ilnktvissen lieten zich strelen
De Kikkers vieren hun 10-jarig bestaan
Scheepsbel van de
Cornelis gevonden
Duiker Harmen van den Heuvel filmde Oosterscheldeleven
TERNEUZEN - Normaal ge
sproken is hij operator bij Dow
Benelux in Terneuzen. Dus als
hij aan het werk is, droomt hij
steevast weg. Denkend aan het
water en vooral wat zich onder
je waterspiegel afspeelt. Ter-
icuzenaar Harmen van den
Heuvel (36) is verknocht aan dat
water. Natuurlijk is hij niet de
lige, maar wat hij met dat wa-
erdoel. is wél uniek. Eerst was
lij schipperskind, toen voer hij
mee op een duwboot, daarna
dook-ie 'erin' en toen hij zich
lenmaal had bekwaamd in het
duiken, werd hij onderwater-fo-
lograafen -filmer.
een gespecialiseerd laborato-
fiuni in Amsterdam wordt mo-
lenteel de laatste hand gelegd
an de montage van zijn eerste
jnderwaterfilm', een video-pro-
die van veertig minuten, he-
iaal gewijd aan de Ooster-
ihelde. Van den Heuvel heeft er
jim een jaar aan gewerkt. Voor
Ie muziek bij zijn film heeft hij
ich verzekerd van de medewer-
van de zo langzamerhand
[vermaarde musicus Raoul Zaad
'i Noordijk uit Leiden. Die ver
kocht al een half miljoen CD's,
dus dat zegt genoeg. Eind juni of
begin juli ligt de videoband
'Oosterschelde, meer dan alleen
water'in de winkel.
„M'n ouders zaten in de binnen
vaart, net als trouwens de ou-
10 ders van m'n vaders kant. Men-
ui Krimpen aan de IJssel. In
'69 gingen ze aan de wal wonen.
Toen ben ik door blijven varen,
omdat dat nu eenmaal een enor-
nit me aantrekkingskracht op me
eÉ uitoefende. Ja, ik ben opge
ld groeid in schippersinternaten in
'w Rotterdam, met mooie namen
'als 'Voor Anker' en 'De Stuur-
'hut'. Ik zat tot '77 op een duw-
combinatie. Na wat meningsver-
schillen ben ik toen ook aan de
nl g gaan en bij Dow gaan
werken."
k Bedrijf
:Via collega's bij de chemie-gi-
'gant kwam hij in aanraking met
de duiksport. En dat duiken
bracht hem weer terug bij z'n ou-
fil we liefde, de binnenvaart. „Ze
deden weieens een beroep op me
om bijvoorbeeld even een
schroef te inspecteren of iets der
gelijks. Onder water dus. In '86
heb ik samen met twee andere
'zeg maar amateur-duikers het
>s iuikbedrijf Van den Heuvel op-
gericht. Een klein bedrijf dat we
!f; er naast ons dagelijks werk bij
doen. Je kunt er niet van leven
want de concurrentie is hard in
die wereld, maar leuk is het wel.
We doen nog steeds inspecties
onder water, het cleanen van een
schroef ook. In deze branche kun
je beter samenwerken dan el
kaar beconcurreren want anders
kom je helemaal nergens."
In 1980 begon Harmen van den
Heuvel zich te specialiseren in
onderwater-fotografie. Een spe
cialiteit, jawel. Fototoestellen
had hij al, want dat was ook al
tijd een hobby van hem. Hij
kocht speciale attributen voor
het gebruik van die toestellen
onder water en werd opnieuw
door z'n vroegere maats, de
schippers, in de arm genomen.
Nu om foto's te maken van 'pro
bleempjes' aan schepen onder
de waterlijn. Inspecties in beeld
dus.
Anderhalf jaar geleden had hij
een tegenvaller. Hij was naar
Kenya gereisd om er die prachti
ge kleuren onder water te foto
graferen. Toen sloeg het noodlot
toe: een van z'n camera's 'ver
dronk', net als een flitser. „Toen
heb ik verder maar gewoon
vakantie gevierd; er zat niks an
ders op."
Op dat moment besloot Van den
Heuvel over te schakelen op 'on
derwaterfilmen'. Hij schafte zich
peperdure apparatuur aan. naar
zijn zeggen van televisie-kwali
teit, en besloot z'n eerste film te
wijden aan de Oosterschelde.
Dat gebied kent hij immers op
z'n duimpje.
