Eén Europese munt in 1999
Gorbatsjov roept parlement bijeen
voor beslissing over gemenebest
Akkoord in Maastricht stelt invoering ecu veilig
ederlander
ezant
G naar
ekraïne
Kroaten blokkeren brug Maastricht
Carrington verwacht
vervolg conferentie
over Joegoslavië
Ziekenfondsveriaters
vragen nü dit boekje aan:
01180-12274.
^enfonds
ZilverenKruisVerzekeringen
rij koud
- nnige perioden, af en toe wat bewol-
ng. Matige tot vrij krachtige wind uit
ui tot zuidoost. Middagtemper atuur
\streeks plus 1 graad.
"te jaargang no. 291
sdag 10 december 1991
L_Sikk
[oningm
ffert grif
laar hoofd
oor ecu
fan onze correspondent
eter de Vries
1AASTRICHT - In een
mgebruikelijk ironische
«n politiek getint toe
spraakje heeft koningin
leatrix maandagmid-
|ag het Britse verzet te
ren de Europese een-
eidsmunt op de hak ge-
omen. Tijdens de lunch
ie de koningin aanbood
aan de Franse president
n de elf regeringsleiders
iei ze er 'geen bezwaar'
legen te hebben wanneer
iaar beeltenis niet op de
eu zal prijken.
)e Britten vierden het
ieze week juist als een
overwinning' dat voor Her
Majesty The Queen Eli-
abeth en haar nage
dacht wel een plaatsje in-
jeruimd blijft in het mo-
letaire verkeer. EG-lan-
den mogen overigens zelf
weten wat ze op de ach-
erkant van de munt zet-
Toespraak
In haar korte toespraak
je, dat zoals gebruikelijk
voor de politieke verant
woordelijkheid van pre
mier Lubbers komt, on
derstreepte de koningin
het historisch belang van
fle bijeenkomst van EG-
leiders en de hoogge
spannen verwachtingen.
Ze eindigde met ,,U de
verzekering te geven dat
ik graag persoonlijk wil
bijdragen door geen be
zwaar te maken wanneer
Ik mijn hoofd op onze
munt zal moeten offeren
vooreen ecu".
van onze correspondent
Peter de Vries
MAASTRICHT - Even leek er
ruimte voor euforie, toen de
EG-ministers van financiën
maandagmiddag definitief de
weg vrij maakten voor de in
voering in 1999 van één Europe
se munt. Maar het waren weer
de Britten die de feestelijke
stemming op de Maastrichtse
Eurotop bedorven, door er op te
wijzen dat slechts weinig EG-
landen economisch sterk ge
noeg zullen zijn om de last van
de monetaire unie te kunnen
dragen.
De woordvoerder van de Engel
se delegatie: „Nog even dit.
Slechts drie landen voldoen aan
de eisen om die éne munt in te
kunnen voeren: Frankrijk, Lu
xemburg en Denemarken. Dene
marken wil echter eerst een refe
rendum, en Luxemburg heeft
geen eigen munt. Houden we al
leen Frankrijk over. Eén munt
voor Frankrijk lijkt ons echt een
heel goed idee. Laten we 'm de
frank noemen".
Het was een beetje galgehumor.
Want de politieke onderhande
lingen tussen de ministers van fi
nanciën over de invoering van
de éne Europese munt en de op
richting van één centrale bank
zijn gisteravond afgerond met
een 'virtueel akkoord', dat de
Britten geïsoleerd laat. De in
voering van de munt in een deel
van de EG voor 1999 is absoluut
veiliggesteld. Italië en Frankrijk
hadden sterke druk uitgeoefend
om een definitieve invoeringsda
tum voor de ecu vast te leggen,
om zo te voorkomen dat de mo
netaire unie als puntje bij paal
tje komt vertraging oploopt, of
dat meerdere landen afhaken.
Ingewikkeld
De afgesproken procedure, die
vandaag nog door de regerings
leiders moet worden goedge
keurd, is ingewikkeld. Kern van
het vergelijk is dat wanneer men
het in 1996 niet eens wordt over
invoering in zeven landen, in
1998 een veel simpeler procedu
re wordt gevolgd. Dan zal het er
niet meer toe doen hoeveel rege
ringen de munt invoeren, maar
komt de ecu er gewoon in de lan
den die dat economisch aankun
nen. Op dit moment voldoen in
derdaad slechts drie landen aan
de strenge eisen; zelfs het welva
rende Nederland dreigt buiten
de boot te vallen vanwege de te
hoge overheidsschuld.
