n.\
orbatsjov bij economische top
WBBÊÊ
ft
HD-televisie komt jaar eerder
Vallage houdt vast
an basisvorming
an slechts drie jaar
Journaal in actie
voor omroep-cao
Bedankje van hoogste baas
RDM
EG naar conferentie
over Midden-Oosten
Nobelprijswinnaar: zonder perestrojka wereldvrede in gevaar
Protesten bij
Nobei-rede
Sovjetleider
Komplot ontdekt tegen
legerleider Bouterse
later meer zon <d!^
\jeel beioolking en regen, 's middags
opklaringen. Matige tot vrij krachtige
Can zuidoost naar zuidwest ruimende
Kind. Temperatuur 17 graden
34e jaargang no. 131
onderdag 6 juni 1991
LICHTLAND
ïrlichting
TERNEUZEN
Noordstraat promenade 37
MIDDELBURG
Geere Passage 8-10
sfeervolle buitenhoek'
SHINGTON/OSLO (GPD/
IRTR) - De Amerikaanse pre-
lentBush heeft zijn bezwaren
ten de aanwezigheid van Sov-
leider Gorbatsjov op de eco-
nische top van rijke landen
Londen laten vallen. Dat is
lensdag gezegd door rege-
jsfunctionarissen in Was-
jlon.
jbatsjov heeft enige keren la-
isi iweten naar de top van de ze-
rijkste geïndustrialiseerde
iden (G-7), die volgende
and gehouden wordt, te wil-
om persoonlijk de noodzaak
grootscheepse westerse
I |p voor de zieke Sovjet-econo-
te onderstrepen.
meeste deelnemers aan de
waren daar direct voorstan-
van, maar de Amerikaanse
aarzelde. Het Witte
i iis vreesde vooral dat Gor-
T isjovs aanwezigheid het voor
westerse landen wel heel
ilijk maakt om hem hulp te
»eren.
de Amerikanen hebben zich
4 jjd op het standpunt gesteld
II zij pas écht omvangrijke
p aan de Sovjetunie willen
's dat land bereid is de
jicipes van de vrije-markteco-
fll mie te aanvaarden en dus de
atsinvloed op de economie
stisch te verminderen.
arde Amerikanen kwamen in
verzet tegen Gorbatsjovs
el iwezigheid alleen te staan.
jral toen de Britse premier
in |or begin deze week liet we-
Gorbatsjov welkom zou
moesten zij wel bakzeil ha-
Ti Igens Amerikaanse regerings-
;n itionarissen zal Gorbatsjov
ir of na de top ontmoetingen
iben met de leiders van de ze-
landen (Verenigde Staten,
Canada, Frankrijk, Italië, Enge
land, Duitsland en Japan). Maar
hij zal niet aanwezig zijn bij de
vergaderingen zelf.
De topontmoeting tussen Sov
jet-president Michail Gorbats
jov en zijn Amerikaanse ambt
genoot George Bush wordt in
Moskou gehouden van 25 tot 27
juni, zo heeft een onafhankelijk
Sovjet-persbureau woensdag
gemeld.
OSLO (RTR) - Sovjetpresi
dent Michail Gorbatsjov
heeft tot tweemaal toe zijn
toespraak, die hij woensdag
hield bij de uitreiking van de
Nobelprijs voor de Vrede
1990 in Oslo, moeten onder
breken wegens protesten.
„Ik weet niet of U er last van
heeft, maar ik zal mijn toe
spraak voortzetten", zei de
Sovjetleider nadat een man
had geroepen: „U hebt tien
miljoen ton mijnen in Afgha
nistan achtergelaten". Eerder
was hij onderbroken door een
vrouw over hetzelfde onder
werp.
De Sovjetleider kreeg verlaat
zijn Nobelprijs uitgereikt om
dat hij in december niet naar
Oslo kon komen wegens de si
tuatie in de Sovjetunie.
