Gebleekte
botten in
de Sinaï
PZC
Een hecht Nederlands detachement
Namen
Het vergeten vredesleger
reportage zaterdag is mei 1991 29
ISRAEL
Vrijheid is in Amerika
nog altijd het hoogste
goed. Hoewel de bureau
cratie ook in de States een
formidabele omvang heeft
zijn er op allerlei terreinen
hier minder regels dan, la
ten tve zeggen, in Neder
land.
Dat blijkt onder meer op het
gebied van naamgeving. In
Nederlajid mag je je kind
jiiet zomaar elke naam ge
ven die in je opkomt, en er
zijn Europese landen.
Duitsland bijvoorbeeld,
waar de regels nog veel
strenger zijn.
In Amerika doet niemand
moeilijk over de naam die je
je nakomeling wilt geven.
Zo ongeveer alles mag, al
schijnt er een lijn getrokken
te ivorden bij drie-letter-
woorden, die overigens in
het Amerikaanse vier-let-
ter-tvoorden heten.
Dus ik had mijn zoon Ar
thur, die hier geboren is,
ook Tubantia mogen noe
men, of Balk. En mijn doch
ter Emma, die ook in Ameri
ka is geboren, had ik Maij-
Weggen als voornaam kun
nen gevenof Kleine Moeite.
Er zou geen haan naar ge
kraaid hebben. De ambte
naar van de burgerlijke
stajid zou hooguit beleefd
geïnformeerd hebben: „En
hoe spel ik dat, meneer?"
Gewoon al om mij heen zie
ik kinderen met namen die
niet alledaags zijn. Ik ken
een meisje dat Courtland
heet, een ander dat Wind
sor heet, en maar liefst drie
meisjes die Heather (hei)
heten, en die allemaal rood
haar, sproeten en een beu
gel hebben.
Maar dat is niets vergele
ken bij de namen die je te
genkomt op de lijst van ge
registreerde namen die de
burgerlijke stand van Was
hington DC je desgewenst
overhandigt.
Laten we bij de gewone,
meest voorkomende namen
beginnen, om een idee te
krijgen van wat op dit mo
ment hier modieus is. De
topnaam bij meisjes is in
Washington Brittany (ook
icel gespeld als Britney,
Bnttani, Brittni). Dan ko
men Ashley, Jasmin, Jessi
ca, Tiffany, Erica, Christi
na en Kiara.
Voor jongens staat Antho
ny op de eerste plaats met
varianten zoals Antonio en
zelfs Antwan), gevolgd door
Michael, James, Christop
her, David, Kevin en Ro
bert. Marcus rukt, aldus de
ambtenaren, de laatste
maanden ook snel op.
Bij de minder gebruikelijke
voornamen vallen de geo
grafische namen op. Er zijn
heel wat wiegjes in Was
hington, waarin zich een In
dia bevindt, of een Chelsea,
of een Paris. Daarnaast is
er een Eritrea, China, Dal
las, Milan, Sahara en een
Tijuana.
Een trend is verder om je
dochter een naam te geven
met het voorvoegsel La-,
Behalve veel LaToyas
(naar de zangeres LaToya
Jackson, denk ik) is er ook
een LaJetta, LaRonda, La-
Crystal, LaKayana, LaSon-
ji en LaTonta. Voor jongens
is er iets dergelijks aan de
hand met het voorvoegsel
De- of D'-. De Andre en
D'Andre zijn het meest po
pulair.
Prachtig klinkende, maar
vrijwel zeker geheel zelfver-
zonnen namen op de lijst
zijn: Audreaunna, Capreis-
ha, Fernishia, Fontavia,
Darnethia, Latreaviette,
Starquasha, Thurmalita en
Elauntanyce.
Dan zijn er sjieke namen zo
als Fashion (mode), Gentry
(adel), naast de namen van
dure merken zoals Merce
des, Porsche en Chanel.
Misschien als tegenwicht
zijn er ook zeven Washing-
tonse baby's die, naar het
ook hier populaire Ziveedse
meubelhuis, Ikea heten, en
is er zelfs één Exson.
Erg merkwaardig zijn de
namen die bestaan uit één
enkele letter. Er is hier vol
gens de lijst een babietje dat
O heet, een ander dat K
heet, en er zijn een paar
J.C.'s.
Nog minder goed na te voe
len, zijn de ouders die hun
kind de naam van een Ro
meins cijfer hebben gege
ven, Zo is er een I, zeven
kinderen die II heten,
twaalf kinderen die III he
ten, en een die met de naam
IV door het leven zal moe
ten gaan.