Uniek
„Ik heb er tenslotte ruim dui
zend duiken gedaan. Met die
kennis van het gebied, de biolo
gische kennis die je daarbij ook
opdoet, plus je kennis van het
werken met onderwater-came
ra's kun je leuke dingen doen.
Dat is gebleken. In die veertig
minuten durende film laat ik de
kijker kennismaken met zestig
verschillende diersoorten. Van
het kleinste slakje tot - en dat is
uniek - de paring van inktvis
sen, gevolgd door het 'weghan
gen' van hun eitjes én het uitko
men ervan. Voor zover ik heb
kunnen nagaan, is dat uitkomen
van die eieren van de inktvis
nauwelijks of nooit op film vast
gelegd."
„Je moet ervaring hebben met
de dieren onder water. Je moet
weten wanneer ze wat doen en
hoelang ze daarmee bezig zijn.
En je moet ze, zoals in het geval
van die inktvissen, natuurlijk
ook weten te vinden. Ikzelf zit
het liefst aan de zuidkant van de
Oosterschelde, zo tussen We-
meldinge en Kattendijke... het
Goese Sas ook."
'De Oosterschelde. meer dan al
leen water'. Van den Heuvel:
..Dat het een uniek gebied is.
wisten we natuurlijk al. Maar
toch sta je versteld van de onwe
tendheid bij heel veel mensen. Ik
toon het allemaal om ook nog-
eens aan te geven dat we er heel
zuinig op moeten zijn."
Heeft Harmen van den Heuvel,
een kenner van de Oosterschel
de toch, veel veranderingen
waargenomen sinds de inge
bruikname van de pijlerdam?
„Ik denk dat de echte verande
ringen pas over pakweg twintig
jaar zichtbaar zullen zijn. Na
tuurlijk zie je wel verschuivin
gen. maar die waren er vroeger
ook. Dat is dus moeilijk te zeg
gen. Wat ik wel heb vastgesteld
is dat dieren die voornamelijk
voorkomen in stilstaand water,
nu ook op bepaalde plaatsen in
de Oosterschelde te vinden zijn.
Dat zegt dus toch wel iets... Weet
je wat leuk is? Als je geduld hebt
en lang in hun buurt blijft, kun je
dieren vaak heel gemakkelijk
aanraken. Die inktvissen ook.
Dat zijn toch schuwe dieren.
Maar ze lieten zich wel strelen."
Voorzichtig
Het is overigens een fabel dat
het water alleen in de Ooster
schelde nog helder is. Van den
Heuvel dook onlangs ook in de
Westerschelde. Daar had hij
ruim drie meter zicht en dat viel
hem op. Zoals het hem ook op
viel dat er bij Terneuzen weer re
gelmatig grote Noordzee-krab-
ben worden gesignaleerd. Het
gaat dus iets vooruit. ,.Op de
Noordzee maakten we het laatst
ook mee. Bij een van de duik-
trips zaten we bij de Noordhin-
der. zo n zestig kilometer uit de
kust. We doken daar naar het
vrachtschip Birkenfelz - dat
schip ligt gewoon rechtstandig
op de bodem, een plaatje - en
verbaasden ons erover dat daar
zeker dertig tot veertig meter
zicht was. Het is dus nog niet al
lemaal kapot. Dat wil ik ook
aantonen met m'n film. Nog niet
alles is verloren: er zijn overle
vingskansen. Maar dan moeten
we wel voorzichtig zijn."
Z'n volgende project: een film
over de wrakken op de Noord
zee. Er liggen, weet hij, prachtige
exemplaren bij. Maar eerst de
Oosterschelde-film. Die komt
voor een schappelijke prijs in de
handel. „Wantik wil-een zo groot
mogelijk publiek bereiken." Met
de verkorte wedstrijdversie won
hij in november en april overi
gens al tweede prijzen op festi
vals voor onderwaterfotografie
en -film in Montpellier en Ant
werpen. En in februari won hij
een eerste prijs op een soortge
lijk festival in eigen land
Wout Bareman
Duiker Harmen van den Heuvel uit Terneuzen temidden van zijn
filmapparatuur foto Camile Schelstraete)
i 'Oosterschelde, meer dan alleen water' bevat unieke onderwater-opnamen (foto Camile
Feest bij zwemvereniging Hulst
HULST - Maandagavond,
ruim voor zes uur, betreden de
eerste kinderen aan de hand
van gejaagde moeders de foyer
van het overdekte zwembad
De Driehoek. Sinds de opening
van het bad op 1 mei 1981 is dit
beeld de aankondiging van
ruim vier uur zwemplezier
met de Watervriendcnvereni-
ging 'De Kikkers'. Wapperend
met hun lidmaatsehapkaart
verdringen de jonge zweml'a-
naten zich voor de ijlings met
enkele tafels gecreëerde balie.
