De zeemeermannen
van Noordhoek
Wegdromen in het Heilige Land
Werk onder de
waterspiegel
Israël mist de toerist
vrije tijd
ZATERDAG 25 MEI 1991 J J
een avonturier zijn', die niet opziet tegen
onregelmatige werktijden Noordhoek:
„Als er een steen in de sluisdeuren valt bij
Wemeldinge en die kan niet meer open.
moet er onmiddellijk een duiker komen.
Met een schroefinspectie aan een zeeboot
in Vlissingen idem dito. Zo'n boot komt
ook niet alleen tussen negen en vijf bin
nenvaren. Het blijft hier een ongeregeld
wereldje."
Mannenwereld
De directeur schaamt zich er niet voor:
het is een echte mannenwereld. Hij heeft,
op het administratieve personeel na. geen
vrouwen in dienst. „In het sportduiken
zitten best vrouwen, maar in de beroeps
wereld komen ze niet voor. Als hier een da
metje binnenkomt, wil ik die best begelei
den. Maar ik ga ze zelf niet zoeken, we zit
ten zo puur in een mannenwereldje Kijk.
ik ben hier ook een beetje huisvader. Als
er een dochter bijkomt, haal ik. denk ik. de
zorgen binnen." Daar komt nog bij. dat de
duiker fysiek sterk moet zijn. „Niet dat
vrouwen dat niet zijn. maar toch.
Vandaar dat Noordhoeks onderwater-
ploeg uitsluitend bestaat uit mannen.
Jonge mannen, welteverstaan, tussen de
20 en 35 jaar oud. ..Ik zeg altijd: je hebt 5
jaar veel aan zo'n kerel. Als ze tussen de 20
en 30 zijn. leren ze het vak. Zijn ze 35. dan
zijn ze over het algemeen uitgekeken op
de onregelmatige werktijden. Dan moetje
hun toekomst vaststellen. De een gaat in
een viswinkel werken, de ander wordt uit
voerder."
Sinds 1988 is er interessante mogelijkheid
bijgekomen voor de ex-duikers: het
werken met de remote operation vehicle
(ROV), bij Noordhoek energie diving en
ROV-services. Een betere vertaling dan
een 'op afstand bediend apparaat' hebben
Noordhoek en de zijnen nog niet kunnen
vinden. De ROV is een soort onderwater
robot, die vanaf een schip wordt bestuurd
en hetzelfde inspectiewerk doet als een
duiker. Noordhoek heeft nu drie van die
dingen, die elk al gauw zo'n drie ton kos
ten. Het apparaat, met een grove afmeting
van één meter bij een halve meter, heeft
foto- en video-apparatuur 'aan boord', en
sonar. „De veiligste manier van duiken is
toch niet-duiken". vindt Noordhoek. De
overbodig geworden duiker kan dan mooi
het technisch wonder besturen. „Dat is
prachtig, als een vent die boven aan de
knoppen zit te werken, ook weet wat er be
neden speelt."
De onderwaterrobots worden voorname
lijk off-shore, dus in de zee. gebruikt. Bij
voorbeeld voor het onderhoud van olie
platforms. Op de zee is het zicht namelijk
het beste. „Als je nul komma nul zicht
hebt, hoef je niet met een ROV aan te ko
men. De klant vindt zo'n onderwaterrobot
best interessant, maar wil wél resultaat
zien." De toegevoegde waarde van een
menselijke waarneming is. zegt Noord
hoek. dat die niet alleen ziet, maar ook
voelt. Dat kan cruciaal zijn als er niet veel
te zien valt.
Die off-shore werkzaamheden zijn er in
1984 offïceel bijgekomen. Toentertijd liep
het bedrijf weliswaar heel aardig, maar
het probleem was dat het bedrijf maar één
grote opdrachtgever had: Rijkswater
staat. Negentig procent van de werkzaam
heden werden uitgevoerd voor de bouw
van de Oosterscheldekering. Een linke
zaak voor een ondernemer. In de off-shore
zat veel werk en Noordhoek richtte daar
met succes een deel van het werk op. Maar
ook wat het binnenlandse werk betreft
ziet de toekomst er zonnig uit, denkt
Noordhoek, die zijn centrale kantoortje
('het echte werk is buiten') niet voor niks
midden in de Delta heeft neergezet. Opti
mistisch: „De kunstwerken worden
steeds ouder, dus wij krijgen steeds meer
werk."
