Aan het straatje zonder naam Met dezelfde woorden een andere taal Het gehucht (32) Je begrijpt me gewoon niet reportage zaterdag -is mei 1991 24 Signalement Kapelle ligging: tussen Nieuwerkerk en Zierik- zee, ten zuiden van de rijksweg N59 gemeente: Duiveland aantal huizen: vier woningen, drie boerderijen voorzieningen: buurtvereniging kennen elkaar hier allemaal, maar wan neer kom je elkaar nou'tegen? Alleen op straat, eigenlijk." Dank zij de buurtvereniging zien de Ka- pellenaren elkaar een aantal malen per jaar. Sinds het café is verdwenen, is de ontmoetingsplaats niet meer in het ge hucht zelf. De leden moeten uitwijken naar elders. Lange tijd was dat het dorps huis in Ouwerkerk. Maar de laatste jaren beleeft men ook veel plezier in café de Sui kerbiet in Zierikzee van Ria Geluk, die dichtbij Kapelle woont. De buurtvereni ging houdt nieuwjaarsrecepties. Voorts is er een barbecue, en tussendoor nog een keertje steengrillen of gourmetten. Deze zomer bestaat de buurtvereniging 10 jaar. Dat wordt gevierd met een nog geheim programma. Bijna iedereen op Kapelle is lid van de ver eniging, die omstreeks de vijftig leden telt. Dat aantal wordt gehaald omdat ook oud-Kapellenaren lid mogen worden. Die vinden dat maar wat leuk, want zo blijven ze contact houden met hun geboorte grond. Zo nu en dan werpt de buurtvereniging zich op als belangenbehartiger. Het straatje zonder naam heeft nieuwe tegels gekregen, er staat een lantaarnpaal, de begraafplaats wordt goed onderhouden. Kapelle prijst zich daarnaast gelukkig met een gemeenteraadslid en een lid van gedeputeerde staten die weliswaar niet in, maar wel vlakbij de buurtschap wonen, Dat is de garantie! glimlacht men in Ka pelle, dat het gehucht in gemeente en pro vincie niet licht over het hoofd wordt ge zien. Maaike van Houten Triomfantelijk veegt Cees van Goud swaard het stof van een grafsteen. „Ziet u wel, hier staat het heel duidelijk: Capelle met een C." Van Goudswaard en zijn familie hechten sterk aan de C. Maar deskundigen zijn tot de slotsom gekomen, dat we de naam van het gehucht met een K moeten beginnen. Tot grote ergernis van de Kapellenaren. Het had zo leuk kunnen zijn. Kapelle kreeg vijftien jaar geleden een eigen naambordje. Omdat toen reeds duidelijk was dat niet iedereen het eens was over de juiste schrijfwijze, werd de kwestie tot in de hoogtste regionen uitgezocht. De stree karchivaris van Schouwen-Duiveland, H. Uil, heeft de toenmalige rijksarchivaris voor Zeeland er zelfs voor geconsulteerd. „Op historische gronden vond hij Kapelle met een K de juiste schrijwijze Zo kwam het op het plaatsnaambordje te recht. De echte Kapellenaren zijn daar volgens zoon Cees en moeder Lijntje van Goudswaard helemaal niet blij mee. „Het is ontzettend jammer dat op dat bordje een K staat, en geen C", vindt mevrouw Van Goudswaard. Stellig: „We hebben lie ver géén bordje, dan dit exemplaar. Als we een keer een grote C vinden, plakken we die eroverheen." De 'hoge heren' die deze kwestie zo ver keerd hebben aangepakt, deden gelukkig één ding wel goed. De bordjes staan op de juiste plaats. Precies daar waar het ge hucht begint en ophoudt, beide punten aan de Zwanenburgseweg. De oorspron kelijke kern ligt in het midden, aan een doodlopend straatje zonder naam. Juist naast de splitsing van het straatje en de Zwanenburgseweg stond vroeger een café, dat aanvankelijk werd geëxploiteerd door de familie Lodewijk, en later door de heer Steijn, die naast kroegbaas ook schaapsherder was. Weliswaar was Kapel le ook vroeger geen wereldstad, maar het was toch een aardige plaats voor een café. Bovendien stopte de tram er. Het café is, met het overgrote deel van Kapelle, weg gevaagd door de watersnoodramp. Kerkhof Vier huizen en de begraafplaats bleven over. Zeer tevreden is mevrouw Goud swaard over het feit, dat de gemeente de toegangsweg zo keurig heeft opgeknapt, en dat het kerkhof zo keurig wordt onder houden. Ze komt er vaak. „Het klinkt mis schien raar, maar wij lopen er graag een rondje. Als het op de rijksweg rustig is, waan je je hier in het