In een vraaggesprek met de
Noorse tv ontkende Gorbats
jov dat in Moskou opdracht is
gegeven voor de militaire ac
ties maandag in de Litouwse
hoofdstad Vilnius.
Sovjet-president Gorbatsjov
tijdens zijn rede bij de uitrei
king van de Nobelprijs in Os
lo (foto Liu Heung Shing/AP)
A
Het persbureau baseerde zich op
bronnen bij het Sovjet-ministe
rie van buitenlandse zaken.
De top zou aanvankelijk in fe
bruari worden gehouden, maar
werd uitgesteld in verband met
de Golfoorlog.
Hervorming
Gorbatsjov heeft het westen
woensdag opgeroepen zijn be
leid van perestrojka ofwel her
vorming van de samenleving ih
de Sovjetunie te steunen, daar,
als dit beleid niet slaagt, anders
op lange termijn de wereldvrede
in gevaar komt.
De Sovjetpresident deed dit in
een toespraak bij het in
nontvangst nemen van de No-
belvredesprijs 1990 in Oslo. Hij
maakte daarin tevens duidelijk
dat het Kremlin geen voorwar
den van buitenstaanders zal ac
cepteren die hopen dat hervor
mingen zullen leiden tot een ko
pie van democratie naai- weste
lijk model.
Gorbatsjovs waarschuwing
houdt duidelijk verband met
HAAG (GPD) - Staatsse-
taris Wallage (onderwijs)
J' idt vast aan zijn standpunt,
de basisvorming slechts
jaar mag duren. Hij vindt
'j de afzwakking van een wij-
ingsvoorstel van de CDA'er
mes onduidelijk is.
teren zette de Kamer het
mmoetdebat over de basis-
81 ming voort. Het wetsontwerp
elt cat in alle scholen voor
rtgezet onderwijs dezelfde
0 frlien vakken worden gege-
i. Daarmee wil de staatssecre-
is bereiken dat de keuze voor
e' i bepaalde vorm van onder-
wordt uitgesteld.
meent dat de scholen
grotere vrijheid moeten krij-
en vier jaar mogen gebrui-
iom de doelstellingen van de
worming te verwezenlijken.
beperkte dat dinsdag iets
ir aan te geven dat hij maar
beperkt stukje van het vier-
leerjaar ook wil besteden aan
de basisvorming. Wallage vindt
die uitleg echter nog onvoldoen
de. Hij meent dat Hermes zijn
wijzigingsvoorstel moet bijstel
len.
Rechtsom
De VVD'er Franssen zal het wij
zigingsvoorstel van Hermes des
noods steunen, zo liet hij giste
ren weten. Daarmee zou het een
nipte meerderheid in de Kamer
krijgen. Liever heeft hij echter
dat zijn eigen voorstellen voor
het vergroten van de vrijheid
voor de scholen worden aange
nomen. „Maai- als het linksom
niet lukt dan maar rechtsom",
zei hij gisteren. Eerder had
Franssen het voorstel van Her
mes 'een bom' onder het wets
voorstel genoemd.
Het kamerdebat over de basis
vorming wordt volgende week
voortgezet. Dan is het inmiddels
de derde week dat de Tweede
Kamer over dit onderwerp
praat.
'HILVERSUM (GPD) - Het
NOS-journaal gaat actie
voeren om de cao-eisen
bracht bij te zetten. Jour
naalverslaggever Rik Groe
nwegen zei gistermiddag
tijdens een zeer druk be
zochte omroepbrede actie
bijeenkomst in Hilversum
bat de Journaal-redactie
pijdag zondagdiensten
draaien. Dat betekent
inde praktijk dat de lengte
van de Journaals ongeveer
Ifehalveerd wordt.
Groenewegen riep de colle
t's van andere omroepen
°P het voorbeeld van het
'ournaal te volgen door ook
"i actie te komen.