Als zij even voor zessen de
kleedlokalen mogen opzoe
ken, nemen de moeders met
een zucht van verlichting
plaats in het restaurant. Nip
pend aan een consumptie be
kijken zij vanachter een gla
zen wand de vorderingen van
hun kroost in het water.
„Zo gaat het nu al tien jaar",
vertelt secretaris Albert Ras
van De Kikkers met een twin
keling in zijn ogen. „Over ruim
een half uur staat de volgende
groep voor de deur." Tot half elf
maken drie jeugdgroepen, één
tienergroep en twee eenheden
volwassenen wekelijks op
maandagavond gebruik van
het zwemwatër in De Driehoek.
Onder de doelstelling: 'jong en
oud sport laten bedrijven voor
een aanvaardbare prijs' werd
op initiatief van enkele enthou
siastelingen op 21 mei 1981 De
Watervriendenvereniging De
Kikkers officieel opgericht.
Een klein jaar daarvoor, toen
de eerste heipalen voor De
Driehoek de grond in gingen,
kwam de vereniging eigenlijk
al voorzichtig van de grond. De
ruim tachtig leden doken toen
eerst in Terneuzèn het water in
en later toog men naar het
overdekte bad in het Belgische
Kieldrecht. In de maand dat
De Driehoek zijn deuren open
de voor het publiek, werd de of
ficiële status verkregen. Deze
meimaand vieren we dus ons
10-jarig jubileum."
Diploma's
In korte tijd is het ledenbe
stand van De Kikkers uitge
groeid tot ruim 400. Nu prijken
260 namen van jongeren tussen
0 en 18 jaar op de ledenlijst.
Zo'n dertig medewerkers staan
garant voor elementair zwem
onderwijs en begeleiding bij
het behalen van alle erkende
diploma's. Albert Ras gaat er
prat op dat van de medewer
kers er twintig gediplomeerd
zijn om zwemonderwijs te ge
ven.
-Dat is de verdienste van het
bestuur. Wijlen Gijs de Graaf
uit Terneuzen mag je gerust als
geestelijk vader van De Kik
kers bestempelen. Met het di
ploma voor zwemonderwijs op
zak leidde hij belangstellenden
op om in zijn.voetsporen te tre
den. Dit sneeuwbaleffect zorg
de ervoor dat momenteel een
deskundig kader de kinderen
en volwassenen vrijwillig klaar
kan stomen voor de basisdiplo
ma's A en B en de zwemvaar-
digheidsbrevetten 1, 2 en 3. En
wie nog verder wil gaan kan
een keuze maken uit nog zes
pakketten. Zo zie je dan ook
vooral de wat oudere leden ge
regeld snorkelen, kunstzwem-
men, plankspringen, nosta-
ligsch zwemmen, de balvaar
digheid in het water aanleren
en het pakket 'Red jezelf beoe
fenen. Onlangs reikten we het
1500ste diploma uit aan één
van onze leden. De animo om
tot onze vereniging toe te tre
den is dan ook zeer groot. Jam
mer genoeg is er sprake van een
wachtlijst. Toen de gemeente
Hulst in de beginperiode van
onze vereniging als bezuini
gingsmaatregel al vlug het
schoolzwemmen afschafte, was
er zelfs een wachtlijst van twee
jaar. Door de aanvangsleeftijd
voor toetreding op te voeren,
van 5 naar 6 jaar, hebben we
een wat snellere doorstroming
kunnen bewerkstelligen, maar
niettemin is er soms nog spra
ke van een wachtlijst van een
jaar. Enkele ouders hebben
hier ai heel handig op inge
speeld door direct na de ge
boorte hun kinderen op de
wachtlijst te plaatsen. Zo zijn
ze er zeker van dat ze over zes
jaar lid kunnen worden. Opval:
lend is verder dat nogal wat
kinderen bij het verlaten van
de basisschool in eerste instan
tie ook De Kikkers vaarwel
zeggen. De studie zal wel teveel
tijd in beslag gaan nemen. Als
ze eenmaal het voortgezet on
derwijs binnen zijn gestapt
krijgen ze te horen dat ze zeker
de ontspanning niet uit het oog
moeten verliezen en een combi
natie met de studie moeten
vinden. Het gevolg is dat ze
zich weer bij ons aanmelden."