Maaike van Houten
Wannéér het programma in
Japan wordt
uitgezonden, weet hij niet.
Zeker is wel, dat er onlangs
opnamen zijn gemaakt van de
werkzaamheden van
duikbedrijf Noordhoek in
Zierikzee. „Ze waren op zoek
naar een gevaarlijk beroep",
zegt directeur-eigenaar L.M.A.
Noordhoek. „En ons werk is
spectaculair, hè, vooral de
inspectie en reparatie van de
Oosterscheldekering, met al
die stroomgeulen in de buurt."
De mannen van Duikbedrijf Noordhoek in Zierikzee laten zich zakken voor een inspectie onder water (foto Lex de Meester
Noordhoek heeft de televisieploeg har
telijk ontvangen. Maar eigenlijk wa
ren de Japanners bij hem aan het verkeer
de adres. Echt gevaarlijk is het werk vol
gens Noordhoek niet. „Wij vinden het be
roep niet gevaarlijk. De veiligheid staat
voorop. Als je met goedgekeurde duikers
werkt en volgens de richtlijnen en prode-
cures handelt, dan kan er niet zoveel ge
beuren." Dat geldt ook voor het voorkó
men van de duikersziekte: Noordhoek
werkt met de 'veiligste duiktabellen',
waarin de druk wordt voorgeschreven.
Belangrijk onderdeel van de Noordhoek
Diving Company, een van de drie poten
van Beheersmaatschappij Noordhoek, is
de inspectie van waterbouwkundige
werken. De duikers onderzoeken hoe het
bouwwerk er onder water uit ziet, wat er
aan mankeert en wat eraan gedaan moet
worden. „Door de ellende vroegtijdig op te
sporen, kan er veel nog grotere ellende
voorkomen worden." De directeur geeft,
niet zonder trots, een voorbeeld van zijn
eigen stelling. Zijn bedrijf maakt de
Roompotsluizen schoon. Bij een van de
beurten constateerden de duikers dat de
rails van de sluisdeuren kapot waren. Die
hebben ze onder water vervangen door
nieuwe. „Zou je dit niet inspecteren, dan
loop je klem", weet Noordhoek.
Ook de Oosterscheldekering wordt regel
matig onder de loep genomen. De duikers
worden in een duikbel te water gelaten
vanaf de Neptunus, die Neeltje Jans als
thuishaven heeft. Die duikbel valt nog het
best te omschrijven als een kooi, waarin
de duikers staan. De duikbel wordt zo
dicht mogelijk bij de te inspecteren plaats
gebracht en van daaruit zwemt de duiker
naar de plek die hij moet bekijken. Wan
neer hij de pokken en oesters wegeveegd
heeft, kan hij gericht gaan inspecteren.
Niet altijd gebeurt dat alleen met de ogen.
Ook onderwatercamera's worden ge
bruikt. De bodembescherming wordt
nauwlettend in de gaten gehouden met
sonar. Als er iets verandert in de sonar-
beelden, wordt een duiker naar beneden
gestuurd. Datgene wat de duikers zien
wordt gerapporteerd aan de opdrachtge
ver. Zo komt de bal soms weer terug bij
Noordhoek. Want die is er ook voor repa
ratie.
De duiker moet, zegt Noordhoek, een ma
nusje van alles zijn. „We verwachten dat
ze een beetje kunnen timmeren, beton re
pareren, lassen. Ook moeten ze in staat
zijn foto's te maken en video-opnamen."
Het gros van de werknemers - in de winter
30 in vaste dienst, 's zomers 20 freelancers
extra - heeft de LTS of MTS-opleiding ach
ter de rug, met specialisatie weg- en water
bouw en werktuigbouw. Bij het Neder
lands nationaal duikcentrum in Hedel
kunnen ze aanvullend een op het vak toe
gesneden opleiding doen.
Maar de sollicitant bij het Zierikzeese
duikbedrijf kan nog zoveel papieren in de
zak hebben, hij moet vóór alles een 'beetje
Het schip van Noordhoek Diving BV herbergt een onderwater-robot voor inspectie
werkzaamheden (foto Lex de Meester
De haven van Haifa gezien vanaf de berg Carmel. Op de voorgrond de Bahai-tempel (foto GPD
veerden een nachtje bleven. In zo'n spe
ciaal kibboets-hotel is het goed toeven.
