde doel nastreven. Tijdens
de race zullen we hopelijk heel lang steun
aan elkaar hebben, maar het zal van de
vorm van de dag afhangen wie het verste
komt. Het resultaat op elke marathon
blijft onvoorspelbaar", weet Bert van
Vlaanderen.
Edith Ramakers
Het is stil op de atletiekbaan. De wat
exotisch aandoende tonen uit een kleine
cassetterecorder reiken niet veel verder dan
de omgeving van de finishlijn. Het volume is
voldoende om de enige atlete op de baan te
waarschuwen dat het einde van het rechte
stuk bereikt is en dat de baan zich via een
bocht voortzet. Vóór die bocht breekt de atlete
baar sprint af, want aan het nemen van de
bocht is ze nog niet toe. Zijn Joke van Rijswijk
cnhaar trainingspartner Kelly nog niet toe.
Ze zijn echt onafscheidelijk, de een
kleine vier jaar geleden met topsport
gestopte Arnhemse visueel gehandicapte
Joke van Rijswijk en haar blindengeleide
hond Kelly. Wat beiden op de atletiekpis-
te Valkenhuizen in Arnhem-Noord doen
heeft niets met topsport te maken. Ge
woon lekker met sport bezig zijn. De vrij
heid voelen. Het gevoel snel te gaan dat
Joke van Rijswijk uiteraard uit haar top
sportcarrière kent. Toen altijd in gezel
schap van haar trainer, later echtgenoot
John de Bont.
„Dan stond John achter de finishlijn. Met
een megafoon. Ik liep op geluid. Daarop
oriënteerde ik me om in de goede baan te
blijven. Je moest echt helemaal vertrou
wen op dat geluid. Je helemaal overgeven.
Best angstig, maar dan ga je eraan wen
nen. John kende me door en door. Dat is al
weer heel lang geleden, maar vorig jaar.
toen Kelly bij ons kwam. was dat gevoel er
weer. Geen John meer op de baan. Ten
minste lang niet altijd. John is er ook niet
meer bij op weg naar de atletiekbaan,
want met Kelly kan ik Valkenhuizen pro
bleemloos Vinden. Met Kelly als begelei
der en trainingspartner, als hulp bij trai
ningen. Iets heel anders. Er gaat een
nieuwe wereld voor je open", constateert
Joke van Rijswijk met veel genoegen.
„Oh ja. het is ook wel eens mis gegaan.
Rende Kelly plotsklaps de baan af. De el
lende is dat een atletiekbaan een opstaan
de rand heeft. Link. Maar het liep goed af.
Ook al, omdat ik het voelde aankomen. Ik
heb namelijk via een beugel en een riem
contact met Kelly. Ik voel het meteen,
wanneer zich iets afwijkends voordoet,
Dan kun je snel corrigeren."
Het cassettebandje draait door. Joke van
Rijswijk en Kelly lopen naar de startlijn
voor het maken van een sprintje over 100
meter. Een sprintje. Geen dribbel. Want
het moet snel ogen. Het moet duidelijk
blijken dat het om sport gaat. Sport met
in de baan een twee-eenheid. Joke van
Rijswijk en haar blindengeleidehond Kel
ly. Een in de sportwereld unieke combina
tie.
Gewoontedier
Kelly houdt haar baan. Joke dus ook. Al
leen stopt Kelly een meter of vijftien vóór
de finish. „Dat doet ze altijd. Als ze dicht
in de buurt van de muziek komt. denkt ze
dat ze er al is. Ik denk dat ik in het begin
op dat punt een paar keer gestopt ben.
Een hond is een gewoontedier. Maar daar
aan, aan dat uitlopen tot aan de finish
gaan we ook nog werken. De cassette
recorder vijftien meter verder leggen?
Dan kom je in de bocht terecht. Daar zijn
we nog niet aan toe. Een bocht lopen is
weer heel wat anders dan een rechte baan
aanhouden", weet Joke van Rijswijk uit
haar sportverleden wèl en Kelly nog niet
uit ervaring.
