De songs houden hun scherpe kantjes Muziek uit het hart Elvis Costello Wilson Philips vrije tijd 41 ZATERDAG 18 MEI 1991 Zijn werkelijke naam is Declan McManus, maar miljoenen kennen hem als Elvis Costello, begaafd liedjesfabrikant van een hele generatie. Costello is het levende bewijs dat popmuziek niet voorspelbaar, saai of dom hoeft te zijn om succes te oogsten. „Ik denk dat ik nooit dat scherpe kantje in mijn songs kwijtraak, hoe vet en gezet ik ook zal worden." Hij noemt het een liefdeslied. „Mijn vrouw Cait schreef Bro ken. Mooi, lieflijk. Het is een lief deslied dat is opgehangen aan vra gen die allemaal met 'als' en 'in dien' beginnen. Ik vind het honds moeilijk om zulke ideëen zo een voudig op te schrijven. Voor mij, als zanger, is zo'n nummer een uit daging. Ik moet echt interprete ren. Een heldere melodie combine ren met afschuwelijke woorden die vertellen wat er met je gebeurt als je je liefde verspeelt." Kalme liedjes, die bovendien een absolute betekenis hebben, kan Costello zelf niet schrijven, zegt hij. In het hotel vertrek waar we on ze serie gesprekken over een lange reeks van jaren voortzetten, oogt hij volkomen anders dan de laatste keer. Een intellectuele versie van Raspoetin, de mystieke raadsman van de laatste Russische tsaar. Costello is in goede doen. Nadat 'het eeuwige talent' vorig jaar met zijn achtste album Spike eindelijk doorbrak naar een miljoenenpu bliek, is hij erin geslaagd om deze krachttoer te herhalen zonder dat hij de formule van de plaat eenvou digweg kopieerde. Weliswaar schreef Elvis opnieuw enige num mers samen met Paul McCartney en laat hij zich opnieuw hier en daar verbazend scherp uit, toch is het zo dat Mighty like a Rose geen Spike nummer 2 is. AJ was het maar vanwege Broken, een song die Costello niet zelf schreef. „Zo over liefde schrijven kan ik niet. 'Als je me verlaat, dan ga ik dood.' Toen ik die regels net zong, zei Cait: 'Je zingt dat met veel te veel pathos, veel te overdre ven, te tragisch. Dat is niet de be doeling. Laat ik je een voorbeeld geven, zei Cait. Als je zou zingen 'Als je me verlaat, dan maak ik je af, dan begrijp je het wèl. Ja, zei ik. 'Goed', zei ze. 'Nou moetje die eer ste regel zingen met de bedoeling zoals je die achter die tweede regel herkent.' Ik heb in jaren niet zo'n moeilijke opgave gehad. Nou weet ik hoe ik zulke absolute zinnen moet overbrengen." „Mighty like a Rose eindigt met drie tedere songs. Dat doe ik met opzet; ik heb er behoefte aan te la ten zien dat ik me ook anders dan cynisch kan uiten. In een song als All grown up kan ik me verbazen over het leed van een opgroeiend meisje. In Invasion Hitparade schrijf ik met gemak over het effect dat je krijgt als echte gebeurtenis sen via de tv veranderen in enter tainment. Hoe mensen elkaar on derling bedriegen komt aan bod in Georgie and her Rival. Dat kan ik goed. Scherp kijken. Maar ik ben zo scherp, omdat ik me dan beter kan realiseren welke dingen wel waarde hebben in het leven. Zoals in Broken, een liefdeslied. Tja, het is wèl geschreven door mijn vrouw. Toch weet ik wat ik doe, maar als ik een lied zing van iemand anders vallen je eigen tekortkomingen op." Aanstampen Elvis Costello (foto QPD) Margareth Thatcher. Een halfjaar nadat de Britse premier haar ambtswoning moest ontruimen, is ze al vergeten. Op zijn vorige al bum Spike was Maggie's harde po litieke opstelling voldoende om aan Costello een van felste teksten uit zijn loopbaan te ontlokken. In Tramp the Dirt Down beschrijft hij hoe hij met genoegen de aarde rondom haar graf zal aanstampen zodra ze het tijdelijke voor het eeu wige zou verruilen. Costello lacht even als je hem aan de song herinnert. „Nou, of het mijn invloed is geweest, hahaha... De zaken zijn in Engeland niet echt veranderd. Het is alleen maar een wisseling in rolbezetting ge weest. Misschien is het nog te vroeg om een oordeel te vellen over John Mayor, maar ik denk dat er zich alleen een uiterlijke verande ring heeft voorgedaan." „De huidige machthebbers zijn veel sluwer. Als je oude journaal beelden ziet van bij voorbeeld Ni xon, kun je je nauwelijks voorstel len dat zo iemand nu nog