Askelop/
Middellandse zee
EI Kharrubfi
JBeersheba
El Arish
Btr. Lahfan
SIN Al
Militairen uit elf landen bewaken
in de Sinaï de vrede
tussen Israël en
Egypte
m syrië
nsraeu
.«Jeruzalem
\x detail
^-A-kaart/
egypte\
jordanië
De Klompenbar wordt 's avonds druk be
zocht in het MFO-kamp El Gorah. Hei-
neken is er natuurlijk te koop, vrijwel altijd is
het er gezellig, en voor veel buitenlandse mi
litairen is de aanwezigheid van Nederlandse
vrouwelijke militairen een extra reden de bar
van het Nederlandse detachement vaak te
bezoeken.
Voor de Nederlandse militairen ligt het an
ders: zij worden al veel langer geconfronteerd
met vrouwelijke collega's, net als de Ameri
kanen. Maar Zuidamerikanen als Colombia-
nen en soldaten uit Uruguay zijn dat niet ge
wend. Zij vergapen zich aan het blonde volk
uit Noord-West-Europa.
Veel Nederlanders hebben nog een voordeel
boven de andere nationaliteiten: zij zijn ge
wend in het buitenland op te treden, of- zoals
marechaussee eerste klas Aaltjo van der Wal
- werken in een grote stad (in dit geval Am
sterdam). Van der Wal is blij met de kans de
Sinaï te leren kennen, en beschrijft de sfeer in
het Nederlandse detachement onder com
mando van overste Ab Velthuis als bijzonder
ontspannen.
Net als vrijwel alle Nederlanders kan hij goed
opschieten met vrijwel alle andere nationali
teiten, ondanks zijn werk: snelheidscontro
les, het voorkomen van geweld en het oplos
sen van diefstal. De Nederlanders hebben
vooral problemen met de Amerikanen, die zij
verwijten op te treden alsof het kamp de
Amerikanen toebehoort.
De Sinaï-toelage van dertig dollar per dag is
genoeg voor het dagelijkse zakgeld, terwijl
hij daarnaast ook nog zijn vrouw Harma voor
een korte vakantie kan laten overkomen.
Van der Wal zit nu twee maanden in El Go
rah. Zijn werk in de Sinaï is lichter dan thuis:
Amsterdammers hebben nu eenmaal eerder
dan een soldaat de neiging een politieman
een grote mond te geven.
Met zijn collega's staat Van der Wal aan de
hoofdpoort van het kamp en aan de Israëli
sche grens. In het kamp en in het MFO-ge-
bied controleren zij onder meer de snelheid
van de militaire voertuigen. In het kamp
moeten hij en zijn collega's erop toezien dat
de soldaten uit Fiji bijvoorbeeld geen drup
pel alcohol drinken: deze zijn er thuis niet
aangewend, en kunnen het genotmiddel niet
verdragen.
Matroos I Mark Polanen uit Fijnaart is ver
bindingsman. Hij is een van die mensen die al
een groot deel van de wereld gezien heeft:
Zuid-Amerika, het Navo-eskader in de Atlan
tische Oceaan, de Caraïbische zee heeft hij al
bezocht. Met de Colombianen en de mensen
uit Fiji zijn er taalproblemen, de Britten zijn
'leuke lui'. Over de Amerikanen wil Polanen
niet generaliseren.
Het valt hem op dat de Nederlanders over
een grote dosis aanpassingsvermogen moe
ten beschikken: zij vormen een kleine groep,
en iedereen die erbuiten valt loopt de kans
het niet te halen. Hij of zij kan naar huis ge
stuurd worden. Maar gelukkig, zegt Polanen,
vormt het detachement een hechte groep,
waarbinnen iedereen met iedereen optrekt,
ook de overste.
En - dat noemde Polanen niet - dat geldt ook
voor generaal Van Ginkel. Binnen de inter
nationale militaire gemeenschap hebben
strakke militairen uit de VS en Groot-Brit-
tannië al met verbazing geconstateerd dat
Van Ginkel bereid is gewoon met de jongens
op te trekken. Net als zij drinkt hij een cola
aan de rand van het zwembad of laat hij zich
voor een goed doel op het schandblok beko
gelen. Tot dat moment was het eenvoudig
'not done' dat een commandant de lagere
rangen zag staan, laat staan zich met hen be
moeide.
controleposten die her en der ver
spreid liggen in een brede strook
aan de Egyptische zijde langs de
grens. De taak is zwaar: het is geen
kleinigheid zo'n lange periode met
tien tot dertig mensen in een klei
ne post van honderd bij honderd
meter te verblijven.
