enquête
4 1
1 op 4 vrouwen: last met relatie
Anders zijn dan de massa is niet eenvoudig
PZC
'de
STAAT
van het
LAND'
Relatieproblemen
leiden tot verzuim
Babbel- en sekslijn
als hulpverlener
Miljoenenfraude in
Oss met vee en vlees
binnen- en buitenland
lil grote steden de meeste problemen
Britse conservatieven
lijden zware verliezen
bij verkiezingen
Zuid-Afrika krijgt
speciale eenheid
tegen politiek geweld
De verhalen op deze pagina zijn ge
baseerd op de resultaten van de en
quête De Staat van het Land, een
nationaal opinie-onderzoek waar
tienduizenden lezers van de Pro
vinciale Zeeuwse Courant en veer
tien andere regionale dagbladen
aan hebben deelgenomen.
De enquête is opgezet en uitge
voerd door de Gemeenschappelij
ke Pers Dienst (GPD) in Den Haag
in samenwerking met de Rijksuni
versiteit Leiden en de Erasmus
Universiteit in Rotterdam. De re
sultaten zijn venoerkt onder lei
ding van de Leidse psycholoog prof
dr R. Diekstra en de Rotterdamse
econoom prof dr B.M.S. van Praag.
Alle genoemde cijfers en conclusies
komen voort uit antwoorden op
vragen over de periode vóór Pink
steren 1991. Volgens de beide we
tenschappers is er echter geen re
den om aan te nemen dat de resul
taten op dit moment niet meer zou
den gelden. Doordat de gegevens
zijn 'geschoond' en 'gewogen' kun
nen ze in belangrijke mate repre
sentatief worden genoemd voor de
Nederlandse bevolking.
Vandaag is het thema: Relaties.
Eerder kwamenaan bod: WAO,
Gezondheid en Tevredenheid.
EENS OF ONEENS
Ik vind dat een vrouw, als het maar enigszins kan,
kinderen behoort te krijgen.
Naar leeftijd en geslacht
94 92
18-34 jaar
O mannen
Tl vrouwen
in procenten
eens oneens eens oneens eens oneens
)EN HAAG (GPD) - Thuis ook
Hes goed? Doorgaans prima,
ik u. Maar niet bij iedereen,
faar gehokt wordt vallen nu
imaal spaanders. Twee op
tien Nederlanders zegt in
tere mate problemen te heb-
»n in de relatie of met het vin-
tn van een partner. En met
vrijen gaat het zelfs nog
tlsje slechter: drie op de tien
idgenoten meldt problemen
[opdat gebied. Gemiddeld, wel
verstaan. Want er zijn inte-
iante verschillen en ver-
tden te vinden in de resulta-
van de enquête De Staat
het Land.
enquêtevragen waar boven
conclusies op zijn ge-
seerd luidden: 'Hebt U te
genwoordig (de afgelopen drie
taanden) problemen met: UW
1ELATIE/PARTNER (geen/
nigszins/nogal/ernstig)' en
met 'VRIJEN/SEKS',
fólgens professor R. Diekstra,
ycholoog aan de Rijksuni-
ersiteit Leiden en een van de
etenschappelijk begeleiders
an het onderzoek, zijn de ant
ioorden op dit soort vragen in-
lieatief voor een langere perio-
dan de gevraagde drie
laanden.
Een opvallend gegeven dat uit
antwoorden naar voren
omt, is dat vrouwen in het al-
imeen meer ernstige of nogal
mstige relatieproblemen rap-
irteren dan mannen (8 tegen
procent), terwijl dat bij de
toblemen met seks en vrijen
tngekeerd is (9 tegen 10,5 pro-
jan 'M'
óitó Hs de antwoorden op beide
over elkaar worden ge
tto sgd, valt in de eerste plaats op
ge bt er prake is van een grote
terlapping. Dat ligt voor de
to land. Seks is een belangrijk
lemeht in elke (liefdes(relatie,
e® Haar de overlappingen zijn bij
itw rannen anders dan bij vrou-
i. Daaruit valt af te Jeiden,
■ief jldus Diekstra, dat mannen re-
Itieproblemen vaker gelijk
lellen aan seksproblemen. De
Hen san blijkt in een relatie dus
nla ieer op seks gespitst dan de
touw, die bijvoorbeeld meer
larde hecht aan onderlinge
wnmunicatie.