Het enig grote politiek probleem
dat nog rest, namelijk de Britse
eis dat vastgelegd moet worden
dat het Lagerhuis te zijner tijd
de invoering van de munt kan te
genhouden, moeten de rege
ringsleiders vandaag oplossen.
De Deense minderheidsregering
wil regelen dat de bevolking zich
eerst in een referendum moet
uitspreken. Op Londen en Ko
penhagen na willen alle EG-re-
geringen dat die uitzonderingen
in een aparte verklaring bij het
verdrag worden vastgelegd.
Maar premier Major vindt dat zo
te duidelijk wordt dat Engeland
geïsoleerd staat, en wil die uit
zonderingsclausule daarom in
het verdrag zelf. Minister van fi
nancien Kok voorspelde maan
dagmiddag al 'dat er geen grote
politieke problemen van komen'
wanneer Londen te elfder ure
onze correspondent
AASTRICHT - De Nederland
diplomaat Chr. Kroner reist
komende dagen naar Kiev
daar met de nieuwe regering
de Oekraïne te praten over
Westerse zorgen over de cri-
in de Sovjetunie. De EG-lei-
rs hebben maandagavond op
top in Maastricht besloten
iNederlandse ambassadeur in
gemene dienst uit te zenden.
Britten hadden eerder op de
al besloten donderdag een
n missie te sturen naar de
Ikraïne, Wit-Rusland en de
«ssische Federatie. De spoed-
issies tekenen de diepe be-
rgdheid in het Westen over
ïtname de kernwapenarsena-
in de drie republieken, die
de oprichting van hun 'ge
enebest van onafhankelijke
aten' de oude USSR de dood-
«k hebben gegeven.
J-vertegenwoordigers voer-
n gisteren in Moskou spoed-
'erleg om veilig te stellen dat
«gezegde noodhulp ter waarde
n3,7 miljard ook werkelijk bij
^Russische bevolking terecht
pit.
N ministers van buitenlandse
pen en de EG-regeringsleiders
praken gisteravond tijdens een
per uitgebreid over de talloze
flco's die opdoemen, nu de
™SR heeft opgehouden te be-
'aan. Het was gisteravond laat
re onzeker of de EG-top met
p aparte verklaring over de
(«stand in het land zou komen,
par aangenomen wordt dat er
P wijziging komt in het vori-
|?week ingenomen EG-stand-
jUnt.
Stimulering
Mogisehe
andbouw
IkN HAAG (ANP) - Landbouw-
Pisler Bukman is bereid een
N van aanpak op te stellen
pde biologische landbouw te
Nuleren. Hij deed die toezeg-
N maandagavond in de ka-
öer. nadat de PvdA hem daar-
Phad gevraagd.
Fman zei te willen proberen
rn dergelijk plan van aanpak
Instellen. Dat zal echter niet
tueen over de biologische land-
'Wgaan, maar ook over ande-
■Jiilieuvriendelijke landbouw
goden, aldus de minister.
gaat om de duurzaamheid
F1 de landbouw, niet om de me-
»°de die gebruikt wordt om de
urzaamheid te realiseren."
MAASTRICHT - Koningin Beatrix poseert met de Europese leiders in Kasteel Neercanne, waar het gezelschap gisteren de maaltijd
gebruikte. Naast de vorstin de Franse president Mitterrand (1) en premier Lubbers en de Britse premier Major (r). Achter de koningin de
Duitse Bondskanselier Kohl (1) in gesprek met Jacques Delors, voorzitter van de Europese Commissie. foto Cor Mulder/ANP
van onze correspondent
MOSKOU - Sovjet-president
Gorbatsjov wenst niet te zwich
ten. Het besluit van drie repu
blieken, Rusland, Oekraïne en
Wit-Ruslarrd, om de Sovjetunie
dood te verklaren en een eigen
gemenebest op te richten, is
maandag heftig door Gorbats
jov bestreden. Hij kondigde aan
dat een spoedzitting van het
Volkscongres, het hoogste wet
gevende orgaan van de Unie,
bijeen moet worden geroepen.
