Verhaal Acht Mei-beweging gaat door Margaret Thatchers tweede leven PZC opinie en achtergrond Staatssecretaris Simons (WVC) had minister moeten zijn Ineens moest ze doen wat ze altijd had verfoeid: kranten lezen Kritische katholieken blijven in (Acht Mei) beweging (foto ANP) troon en de levensbeschou wing. Daarom zullen heel veel van de toehoorders zich afge lopen zaterdag in de lezing van Huub Oosterhuis over het eu charistisch tafelgebed hebben herkend, toen hij bidden for muleerde als 'een manier van leven. Niet kunnen harden dat deze wereld is zoals ze is; daar in niet kunnen berusten. Bid den omvat inkeer, in je zelf, stilwording, geduldoefening, leren volharden, politieke be wustwording, scholing, willen weten, niet doen alsof je neus bloedt, geen cynische grap pen'. Traditie Voorzitter Wies Stael-Merkx gaf invulling aan het motto van de manifestatie: Het ver haal gaat door. Het doorgeven van het verhaal van Jezus van Nazareth speelt zich af binnen de kaders van de traditie. Het verleden is niet onbelangrijk, je kunt er inspiratie aan op doen, maar je kunt ook leren van de fouten die in het verle den zijn gemaakt. Dat vraagt vertrouwen van de opvoeders naar hun kinderen toe. Kinde ren moeten op een bepaald ogenblik het ouderlijk huis kunnen verlaten om zelf hun leven op hun manier in te rich ten. Zodra ze daarin zelfstan dig zijn geworden, vormt de wereld van hun ouders geen bedreiging meer voor hen. Zo gaat het ook met geloof soverdracht. Die is niet ge slaagd, wanneer kinderen in het huis van hun ouders blij ven wonen of hun huis precies zo hebben ingericht als dat van hun ouders. Traditie, zo als met dit thema bedoeld, levens- beschouwing 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 moet minder gezien worden als een verzameling huisraad en veel meer als een sleutel die ouders hun kinderen meege ven. Die sleutel moet toegang geven tot ervaringen en verha len van mensen die verrijkend kunnen zijn voor nu en voor de toekomst. Meebeslissen Opvallend was dat er dit jaar geen grote namen van buiten landse sprekers op het pro gramma prijkten. Tijdens de toespraken, voor zover die er waren, werd ook niet veel en luidruchtig geapplaudisseerd. En dat is waarschijnlijk teke nend voor de Acht Mei Bewe ging. Het stadium van zijn ei gen weg zoeken door zich af te zetten tegen de behoudende geest, zoals die de laatste twin tig jaar met name door de lei ding in de Nederlandse kerk wordt vertegenwoordigd, is voorbij. Dat brengt een zekere rust en vooral, het nodigt uit tot be zinning op de dingen die als belangrijk worden ervaren. Met name Acht Mei-aanhan gers willen gehoor geven aan de oproep tot betrokkenheid bij de kerk. Dus moet de lei ding in de kerk ook niet ver baasd zijn, wanneer de mondi ge leken hun stem laten horen, wanneer het gaat over zaken die hen direct aangaan, zoals organisatie van het pastoraat in de parochies. De sterke af name van priesters vraagt om een nieuwe opzet van zielzorg. Model voor deze discussie stond op de manifestatie het ontwerp van het bisdom Den Bosch. Er werd een hoorzit ting gehouden rond het be leidsplan van bisschop Ter Schure, 'Bouwen rond de Hoeksteen'. In een forumge sprek werd de voorbereiding van dit beleidsplan uitvoerig toegelicht. Hoewel de leiding van het bisdom Den Bosch met aandrang en herhaling ge vraagd was hierbij ook aanwe zig te zijn je hoort het ver haal immers graag van twee kanten bestond het hele antwoord uit deze zin; 'In ant woord op uw brieven dd 19 april en 1 mei jl. antwoord ik u dat vanwege de bisschop en zijn medewerkers niemand aanwezig zal zijn om in te gaan op uw uitnodiging tot het bij wonen van de hoorzitting.' En dat is tekenend voor de ver houding van Acht Mei en de Nederlandse bisschoppen, Hoewel er sinds verleden