3
ooroordelen
louwen rapporteren zoals ge-
vaker relatieproblemen
mannen. Als de antwoor-
Si 'enigszins', 'nogal' en 'ern-
op een hoop worden ge
il, vindt zelfs 1 op de 4
touwen dat er iets mis is in de
latie. Bij de mannen is dat 1
Me 5.
Oge mensen hebben verre-
tg de meeste relatieproble
men. In de categorie 18 t/m 34
worden maar liefst twee
«ij ter zo veel moeilijkheden ge-
riti told als in de groep van 55 jaar
ouder. Maar dat laat zich
eenvoudig Ver-
Haren, Veel jongeren hebben
Hg' c
de ware Jacob(a) nog niet ge
vonden of hebben hun idealen
nog niet in verhouding ge
bracht met het maximaal haal
bare. Van de ouderen zijn de
mensen met de ernstigste rela
tieproblemen vaak allang ge
scheiden. Bovendien zijn oude
ren doorgaans wat milder in
hun opvattingen, meer gewend
aan de nukken en grillen van
hun partner en hebben ze een
modus vivendi voor hun relatie
gevonden.
Behalve verschillen in leeftijd,
blijken er ook opmerkelijke re
gionale verschillen te bestaan.
In de grote steden worden meer
relatieproblemen gemeld dan
in de landelijke gebieden van
Nederland. „Dat klopt een
beetje met de bestaande voor
oordelen", aldus Diekstra.
Er lijkt geen duidelijk aanwijs
baar verband te bestaan tus
sen relatieproblemen en oplei
ding of beroep. Deze pijn is dus
sociaal gelijk verdeeld. Wel is
er een duidelijke samenhang
met de burgerlijke staat van de
ondervraagden. Zo rapporte
ren gescheiden mensen vaker
dat ze moeite met met hun rela
ties.
Bij de problemen met vrijen en
seks spannen mannen de
kroon. Vooral oudere mannen.
Diekstra: „Er blijkt een directe
samenhang te bestaan met de
leeftijd van de man. Afnemen
de lust, potentie en fysieke mo
gelijkheden vormen voor man
nen kennelijk een groot pro
bleem. Als er bij vrouwen al een
verband met leeftijd bestaat, is
dat omgekeerd. De oudste ca
tegorie vrouwen meldt minder
seksproblemen."
Werkstatus
Nog een typisch mannelijk ver
schijnsel is de samenhang tus
sen werkstatus en bedproble-
men. Hoe meer (bevredigend)
werk, hoe minder moeilijkhe
den met vrijen. Opvallend ge
noeg is dat verband niet waar
neembaar bij de relatieproble
men. Diekstra: „Freud zei het
al: Welke twee dingen zou een
man goed moeten kunnen?
Lieben und arbeiten. Psycholo
gen merken dat wederzijdse
verband ook dagelijks in hun
spreekkamer. Raakt een man
zijn werk kwijt, dan verliest hij
ook een stukje van zijn manne
lijkheid." Bij vrouwen bestaat
dat verband overigens niet.
In tegenstelling tot bij de rela
tieproblemen, bestaat er bij
vrij-problemen wel een zekere
samenhang met het oplei
dingsniveau van de onder
vraagden. Hoe hoger de oplei
ding, hoe minder problemen
met seks. Vooral, opnieuw, bij
mannen.
De regionale verschillen in de
beantwoording van de vragen
over vrijen en seks komen zo'n
beetje overeen met die van de
relatievragen. Ook in bed zijn
de problemen in de steden dus
wat groter.
Alleenwonenden. mannen èn
vrouwen, melden duidelijk va
ker relatieproblemen dan men
sen die met hun partner onder
één dak wonen. Niet minder
dan 15 procent van de zelfstan
digen zegt ernstige problemen
in hun relatie te ondervinden.
Diekstra: „De problemen bij
mensen in die categorie zijn
kennelijk zo groot, dat samen
leven niet meer gaat of nog niet
lukt, terwijl dat voor de mees
ten toch een doel is."
Alleenwonende mannen sco
ren in vergelijking met gehuw-
DE STAAT VAN HET LAND...
HEEFT U PROBLEMEN MET UW RELA TIE PARTNER
Naar leeftijd en geslach!
