Terugkeer
van een
unieke band
Nina Simone heeft nergens spijt van
- Ten CC
191
ZATERDAG 29 JUNI 1991
Een klassieker onder de
popgroepen wordt in ere
hersteld: Ten CC. Met Eric Stewart
en Graham Gouldman ook na een
onderbreking van acht jaar nog
steeds als de drijvende basis.
Drummer Jeff Porcaro (Toto) en
bassist Freddie Washington zorgen
voor de opmerkelijke aanvulling.
Heel lang, te lang, was het stil. De
wederopstanding heet It,
geproduceerd door Gary Katz (Steely
Dan). Vanaf september is Ten CC
weer luid en duidelijk aanwezig.
Eric. Stewart is tegelijkertijd opgewon
den, belust op revanchegevoelens en
gedreven. Het verleden is voor hem op
slag onbelangrijk geworden. Slechts de
toekomst telt. Na 1983 had hij er geen zin
meer in. Nu, anno 1991, des te meer. Ten
CC is terug, Eric Stewart voorop. Hij was
maatje Gouldman uit het oog verloren,
van Lol Creme en Kevin Godley vernam
hij al veel langer niets meer. De reünie tij
dens de opnames van It was meer dan har
telijk. De combinatie met Graham Gould
man bleek niets aan kracht te hebben ver
loren. En hoewel Godley en Creme samen
duidelijk voor een andere richting hebben
gekozen, past hun (geringe) bijdrage op de
nieuwe CD onherroepelijk in het straatje
van Ten CC.
Het einde van een tijdperk in 1983 wordt
door Stewart acht jaar later kort en bon
dig uitgelegd. „Ik had er genoeg van. Ten
CC stond meer en meer te boek als een
nostalgische band. Voor mij was dat de
kus des doods. Ik haatte het groepsbe
staan. De optredens waren niet meer dan
een rij van oude hits. Bah."
Er was meer. Problemen met de Britse be
lasting, bij voorbeeld. „Wij maakten de
enorme fout twee studio's te openen",
geeft Eric Stewart toe. „Wij zijn nu een
maal muzikanten, geen zakenmensen.
Daar zijn we dus niet goed in. Die studio's
hebben ons enorm veel gekost. Ik bedoel,
als je na vijf maanden toeren geen cent
hebt verdiend maar slechts geld hebt ver
loren moet je toch eens gaan nadenken.
Ten CC raakte bankroet, we verloren el
kaar uit het oog."
Produceren
Hij ging zich toeleggen op produceren van
werk van anderen, haalde zijn contacten
met Paul McCartney nauwer aan. Ging in
op het verzoek van Agnetha Faltskog (de
blonde zangeres van Abba) om haar
nieuwste produkt te begeleiden. „Het
werd tijd voor andere dingen. Dat vond
Graham kennelijk ook, want hij ging met
Andrew Gold verder als WAX." Wat Ste
wart niet verwachtte, gebeurde toch. Hij
miste het groepsleven.
Eric Stewart: wij zijn geen zakenmensen
„In het begin niet. Toen was alles nog heel
fris Ik genoot van mijn bestaan. Niet meer
hotel in, hotel uit. Geen leven meer dat
slechts bestond uit het in- en uitpakken
van je koffers. Maar ik miste de spontani
teit van het publiek De onmiddellijke
reactie, of die nu positief of negatief was.
Optredens kunnen je onsterfelijk maken
of dodelijk zijn. Het publiek vindt het
prachtig, of maakt je binnen een minuut
kapot. Als producer moet je soms maan
den wachten voor je iets van een reactie
op jouw werk merkt."
De samenwerking met Paul McCartney
mondde uit in Press tc play. „Leuk. Maar
ik bleef ondertussen ook voor mezelf
schrijven. Tegen beter weten in. want ik
miste iets op de tracks. Met z'n tweeën
kun je elkaar aanvullen. Dat is een luxe. Ik
vond het heel moeilijk mezelf aan te kij
ken in de spiegel met de vraag of ik het wel
goed deed. Ik heb kennelijk iemand nodig
die me dat vertelt. Nee. dat is geen gebrek
aan zelfvertrouwen. Meer het gebrek aan
een structuur. Schilders hebben dat ook.