^V-bestuurder Klaas
loornstra noemt de beslis-
ang van de Journaal-redac-
'jo ..zeer moedig, omdat een
dergelijke stap gevoelig ligt
naar het publiek toe."
Hoornstra riep sympathi-
g santen van de Journaal-
Si factie op vrijdag massaal
aanwezig te zijn op de redac
tie „om hen te ondersteu
nen."
Gistermiddag hebben naar
schatting vijfhonderd om
roepmedewerkers van de
landelijke- en de regionale
omroepen gehoor gegeven
aan de oproep van de 'om-
roep'bonden tot een grote
omroep-actiedag.
Inmiddels is het duidelijk
dat de werkgevers geen ini
tiatief zullen nemen om de
door de bonden afgebroken
cao-onderhandelingen te
heropenen.
De 'omroep'bonden eisen
van de werkgevers het be
houd van de atv-dagen en
een goede werkgelegen-
heidsgarantie bij de op han
den zijnde reorganisatie van
het omroepbestel. Boven
dien eisen de bonden een
loonsverhoging van 3,5 pn>
cent, maar de werkgevers
willen niet verder gaan dan
drie procent meer loon.
WEZEP (ANP) - De eerste 80 Nederlandse militairen van de
landmacht zijn woensdag uit noord-Irak in Nederland terugge
keerd. Aangetreden op Schiphol luisterden ze naar de dank
woorden van hun hoogste baas, generaal Huysman.
In de Prinses Margrietkazerne in Wezep vond later de hereni
ging met familieleden en vrienden plaats.
De groep, zowel dienstplichtigen als beroepsmilitairen, maakte
deel uit van het elfde geniehulpbataljon. Zij waren betrokken bij
de bouw van drie vluchtelingenkampen in de buurt van Zakho,
bij de medische verzorging van Kurden en bij de stafverzorging.
Zij behoorden tot de 600 landmachtmilitairen die in Noord-Irak
zijn ingezet. In de loop van volgende week zullen in verschillende
groepen de overige militairen van het elfde geniehulpbataljon
naar Nederland komen.
Hun werk is afgelopen, aangezien de meeste Kurdische vluchte
lingen inmiddels naar hun woonplaatsen zijn teruggekeerd en de
hulpverlening is overgenomen door particuliere organisaties en
de Verenigde Naties.
De 400 Nederlandse mariniers blijven voorlopig nog hun bewa
kingstaken in Noord-Irak uitvoeren totdat duidelijk is hoe hun
taak door de VN wordt overgenomen
(foto Marcel AntonisselANP i
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Philips brengt de
eerste tv-toestellen met sterk
verbeterde beeld- en geluids
kwaliteit (high definition tele
vision - HD-MAC) begin 1994,
een jaar eerder dan voorzien, op
de Europese markt. Dit maakte
drs. P.J.Groenenboom van Phi
lips woensdag bekend op de
Belgische luchthaven Zaven-
tem.
Tevens zijn deze herfst al Philip-
stoestellen in de winkel te koop
van het toekomstige zogeheten
16:9 formaat dat breder en plat
ter is dan de huidige schermen.
Daarvan is het beeld een stuk
mooier en het geluid van CD-
kwaliteit. De uitzendingen half
februari 1992 van de Olympische
Winterspelen in de Franse Alpen
zijn met deze apparaten te ont
vangen in D2-MAC, de voorloper
van de echte HDTV tegen 1995.
De prijs voor deze eerste toestel
len varieert van 5000 tot 10.000
gulden, afhankelijk van de
grootte van het scherm. De prij
zen zakken tegen 1995 tot twee
derde van de aanvangsprijs, zo
verwacht Groenenboom. De
consument kan met deze eerste
toestellen de huidige PAL-uit-
zendingen blijven volgen, maar
nog niet erg veel genieten van
D2-MAC satellietuitzendingen.