jaar een schoorvoetend begin is ge maakt met een dialoog tussen bestuur van de Acht Mei Be weging en de bisschoppen (tweemaal per jaar een ge sprek tussen bestuur en de bis schoppen Bar van Rotterdam en Ernst van Breda) is er nog een lange weg te gaan. Ook dit jaar werd de uitnodiging aan de Nederlandse bisschoppen op de manifestatie aanwezig te zijn 'om redenen die reeds (Van onze parlementaire redacteur Henri Kruithof) Hans Simons mocht bij de kabinetsformatie 'slechts' staatssecretaris worden, want er moesten voldoende vrouwen op de ministerszetels komen. Hedy d'Ancona werd dus zijn baas. Een beslissing die toen al met enige bevreemding werd begroet. Die bevreemding is in middels echter in regelrechte spijt omgeslagen. Twee jaar geleden was de Rot terdamse wethouder van onder wijs nog een relatief onbekende. Alleen in de havenstad zelf werd hij al hooglijk gewaardeerd. En bij een kleine groep insiders in de PvdA was zijn ster snel rijzen de. Toen eind 1989 eindelijk weer een kabinet met de PvdA werd gevormd, was al snel duidelijk dat Hans Simons van de partij zou zijn. Hij kreeg de uiterst gevoelige en ingewikkelde portefeuille van de volksgezondheid toebedeeld. Al jarenlang was er tussen de voor malige coalitiepartners CDA en WD gevochten over een nieuw bekostigingsstelsel voor de ge zondheidszorg. Allerlei moei zaam bereikte, of door Lubbers afgedwongen compromissen op dit terrein hadden de eindstreep uiteindelijk toch weer niet ge haald. Niet alleen politiek-inhoudelijk, ook publicitair is de volksge zondheid een moeilijk terrein. Vrijwel maandelijks besteedt een actualiteitenrubriek van ra dio of televisie wel aandacht aan weer een nieuwe schrijnende si tuatie, die uitsluitend is ont staan omdat dat vermaledijde 'Den Haag' niet genoeg geld be schikbaar stelt voor onze ge zondheid. Boodschap Steevast mag dan de bewinds man (mN) die over de volksge zondheid gaat de moeilijke boodschap brengen dat het nu eenmaal onmogelijk is om al het geld dat we met z'n allen jaar lijks verdienen uitsluitend aan de gezondheidszorg uit te geven. Een boodschap die bij de burger die al maanden wacht op een open-hartoperatie natuurlijk niet wordt begrepen. Populair word je daarmee niet. Behalve als je Hans Simons heet. Hij weet op een natuurlijke en erg heldere manier uit te leg gen dat een betere volksgezond heid niet alleen afhangt van de hoeveelheid geld die vanuit Den Haag naar de ziekenhuizen stroomt. Hij kan op bijna mee slepende wijze verhalen van de inefficiënties in de gezondheids zorg. En dat daar toch ook nog wel het nodige geld te halen is. En niemand kan kwaad op hem worden. Het is een gave die de staatsse cretaris goed van pas komt. De aimabele manier waarop hij voor de televisie optreedt, zet zich voort als hij onderhandelt met andere leden van het kabi net, of met Kamerleden over het nieuwe verzekeringsstelsel voor de volksgezondheid. Geen proefballonnen Simons laat geen proefballon nen op. om te zien hoe een be paald voorstel in de politiek of de maatschappij zal vallen. Op een rustige manier en achter ge sloten deuren praat hij met de direct betrokkenen. Tot die groep behoort bijvoorbeeld pre mier Lubbers. Kringen rondom de minister-president erkennen dat er sprake is van een grote mate van waardering tussen Lubbers en Simons. Steevast wijzen deze insiders erop dat dat te maken heeft met het feit dat zij beiden nuchtere Rotterdam mers zijn, die de lijfspreuk van de voetbalclub Feijenoord hoog! in het vaandel hebben. Deze week verraste de staatsse cretaris de politieke waarne mers door volstrekt onverwacht met een compromis naar buiten te komen over het nieuwe verze keringsstelsel, waar zowel de ei gen PvdA als coalitiegenoot CDA meteen gematigd positief op reageerden. Tot nu toe ston den