Maar die kunnen het teveel aan verf weg
werken. Met muziek ligt dat heel anders."
Stewart had geen enkel probleem met
schrijven voor Agnetha's CD. „Omdat zij
me opdrachten gaf. Dit up-tempostuk
moest zo en zo. die ballad moest klinken
als I'm not in love. Geen punt. Als je voor
jezelf schrijft, gelden die regels niet. Dan is
de vraag steeds, waar gebruik ik het voor?
Ik had miljoenen ideeën, maar geen rich
ting om in te schrijven. Voor Ten CC lag
dat veel makkelijker. Met die groep kon je
alle kanten op. Of het nou rock 'n roll was
of reggae, er waren geen beperkingen."
Liefdesverklaringen
Hij mocht dan genieten van zijn terugge
trokken leventje in Frankrijk. Stewart be
jubelde de dag dat hij weer in contact
kwam met Graham Gouldman. „Ik heb in
de periode dat ik alleen werkte veel ge
leerd. Zeker van het genie McCartney, zij
kan van 'do re mi fa so' nog een hit maken.
De banaalste woorden klinken, door hem
gezongen, als de mooiste liefdesverklarin
gen. Maar ik miste iemand met wie ik echt
kon werken. Toen Graham en ik weer
rond de tafel zaten, werden de ideeën weer
composities."
Het plotselinge succes van Changing Fa-
ces, een vorig jaar in Engeland uitge
brachte verzamelaar, dreef Stewart in de
armen van Gouldman. „Alsof er niets ver
anderd was. We hadden onze ideeën opge
slagen. Graham kon ze niet gebruiken
voor WAX en mijn nummers waren niet
geschikt voor McCartney. We zijn het
soms oneens met elkaar, maar dat is het
mooie van schrijven. Zo accepteer je de
kritiek eerder van elkaar. Als een melodie
te simpel of te abstract klinkt, kunnen we
dat zeggen. Hetzelfde geldt voor een tekst
die niet lekker loopt."
Eric Stewart klinkt strijdlustig als de
Amerikaanse markt ter sprake komt. Het
is een van zijn weinige frustraties. „We
moeten nu eindelijk Amerika maar eens
veroveren. Die markt heeft me altijd al
geïmponeerd, maar we hebben er nooit
vat op kunnen krijgen. Al hebben we het
wel verdiend. Ten CC is kennelijk een te
Britse band. Dat is niet in ons voordeel.
We hebben in Amerika twee nummer een
hits gehad. Things we do for love en I'm
not in love, maar nog nog nooit een album
in de top 100. De humor van Ten CC dringt
niet door tot de Amerikanen. We zijn te
excentriek voor ze. Van blanke reggae als
in Dreadlock Holliday willen ze niets we
ten. Wallstreet Shuffle, Art for art's sake.
het zijn allemaal sociale commentaren,
maar de Amerikanen begrijpen ze niet."
Variatie
Stewart erkent dat de variatie in de mu
ziek nog steeds het belangrijkste wapen
van Ten CC is. Zoals de groep met I'm not
in love en Life is a minestrone de toon zet
te voor mini-opera's, nog voor Queen met
Bohemian Rhapsody kwam, zo sterk is
ook de variëteit van de groep. „Ten CC
was en is uniek. Zeker in de originele be
zetting. Vier mensen, die allemaal een
nummer een-hit konden schrijven en zin
gen. Die unieke samenstelling betekende
tevens de ondergang van de groep. Vier
personen die steeds individueler gingen
denken. We groeiden uit elkaar, met als
gevolg dat Godley en Creme er in 1976 uit
stapten."
Maar Ten CC is terug. Met hernieuwde
moed. gesterkt en vooral gedreven. In Ga
ry Katz hebben Stewart en Gouldman,
vinden ze, de perfecte producer gevonden.