tot presi dent verkozen zou worden. Hij ziet er zo doorzichtig en oneerlijk uit. Toch geloofden ontelbare mensen hem indertijd. Mensen hadden ook een onvoorstelbaar vertrouwen in John F. Kennedy; toch moeten ze ook in 1961 al in het achterhoofd het gevoel hebben gehad dat er zich dingen achter de coulissen van zijn leven afspeelden die niet helemaal zuiver op de graat wa ren." „Dat mechanisme werkte ook, toen Maggie Thatcher aan de macht kwam. De Britten hadden op dat moment zo'n soort leider nodig. Nu hebben ze behoefte aan een handpop, een marionet. Het is in Amerika het verschil tussen Reagan en Bush. Ik denk dat Bush veel, veel gevaarlijker is dan Ron nie. Hij is, van huis uit een CIA- man; hij weet hoe het systeem werkt. Hij beheerst de kunst van de illusie. Dat is waarschijnlijk de wereld waarin we zo langzamer hand verzeild raken. De media ver slaan de gebeurtenissen zo onop houdelijk - niet in diepgang, maar ze zijn gewoon overal - dat je als leidende figuur veel doortrapter moet zijn." „Ik denk dat ik nooit dat scherpe kantje in mijn songs kwijtraak, hoe vet en gezet ik ook zal worden. Op mijn nieuwe plaat staan weer een paar 'pijnlijke' liedjes, gewoon het resultaat van mijn karakter, en van de wijze waarop ik tegen zaken aankijk. How to be Dumb, Hurry down Doomsday en Invasion Hit parade zijn regelrechte hekelnum mers. Meestal blijft mijn woede nog aan de oppervlakte; How to be Dumb gaat eigenlijk over hoe ik boos kan worden en - door een liedje te schrijven over wat me irri teert - die woede weer kwijtraak." „Het is gewoon frustratie. Als ik schrijf over verwaande kunste naars of over Maggie, dan vraagje je ook af: hoeveel van die eigen schappen die ik zo verfoei heb ik eigenlijk zelf? Ik weet dat mijn songs ontstaan uit persoonlijke opvattingen, maar ze zijn nooit zo maar een afrekening met iemand. Naarmate je meer schrijft probeer je je persoonlijke opvattingen zo te verpakken dat er verhalen ont staan waarin andere mensen zich zelf kunnen herkennen." „Ik heb in de loop der jaren veel songs geschreven die eigenlijk ob scuur zijn, omdat mijn taalgebruik nogal verhullend was. Sommigen vinden die liedjes intrigerend, an deren hadden er een hekel aan, want het klonk alsof ze over iets belangwekkends gingen, maar ze begrepen er geen snars van. In How to be Dumb gaat het ook over, het onvermogen je kanis te hou den. Nou, dat is een verwijt dat ik mezelf best kan aantrekken." „Het is ook een lied over het onver mogen om ergens de waarde van te kunnen inzien. Ik snap bij voor beeld niet waarom ze die piramide naast het Louvre hebben gezet. Waarom? Ik mag het niet begrij pen. Misschien stelden ze die vraag ook wel toen het Louvre zelf werd gebouwd. Misschien vonden ze dat gebouw toen wel lelijk." Prins Charles „Diezelfde vragen over de waarde van dingen hangen ook in de lucht zodra ik in Amerika weer wordt ge confronteerd met de platenindus trie. Die gaat serieus in discussie met verontruste conservatieve ou ders over de zogenoemde verwor den kanten van de rock 'n' roll. Conservatieven vragen dan om sa tanische muziek in de ban te doen. De platenindustrie moet geen din gen uitbannen, omdat ze satanisch zouden zijn. Ze zou geen onzinnige muziek moeten uitbrengen, en zich verder van een moreel oordeel moeten onthouden, zolang het eni ge werkelijke motief is of muziek al dan niet satanisch, al dan niet onzinnig - geld oplevert." „Je kunt iemand als prins Charles - in mijn land echt een publieke fi guur - heel makkelijk belachelijk maken met al zijn opmerkingen over wat hij slechte architectuur vindt. Wie is hij dan wel? Nou, hij is iemand die echt in een wanstaltig huis woont. Je zou kunnen bewe ren dat hij de wereld niet helemaal in een juist perspectief ziet, maar waarschijnlijker is dat hij onderbe wust afrekent met zijn afkomst. En dan doet prins Charles dat op een oprechte manier; het heeft er alle schijn van dat hij meent wat hij zegt en dat hij praat over zaken waar hij echt om geeft. Ondanks dat is iemand van het koningshuis een geprivilegeerd persoon, en niet iemand bij we je meteen sympa thie voelt." Professor Landon In het hotel