zij vrijwel lijnrecht tegen over elkaar op dit punt, maar Si mons bleek achter de schennen een compromis te hebben uitge werkt, waar beide partijen mee kunnen leven. Bovendien is het niet het soort compromis dat we van dit kabinet zo goed kennen, namelijk een besluit dat eigen lijk geen besluit is. Het CDA voelde wel wat voor. een verplicht eigen risico in de ziektekostenverzekering, iets waar de PvdA van gruwt. De PvdA wilde een zo hoog mogelij ke inkomens-afhankelijke pre mie, terwijl het CDA juist een iets groter deel van de premie vast voor iedereen wilde. Het: compromis: Er komt een ziekte kostenverzekering, waarin 95 procent van het huidige zieken fondspakket is opgenomen, De premie is voor 82 procent inko mens-afhankelijk, de rest be staat uit een vast bedrag voor ie dereen. De vaste premie kan worden verlaagd, als de verze kerde besluit een eigen risico te nemen van zo'n vijfhonderd gul den per jaar. De PvdA is tevreden: er komt! geen verplicht eigen risico voor iedereen. Het CDA is ook tevre den: er komt eigenlijk wel een ei gen risico voor iedereen, alleen kun je dat afkopen door een iets hogere jaarpremie te betalen. Het vergde enige maanden van omzichtig onderhandelen met de coalitiepartners, maar er is dan toch eindelijk een besluit over dit zeer gevoelige pro bleem. En van beide zijden is er hulde voor de staatssecretaris. Door deze manier van werken heeft Simons zich de waardering van velen in de politiek verwor ven. Een waardering, die inmid-, dels al tot gefluister heeft geleid- over zijn politieke toekomst. In elk geval is iedereen het er in middels over eens dat beter htf, minister van WVC had kunnen: zijn dan Hedy d'Ancona. We zul len nog veel van Hans Simonf' horen. Advertentie Op 8 mei 1985 kwamen op het Malieveld in Den Haag ongeveer tienduizend mensen bijeen om duidelijk te maken dat de katholieke kerk in Nederland meer gezichten heeft dan dat ene gezicht dat de paus twee dagen later ge toond zou worden. Vandaar het motto van die bijeen komst: Het andere gezicht van de kerk. Het bleef niet bij die eenmalige gebeurtenis. Zoveel duizenden mensen voelden zich aangesproken dat er om een voortzetting werd gevraagd. Daarmee werd Acht Mei tot een Bewe ging in de katholieke kerk van Nederland. Ieder jaar op nieuw bleven tien- tot twaalf duizend mensen komen. Ook dit jaar weer, in Utrecht. Mot to nu: Het verhaal gaat door. Een beweging vraagt om een zekere structuur. Dat heeft de Acht Mei Beweging ook begre pen, maar men heeft bewust naar een zo ruim mogelijke structuur gezocht. Vandaar dat Acht Mei een platform is, waarbij zich inmiddels meer dan honderd verenigingen en instellingen hebben aangeslo ten, die allemaal een grotere of kleinere achterban hebben. Wie zijn dan de bezoekers van deze jaarlijkse manifestatie? Ook daarnaar is inmiddels een onderzoek ingesteld en de re sultaten daarvan zijn niet on belangrijk. Beleidsmakers in de katholieke kerk doen er goed aan, daar terdege reke ning mee te houden. Uiterlijk gezien is er nauwe lijks onderscheid tussen de be zoekers van de manifestatie en het wekelijks kerkbezoek. Tweederde van de Acht Mei- aanhang blijkt uit vrouwen te bestaan en de gemiddelde leef tijd van de deelnemers is 56 jaar. Waarin deze groepering zich wel duidelijk van de tradi tionele kerkbezoekers onder scheidt, is de maatschappij kritische en kerk-kritische in stelling. De strijd tegen politieke en economische ongelijkheid in de samenleving blijkt een ab solute prioriteit te hebben. Wat hen verder van de weke lijkse kerkbezoekers onder scheidt, is de opleiding. Onge veer 60 procent van hen blijkt, tot het hogere of middenbe roepskader te horen en dat is ruim tweemaal zoveel als het rk-gemiddelde in Nederland. Niet minder belangrijk is de vraag naar het