In procenten 0=mannen 0 vrouwen
leeftijdsgroep 55 jaar
1 18 I'm H jaar I 35 t/m 54 jaar en oud
geen een nogal/
beetje ernstig
geen een nogal/
beetje ernstig
geen een nogal
beetje ernstig
HEEFT U PROBLEMEN MET VRIJENSEKS
Naar leeftijd en geslacht
In procenten (B mannen O vrouwen
geen een nogal/
beetje ernstig
geen een nogal/
beetje ernstig
geen een nogal
beetje ernstig
BENT U HET MET DE VOLGENDE STELLINGEN EENS OF ONEENS
Het huwelijk is een verouderde instelling Ik vind echtscheiding nooit te rechtvaardigen
Naar leeftijd en geslacht
In procenten mannen O vrouwen
eens oneens eens oneens eens oneens
18 t/m 34 Jaar 35 t/m 54 }w 55 Jaar en ouder
Bron: GPD-«nqu9t» 'O* «tut v«n h«t tantf 1981
eens oneens eens oneens eens oneens
18 t/m 34 Jaar 35 t/m 54 Jaar 55 Jaar en ouder
C GPP Infographfca/ltlu«lr»tWrlU)noutl SlttamaTno Gootlw
de mannen hoog op de pro
bleemladder voor seks en vrij
en. Maar bij vrouwen is dat pre
cies omgekeerd. „Een beetje
gechargeerd zou je kunnen zeg
gen: als een vrouw problemen
in bed wil, moet ze vooral gaan
samenwonen", aldus Diekstra.
Als dat samenwonen deson
danks toch uitmondt in het
krijgen van kinderen, blijken
vrouwen nog vaker in proble
men te komen. Gehuwd en on
gehuwd samenwonende vrou
wen met kinderen hebben na
melijk aanzienlijk meer proble
men met hun relatie èn met
vrijen dan hun samenwonende
seksegenoten zonder spruiten.
Bij de mannen maakt dat op
vallend genoeg geen enkel ver
schil. Diekstra: „Het hebben
van kinderen blijkt voor de
vrouw een veel grotere belas
ting dan voor de man. Dat
straalt blijkbaar uit naar haar
partnerrelatie en haar sek
sualiteit."
Al die gesignaleerde proble
men hebben natuurlijk hun ne
gatieve effecten op het welbe
vinden. Mensen die ontevreden
zijn over hun relatie hebben
duidelijk vaker last van sterke
depressieve gevoelens, voelen
zich vaker eenzaam, denken
vaker aan zelfdoding en achten
de kans op een scheiding gro
ter.
Op seksueel gebied zijn die ver
banden wat minder sterk. Men
sen die moeilijkheden hebben
met seks en vrijen zijn wel wat
vaker depressief, maar gevoe
lens van eenzaamheid en ge
dachten aan zelfdoding komen
aanzienlijk minder voor, ter
wijl de scheidingsverwachting
lager ligt dan bij de relatiepro
blemen. Problemen met vrijen
en seks lijken dus wat meer op
zichzelf te staan.
Echtscheiding
Over echtscheiding gesproken:
Bij jonge mannen en vrouwen
(18 tm 34 jaar) is de groep die
twijfelt aan het voortbestaan
van hun relatie ongeveer even
groot (1 op 6 tegen 1 op 5). Met
het klimmen der jaren neemt
het vertrouwen in de duur
zaamheid van de relatie echter
toe, vooral onder mannen. In
de middengroep (35 tm 54 jaar)
antwoordt 12 procent van de
vrouwen en 10 procent van de
mannen 'weet niet' op de vraag
hoe groot de kans op een schei
ding is. Dat ontloopt elkaar
niet veel. Maar het aantal vrou
wen uit die groep dat een schei
ding 'waarschijnlijk' noemt (5
procent) is aanzienlijk groter
dan bij de mannen: 2,5 procent.
Boven de 55 zijn de banden
heel wat sterker. Van de oudere
mannen noemt 95 procent een
scheiding 'onwaarschijnlijk'.
Ook hier zijn de vrouwen iets
pessimistischer, maar een dik
ke 91 procent weet zeker bij
man of vriend te zullen blijven.