Schaduw
Naast het feestelijk tintje dat
de watervrienden aan hun jubi
leum geven, hangt er na tien
jaar voor het eerst een tlinke
schaduw over hun vereniging-
geworpen. Financieel heelt de
vereniging zich nog nooit veel
zorgen moeten maken. Of het
moet in het eerste jaar geweest
zijn. toen de zeven bestuursle
den elk garant stonden voor
een lening van 35 gulden om
van startte kunnen gaan. Jaar
lijks stond de gemeente garant
voor een subsidie van 30 gul
den per jeugdlid. Dit bedrag en
de contributie van de vierhon
derd leden maakte De Kikkers
tot een kerngezonde vereni
ging.
„Blijkbaar vindt de gemeente
ons te rijk" zegt Ras. „In de
nieuwe reglementen van de
subsidieverordening voor
jeugdsport staat nu als eis dat
om in aanmerking te komen
voor de maximale subsidie de
vereniging moet deelnemen
aan een landelijke competitie.
We zijn echter een onderdeel
van de Nederlandse Culturele
Sportvereniging <NCS) en dat
Enkele leden van de jubilerende z\v
hoek ifoto Camile Schelstraetei
reniging De Kikkers in hel water van zwembad De Drie-
betekent puur recreatief zwem
men in alle geledingen. Als we
plaats moeten inruimen voor
wedstrijdzwemmers dan zou
dat ten koste gaan van de ver
schillende opleidingen. Boven
dien brengt dat een forse con
tributieverhoging met Izich
mee. Dit druist tegen onze
doelstelling in. Het gevolg is nu
wel dat de gemeente de subsi
diekraan dicht draait tot één
derde van het oorspronkelijke
bedrag. Om onze extra jeugd-
activiteiten, zoals een jaarlijks
uitstapje, te laten doorgaan, is
voor het. eerst een grote loterij
op touw gezet. Met, de op
brengst van de 6500 loten ho
pen we onze succesvolle tradi
tionele dagtrip naar een zwem
paradijs te kunnen financieren.
Hopelijk zorgen de toekomst
plannen van de gemeente
straks niet voor de tweede
domper. Een modernisering
van het bad staat/ hoog op de
prioriteitenlijst. Dit kan een
verhoging van de huur beteke
nen. Wij zijn nog wel de enige
zwemvereniging uit de ge
meente Hulst, die gebruik
maakt van De Driehoek. Sinds
de opening van het zwembad
wordt er nauw met de gemeen
te samengewerkt. Wij gebrui
ken bijvoorbeeld eikaars mate
riaal voor de lessen of het vrij
spelen in het water."
Om maar niet vooruit te lopen
op verdere onpopulaire maat
regelen. geeft Albert Ras een
opsomming van de feestelijke
activiteiten ter gelegenheid
van het jubileum. De leden
hebben zich begin deze maand
al kunnen vermaken met een
spelcireuit in het water. Voor
de kinderen is er nog een te-
ken-kleurwedstrijd met als
thema 'het zwemmen' of 'De
Kikkers'. Zaterdag 25 mei
staat er een feestavond voor
volwassen leden en medewer
kers op het programma. Als
laatste activiteit geeft de wa
tervriendenvereniging De Kik
kers een week later een jubi
leumreceptie in het restaurant
van De Driehoek Deze begint
om 20.00 uur. „Als dit achter de
rug is. zwemmen onze leden in
juni het tiende seizoen nog en
kele weken vol", besluit Ras.
„In juli en augustus begint er
een rustperiode. Onze kikkers
springen in september weer het
water in. Terwijl de amfibieën
in de natuur zich dan gaan
voorbereiden op hun jaarlijkse
winterslaap, kwaken de kik
kers in De Driehoek er weer lus
tig op los."
Edy de Witte
Spacecake
GENT - Kopje koffie glazewasser. vroeg Charlotte aan Her
man. Graag, antwoordde deze. Wist hij veel. Zoals het heel
normaal is dat je bij sommige klanten met vuile ramen een
glaasje jonge klare krijgt, zorgt Charlotte er steeds voor dat
bij de koffie een brokje hasj ligt. Wist Herman veel. Hij raakte
er al snel van in de (volken. high zogezegd. Gelukkig heeft hij
met al dat glazenwassen geen last van hoogtevrees. Charlot
te en Herman verkochten dit verhaal ajgelopen vrijdag voor
de rechtbank in Gent. Rechter Van Praet zei: 'Daar trappen
wij niet in'. Herman wist echter van niks en Charlotte barstte
in tranen uit.