EG-steun
De televisiemakers moeten
eerst nog met programma's op
de markt komen. Europees
Commissaris Pandolfi zegde de
ze week vijf jaar lang f 230 mil
joen toe uit de EG-begroting om
het makei\van D2-MAC uitzen
dingen aan te moedigen. Op dit
moment zijn nog vrijwel alle uit
zendingen volgens het gewone
PAL-systeem. D2-MAC, en in
1995 HD-MAC, moet voor de sa
telliet de vervanger worden van
PAL en SEC AM (Frankrijk).
Het PAL-systeem blijft voor 'ge
wone' niet-satellietuitzendingen
in Europa bestaan. Met het
steeds groeiende aantal zenders
hebben de PAL-uitzendingen
via de satelliet geen toekomst.
Er is een EG-richtlijn op komst
die voor alle nieuwe satellieten
verplicht de D2-MACnorm gaat
voorschrijven,
Philips, en de Nederlandse rege
ring. hopen dat de EG-richtlijn
PAL zelfs helemaal gaat verbie
den vanaf 1995, maar dat zit er
volgens Pandolfi niet in, De
ASTRA-satelliet zendt met PAL
RDM
Moskou's pogen om kredieten
en handelsconcessies te krijgen
om de neergaande spiraal van de
Sovjeteconomie te keren en de
overgang naar een marktecono
mie soepeler te laten verlopen.
Naar hij zei moet de Sovjetunie
een gezamenlijk programma uit
werken met de groep van zeven
voornaamste industrielanden in
de wereld (G-7)
Gorbatsjov kreeg in 1990 de No
belprijs voor de vrede voor zijn
sleutelrol in de beëindiging van
de Koude Oorlog en het feit dat
hij het de Oosteuropese landen
mogelijk maakte het na-oorlog-
se communistische juk van zich
af te schudden.
Hij kon in december niet naar
Oslo komen om de traditionele
toespraak te houden bij de
plechtigheid van de toekenning
van de vredesprijs, omdat hij in
de Sovjetunie moest blijven ten
einde etnische spanningen op te
lossen en het gevaar van een eco
nomische en politieke ineenstor
ting af te wenden.
De Rotterdamsche Droogdok
Maatschappij RDM) heeft een
moeilijk jaar achter de rug. Het
bedrijf werkt aan een beleids
plan waarmee in de komen
de vijf jaar de afhankelijk
heid van defensie-opdrachten
wordt verminderdzo
staat in het jaarver-
slag.
Rode kaart
De Goese wethouder M. L. 't Hart
sluit zich aan bij de protest
en van de Vereniging Huur-
dersoverleg Goes tegen de huur
verhoging met. 5,5 procent die
per 1 juli ingaat. Woensdag stop
te 't Hart een rode kaart in
de brievenbus, gericht aan
staatssecretaris Heer-
ma van volkshuisves- C
ting. I O
PARAMARIBO (ANP) -Er is een komplot ontdekt om de Surinaam
se legerbevelhebber Desi Bouterse te vermoorden. Het ministerie
van buitenlandse zaken in Paramaribo beschikt over deze informa
tie.
Bijzonderheden over het vermeende komplot tegen Bouterse zijn
nog niet bekend. De adviseur van de bevelhebber, Henk Herrenberg,
belegt vandaag een persconferentie over deze zaak. Herrenberg zal
daarbij ook ingaan op de vraag „of de Nederlandse regering opzette
lijk heeft geprobeerd het proces tot nationale verzoening in Surina
me te saboteren of frustreren".
Het bericht over het komplot tegen Bouterse komt in een periode
van aanhoudende geruchten over onenigheid in de legertop.