Een blindengeleidehond sprintend op een
atletiekbaan. Als sportgids. Iets wat tot
voor kort geheel nieuw was. Zeker in de
opleiding van blindengeleidehonden, „Op
school wordt een hond in eerste instantie
geleerd het trottoir op te zoeken. Daarom
is het niet zo gek dat Kelly een keer de
baan wilde verlaten. Er ligt daar namelijk
een tegelpad. Een geleidehond leert ook
niet dribbelen of sprinten. Dribbelen is
zoiets als het joggingtempo. Dat gaat nu
al voortreffelijk en het sprinten gaat
steeds beter. Trouwens ook het aanhou
den van de baan
Kelly, in juni drie jaar, doorloopt als het
ware een nieuwe opleiding. Die van de at-
letiekschool waarin ze veel moet leren èn
moet afleren. „Voor ons was het verzoek
van Joke van Rijswijk geheel nieuw. Het
was ons eerste contact met een sport
vrouw. Inmiddels heeft zich bij ons een
man gemeld die graag wil trimmen of jog
gen of hoe je het ook noemt. Niet op de
baan maar gewoon op de weg. We gaan kij
ken of we ook hem kunnen helpen, want
het is toch prachtig dat visueel gehandi
capten zelfstandig kunnen sporten",
vindt Ans L'abée, hoofdinstructrice in
Amstelveen waar het Koninklijk Neder
lands Geleidehonden Fonds met de oplei
dingsschool gevestigd is.
Begeleiding
Joke van Rijswijk „Het grote probleem
van sportbeoefening voor en door blinden
is de begeleiding. Beter gezegd: het vaak
Joke van Rijswijk traint met haar blindengeleidehond Kelly op Joke van Rijswijk met haar echtgenoot John de Bont tijdens de
de atletiekbaan Valkenhuizen in Arnhem. fotoCeesMooij Olympische Spelen van Seoul. foto ANP
ontbreken van begeleiding, want hoe vind
je voldoende mensen die zich daarvoor
willen inzetten? Zelf heb ik altijd het ge
luk gehad met John te kunnen trainen.
Daarom was het mogelijk om in de atle
tiek veel te bereiken. Bij het hoog- en ver
springen en het sprinten", aldus de talloze
internationale, waaronder gouden Olym
pische successen boekende Arnhemse,
Vijfjaar geleden mocht ze uit handen van
Audrey Hepburn een wisseltrofee, ge
noemd naar de in Arnhem geboren film- v
ster, ontvangen.
Voor Ans L'abée was de sportieve training
t iets totaal nieuws. „En daarom een uitda-
ging. Ik vind het ontzettend knap dat vi
sueel gehandicapten met een blindenge
leidehond gaan sporten. Je moet het maar
durven. Je moet er maar het doorzettings
vermogen voor hebben. Je helemaal dur
ven overgeven ook, want het is een heel
nauw sluitend samenspel. Toen Joke met
het verzoek kwam, keek ik wel even op,
maar ik zeg nooit nee zonder iets gepro
beerd te hebben."
Op de baan is inmiddels het cassette
bandje afgelopen Joke van Rijswijk(37)
besluit om ,er mee te stoppen. De tempera
tuur is nu ook niet bepaald ideaal om er
een lange training van te maken. Nog even
uitlopen. Kelly schakelt moeiteloos over
van het sprinten, dat ze die ochtend ge
daan heeft, op het dribbelen. En straks op
weg naar de bus is er het wandeltempo.
Joke van Rijswijk geniet zichtbaar. „Ja,
echt. Ik heb iets terug gekregen waarvan
ik het bestaan haast niet meer kende. Iets
dat ik nooit meer dacht te bereiken. Ge
woon helemaal vrij zijn."
Dick Loman
John Vermeule: op weg naar de Olympische Spelen'
foto Lex de Meester