;tt |N HAAG (GPD) - Anders
■fiilj" dan de massa is niet een-
«Mig. De strijd tegen meer
«Meden, hun oordelen en
'ooroordelen is per definitie
een ongelijke. Dat brengt
spanningen en problemen met
zich mee, zeker als dat anders
zijn betrekking heeft op de
seksuele geaardheid.
®NHAAG (GPD) - Ziektever-
«"i is een heet hangijzer. Po-
"M, vakbeweging en werk
os lanceren plan op plan
Het ziekteverzuim in Né-
Wand terug te dringen. Eén
Waak van het ziektever-
a"n zal echter door geen en-
Plan weggenomen kunnen
orden: relatieproblemen.
alle ondervraagden die
de afgelopen drie maan
den keer hebben ziek ge-
blijkt 9 procent dat te
jfoben gedaan zonder daad-
'telijk ziek te zijn geweest.
Bij de mensen met relatiepro
blemen was dat percentage
echter een stuk hoger: 16 pro
cent. Zij gaan kennelijk zo on
der de relatieproblemen ge
bukt, dat hen de lust of energie
tot arbeid ontbreekt. Diekstra:
„Positief gezegd: gesteld voor
de keuze 'werken aan werk' of
'werken aan relatie' kiest een
aanzienlijk aantal mensen ken
nelijk voor het laatste."
Overigens blijkt dat mensen
die alleen moeilijkheden heb
ben met vrijen en seks zich niet
vaker onnodig ziek melden dan
anderen.
Het zal niemand verbazen dat
een overweldigende meerder
heid in Nederland zich hetero
seksueel noemt: 92,8 procent
van de mannen en 92,5 procent
van de vrouwen.
Van de mannen noemt 3,1 pro
cent zich homoseksueel, bedui
dend meer dan bij de vrouwen:
2,1 procent. Een minder beken
de groep is die van de bi-sek-
suelen; mannen en vrouwen
die van mannen èn vrouwen
houden. Bij de mannen blijkt
2,6 procent 'bi' te zijn, bij de
vrouwen 2,7 procent.
Een tot dusverre qua omvang
nog onbekende groep was die
van de a-seksuelen; mensen die
zeggen geen enkele belangstel
ling te hebben voor seks. Uit de
enquête blijkt dat 1,5 procent
van de mannen en bijna twee
keer zo veel vrouwen (2,7 pro
cent) zichzelf a-seksueel noe
men.
Zowel met relaties als met vrij
en hebben seksueel anders ge-
aarden het een stuk moeilijker
dan hetero's. Er zijn twee uit
zonderingen: Homoseksuele
mannen hebben op seksgebied
niet meer problemen dan hete
roseksuele mannen, al is dat op
het terrein van de relaties weer
wel het geval. A-seksuele man
nen ondervinden in hun rela
ties evenveel problemen als
mannelijke hetero's, maar heb
ben. niet verwonderlijk, weer
wat meer problemen in bed.
Vrouwelijke anders geaarden
komen er in deze vergelijking
het ongunstigst vanaf. Zowel
homoseksuele als bi- en a-sek
suele vrouwen hebben aanzien
lijk meer moeilijkheden met re
laties en met het vrijen dan he
teroseksuele vrouwen. De
grootste problemen doen zich
voor bij de homoseksuele vrou
wen: 21 procent heeft proble
men met de relatie, 17 procent
met vrijen.
„Het blijkt, om het zo maar
eens te zeggen, niet handig om
anders geaard te zijn", aldus
professor Diekstra. „Toch zijn
de problemen goed verklaar
baar. Hoe meer je afwijkt van
het gangbare, hoe kleiner de
groep van gelijk geaarden is.
Daardoor is het veel moeilijker
een geschikte partner te vin
den.. Dat is een eenvoudig se
lectie-gegeven".
Om dit stukje niet als te som
ber af te sluiten: ook voor an
ders geaarde mannen en vrou
wen geldt dat slechts een min
derheid moeilijkheden onder
vindt met partner of met vrijen.
DEN HAAG (GPD) - Mensen
met relatieproblemen of moei
lijkheden met vrijen zoeken,
behalve bij huisarts en andere
gevestigde hulpverleners als
RIAGG en psycholoog, soms
steun bij een telefonische
hulpdienst. Ze doen dat vaker
dan mensen zonder die proble
men, maar niet veel vaker.