Conservatieve parlementariërs
startten gisteren al een proce
dure om dit zo snel mogelijk te
laten gebeuren.
Volgens Gorbatsjov hadden de
drie republiekspresidenten geen
enkele bevoegdheid om te ver
klaren dat de Sovjetunie niet
langer bestaat. „Republieken
hebben het recht uit de Unie te
treden. Maar drie republiekspre
sidenten kunnen niet het lot van
een multinationale staat bepa
len", aldus een verklaring van
Gorbatsjov die maandagavond
werd voorgelezen in het nationa
le nieuwsprogramma.
Gorbatsjov kondigt ook aan dat
hij desnoods een referendum zal
uitschrijven over het vraagstuk.
„Het opheffen van onze multina
tionale staat kan alleen op de
wijze die de grondwet voor
schrijft. Dus zullen alle betrok
ken soevereine staten hierbij
.moeten worden betrokken. Het
is tegen de wet en zeer gevaarlijk
per verklaring de werking van
unie-wetten en organen op te
heffen. Dit leidt tot anarchie en
chaos", aldus de verklaring.
Gorbatsjov sprak gisteren in het
Kremlin anderhalf uur met Jelt-
sin over het gemenebest-ak
koord dat de Russische presi
dent zondag sloot met de presi
denten van Wit-Rusland en de
Oekraïne. Jeltsin had de bui al
zien hangen, vóór hij het overleg
met Gorbatsjov inging. „Ik was
de afgelopen dagen in een heel
goed humeur. Dat is nu behoor
lijk verslechterd", zei hij tegen
verslaggevers bij de ingang van
het Kremlin.
Naar het zich laat aanzien heeft
Jeltsin voorlopig eieren voor zijn
geld gekozen. Volgens de Ka-
zachstaanse president Nazarba-
jev, die voor een deel bij het ge
sprek aanwezig was, heeft Jelt
sin uiteindelijk gezegd dat de ge
menebest-overeenkomst een 'i-
nitiatief van de drie republieken
was, dat nu voor discussie naai
de overige Sovjet-republieken
wordt gestuurd. Ook in Gorbats-
jovs verklaring heeft het geme
nebest-akkoord de status van te
bediscussiëren voorstel gekre
gen.
Woordvoerders van Gorbatsjov
en Jeltsin spraken elkaar giste
ren duchtig tegen. Maar uit de
feitelijke gang van zaken kan
worden opgemaakt dat Gor
batsjov van plan is het gemene
best-idee tot de laatste snik te
bevechten.
Na het gesprek met Jeltsin, die
als woordvoerder van de drie re
publieken optrad, werd niet de
vastgestelde vergadering van de
Staatsraad, het collectieve co
mité van alle presidenten van de
Unie, belegd. Gorbatsjov sprak
apart met de presidenten van de
Aziatische .republieken. Aange
nomen wordt dat die zich tegen
het Slavische gemenebestplan
zullen uitspreken. Nazarbajev
was er gisteren al negatief over.
„Dit is een soort Panslavische
wedergeboorte. Ik en anderen
zijn daar tegen. Het brengt ons
terug in de Middeleeuwen".
Zowel Nazarbajev als Unie-mi
nister van buitenlandse zaken
Sjevardnadze zeiden dat ze ge
heel buiten de voorbereidingen
voor het akkoord waren gelaten.
Bronnen op het Unie-ministerie
verklaarden dat Sjevardnadze
juridische experts de opdracht
had gegeven uit te zoeken of het
gemenebest-verdrag op enige le
gale basis kan steunen.
Nazarbajev heeft Gorbatsjov.
die volgens een van zijn woord
voerders absoluut niet van plan
is af te treden, voorzichtig steun
gegeven. De Kazachstaanse pre
sident, duidelijk geïrriteerd om
dat zijn drie Slavische collega's
geheel buiten hem om hadden
gehandeld, benadrukte gisteren
dat ook rekening moet worden
gehouden met de kernwapens
die op Kazachstaans grondge
bied zijn opgeslagen.
MAASTRICHT - Politie verwijdert met zach
te drang Kroatische demonstranten van een
brug in Maastricht.