loopt een levendige zestiger rond. Haydn- en Mozart- kenner H.C. Robbins Landon. Een man wiens gezag in muziekkrin- gen zo veel aanzien geniet dat de Wiener Philharmoniker toch maar afzag van het uitbrengen van op namen die niet tot stand kwamen op basis van Robbins Landons no tities. De hoogleraar en musico loog heeft in korte tijd vriendschap gesloten met Costello, in wie hij een scherpe geest uit een andere wereld herkent. Elvis: „Mijn muziek ontwikkelt zich, doordat ik me zo veel moge lijk probeer open te stellen voor in vloeden van buitenaf. Op een plaat als Spike hoor je bij voorbeeld hoe ie met minder voor de hand liggen de combinaties van instrumenten een theatraal effect kan verkrij gen. Op Mighty like a Rose gebruik ik daar andere middelen voor: an dere akkoorden, andere koortjes. Tja, het zal nooit Strawinsky wor den, maar ik ben er wel trots op." „Ik wil door het gebruik van een blaaskwintet in een song als Har pies Bizarre geen associaties met klassieke muziek oproepen. Die pretentie heb ik niet. Het is veel meer een verbeelding van een film scène: zó dat je je kan voorstellen dat je getuige bent van een wufte salonsfeer. Ik ben tevreden over de klarinetsolo die ik schreef." „De professor, H.C. Robbins Lan don, zal wel weten of ik die melodie heb gejat van een klassieke com ponist. De laatste jaren ben ik echt voor klassiek gevallen: van Monte verdi tot de jonge Russische com ponisten als Schnittke, Smirnov en Tserjenko. Ik heb Robbins Lan dons boek over het laatste levens jaar van Mozart gelezen. De profes sor is zo'n fascinerende vent! Hij zit vol details, vol dwarsverbindin gen. Ik heb ook een paar colleges van hem bijgewoond. Hij weet hoe je iemand die 200 jaar dood is ge weest tot leven kan brengen. Hij heeft humor, bezit ontelbare anek doten. De professor heeft ook vier delen over Haydn geschreven, over elk facet van diens leven weet hij alles." „Een ongelooflijke geest; helaas weet hij niet echt wie ik ben. Daar dient dit interview voor. De profes sor weet dan alles over Haydn; hem interviewen kan hij niet." John Oomkes Vandaag, zaterdag, is om 15.30 uur op RTL 4 een muziekspecial te zien rond El- vis Costello Duizenden interviews hebben ze inmiddels weggegeven, maar hun verlegenheid is nog vrijwel onaangetast. Zelfs op het eigen honk, het Newyorkse kantoor van hun produktiefirma SBK, wekken de dames van Wilson Phillips de indruk op te moeten voor een zware uitwedstrijd, zo klampen ze ze zich aan elkaar vast. Gelukkig blijkt 'Europa' als verfrissende (en onschuldige) invalshoek al snel een welkom ijsbrekertje. Het succes aan de andere zijde van de Atlantische Oceaan met de single You're In Love heeft hen duidelijk ver rast, meldt Chynna, de blondi ne van het Californische super trio. „We hadden nooit gedacht dat rustige, melodieuze muziek bij jullie nog zou kunnen aan slaan. We wisten niet beter dan dat heel Europa in de ban is van house en aanverwante gen res." Hun bijzondere afkomst was evenmin voordelig vonden de drie hartsvriendinnen. Voor de goede orde: Chynna is de doch ter van Mamas Papas-helft Michelle en John Phillips, ter wijl haar twee zangpartners Carnie en Wendy de nazaten zijn van Brian Wilson, de meest talentrijke van The Beach Boys. „Het is ons opgevallen dat onze familiebanden in het buitenland veel meer de aan dacht hebben getrokken dan hier het geval is geweest", meldt Carnie, die in tweede in stantie volledig beantwoordt aan het aloude cliché van de gezellige dikkerd. „Voor Ame rikanen is het kennelijk veel gewoner dat kinderen van be roemde artiesten in de voet sporen van hun ouders treden. De behoefte tot afzetten tegen je ouwe lui is over het algemeen geringer. Een dokterszoon wordt in dit land veel vaker dan bij jullie zelf ook dokter." Voor Wilson Phillips is het dan ook logisch dat het op (degelij ke) harmoniezang steunende groepsgeluid aansluit bij de muziek die het bevoorrechte drietal vanaf de geboorte in de oren heeft geklonken. „Toen was alles nog puur, ging het om de stemmen en was ieder in strument echt. Op dat gegeven hebben wij in feite teruggegre pen", weet Wendy, met haar 21 jaar bijna twee