Omdat ze Steely Dan enorm bewonderen.
Maar vooral omdat Katz niet de boven
toon in de regie wenst te voeren. „Gary
geeft niet aan waar hij keyboards of gita
ren wil horen. Dat weten we. met alle res
pect, zelf wel, Hij laat slechts blijken of
iets in zijn oren lekker klinkt of niet. Meer
hebben we niet nodig."
Ruud Ramler
Het zal waarschijnlijk bijna niemand zijn
opgevallen, maar de Amerikaanse
zangeres Nina Simone is een beetje
Nederlandse geworden. Eerst woonde ze meer
dan twee jaar in Nijmegen en nu heeft ze haar
domicilie in een mooi, rustig huis in
Amsterdam. Waarom strijkt de strijdbare
zwarte Amerikaanse juist in Nederland neer?
Ze antwoordt beslist: „Om de cultuur: de
musea, het theater, de opera, het
Concertgebouw en de feestjes. Maar ook het
dagelijks leven hier en het ontbreken van
racisme zoals ik dat ken."
Volgende week zaterdag treedt ze op
tijdens het Drum Jazz Festival dat
vanaf 5 tot en met 10 juli op diverse plaat
sen in de hoofdstad wordt gehouden. Vo
rig jaar kreeg ze daar Carré aan haar voe
ten en nu mag ze het proberen in het Mu
ziektheater. Geen onbekend terrein, want
een paar weken geleden werd ze door Har
ry Connick uit de zaal geplukt toen hij
daar zijn Nederlandse debuut maakte. Sa
men zongen zij een duet: 'Don't get
around much anymore', a l'improviste. uit
de losse pols, maar met de perfectie die bij
vakmensen past. „Het was erg leuk dat hij
me vroeg", zegt ze laconiek.
Brei
Ze zingt niettemin graag in Europa. „Het
publiek heeft hier veel meer aandacht
voor wat je doet. Hier word ik gewaar
deerd en voel ik warmte, vooral in Neder
land. Toch is ze een beetje onzeker, want
volgende week wil ze ook iets brengen van
Georges Brassens en Jacques Brei. ,,'t Is
Frans, dus zal het publiek dat wel kunnen
waarderen?"
Met 'Ne me quitte pas' van Brei zal dat ze
ker lukken. Ze zucht werkelijk opgelucht.
Nina Simone: gelukkig in Nederland foto Cor Midden
Even breekt er iets heel vriendelijks door
in haar verder strakke blik. waarmee ze
zich lijkt te pantseren. Haar antwoorden
zijn kort met een maximum aan lading. In
haar stem klinkt soms maar al te duidelijk
de bitterheid en verdriet van iemand die
ooit diep moet zijn gekrenkt.
Ze praat zoals ze zingt, met die zware, met
emotie 'begroeide' stem: songs over liefde,
verdriet, politiek onrecht en racisme en
uiteindelijk bevrijding. Voor haar moeten
teksten nu eenmaal iets te zeggen hebben,
anders zingt ze ze niet. Vandaar. En voor
de rest. „Lees mijn autobiografie. Op 17
september komt het boek uit. De titel is 'I
put the spell on you'." Ze denkt even na en
verklaart dan zonder aarzelen. „Ik wil er
alleen mee zeggen: probeer zo gelukkig
mogelijk te zijn, geniet van de liefde zo
veel je kunt en verdien veel geld." Ze
meent het.
Doctor
Direct daarop buigt ze vanuit haar stoel
naar voren en zegt zonder met haar ogen
te knipperen: „Weetje eigenlijk wel dat ik
doctor ben." Het is waar. Twee Ameri
kaanse ere-doctoraten vielen haar te
beurt, verkregen voor haar muzikale ver
diensten en voor haar strijd voor de Ame
rikaanse burgerrechten. Niet gek voor een
zwarte vrouw voor wie als kind uit een
groot maar arm predikantengezin, geld
werd ingezameld om haar pianolessen
aan de Julliard School of Music te kunnen
betalen, maar die daarna zonder echte re
den een beurs werd geweigerd toen ze
naar het conservatorium wilde.