Patrouilledienst
De Patrouille- en Opsporings-
dienst (POD), de enige rijksin
stantie die 24 uur per dag op
de Wester schelde vaart, wordt
bedreigd door Haagse bezuinig
ingen. 'Onbegrijpelijk' vinden de
POD'ers dat. Temeer omdat het
milieu steeds belang
rijker wordt gevond-
en. I
Kostbaar punt
Het Nederlands elftal liet zich
gisteravond in de voorronde
van het EK bijna verrassen door
de voetbaldioerg Finland. De re
gerende Etiropese kampioen
verspeelde in de uit
wedstrijd een kost- O O
baar punt (1-1). fi-O
(Van onze correspondent)
TEL AVIV - De Europese Ge
meenschap krijgt een rol bij
vredesbesprekingen in het Mid
den-Oosten. Als Washington er
op korte termijn in slaagt de
partijen om de tafel te krijgen,
zal minister van buitenlandse
zaken Van den Broek Europa
vertegenwoordigen.
Nederland is vanaf 1 juli een half
jaar lang voorzitter van de Euro
pese ministerraad. Israël, dat
zich aanvankelijk verzette tegen
een Europese rol, is het woens
dag in Parijs eens geworden met
de ministers van de Europese
troika (Luxemburg, Italië en Ne
derland, respectievelijk de hui
dige, scheidende en komende
voorzitters).
De Luxemburgse minister Jac
ques Poos zei na afloop van het
overleg met de Israëlische mi
nister van buitenlandse zaken
Levy dat Europa zal opereren
binnen het kader van het Ameri
kaanse vredesinitiatief.
Levy verklaarde dat hij moge
lijkheden ziet voor een gezamen
lijke Jordaans-Palestijnse dele
gatie. Hij wees erop dat de Israë
lische regering nog haar goed
keuring moet geven aan de EG-
rol, maar zag geen problemen.
In Jeruzalem zijn berichten te
gengesproken als zou Levy Poos
hebben verteld dat er contacten
gaande zijn om een ontmoeting
tot stand te brengen tussen ko
ning Husayn van Jordanië en Is
raels premier Shamir. Volgens
andere berichten heeft Levy in
Parijs gezegd dat mogelijk al
binnen twee tot vier weken een
vredesconferentie kan begin
nen. Maar in Washington wees
de woordvoerder van het Witte
Huis er woensdagavond meteen
op dat er nog altijd geen over
eenstemming bestaat over het
houden van besprekingen.
Syrië en Egypte willen snel be
ginnen met de vredesonderhan
delingen. Dit hebben de presi
denten Hosni Mubarak en Hafez
al-Assad woensdag gezegd na
een overwacht bezoek van de
Syrische president aan Cairo.
Uraniummijn in
ex-DDR oorzaak
longkanker bij
duizenden
BONN (AFP) - Meer dan 5.000
arbeiders in een voormalige
DDR-uraniummijn bij Wismut
zijn de afgelopen jaren overle
den aan longkanker. Mijnwer
kers zijn gedurende de 45 jaar
dat de mijn in bedrijf is geweest
vermoedelijk slachtoffer ge
worden van sterk radioactieve
mijngassen zoals radon. Dit
meldt het Duitse weekblad „Die
Zeit" vandaag.
De uraniummijn Wismut AG
werd in 1946 geopend om de Sov
jetunie te voorzien van grond
stoffen voor een atoombom.
uit. Pandolfi vreest schade
claims als deze uitzendingen
zouden worden verboden.
Vervanging
Philips is in 1986 met het Franse
Thomson en het Duitse Siemens
begonnen met de ontwikkeling
van een Europese HDTV-stan-
daard, die door de hele wereld
zou worden overgenomen. Ja
pan was toen al bezig met een ei
gen systeem. Maar dat heeft het
nadeel dat alle apparatuur, van
camera en studio tot het tv-toe-
stel, moet worden vervangen.
Sindsdien is de Amerikaanse in
dustrie ook wakker geworden.
Vorige zomer had de wereldstan
daard moeten worden toegewe
zen, maar de Amerikanen pleit
ten met succes voor twee jaar
uitstel.
(Zie onze speciale openingsadvertentie
elders in deze krant.)