Zij kijken uit naar Israëlische
vliegtuigen die in deze van God en
alleman verlaten streken het
Egyptische luchtruim schenden,
of zij zoeken naar Egyptische troe
pen die dit gebied, ook al is het hun
land, niet mogen betreden. Verve
ling, hitte en de zandvlooien eisen
op onverwachte momenten hun
tol. Brandende zon, of een 'eens
in-de-tachtig-jaar' regenstorm die
36 uur duurt en die in de hele Sinaï
Aankomst van een nieuwe ploeg Nederlandse militairen in El Gorah (foto Louis Bzirgers)
Bijna tien jaar wordt de vrede tussen Israël en Egypte nu al
gegarandeerd door een internationale vredesmacht, de MFO. De
vredesmacht bestaat uit militairen uit elf landen. Nederland is een van die
landen, en levert ruim tachtig man (en vrouw) militaire politie en
verbindingstroepen. Andere landen zijn de VS, Fiji, Colombia, Groot-
Brittannie, Canada, Frankrijk, Italië, Uruguay, Nieuw-Zeeland en
Noorwegen.
Sinds enkele weken staat de MFO onder commando van de Nederlandse
generaal Joop van Ginkel. In totaal werken 3000 militairen aan het behoud
van de vrede in de Sinaï, een gebied dat al 4000 jaar het toneel is van
oorlogen en veldslagen.
Verslaggever Louis Burgers bezocht de Sinaï, vond de resten van
gesneuvelde Egyptenaren, en de wrakken van tanks en voertuigen. Hij
sprak er met Nederlanders die het er - ondanks alles - goed naar hun zin
hebben.
Observatiepost in de Sinaï (foto Louis Burgers)
Yussef (of was het Ibraïm of Ab
dullah?) heeft het niet ge
haald. Op het slagveld van Umm
Qatef in de Sinaï liggen zijn resten,
gebleekt door de scherpe zon. De
botten zijn kaalgepikt. Mensen of
dieren hebben het geraamte uit-
eengescheurd, en verspreid. Het
heeft weinig meer van een mens.
De roestige gebroken helm, type
Sovjetunie, ligt nog naast hem.
Zijn laarzen liggen op de dichtge-
waaide restanten van een loop
graaf. Daar ook een niet ontplofte
mijn. In deze woestijn lijkt weinig
de rust van de doden van twee oor
logen te verstoren. In de branden
de middagzon beweegt zich wei
nig. Een enkele schamele kudde
trekt, ver weg in het noorden, van
struikje naar struikje. Enkele
schapen, geiten en een kameel zoe
ken een beetje groen tussen de ste
nen en het zand. Een in traditio
neel zwart geklede bedoeïene
vrouw zit erbij.
Twee keer ontmoetten Israël en
Egypte elkaar op dit slagveld, dui
zenden doden waren het gevolg.
De rotsige heuvels van Umm Qa
tef, op enkele tientallen kilometers
van Israël, vormen de laatste hin
dernis op de weg naar het knoop
punt Abu Ageila. Verdedigers en
aanvallers weten dat na een door
braak hier het centrum van de Si
naï open ligt.
Verspreid in de woestijn liggen nog
talrijke overblijfselen van het zin
loze geweld. Zwartgeblakerde en
verroeste resten van voertuigen en
tanks, getroffen bunkers en opge
blazen artilleriestellingen en loop
graven tonen de intensiteit van de
strijd. Overal liggen nog mijnen
velden, die niemand wil of kan rui
men. Bedoeïenen leveren af en toe
een mijn in, ten minste als ze er
niet eerst bovenop gaan staan, en
zelf een oorlogsslachtoffer worden.
Vrede
Sinds zo'n tien jaar behoort de Si
naï weer aan Egypte. Het vredes
verdrag met Israël (de Camp Da
vid akkoorden) legde de basis voor
de teruggave van het onherbergza
me schiereiland aan Egypte. Een
internationale vredesmacht van
een kleine 3000 mannen en vrou
wen, onder wie ruim tachtig Neder
landers, ziet toe op het naleven van
de afspraken.
