Vrouw tussen de broeders
Ingrijpen in Irak Is een plicht
PZC opinie en achtergrond
en vrouwen
Zeevaart
VN moeten minderheden beschermen OïldCF ÏÏHUlIICn
's Werelds
beste Graanjenevef
uit Groningen.
VRIJDAG 12 APRIL 1991
7n Vishandel Hein Graat, het
boekje met taalcuriosa van
Jules Welling, is ook een hoofd
stuk aan voetbaltaal gewijd.
Voetballen is in Nederland nog
altijd de meest beoefende sport
en daarom is het niet verxoon-
derlijk dat er allerlei voetbalter
men in het gewone spraakge
bruik zijn ingeburgerd. Welling
noemt als voorbeelden 'iemand
de pas afsnijden', 'op de man
spelen' en 'iemand buitenspel
zetten'. Het is niet moeilijk om
nog een paar andere uitdruk
kingen te noemen: 'iemand een
rode kaart geven', 'de bal op de
stip leggen', 'iemand onder de
groene zoden stoppen', 'voor
open doel scoren' en misschien
zelfs 'scoren in blessuretijd'. Een
werkwoord als scoren heeft zelfs
meerdere betekenissen gekre
gen; in het politiejargon scoor je
als je iets succesvol aanpakt en
zo scoort een drugsverslaafde
als hij een shot neemt. Woorden
als 'thuisfluiter' en 'eendvogel'
voor een dwarrelschot) kom je
ook buiten het voetbalveld wel
tegen. Maar ivie iets op de keper
beschouwt, refereert niet aan de
voetbalsport maar aan de weve
rij.
Andere sporten, zegt Welling,
hebben niet of nauwelijks woor
den en termen aan het algemene
spraakgebruik geleverd. Hij
kan alleen het woord 'patstel
ling' bedenken, een begrip uit de
schaakwereld. Het gaat hierbij
dus niet eens om een echte, sport,
maar om een denkdiscipline, die
door buitenstaanders wel als
denksport wordt aangeduid.
Overigens, als je patstelling
noemt, dan hoor je 'iemand mat
zetten' niet over te slaan.
Uit de tenniswereld zijn nog
geen specifieke woorden naar
het algemene idoom overge
waaid, al zou dat binnenkort, nu
de Koninklijke Nederlandse
Lawn Tennis Bond de KNVB op
de hielen zit, roei eens kunnen
veranderen. Woorden als 'pas
seer slag', een 'stop-volley' en
'servicekanon' maken mis
schien een kans. Welling zou
graag zien dat een zegswijze als
'Lovegame voor minister' bij
een lovegame scoort de tegen
stander geen enkel punt), roaar-
mee gezegd wil zijn dat de oppo
sitie geen schijn van kans kreeg,
eens de krantenpagina's zou ha
len.
Als je ervoor gaat zitten, dan
denk ik dat er nog roei meer
sporten te noemen zijn die een
bijdrage aan het gangbare Ne
derlands hebben geleverd. Uit
het wielrennen komen bijvoor
beeld begrippen als afzien, de
marreren en roieltjesplakker. De
Elfstedentocht leverde klunen
en kluner, maar die woorden
hebben de overstap naar de ge
wone taal niet werkelijk ge
maakt. In het Fries is 'boppe-
slach' buitenkansje.succes)
een heel gewoon woord, ont
leend aan de kaatssport. Is 'tien
over rood' niet afkomstig uit het
biljartspel?
Ik weet nog wel een andere sport
te noemen xoaarin het werkelijk
wemelt van woorden en gezeg
den die tot het vaste repertoire
van de Nederlandse taalgebrui
ker behoren. Het is zelfs zo dat
die vaak niet eens meer weet
waar deze termen vandaan ko
men. Ik bedoel .de zeilsport. De
taal van zowel het zoete als zou
te water is doorspekt met uit-
I—1
--
kokanje
11 li 11 ii 111
Gerrit Jan Zwier
drukkingen als 'iemand de loef
afsteken', 'in de lij raken', 'over
stag gaan', 'de zeilen strijken' en
'de zeilen naar de wind laten
hangen'. Woorden als ruim
schoots, optuigen en aftuigen
hebben zich helemaal losgezon
gen van hun oorspronkelijke
context, en hetzelfde geldt voor
gezegden als 'met opgestoken
zeilen op iemand afkomen' en er
is 'geen land met hem te bezei
len'.