religieuze pro fiel van de Acht Mei-aanhang. Uit onderzoek blijkt dat gods dienst een heel persoonlijke betekenis heeft voor het dage lijkse leven, het waardepa- bij eerdere gelegenheiden aan uw bestuur zijn uiteengezet', afgewezen. Omdat de manifestatie op het territorium van Kardinaal Si- monis plaatsvond en er een 'af spraak tussen heren' bestaat dat een bisschop geen bijeen komst bezoekt op het grond gebied van zijn collega, wan neer deze zo'n bijeenkomst af keurt, blijft men thuis. Bar for muleerde zijn spijt zeer open hartig: 'Wat mij persoonlijk betreft zou ik naai- Utrecht zijn gegaan, vooral met het oog op de voortgang van onze ge sprekken die tot nu toe posi tief zijn geweest voor zover mijn ervaring gaat....' Ook bisschop Ernst heeft zich inmiddels zeer positief over de Acht Mei Beweging uitgela ten. Hij schrijft: 'De bezoekers van de Acht Mei-manifestatie zijn dezelfden die het kerkge beuren in ons land dragen.' Waar ligt zijn terughoudend heid? Daarover zegt hij: 'En waar het U een zorg is dat men sen, die hun geloof overeen komstig hun geweten beleven, zich aanvaard weten, hoop ik, dat geen mindere zorg gege ven wordt aan wat in de geloof straditie van de kerk heilig is.' Onbegrip Deze deels aarzelende, deels afwijzende houding van de bis schoppen is er mede oorzaak van dat in behoudend katho liek Nederland de Acht Mei Beweging als bedreigend en als niet rechtzinnig in de leer wordt gezien. Dat bleek ook nu weer in Utrecht. Drie oude re dametjes, gewapend met de rozenkrans en een groot bord met de waarschuwing dat al leen terugkeer naar de juiste orde de Acht Mei Beweging voor Satans horde kan behoe den, hadden zich bij de ingang geposteerd. Jammer dat ze door de directeur van de Vee markthallen werden verwij derd. Ze hadden best een ere plaats op het grote podium mogen hebben, daar kan de Acht Mei Beweging wel te gen.... Het verklaart misschien ook, waarom in veel parochies het woord Acht Mei tijdens de preek niet eens mag vallen zonder dat sommigen zich ge noodzaakt voelen de kerk te verlaten, zelfs onder het schreeuwen van onverstaan bare leuzen, zoals mij zeer re centelijk overkwam. Zo iets roept evangelische taferelen op: Jezus dreef duivels uit en die verlieten onder luid ge schreeuw hun slachtoffers.... Harrie Buijssen ZATERDAG 18 MEI 1991 Staatssecretaris Hans Simons: succesvolle manoeuvres... (Van onze correspondent Cees van Zxoeeden in Londen Met teer hebben de bouw vakkers een grote '10' op haar deur geschilderd. Maar het nieuwe huis van Margaret Thatcher bevindt zich niet in Downing Street. Het ligt aan Chester Square in Londens di plomaten-wijk Belgravia. En eigenlijk is het huisnummer ook niet 10, maar 73. In het buitenland kan Thatcher zich nog altijd de persoon wanen die zij ruim elf jaar was: premier van het Verenigd Koninkrijk. Tijdens haar bezoek aan Zuid- Afrika deze week werd zij als een heldin onthaald, op de verjaar dag van Ronald Reagan viel de langste ovatie haar ten deel. Maar eenmaal thuis is ze als een groot atleet die tot een rolstoel is veroordeeld. „Soms moet ze zelf de telefoon aannemen", zei een woordvoerder van de gevallen premier. „Dat is zoiets als Napo leon die zijn eigen paard moet zadelen." Zelf heeft. Thatcher weinig losge laten over haar nieuwe leven. Maar in een zeldzaam interview, met het Amerikaanse maand blad Vanity Fair. toonde de IJze ren Dame vorige maand haar emoties. „Maandag gingen we om twee uur naar het Lagerhuis om de antwoorden op vragen voor te bereiden", memoreerde ze haar vorige leven. „Die vragen wer den gesteld op dinsdagen en donderdagen, dus op maanda gen en woensdagen ontvingen we buitenlandse staatshoofden. Dan waren er de buitenlandse vergaderingen, de economische top, de Europese Raad. Er was een structuur: je