De Multinational Force and Ob
servers (MFO) timmert niet aan de
weg, de militairen observeren en
rapporteren slechts. In hun termi
nologie heten grensoverschrijdin
gen 'incidenten', die zonder uitzon
dering 'vergissingen' blijken te
zijn.
Militairen uit elf verschillende lan
den bewaken nu de vrede. Hun
hoofdkwartier is de vroegere Israë
lische luchtmachtbasis Eitam.
Van hier vlogen de Israëlische
commando's in juli 1976 naar het
Ugandese Entebbe om de veelal
joodse gijzelaars uit-het gekaapte
Franse vliegtuig, afkomstig uit Tel
Aviv, te bevrijden. Zij overdonder
den de terroristen van de Baader-
Meinhof groep en de dictator Idi
Amin.
Nu heet het kamp El Gorah. Lang
zaam verdwijnt hier de woestijn. In
het eens onvruchtbare zand staan
nu de boomgaarden. Langs de we
gen bieden de boeren bergen perzi
ken aan. Schamele graanvelden
dringen meter na meter verder de
woestijn in. Zelfs druivestokken
blijken met voldoende verzorging
in deze troosteloze gebieden te
kunnen overleven.
Beter dan welk verdrag ook toont
deze ontwikkeling aan, dat de vre
de functioneert. Vijf jaar geleden
groeide hier nog niets. Nu bouwt
de Egyptische regering er eenvou
dige huizen voor bedoeïenen die
hun rusteloze, rondtrekkende be
staan vastigheid willen geven.
Zelfs een hospitaal staat op hen te
wachten.
De militairen van de MFO hebben
een bijzondere taak. Geweld mo
gen zij niet gebruiken. Volgens de
commandant, de Nederlandse lui
tenant-generaal Joop van Ginkel,
een blozende en goedlachse vijfti
ger, heeft hij niets aan soldaten die
op 600 meter hun doel kunnen ra
ken. Het gaat erom dat de man of
vrouw goed kijkt: observeren en
rapporteren.
Zelfverdediging
Dat vergt vooral van de Amerika
nen en Colombianen, die gevechts
ervaring hebben, een grote om
schakeling. „Wij zijn hier op een
vredesmissie", wordt Van Ginkel
niet moe te verklaren. De MFO-mi-
litairen dragen uitsluitend het ge
weer, en dat is er alleen voor zelf
verdediging.
Het Nederlandse detachement
werkt vanuit de twee kampen van
de MFO: El Gorah (in het noorden)
en het Zuidkamp bij Sharm-el-
kolkende wadi's laat ontstaan, zijn
de extremen waar de soldaten mee
te maken hebben.
Het is in die omstandigheden al
een verzetje als een Israëlische
jeep, de drie mitrailleurs achteloos
omlaag gericht, op gezette tijden
over de zandweg aan hun kant van
het prikkeldraad rijdt. Bedoeïenen
die de grens oversteken, een grens
die zij sowieso niet erkennen, zijn
goed voor een internationaal inci
dent.
Belang
Maar de normalisatie van de ver
houdingen tussen Egypte en Israël
maakt de MFO niet overbodig, be
nadrukken westerse diplomaten
in Caïro. Eerder, zo zeggen zij, heb
ben beide landen er belang bij dat
de vredesmacht blijft voortbe
staan. Zij zullen het zekere voor
het onzekere willen nemen. Ook
generaal Van Ginkel constateert
dat er geen sprake van is dat Jeru
zalem of Caïro de militaire potte-
kijkers wil weghebben.
De diplomaten stellen vast dat Is
raël Egypte mogelijk op dit mo
ment vertrouwt, maar men weet
niet hoe lang het zo doorgaat. Het
land aan de Nijl staan moeilijke
economische tijden te wachten, en
het is allesbehalve duidelijk hoe de
bevolking de door het IMF voorge
stelde bezuinigingen, belasting
verhogingen en koopkrachtverlis
zal verwerken. Tegelijkertijd kun
nen de emoties in het Midden-Oos
ten weer sterk oplopen door het
vastlopen van het vredesproces,
bijvoorbeeld door Israëlische on
buigzaamheid.
Ook Caïro steunt de MFO, als een
garantie voor de vrede. De totale
jaarlijkse kosten van 56 miljoen
dollar, die gelijkelijk verdeeld wor
den over Jeruzalem, Caïro en Was
hington en met een kleine bijdrage
van Japan, zijn altijd nog lager dan
de prijs van een dag oorlogvoering,
zegt de Egyptische minister van
defensie onomwonden.