De keuken verzorgt prima lopende buf
fetten en in de tuin met veel groen en
bloemen, waar ook het zwembad niet
ontbreekt, kan je heerlijk wegdromen in
een ligstoel. Wil men in een kibboets-
guesthouse logeren (er zijn overigens in
Israël ongeveer 250 kibboetsen), dan is
het verstandig in eigen land al te boeken.
Dat scheelt de helft van de prijs.
Niet alleen de hotels lijden onder de si
tuatie. ook winkels, eethuisjes en tal van
toeristische attracties, hopen op een
snelle terugkeer van de toeristen. Rond
de typische winkeltjes in de Arabische
wijk van het oude stadsdeel van Jeruza
lem hangt weliswaar de geur van verruk
kelijke kruiden, maar door gebrek aan
belangstelling zijn hun deuren gesloten.
toerisme
l l li M I I i l I i l l III I:
Toerisme-mïnister Benari: „We hopen
dat het najaar nog iets kan goed maken.
Ons land heeft veel te bieden"
En dat is zo. Israël heeft te veel attracties
en bezienswaardigheden voor één
vakantie en dat blijkt ook uit het feit dat
veel toeristen terugkeren. Sterker nog,
sommigen kunnen blijkbaar niet genoeg
krijgen van Israël en gaan spontaan voor
de derde keer naar dit land. En van Ne
derland uit is het ook maar ruim vier uur
vliegen voor de zonaanbidders van het
zonzekere en eindeloze strand aan de
Middellandse Zee.
Toch komen de meeste vakantiegangers
voor een trektocht door dit land. Dat kan
met de bekende reisgezelschappen per
touringcar of op individuele basis met
het openbaar vervoer, maar uiteraard
ook met de auto. Zo'n travel en drive reis
kan al in Nederland geboekt worden en
bij aankomst in Israël staat de wagen
klaar.
En dan maar genieten van de natuur
schoon, de rijke cultuur en historie die
het Heilige Land te bieden heeft. Een be
zoek waard is zeker de kleurrijke haven
stad Haifa in het noorden. Iets verderop
ligt het dorpje Acco waar joden en Ara
bieren naast elkaar leven. Ga daarna
zwerven door de betoverende heuvels
van Galilea en rust uit aan de oevers van
Yehuda Avni runt met zijn vrouw in het noorden van Israël de vakantieboerderij
Vered Hagalil. Op deze boerderij met een stal vol prachtige paarden, waar
liefhebbers hun hart kunnen ophalen, staan op het uitgestrekte terrein ook zestien
stenen en houten vakantiehuisjes. Ze bieden een magnifiek uitzicht op het Meer van
Galilea. Vered Hagalil is ook voorzien van een zwembad en heeft een restaurant
waar men voor weinig geld lekker kan eten. Verse vis uit het Meer van Galilea en
forel uit een naburig riviertje. Een ware verrassing vormen de op Vered Hagalil
zelfgebakken taarten. In de afgelopen maanden kon Avni deze lekkernij niet aan
zijn gasten presenteren, er waren namelijk geen gasten. Die bleven weg door de
Golfoorlog.
Vooral het toerisme uit de Verenigde
Staten is drastisch teruggelopen, terwijl
de Amerikanen (vorig jaar 360.000) toch
de koplopers zijn. Ook de Nederlandse
belangstelling voor een vakantie in Is
raël nam af. In 1990 gingen nog 35.000 Ne
derlanders naai- Israel. Dit aantal zal dit
jaar absoluut niet gehaald worden, ook
al hebben een heleboel Nederlanders di
rect na afloop van de Golfoorlog alsnog
een reis geboekt naar Israël. Maar ook zij
kunnen dit jaar niet meer goed maken
voor dit land dat het heel duidelijk van
het toerisme moet hebben.
Hotels die afgestemd zijn op de zaken
man, hebben niet te klagen. Het aan de
Middellandse Zee gelegen Hilton-hotel,
waar tijdens de oorlog de internationale
pers was verzameld, draait op volle toe
ren, zegt de Nederlandse general mana
ger Rico de Schepper. Ook het luxueuze
King David Hotel in Jeruzalem heeft een
goede bezetting. Maar wat wil je ook. als
minister Baker met zijn gevolg in één
keer 150 kamers in beslag neemt. Die
man kan een kamer van rond de 300 dol
lar per nacht best betalen. Maar de toe
rist heeft daar natuurlijk niets aan, hoe
wel hij best eens naar binnen, kan lopen
voor een kopje koffie.