Opmerkelijk wordt het ver
schil pas bij het bellen van bab
bel- of sekslijnen. Van de men
sen met min of meer ernstige
relatie- of bedproblemen belde
13 procent de laatste drie
maanden een of meerdere ke
ren met zo'n commercieel 06-
nummer. Dat is twee keer zo
veel als mensen zonder relatie
problemen, Onder de groep die
drie keer of vaker met een bab
bel- of sekslijn belde zaten ver
houdingsgewijs veel mensen
met seksproblemen. „Voor die
mensen fungeert de babbel- of
sekslijn kennelijk als een alter
natieve bevrediger", aldus pro
fessor Diekstra.
ZATERDAG 9 NOVEMBER 1991
van onze correspondent
Cees van Zweeden
LONDEN - De Britse Conserva
tieve Partij moest in de nacht
van donderdag op vrijdag de
zwaarste verkiezingsnederlaag
slikken sinds zij ruim tien jaar
geleden aan de macht kwam. De
Tories zijn weggevaagd bij tus
sentijdse verkiezingen in drie
kiesdistricten.
In twee van de drie districten
hadden de conservatieven bij de
vorige verkiezingen nog een
meerderheid. In het Schotse
Kincardine en Deeside verloren
zij die aan de Liberaal-Democra
ten en in het Engelse Lang-
baurgh aan Labour.
Het derde kiesdistrict, Hems-
worth in Engeland, is en bleef
een Labour-bolwerk. Labour
won maar zag haar meerderheid
gehalveerd. De sociaal-demo
craten verloren echter niet aan
de Conservatieven maar aan de
Liberaal-Democraten. De Con
servatieven eindigden er op de
derde plaats.
De nederlaag in Schotland was
de zwaarste klap voor de rege
ringspartij. De Conservatieven
hadden Kincardine en Deeside
in 1987 gewonnen met een kleine
meerderheid van 2000 stemmen.
Hun verlies kwam niet als een
verassing, maar wel de omvang
ervan. De Liberaal-Democraten
wisten de achterstand van 2000
stemmen in een voorsprong van
7824 om te zetten.
Door het verlies van Kincardine
en Deeside zijn de Conservatie
ven nu de kleinste partij gewor
den in Schotland. Nooit eerder
in de parlementaire geschiede
nis van het Verenigd Koninkrijk
heeft de Conservatieve Partij zo
weinig zetels gehad buiten En
geland.
„De Conservatieven hebben de
morele autoriteit om Schotland
vanuit Londen te regeren ver
speeld". verklaarde Paddy Ash-
down wiens Liberaal-Democra-
tisphe Partij nu de grootste is in
het noorden.
De overwinning van Labour in
Langbaurgh brenkt Dr Ashock
Kumar in het Lagerhuis. Voor de
eerste keer heeft een vrijwel ge
heel 'blank' kiesdistrict daar
mee een 'Aziaat' gekozen.
Blijkens een opiniepeiling in de
Daily Telegraph kunnen de Con
servatieve verkiezingsnederla
gen niet aan plaatselijke facto
ren worden toegeschreven. Voor
het eerst sinds de val van That
cher vorig jaar is de steun voor
de Conservatieven weer tot 36
procent gedaald, terwijl Labour
44 procent van de stemmen zou
krijgen
NS bindt strijd
aan met tocht
op de perrons
UTRECHT (ANP) - De Neder
landse Spoorwegen investeren
de komende vijf jaar 100 mil
joen gulden om 330 van de 360
NS-stations van een nieuwe uit
rusting te voorzien: abri's,
wachtruimten, windschermen,
luifels en zitgelegenheid.
Aanvankelijk zou het project
tien jaar vergen, maar door de
snel toenemende vraag naar re
clameborden is die termijn ge
halveerd. aldus NS vrijdag.
De investering kan bij voldoen
de reclame-opdrachten in tien
jaar zijn terugverdiend.
(Advertentie)
IK GA NAAR HET OPEN HUIS VAN DE BDI AAN
DE HAAGSE HOGESCHOOL OMDAT IK KIES VOOR DE DYNAMIEK
VAN INFORMATIEVERSTREKKING.