Haar verdediger zei: 'Maar meneer de r-eehter. Mijn cliënt is
een echte intellectueel. Ze leest werk van'Jean-Jaëgues Rous
seau en beschikt over zeeën van tijd waarin zij dubt over de
zin van het bestaan. Ze is een eenzame vrouw ook. die tenge
volge van een handicap aan geen werk en geen lief geraakt.
De meeste problemen worden ontvlucht door het op beperkte
schaal verkopen van softdrugs. Wat is daar nou toch mis mee
- als je dat dan aan een cliënt presenteert in de vorm van een
plakje, cake', luidde het verweer van de advocaat. Rechter
Van Praet was aanvankelijk sprakeloos, maar zag zich toch
genoodzaakt een straf uit te spreken. Dat doet hij over twee
weken. Nu is er eerst lijd voor een bakje koffie...
Verzamelaars
TEM SE - Wie kent ze niet, de frutselaars die in het café elk
bierviltje tol een zielig hoopje karton uitpluizen. En dan is er
nog liet type barhanger dat zich specialiseert in visuele mop
pen en hiervoor dankbaar gebruik maakt van de achterzijde
van het waardeloze bierkaartje. Zonde is dat. vinden de
broers Theo en Marcel uit Temse. Samen hebben ze zowat
10.000 bierviltjes verzameld.
Een ideale hobby. De viltjes kunnen immers gratis worden
meegenomener komt dus geen geldklopperij bij kijken.
Trouwens, er is geen verband tussen een stevige drinker en
een verzamelaar van bierviltjes, omdat de laatste steeds over
een heldere geest moet beschikken, beioeren de twee. Boven
dienverschijnen er steeds meer viltjes met reclame voor wa
tertjes en softdrinks. Maar pas op. bierviltjes verzamelen is
niet. echt simpel. Het eerste probleem is het inventariseren.
Theo werkte aan een eigen systeem waarbij hij elk viltje ko
pieerde en nauwkeurig beschreef. Een tweede probleem is
een presentatie. Opstapelen in een oude schoendoos is niet
alles. Daarotn plakken Marcel en Theo de kleurrijkste reek
sen op (en doener een doorzichtig folietje oven of lijsten ze in.
Succes voor Zweedse expeditie
GRUNDKALLEN/TERNEU-
ZEN - De Zweedse expeditie die
vorige week maandag uitvoer
om het wrak van de in 1922 ge
zonken Terncuzense vracht
vaarder Cornelis te lokaliseren
heeft succes gehad. Dank zij de
moderne apparatuur welke
expeditieleider Okan Torian en
zijn team van veertien duikers
tot hun beschikking had. werd
het tien mijl uit de kust van
Zweden nabij de Alandseilan-
den liggende wrak donderdag
16 mei om 22.00 uur gelokali
seerd.
De weersomstandigheden wa
ren tussen het tijdstip van ver
trek uit Grundvall en het vinden
van de Cornelis inmiddels danig
verslechterd. Reden voor Torian
om te besluiten langer dan de ge
plande vijf dagen boven het
schip te blijven. Want het wrak
dat volgens oude kaarten de
Cornelis zou moeten zijn kon pas
als zodanig worden gekwalifi
ceerd wanneer bewijsstukken
boven water zouden komen. Het
Pinksterweekeinde bracht het
langverwachte succes: duikers
vonden de scheepsbel met de
naam van het schip erop gegra
veerd,
De vondst is wellicht reden voor
Torian het scheepswrak verder
te doorzoeken, hoewel er vol
gens de oude scheepspapieren
geen waardevolle lading aan
boord was. Maar omdat in Zwe
den gevestigde musea al belang
stelling hebben getoond voor de
bel, die de expeditieleden zeker
te gelde willen maken om al
thans een deel van de kosten te
dekken, zijn er wellicht nog meer
van dergelijke attributen aan
boord die. eenmaal boven water,
geld in het laatje kunnen bren
gen. Voorlopig blijft het voor de
gelegenheid ingehuurde vaar
tuig Hunter tot en met donder
dag 23 mei bij het wrak. alvorens
de thuisreis te aanvaarden.
Pierre van Damme
De bemanning van de Cornelis vóór hel vertrek in 1920