Kibboets-hotel
Juist hotels, die het moeten hebben van
de buitenlandse vakantiegangers, kla
gen steen en been. met inbegrip van de
zogeheten kibboets-guesthouses die
goedkoper zijn dan de gemiddelde ho
tels. Het hotel in de kibboets Nof Ginosar
aan het Meer van Tiberias was blij dat de
toeristen die met een paar bussen arri
Maar Avni hoopt nu weer op betere
tijden. En hij zit vol plannen nu de
Golfcrisis voorbij is. Die hoop mag blij
ken uit de aanwinst van een aantal nieu
we huisjes op Vered Hagalil, dat een ware
oase is voor de vakantieganger die van
rust en de natuur houdt. Vlakbij bevin
den zich enkele vogelreservaten en wie
wat uitstapjes wil ondernemen is in een
mum van tijd in de legendarische plaat
sen Tiberias en Nazareth. Avni: „Door
die oorlog hebben we moeilijke tijden ge
had. De toeristen zullen nu zeker weer
komen".
En dat lijkt uit te komen. Het toerisme in
Israël herstelt zich langzaam van de klap
van de Golfoorlog. Afgezien van de scha
de die de Scud-raketten veroorzaakten
kreeg ook een van de belangrijkste eco
nomische pijlers van het land. de toeris
ten-industrie een gevoelige dreun. Direct
na beïndiging van de oorlog, begin
maart, was er weliswaar een opleving,
maar in toeristisch opzicht moet dit jaar
voor Israël als verloren worden be
schouwd. Veel vakantiegangers annu
leerden nog tijdens de Golfoorlog hun
reis naar het Heilige Land. terwijl het on
der normale omstandigheden in de zo
mer hoogseizoen is.
Dat valt simpel te verklaren, zegt Morde-
chai Benari van het Israëlische ministe
rie van toerisme in Jeruzalem. „De mees
te mensen hebben zomers vakantie. De
ze zomer valt voor ons niet meer te red
den". De cijfers liegen er dan ook niet om.
Kwamen er vorig jaar tijdens het eerste
kwartaal ruim 318.000 toeristen, in de
zelfde periode van dit jaar was dit aantal
bijna 92.000. Een daling van maar liefst
71 procent.
het Meer van Galilea, ook wel het Meer
van Tiberias genoemd, en dat van onge
kende schoonheid is. Een bezoek aan de
restanten van de synagoge van Kaper-
naüm, gelegen aan dit meer, is de moeite
meer dan waard. Volgens bijbelse overle
vering verbleef Jezus als kind vaak in de
ze synagoge. En zo zijn er talloze plaat
sen met een Bijbels verleden.
Absolute toppers zijn Jeruzalem zelf en
de rotsvesting Masada, die in de woestijn
van Judea ligt en van waaruit men een
betoverend uitzicht heeft op de Dode
Zee. De Masada is voor de Israëliërs min
of meer een heiligdom geworden omdat
dit het laatste joodse bolwerk was in de
strijd tegen de Romeinen die zeventig
jaar na Christus plaatsvond. Jeruzalem
werd toen volledig verwoest. Ongeveer
duizend joden pleegden zelfmoord in de
Masada-vesting in plaats van zich over
te geven. En wat Jeruzalem betreft, de
stacfcop de zeven heuvels wordt niet zon
der reden de mooiste stad van de wereld
genoemd. Men kan er eindeloos ronddo
len en nog altijd worden e: archeologi
sche vondsten gedaan.
Een bezoek aan deze stad wordt pas
'compleet' na een gang naar Yad Vas-
hem, het indrukwekkende monument
van de Holocaust of de Shoa, zoals de Is
raëliërs zelf zeggen. Onder de zes miljoen
vermoorde joden bevonden zich ander
half miljoen kinderen. Zij hebben nu hun
eigen gedenkteken, het licht van vijf
brandende kaarsen in een donkere hal
weerkaatsen duizenden lichtjes die sym
bolisch een betere toekomst voor de kin
deren van Israël uitbeelden.
Israël zelf bouwt hard aan die toekomst.
Onder meer aan een groot ambitieus pro
ject bij de Dode Zee dat ver beneden de
zeespiegel ligt. In het zuidelijke deel
wordt een stuk van de zee drooggelegd.
In deze Israëlische 'polder' moet een
nieuw vakantiecomplex verrijzen, inclu
sief restaurants, winkelcentra en een bio
scoop. „Wij zitten niet stil, we zijn hard
bezig om de toeristenstroom weer op
gang te brengen", aldus de toeristische
minister Benari.
Bert Pol