Uit onvrede over een demonstratieverbod in
het centrum hebben naar schatting ruim dui
zend Kroaten maandagmiddag van half vijf tot
zes uur de Noorderbrug bezet. Na overleg met
de organisatoren van de eèrder in het Maas
trichtse stadion De Geusselt gehouden beto
ging vond de politie de Kroaten bereid om de
Noorderbrug weer voor het verkeer vrij te ge
ven. Er kwam wat zachte drang aan te pas om
dat de demonstranten de brug tergend lang
zaam ontruimden", aldus de woordvoerder. De
blokkade had kilometerslange files tot gevolg.
In het stadion betoogden rond zevenduizend
Kroaten uit diverse Europese landen urenlang
voor een vrije en onafhankelijke republiek
Kroatië. foto ANP
bakzeil moet halen, omdat hoe
dan ook haar weigering de munt
in te voeren wordt gehonoreerd.
Het is niet waarschijnlijk dat de
EG-leiders op hun top besluiten
waar de Europese Centrale
Bank, die de munt moet bewa
ken. komt te staan. Amsterdam
en Frankfurt zijn de belangrijk
ste kanshebbers, en premier
Lubbers maakt zich sterk voor
de hoofdstad. De minister-presi
dent ontkende vorige week
krachtig dat hij steun bij de
Fransen probeert te winnen
door tegelijk te regelen dat de
plenaire zittingen van het Euro
pees Parlement voortaan in
Straatsburg plaatsvinden.
De Belgen zijn woedend over dat
plan, dat Lubbers in de Tweede
Kamer als onjuist probeerde af
te doen. Maar de woordvoerder
van bondskanselier Kohl her
haalde gisteren dat 'dit besluit
verknoopt is met alle andere ze
telkwesties, met name de zetel
van het Europees Parlement'.
Zeventien doden
bij oplaaien
geweld Soweto
Van onze correspondent
JOHANNESBURG - Zeker 17
mensen hebben de afgelopen
twee dagen bij gewcldadighe-
den in de zwarte miljoenenstad
Soweto in Zuid-Afrika het le
ven verloren. Negen van hen, al
len leden van één familie, wer
den gruwelijk afgeslacht, toen
het huis waarin zij verbleven
-werd bestormd door onbekende
aanvallers.
De onlusten begonnen zondag
na een bijeenkomst van de Zu-
lu-beweging Inkatha in een sta
dion in Soweto.
Totaalpakket
van Lubbers
in Maastricht
van onze correspondent
Hans de Bruijn
MAASTRICHT - Met zijn voor
stel om de door de Britten geha
te doelstelling van een federaal
Europa uit het nieuwe EG-ver-
drag te schrappen, heeft pre
mier Lubbers maandag op de-
EG-top in Maastricht gepro
beerd het echte onderhandelen
op gang te brengen. Maar of de
ze toegeving aan premier Major
voldoende is om hem op zijn
beurt vandaag tot concessies te
bewegen, is twijfelachtig.
Premier Major verzette zich kei
hard tegen meer bevoegdheden
van de EG op sociaal gebied. Hij
zei dat oplegging van EG-nor-
men op sociaal gebied een on
draaglijke last zal worden voor
de Britse handel en industrie en
de concurrentiepositie van het
Britse bedrijfsleven zal schaden.
Lubbers zal vandaag een totaal
pakket op tafel leggen, waarin
de meest heikele punten met el
kaar zijn verbonden. Wie een
concessie eist op een bepaald
terrein, zal dan moeten toegeven
op andere terreinen om zijn zin
te krijgen.
Liberaal Guy
Verhofstadt
formateur België
BRUSSEL (AFP) - Guv Verhof
stadt van de Vlaamse liberale
partij heeft maandag de op
dracht van koning Boudewijn
aanvaard om een nieuw kabinet
te vormen na de verkiezingen
van vorige maand.
Verhofstadt wordt beschouwd
als een rivaal van de vertrekken
de premier Wilfried Martens van
de Christelijke Volkspartij. De
benoeming volgt op het rapport
van informateur Frans Groot-
jans, de liberale minister van
staat.