Er zat niets anders op dan in bars te gaan
spelen om aan de kost te komen. Haar ou
ders droomden ervan hun dochter ooit in
Carnegie Hall te zien optreden, maar de
weg daar naartoe leek nog erg lang, zo niet
onbegaanbaar „Het was vreselijk, dat
spelen in bars, ik doe dat nu dus niet
meer." Een vernedering voor iemand die
ervan droomde concertpianiste te wor
den.
Berustend stelt ze vast dat er sindsdierr
maar weinig zwarten zich tot die richting
aangetrokken hebben gevoeld. „Ik had de
eerste kunnen zijn. Heb je ooit wel eens
een zwarte concertpianist gezien? Maar
iedereen kiest voor de jazz. En waarom
ook niet. Ze houden ervan en het is inter
nationaal de meest gerespecteerde Ame
rikaanse kunstvorm."
Geboren als Eunice Wayman veranderde
ze haar naam in Nina Simone en begon er
op verzoek van de bareigenaar bij te zin
gen, Met, succes. Er volgden vele jazzy pla
ten, hits als 'My baby just cares for me' en
ze kwam alsnog in Carnegie Hall. In de ja
ren zestig, de tijd van Vietnam, de moor
den op de Kennedy's en Martin Luther
King en het door steeds meer door enga
gement gekleurde amusement, zette ze
zich met haar protestsongs in voor de
strijd voor gelijke rechten.
„In het noorden van de Verenigde Staten
gaat het nu goed." Ze geeft daarop een uit
voerige opsomming van alle zwarte politi
ci die zich nu op enigerlei wijze kunnen la
ten gelden: volksvertegenwoordigers,
burgemeesters en zelfs een kandidaat
gouverneur. „Maar in het zuiden is het nog
steeds mis. Louisiana, Alabama, kennen
nog steeds racisme. Mijn protestsongs zijn
daar nog steeds nodig Maar ook in andere
delen van de wereld In Zuid-Afrika bij
voorbeeld. Mandela is vrij, maar daarmee
zijn we er nog niet."
Vier jaar woonde Nina Simone in Liberia,
een zwarte vrouw in een zwart land. Was
ze daar gelukkig? Met stemverheffing:
„Het was een feest! Ik heb er hooguit één
keer gezongen. Ze wilden dat ik me zo veel
mogelijk zou amuseren. Het was louter,
eten, drinken en mannen. Ik ben er bijna
nog getrouwd ook. Helaas, het is er niet
van gekomen. Er kwam een coupe en ik
moest weg. Er woedt nu nog steeds een
burgeroorlog en dat vind ik erg teleurstel
lend."
Protest
Maar Afrika blijft trekken. In december
hoopt ze met Meriam Makeba naar Zuid-
Afrika te gaan, al heeft ze geen idee van
wat ze zich daarvan moet voorstellen. Op
treden in Sun City, het luxe tot nu toe
blanke Las Vegas-achtige uitgaanscen
trum, dat lijkt haar wel wat. Maar eerst
wordt er nog verder gewerkt aan een film
voor de Franse televisie, een documentai
re over haar leven, waarin ze met een or
kest ook weer eens klassiek piano gaat
spelen. Een genre dat ze ondanks alles
toch altijd trouw bleef, In menig concert
wilden nog wel eens een paar maten Bach
binnensluipen.
„Bach swingt, het is wiskundige muziek.
Eigenlijk vind ik het nog steeds jammer
dat ik geen concertpianiste ben gewor
den. Maar spijt van mijn carrière heb ik
niet. Misschien is deze periode wel een van
de beste van mijn leven. Je, eigenlijk ben
ik tevreden."
Hans Visser
Nina Simone treedt zaterdag 6 juli (20.15 uur) op
in het Muziektheater te Amsterdam.
Augustus 1983 Eric Stewart(r) en Graham Gouldman spelen op de Veerse Gatdam.