verleden. Heerlijk rustig." De samenstellers van het boekje Duiveland hebben kennelijk hetzelfde ge voel gehad als mevrouw Goudswaard: „Het kerkhof is net als 200 jaar geleden, met opgaande bomen beplant en met een doornhaag omtuind." De 'heeren van Duiveland' huisden in hun eigen stamslot in Kapelle, op de plaats waar nu de hofstede Zwanenburg staat. Het slot werd volgens 'Duiveland zoals het was', in 1342 reeds genoemd. Drie eeu wen verder was het een rume, en nog een eeuw later (in 1744), werd het slot afgebro ken. Diezelfde uitgave meldt, dat de naam Ka pelle afkomstig is van het kapelletje dat er vroeger heeft gestaan. Waar precies, is niet duidelijk. Mevrouw Goudswaard: „Verschillende tuinen hebben hier al om ver gelegen." Haar zoon Cees vult aan, dat er veel potten en pannen zijn gevonden, maar dat tot op heden nog geen concrete aanwijzingen zijn voor de plaats van de kapel. „Maar het is een leuk speurwerkje", vindt hij. Cees van Goudswaard is met zijn 23 jaar een jonge liefhebber van de historie, ,,'t Is er met de paplepel ingegoten", verklaart Cees zijn interesse. „Mijn vader is ook al tijd met de geschiedenis bezig, en dan krijg je vanzelf dat je het ook leuk vindt." Buurtvereniging De Kapellenaar heeft zich niet alleen al op jeugdige leeftijd op het historische pad be geven, ook is hij een jonge bestuurder. Van Goudswaard is voorzitter van de buurtvereniging Capelle (of, zoals andere bestuursleden schrijven: Kapelle). De club is in 1947 opgericht, en na een tijdje ingedut te zijn geweest, zo'n jaar of tien geleden weer nieuw leven ingeblazen. De voorzitter is daar maar wat blij mee. „We fotografie wim riemens) Er zijn huwelijken gered doordat mensen mijn boek hebben gelezen". Deborah Tannen, schrijfster van Je begrijpt me gewoon niet, glimlacht vriendelijk. „Dat"kun je natuurlijk nooit bewijzen, maar ze zeggen het zelf". De Amerikaanse taalkundige, hoogleraar aan de universiteit van Georgetown, schreef een boek over de totaal verschillende manieren waarop mannen en vrouwen met elkaar omgaan en welke rol het taalgebruik daarin speelt. Aan de hand van tal van voorbeelden, laat zij zien hoe groot de taalbarrière is tussen mannen en vrouwen. Onwille keurig vraagt de lezer zich af hoe het mo gelijk is dat stellen het langer dan een paar uur met elkaar uithouden. Een voor beeld: Een echtpaar zit in de auto en de vrouw vraagt: 'Heb jij zin om te stoppen en wat te drinken?'. De man zegt: 'Nee' en rijdt rustig door. Hij snapt er niets van als hij. later merkt dat zijn vrouw geïrriteerd is, omdat zij wel iets wilde drinken. 'Waar om zei ze dat dan niet gewoon? Waarom speelde ze een spelletje?', reageert hij ge pikeerd. Om te begrijpen wat er fout ging, moet de man inzien dat zij geen informatie vroeg, schrijft Tannen welwillend. De vrouw be gon onderhandelingen over wat zij allebei zouden willen. De man realiseerde zich dat niet en smoorde de discussie eenvou dig door zijn voet op het gaspedaal te hou den. Keer op keer schotelt Tannen de lezer der gelijke huis-tuin-en-keuken-voorbeelden voor. Vrouwen en mannen kaarten dingen aan bij elkaar zonder dat de boodschap overkomt, Nog zoiets: Na een gepassio neerde liefdesnacht bij zijn nieuwe vrien din stelt een man haar voor samen te ont bijten en later dan gebruikelijk te gaan werken. De vrouw verwacht dat zij elkaar boven sinaasappelsap, geroosterd brood en een zachtgekookt eitje diep in de ogen kijken en nog wat nazwijmelen. Maar wat een desillusie als blijkt dat het vriendje zijn ontbijt bij voorkeur nuttigt terwijl hij het ochtendblad doorbladert. Toch wordt hier niet iets moois in de kiem gesmoord. „Als zij niets had geweten over de stijlverschillen tussen de seksen had zij zich gekwetst gevoeld en deze man afge daan als de zoveelste klungel", school meestert Tannen. „Zij zou gedacht heb ben dat hij haar huis beschouwt als een snelbuffet. Maar gelukkig beseft zij dat hij, anders dan zijzelf, geen behoefte had aan conversatie om hun intimiteit te be vestigen." Boodschap Vrouwen praten met elkaar om de onder linge band te onderhouden en te verstevi gen. Drie keer in de week bellen met de beste vriendin om uiterst gedetailleerd de laatste nieuwtjes uit te wisselen is niets bijzonders. 