De sector Economie Management van de Haagse
Hogeschool houdt open huis, voor Bibliotheek
management. Documentaire Informatiekunde
Informatiebemiddeling (BDI). Woensdag 20 november,
aanvang 13.30 uur Paramaribostraat 21. Den Haag. Wie
serieus is over rijn of haar toekomst, komt 1 Omdat een
8DI-opleiding van de Haagse Hogeschool door werk
gevers in de documentatie en informatie veel gevraagd
is. Dus als je over vier jaar goed voorbereid de maat
schappij in wilt, begin dan op de 20e november. Want
de Haagse Hogeschool biedt uitstekende t
opleidingen (ook 's avonds). Intensieve H4"»'6 Vf
studiebegeleiding. Voel toekomstperspectief
En een gezellig studentenleven.
HOGE KWALITEIT IN HBO !22L
mm
van onze correspondent
Peter van Nuijsenburg
JOHANNESBURG - De Zuid-
afrikaanse regering zal een spe
ciale eenheid oprichten om het
politieke geweld te bestrijden.
Minister van politiezaken Kriel
vertelde het congres van de re
gerende Nationale Partij (NP)
vrijdag in Pretoria, dat de een
heid uit 17.500 man zal bestaan.
Zij zullen een speciale oplei
ding krijgen, zeer mobiel zijn,
en een eigen, van dat van politie
en leger afwijkend uniform
krijgen.
Kriel zei dat de vorming van de
eenheid de politie weer in staat
zal stellen zich te wijden aan de
misdaadbestrijding. Behalve
door politiek geweld wordt
Zuid-Afrika ook geteisterd door
een golf van criminaliteit: zo
worden momenteel 40 moorden
per dag gepleegd. Op de vor
ming van de speciale eenheid is
al lang aangedrongen. De politie
is niet opgeleid voor de bestrij
ding van politiek geweld en
wordt in de zwarte woonoorden
gewantrouwd als de sterke arm
van de apartheid.
Het politieke geweld, voorname
lijk gevechten tussen aanhan
gers van het ANC en de Zulu-be-
weging Inkatha, kostte de afge
lopen vier jaar aan duizenden
mensen het leven. Ook de onder
tekening van een vredesak
koord tussen de regering. ANC
en Inkatha, twee maanden gele
den, bracht daar nog geen veran
dering in. Sindsdien zijn meer
dan 250 mensen om politieke re
denen vermoord.
DEN BOSCH (ANP) - Het open
baar ministerie in Den Bosch
heeft donderdag in de regio Oss
op dertig plaatsen huiszoeking
verricht in verband met een om
vangrijke vleesfraude. Dat
heeft de Bossche persofficier
mr. Regelink vrijdag bekendge
maakt.
Volgens Regelink zijn met de
fraude miljoenen guldens ge
moeid. Justitie verdenkt meer
dere slachterijen, uitbeenbedrij-
ven, vleesverwerkende bedrij
ven en transportbedrijven ervan
betrokken te zijn bij de fraude.
Uit het onderzoek is tot dusver
gebleken dat op grote schaal be
lastingfraude werd gepleegd.
Bovendien worden de fraudeurs
verdacht van valsheid in ge
schrifte, oplichting en verzeke
ringsbedrog, verduistering en
uitlokking van sociale verzeke-
ringsfrauda. Ook zijn goederen
verkocht van bedrijven waarvan
een faillissement onafwendbaar
was, zodat de schuldeisers wer
den benadeeld.
Justitie verdenkt een aantal be
drijven er tevens van vee te heb
ben geïmporteerd van buiten de
EG, zonder daarvoor invoerhef
fing te betalen. Volgens Rege
link moet de totale omvang van
de fraude nog blijken. Zeker is
dat het om miljoenen gaat, aldus
de persofficier.
Advertentie
BDI: Bibliotheekmanagement. Documentaire
Informatiekunde. Informatiebemiddeling. Een HBO-
opleiding met de nadruk op management, auto
matisering en informatie, zodat je in de wereld van
de informatie-technologie vele richtingen uit kunt.
De sector Economie Management van de Haagse
Hogeschool biedt interessante dag- en avond
opleidingen Intensieve studiebegeleiding door
docenten uit de praktijk. En veel toekomst
perspectief
HOGE KWALITEIT IN HBO HOGiSCHOOi
(9.00-12 30 uur)