kocht je kleren voorafgaand aan de buitenland se reizen, je ging naar de kapper als je in het Lagerhuis was." Van de ene op de andere dag was het afgelopen. „Het patroon van mijp leven werd vernietigd", zei ze tegen Vanity Fair. „Soms zeg ik: 'Wat voor dag is het van daag'? Dat was een vraag die ik nooit stelde toen ik op nummer 10 woonde." Het was niet het enige probleem waarvoor Thatcher gesteld werd. Van de ene op de ander dag verloor ze ook haar ambts woning in Westminster, haar vorstelijke salaris, haar om vangrijke staf. Bijna twaalf jaar lang zag Thatcher een stroom in formatie aan haar ogen voorbij komen dje voor ieder ander ta boe was,- de geheimste rappor ten van de inlichtingendienst vonden hun weg naar haar bu reau, aan de telefoon kwamen George Bush en Michail Gor- batsjov. Ineens moest Thatcher datgene gaan doen wat ze altijd verfoeid had: kranten lezen. Thatcher ontdekte ook dat En geland niet goed voor zijn ex- premiers zorgt. In Amerika wor den ex-presidenten nog altijd met „Mr. President" aangespro ken en kunnen zij tot aan hun dood beschikken over ruime fi nanciële middelen en een om vangrijke staf. Thatcher moest een kantoortje lenen van een steenrijke vriend en de mede werkers die haar post openen, zijn een geschenk van een ande re sympathiserende zakenman. De Thatchers hadden een huis in Dulwich (Zuidoost-Londen), maar dat lag te ver verwijderd van haar kantoor in Centraal- Londen. Gelukkig had de wedu we van Henry Ford H nog een flatje over in Belgravia, waar ze zo lang in kon. Eigenlijk zou Thatcher geen geldzorgen moeten hebben. Als ex-minister geniet ze een staats pensioen van 25.000 pond per jaar en als lid van het Lagerhuis krijgt ze 21.000 pond. Voorts ge niet ze enkele riante onkosten vergoedingen, zoals de jaarlijkse betaling van 10.000 pond voor het bezoeken van haar kiesdis trict in Noord-Londen en een te gemoetkoming van 27.000 pond voor de huur en bestaffing van een kantoortje. Totaal: 83.000 pond. Maar premier John Major be greep al gauw dat de hogepries teres van de zelfvoorziening daarvan niet kon rondkomen, en een van zijn eerste daden was dan ook haar pensioen te verho gen. Met onmiddellijke ingang kon Thatcher (en met haar vier andere ex-premiers) aanspraak maken op een extra toelage van 30.000 pond. Daarmee kwam haar totale inkomen op 113.000 pond (373.000 gulden) per jaar. Gewone stervelingen kunnen daarvan wel de touwtjes aan el kaar knopen, zo niet echter ex- premiers. Thatcher besloot op stand te gaan wonen en schafte zich een vijf slaapkamers tellend pand aan in Belgravia. Het huis is zeker niet het mooiste pand aan Chester Square, want daar voor gaat het optrekje van de za kenman Tini Rowland door, die vier deuren verder de vroegere residentie van koningin Wilhel- mina bewoont. Maar Thatchers In Zuid-Afrika werd Thatcher - hier naast president W. F. de Klerk - als een heldin onthaald (foto AP) bescheiden tussenwoning heeft de mooiste tuin, en dat drijft de prijs op. Mark Inmiddels heeft Thatcher een oude bekende ingeschakeld die voor de broodnodige extra-in komsten moet zorgen: haar zoon Mark. Hij is belast met de ver koop van haar memoires, Mark is belast met het opzetten van de Thatcher-Stichting, Mark moet zijn moeder door het lucratieve lezingen-circuit in Amerika loodsen. Want een ding is zeker: wie naai- de naam Margaret Thatcher luistert hoeft niet op een houtje te bijten. Na een ballingschap van enkele jaren in Texas is Mark daarom plotseling teruggekeerd op het eiland. En met Mark zijn ook de verhalen teruggekeerd over deze telg van het Thatcher-geslacht die blunderend door het leven placht te gaan. Vorige maand wijdde Harper's Queen een groot verhaal aan de 'charmelo- ze Mark', Tatler veegde de vloer met hem aan. Vanity Fair volgde en