jaar jonger dan haar vriendinnen. „We over drijven niet als we zeggen dat het hele concept uit onszelf is gekomen. Het is onze muziek, die hooguit door andere, meer ervaren krachten nog is bijge schaafd." Verleiders De 'Dochters van', die vanaf hun kleutertijd al exclusieve feestjes en partijen hebben op geluisterd, waren in bepaalde opzichten al een succes voor dat ze zelf hun carrièreplannen hadden uitgestippeld. Nadat was uitgelekt dat ze graag een plaat wilde maken dook de ene maatschappij na de andere producer op. Weelderige bos sen rode rozen, peperdure eten tjes en andere verleiders kon den echter hun blik toch niet vertroebelen, want ze kozen ten slotte voor een kleine firma, die hen het meest op hun ge mak stelde: SBK, dat via hen en Vanilla Ice het afgelopen jaar uitgroeide tot een van Amerika's meest slagvaardige labels. Het sprookje rond deze verte genwoordigsters van de 'twee de generatie' heeft sindsdien (najaar 1989) nog slechts een enkele donkere passage ge kend. De oorspronkelijke opzet om ook Owen Vanessa Elliot, de bevriende dochter van wij len Mama Cass Elliot, bij het avontuur te betrekken haalde het niet, omdat vier stemmen in de studio als net te veel van het goede werd ervaren. Een tweede hindernis op de weg naar eigen roem en rijkdom was vervolgens het onver wacht overlijden van het vier jarig dochtertje van producer Glenn Ballard, waar Carnie, Chynna en Wendy veel meer weet van hebben gehad dan de korte werkonderbreking zal hebben doen vermoeden. Het laatste probleem was emotio neel veel minder zwaar, maar niettemin wel zeurderig van aard: het vinden van een ge schikte naam. „We wilden iets tijdloos, iets herkenbaar, maar het mocht weer niet te hoog dravend zijn. Warm aanbevo len suggesties als Nirvana heb ben we daarom toch afgewe zen. Wilson Phillips is natuur lijk het simpelst, maar deze vlag dekt wel de hele lading", stelt Carnie. Hoewel ook hun familienamen zijn gebruikt zijn de twee va ders. die allebei op hun eigen manier een zeer forse tol heb ben betaald voor hun glorie, pas volledig op de hoogte ge steld toen het debuutalbum Wilson Phillips een feit was. Voor Carnie en Wendy was dat geen enkel punt. omdat het contact met hun van de wereld vervreemde vader al jaren mi nimaal is: diens (beruchte) pri- vé-psyehiater Eugene, die 24 uur per dag over hem waakt, heeft zo bevolen, na het laatste kortstondige onderonsje ruim twee jaar geleden. Chynna. die in haar jeugd onder anderen Dennis Hopper, Mick Jagger en Warren Beatty als haar moe ders minnaars leerde accepte ren, heeft een nauwelijks min der afstandelijke relatie met haar pa, die beginjaren tachtig aan zijn buitensporig drugs- en alcholgebruik bijna ten onder ging. In het licht van die stroeve ver houdingen is het bijna vanzelf sprekend dat de dames weinig mededeelzaam zijn over de reacties en het medeleven van het vaderfront. Trots, dat is hèt sleutelwoord in deze. Op een toekomstige samenwerking wenst geen van hen mee te gaan. „We hebben zelf nog zoveel ideeën, laten we die eerst maar eens proberen gestalte te ge ven", vindt Carny. „De volgen de plaat moet een neerslag vor men van het enorme rijpings proces dat we sinds anderhalf jaar hebben ondergaan. Dat al bum mag beslist geen kopie worden van ons debuut. Wat mij betreft zullen we minder ge polijst klinken en zullen we meer gebruik maken van aan vullende instrumenten als bla zers. Voor de verandering van sfeer is het misschien goed om naar een exotisch oord als Ha waii uit te wijken. Hebben we dat ei gelegd, dan wordt het tijd dat we ook gaan toeren." Van een verhoogde prestatie- druk na de monsterverkopen van Wilson Phillips (vijf mil joen in De Verenigde Staten, twee miljoen in Europa en Ja pan) heeft volgens Chynna nie mand last. „Want we geloven in onszelf. Dat we zo snel zo'n breed publiek hebben bereikt kan geen toeval zijn. Heus, on ze doorbraak heeft echt zijn re denen. De voornaamste daar van is dat het publiek weer toe 'is aan muziek die met het hart wordt gemaakt." Louis Du Moulin Wilson Philips: beroemde ouders... (foto GPD)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1991 | | pagina 41