Het land heeft meer dan genoeg
van de oorlog. In vier oorlogen in
bijna 45 jaar sneuvelden tierfclui-
zenden landgenoten voor de Ara
bische zaak. Nu krijgt de economie
voorrang, het land moet ontwik
keld worden. Lukt dat niet dan
kan Caïro de nu al 54 miljoen Egyp
tenaren niet meer op een fatsoen
lijke manier voeden.
Gebed
Majoor John Robinson, plaatsver
vangend commandant van het
Fiji-bataljon, bevestigt tijdens een
bezoek aan een van de observatie
posten (OP), nummer 1/5, dat ver
veling het grootste probleem voor
zijn manschappen is. Daarom valt
in de eenzaamheid van de woestijn
de nadruk op het onderhoud van
het materieel, sportactiviteiten en
een gezamenlijk gebed, om zeven
uur 's-avonds: alles om de ledig
heid te verdrijven.
Met hun vaste gebedstijden wil de
Fiji-eenheid de moslims uit de om
geving duidelijk maken dat er tus
sen hen geen grote verschillen be
staan. In Libanon, waar Fiji mee
werkt aan Unifil, heeft die aanpak
veel succes.
De twintig tot dertig mensen van
deze bewakingseenheid moeten 24
uur per dag paraat zijn, zij dienen
hun radio en uitkijktoren perma
nent te bemannen. Zij moeten
voortdurend weten wat er in hun
sector omgaat, benadrukt Robin
son.
Voedsel en water krijgt de ploeg
uit El Gorah of (in het geval van de
Amerikaanse militaire waarne
mers in de zuidelijke sector) uit het
Zuidkamp. Afvalwater verdwijnt
in de grond, urineren gebeurt in
pijpen, die het vocht diep in de aar
de injecteren. De ontlasting wordt
dagelijks verbrand.
Het complex bestaat uit niet meer
dan enkele, fel wit geverfde houten
gebouwen voor slaapgelegenheid,
dagverblijf, douches en voorraad-
ruimtes, omgeven door prikkel
draad en een brede zandstrook.
Het hek voor de voertuigen zit per
manent op slot. De militairen kun
nen zo niet plotseling overvallen
worden.
Zelf kunnen de militairen hun post
echter ook niet verlaten. Buiten de
poort is het onveilig: bedoeïenen
kunnen lastig worden, met Egypti
sche politie-eenheden die de grens
met Israël bewaken, zou een inci
dent kunnen ontstaan. Maar voor
al: overal liggen nog mijnen. OP 1/5
ligt zelfs midden in een mijnen
veld, waar niemand meer precies
van weet waar de explosieven lig
gen. Want mijnen verplaatsen zich
met het zand in de woestijn. Dat
kan heel snel gaan: waar anderhal
ve maand terug nog een restant
van een anti-tank kanon stond,
ligt nu een zandheuvel.
Robinson: „Bedoeïenen lijken er
een neus voor te hebben. Elke
maand leveren zij vier tot vijf
scherpe mijnen bij ons in. Wij bren
gen ze naar El Gorah waar Ameri
kaanse deskundigen ze vernieti
gen."
Wil
Het optreden van de MFO beves
tigt dat vrede in het Midden-Oos
ten mogelijk is. maar alleen wan
neer de wil daartoe verder gaat
dan het accepteren van een onoffi
ciële wapenstilstand. Israël en
Egypte tonen aan dat beide partij
en daar voordeel van kunnen heb
ben. Maar de wil tot vrede is essen
tieel.
Voor de ouders van de gesneuvelde
Egyptische militair kwam de vre
de van 1979 te laat. Misschien heb
ben zij zich ook al niet meer laten
meeslepen door de euforie na de
oorlog van 1973 toen het Egypti
sche leger met een snelle uitval een
stukje van de Sinaï wist terug te
winnen. Het pompeuze oorlogsmu
seum in Caïro zal aan hen dan ook
niet besteed zijn.
Een kwart eeuw geleden sneuvelde
een zoon. Niemand heeft de moeite
genomen hem fatsoenlijk te begra
ven.
Louis Burgers
Sheikh, op de uiterste zuidpunt
van het schiereiland. De Nederlan
ders verzorgen de politietaken
(marechaussee) en de verbindin
gen (verbindingstroepen).
Het waarnemen en rapporteren is
voorbehouden aan troepen uit Fiji,
Colombia en de Verenigde Staten.
Vaak vier weken achter elkaar be
mannen zij de observatie- en weg-