de Sunday Times schreef een hele pagina over 'Moeders hulp je'. Mark heeft een imago dat zo fout is dat hij de telefoon pleegt op te nemen met 'Hallo, ik ben char- meloze Mark'. Want hij mag dan ietwat bot zijn, van gebrek aan humor zullen ze hem niet betich ten. Volgens velen beschikt Mark Thatcher over de unieke eigen schap alles fout te doen. Toen hij nog onders moeders rok vertoef de, bracht hij de premier voort durend in verlegenheid. Zo profi leerde hij zich aan het eind van de jaren '70 als een begenadigd autocoureur om vervolgens tij dens de race Paris-Dakar zes da gen lang in de Sahara te verdwij nen (met een mooie bijrijdster, dat wel). Moeder Thatcher ver scheen met betraande ogen op de buis, maar uiteindelijk kwam zoonlief toch weer uit de zand bak tevoorschijn. Hij was de weg kwijtgeraakt. Voor de boulevardpers was dit een interessant onderwerp, en de Daily Mirror kwam er nog eens op terug toen Mark enkele jaren later in het huwelijk trad. Om te voorkomen dat Mark op weg naar de kerk in Londen de weg zou kwijtraken, publiceerde de krant een plattegrond van de hoofdstad. Voor de zakenlieden die Marga ret Thatcher volgaarne wilden helpen, is Mark een crime. Som migen van hen hebben de hel pende hand al weer teruggetrok ken, omdat die er elke keer door de wild om zich heen zwaaiende zoon werd afgehakt. Zo had Jeffrey Archer, die als au teur van bestsellers wel weet hoe hij een boek moet verkopen, voor Thatchers memoires een prijs van ruim drie miljoen pond (tien miljoen gulden) bedongen bij een uitgever. Archer dacht de oud-premier een dienst te heb ben bewezen, maar had buiten Mark gerekend. Deze kwam niet meer bij van het lachen toen hij van de schamele drie miljoen pond hoorde en declameerde: „Robert Maxwell zal ons tien miljoen pond betalen". Maar zelf wist Maxwell van niets en afge wacht moet worden of Thatcher nu zelfs nog de aanvankelijk 3 miljoen in de wacht zal weten te slepen. „De zoon denkt dat hij voor agent kan spelen" zei de befaam de literair agent Irving Lazar. „Hij heeft zichzelf wijsgemaakt dat hij alles over uitgeven weet, maar hij is een amateur. Hij overschat de waarde van het boek en, wat erger is, hij sloeg niet toe toen hij de kans daartoe had. Wat hij niet begrijpt is dat er altijd een moment is waarop je een hoop geld kan krijgen. Thatcher maakte Engeland in vloedrijker in de wereld. Ze won de harten van velen. Maar haar glamour is nu aan het verdwij nen." Mark ging naar Amerika om fondsen te werven voor de That cher-Stichting, waarin het hele geestelijke erfgoed van de oud premier moet worden onderge bracht. Walter Annenberg, een van de rijkste mannen ter wereld en een bewonderaar van That cher, was naar verluidt onaange naam verrast door charmeloze Mark. Een medewerker: „Mark bleef maar dingen zeggen als: 'Toen ik tegen George zei' en 'Zoals George tegen mij zei'. De mannen met wie Mark dineerde waren allen vooraanstaande za kenlui die Bush veel beter ken nen dan hij. Maar zelfs voor hen is het 'de president' of 'meneer de president'." De aversie jegens Mark is in kringen van met Thatcher sym pathiserende zakenlui zo groot, dat zij zich van de oud-premier zouden hebben afgekeerd. De enige die daar niet van wil horen, zou Margaret Thatcher zelf zijn. Faculteit Educatieve Opleidingen "Stom! Had ik dat maar eerder geweten" Dan had ik direct de juiste studie gekozen. De lerarenopleiding heeft 20 praktijkgerichte studie richtingen. Keus genoeg: talen exacte vakken mens en maatschappij beeldende vakken. In voltijd of deeltijd. Vaste programma's en vrije studierichtingen. Meer informatie: Wijnhaven 61, Postbus 2680,3000 CR Rotterdam, tel. 010-4035600. HIK &1Ö Hogeschool Botterdam Omstreken

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1991 | | pagina 4