Circa 500 Noren
krijgen kanker
door Tsjernobyl
OSLO (DPA) - Het Noorse bu
reau voor stralingsbescher
ming rekent er op dat ongeveer
500 Noren op de lange termijn
kanker krijgen als gevolg van
de kernramp in Tsjernobyl. Zo
als het dagblad „Dagbladet" in
Oslo maandag meldt heeft het
officiële bureau de oorspronke
lijke berekeningen van 1986 bij
moeten stellen. Volgens deze ge
gevens zouden 40 tot 100 Noren
de ziekte krijgen in de komende
vijftig jaar.
Politie
De regeringspartijen CDA en
PvdA icilleii 800 politiemensen
en 500 conducteurs en contro
leurs extra om de strijd tegen de
criminaliteit te verscherpen. Ze
legden gisteren in de Kamer hun
wens voor aan de betrokken mi
nisters tijdens het de
bat over de politiebe- O
groting. O
Oesters
De rijkspolitie te water en
de veldpolitie hebben maan
dagmorgen vroeg bij Bruinisse
een partij van 5000 oesters
onderschept. Het was de buit
van twee stropende broers, die
de schelpdieren waarde 8 mille)
illegaal uit de Greve-
lingen hadden ge- Q
haald. w
Droog
Een groot deel van Walcheren
kwam maandagmorgen, ivas-
dag. een halfuur 'droog' te staan
doordat de pompen van twee
water-opjaagstations als gevolg
van een stroomstoring uitvielen.
Het regende telefoon
tjes bij Delta Nutsbe- 1
drijven.
Schuld
De VC Vlissingen presenteerde
gisteren een plan, waarmee
de afdelings voetbalclub in ze
ven jaar van het grootste ge
deelte van zijn schulden af
moet zijn. Zo krijgt de VC Vlis
singen nog 300.000 gulden ach
terstallig geld van de VCV Zee
land, dat tevens de
jeugdafdeling over- 4 E
neemt. I
DEN HAAG (GPD) - Lord
Carrington, de Britse voor
zitter van de Joegoslavie-
confercntie, verwacht dat
het overleg snel hervat kan
worden.
Hij zei dit maandag na af
loop van een informele bij
eenkomst met de presiden
ten van de zes Joegslavische
republieken in Den Haag.
Carrington schortte een
maand geleden de conferen
tie op. omdat een wapenstil
stand onhaalbaar was,
maar hij toonde zich nu op
timistisch op dat punt.
Verschillen
Tijdens een korte persconfe
rentie bevestigde hij echter
dat er nog steeds grote me
ningsverschillen bestaan
tussen de leiders van de re
publieken. De Servische
president Slobodan Milose
vic verwierp maandag de
conclusies van de arbitrage
commissie dat de republiek
Joegoslavië definitief uiteen
is gevallen. Volgens Milose
vic blijft de staat Joegosla
vië bestaan, ook als enkele
republieken zich afschei
den.
Op zijn persconferentie
complimenteerde de Britse
onderhandelaar VN-afge-
zant Cyrus Vance van de
VS. Deze heeft inmiddels
plannen ontwikkeld voor de
vorming van een VN-vredes-
macht. Maar ook hij wil
eerst een blijvend bestand.
Blokkade
Het Joegoslavische leger
heeft maandag de blokkade
opgeheven van de haven
van Dubrovnik en haar troe
pen teruggetrokken uit Rij-
eka. Split. Sibenik en de
Pleso-kazerne bij Zagreb.
De vijandelijkheden namen
maandag verder af, maar in
de omgeving van Nova Gra-
diska en Daravur, 150 kilo
meter ten oosten van Za
greb werd nog fel gevoch
ten.
Meer dan duizend Servische
reservisten weigerden in de
stad Kraljevo naar het front
te gaan. Ook elders demon
streerden Serviërs die bin
nenkort opgeroepen wor
den. Een woordvoerder van
het leger bevestigde maan
dag dat veel soldaten ge
vlucht zijn.
Advertentie
7' l-'ühet
En c/an?
Als uw salaris dit jaar boven de
f. 54.400,- komt, moet u zich
particulier gaan verzekeren.
Om te zorgen dat u straks goed
I en voordelig verzekerd bent heeft
Zilveren Kruis 'n informatief boekje
geschreven. Bel 01180-12274
en wij sturen het geheel gratis en
vrijblijvend aan u op.
Alleen voorkomen is beter.
■Mm