'Wat had ze aan? Wat zei ze precies en hoe reageerde hij toen?' Toch gaat het daar allemaal niet echt over. De grote boodschap daarachter blijft: we zijn zulke dikke vriendinnen. Bij mannen werkt dat anders. Zij grijpen hoogstens naar de telefoon om een af spraak te maken of iets te regelen. Zij kij ken er niet van op als ze vaststellen dat ze hun beste vriend - degene met wie zij hun problemen bespreken - drie jaar geleden voor het laatst hebben gesproken. Maar praten is voor mannen ook een ma nier om hun autoriteit te bevestigen. Zo als voor de man die het eenvoudig vertikt in een vreemde stad de weg te vragen. Hij rijdt liever een uur rond om zelf zijn weg te zoeken dan zich afhankelijk te maken van een ander, die daarmee macht over hem zou krijgen. Tannen analyseert het gedrag van man nen en vrouwen aan de hand van gesprek ken die haar studenten met de bandrecor der hebben opgenomen bij vrienden en kennissen. Maar ze gebruikt ook dialogen uit films en literatuur om de verschillen te illustreren. „Dat is niet kunstmatig", vindt ze. „Ik zie wat belangrijk is, en als anderen dat ook hebben gezien, wordt het voorbeeld alleen maar sterker." In de VS, waar het boek afgelopen zomer al verscheen, heeft Tannen veel reacties gehad. „De mensen vonden het heel her kenbaar. Sommigen zeiden dat ze het idee hadden dat ik bij hen in de keuken had gezeten of op de achterbank van de auto", glimlacht ze. „Dat is voor mij het bewijs dat het een goed boek is en dat ik het bij het rechte eind heb." Het verschil in de stijl die mannen en vrouwen hanteren, is een bron van conflic ten. Dat is niet verwonderlijk. Mannen, zo concludeert Tannen, praten om de vrouw waar ze belangstelling voor hebben beter te leren kennen. Vrouwen vinden dat heel plezierig, maar worden in feite op het ver keerde been gezet. Hun praatgrage nieu we liefde verandert na enige tijd in een meer zwijgzame vriend die veel van wat zijn vriendin vertelt, afdoet met gezeur. Als er een probleem is, moet je dat oplos sen en als dat niet kan moet je je daarbij neerleggen en er in geen geval over zeuren, Tannen noemt het veelbetekenend dat gescheiden vrouwen het meest teleurge steld zijn in de communicatie met hun vroegere ex. „Het gebrek aan contact is voor vrouwen de meest voorkomende grond om bij hun man weg te gaan". Of mannen meestal bij hun vrouw weggaan omdat ze teveel zeurt, weet Tannen niet „Dat heb ik niet onderzocht." Het is niet duidelijk of er maatschappelij ke dan wel biologische oorzaken zijn voor het stijlverschil tussen mannen en vrou wen. Tannen constateert dat het overal hetzelfde is „of je nu kijkt naar volkeren in de westerse landen of naar de pygmeeën. Van de andere kant wordt het verschil tus sen mannen en vrouwen uiteindelijk vol ledig overvleugeld door culturele elemen ten. Kijk maar naar Japan waar beide ge slachten er heel sterk op gericht zijn con flicten te vermijden. In mediterrane lan den daarentegen, scheppen mensen er juist behagen in met elkaar te botsen. Als Italianen tegen elkaar staan te schreeu wen voelen ze zich juist prima, het bete kent dat ze goede vrienden zijn." Mensen moeten meer aandacht en begrip voor elkaar hebben, vindt de schrijfster, Tegelijkertijd vertelt ze zonder er zelf erg in te hebben hoe lastig het is ingesleten gedrag te veranderen. „Ik kwam een oude bekende tegen en vroeg hem wat hij in Georgetown kwam doen. De man, die in computers deed en daarover een zakelijke ontmoeting had gehad, begon omstandig de mogelijkheden van de allernieuwste computers uit te leggen, terwijl me dat ab soluut niet interesseerde." Op de vraag waarom ze zich dat het aanleunen en hem niet gewoon onderbrak, moet Tannen het antwoord schuldig blijven: „Ja, dat weet ik ook niet." Theo Haerkens Je begrijpt me gewoon niet, Deborah Tannen. 347 pagina's. Uitgeverij Propmeteus, 34,90.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1991 | | pagina 24