Schip van Staat
In werkelijkheid verwijzen al de
ze termen niet naar de zeilsport
maar naar de vroegere zeil-
scheepvaart. Het maritieme ver
leden blijft voortleven in het hui
dige Nederlands waarin het we
melt van scheepsbeelden en -ter
men. Uitdrukkingen als 'de vlag
strijken', 'voor anker gaan', 'alle
hens aan dek', 'de hondewacht
lopen', 'een veilige haven bin
nenlopen', 'een schot voor de
boeg geven' en 'de beste stuurlui
staan aan wal' verwijzen nog
rechtstreeks naar de zeevaart.
Maar uit een werkwoord als
schipperen en een beeld als 'het
schip van Staat' blijkt pas goed
hoe diep dit zeeverleden de
denkxvereld van de Nederlan
ders gevormd heeft.
De invloed van de bijbel op het
denken en dus ook de taal is ove
rigens nog veel groter geweest.
Daar kom ik een volgende keer
graag nog eens op terug. In het
fraaie gezegde 'schipper naast
God' staan de christelijke en de
maritieme traditie beide op de
brug.
Door René Diekstra
TT et is zondagmiddag. Als ik
ll uit het raam kijk, zie ik twee
mannen met tien meter daar
achter twee vrouwen in druk ge
sprek voorbij komen. Niks bij
zonders, denk ik, gewoon twee
echtparen die het na de koffie en
een stevige borrel eens tijd von
den om een frisse neus te halen.
Maar ik denk ook: waarom moe
ten in dit soort situaties nou al
tijd de mannen met de mannen
en de vrouwen met de vrouwen
lopen te praten?
Op vrijwel hetzelfde moment
komt er een auto voorbij met
tioee echtparen aan boord, en
verdraaid, alxoeer zitten de man
nen voor- en de vróuwen achter
in. Omdat ilc er niet goed tegen
kan als ik het ivaarom van alle
daagse verschijnselen niet be
grijp, besluit ik op onderzoek uit
te gaan. Wat ik vind in de psy
chologische vakliteratuur is on
der meer het volgende.
Als het op praten aankomt heb
ben man en vrouw met elkaar
vaak problemen die ze niet heb
ben met goeie bekenden van hun
eigen geslacht. Dat komt door
tivee dingen. De onderwerpen
waarover mannen en vrouwen
graag praten, verschillen nogal
eens. Daarnaast heeft praten op
zich voor mannen en vrouwen
vaak een heel verschillende
functie.
Sommige onderwerpen komen
in gesprekken tussen vrouwen
net zo vaak voor als in gesprek
ken tussen mannen. Dat zijn
vooral iverk, films en tv. Maar
vrouwen praten vaker dan man
nen met elkaar over relatiepro
blemen, gezin, familie, gezond
heid, gewicht, voeding, kleren en
uiterlijk.
Mannen hebben het veel vaker
dan vrouwen met elkaar over
muziek, actuele ontwikkelingen
in de politiek en techniek, en
sport. In het algemeen kun je
zeggen dat de onderwerpen
waar vrouwen met elkaar over
praten meer persoonlijk en emo
tioneel zijn dan die van mannen.
Seksualiteit is een onderwerp
dat zowel in gesprekken tussen
mannen als tussen vrouwen ge
regeld aan de orde komt, maar
opmerkelijk is dat vrouwen het
op dat gebied vaker over andere
vrouwen hébben dan mannen
over andere mannen. De manier
xoaarop vrouwen het in verband
met seksualiteit en erotiek over
andere vrouwen hebben is overi
gens nogal eens 'kattig' of deni
grerend.
Natuurlijk zijn er ook mannen
die graag over relatie- en gezin
saangelegenheden praten en
vrouwen die graag over sport,
politiek of techniek praten,
maar voor heel veel stellen geldt
dat de ene partner belangrijke
interessegebieden heeft xoaarin
de andere absoluut niet geïnte
resseerd is. Hij of zij doet die
vaak af als onixiteressant, onbe
langrijk of flauwekul. Zo van
„daar heb je hem weer over
zijn..."
Functie
Maar minstens zo bélcvngrijk als
het verschil in gespreksonder
werpen is het verschil in de ma
nier en in de functie van praten
tussen mannen en vrouwen. Als
je mannen vraagt xoat ze waar
deren aan gesprekken met
vrienden, dan noemen ze vooral
dingen als de ongedwongen
heid, de snélle humor en kame
raadschappelijkheid. Daar-
xiaast is het uitwisselen van in
formatie over praktische zaken
als hoe iets te repareren, te pro
grammeren of belastingtech
nisch aan te pakken een belang
rijke functie van praten met an
dere mannen.
Vraag je aan vrouxoen xoat ze
xoaarderen aan praten met an
dere vrouwen dan ontstaat er
een duidelijk ander beeld. Hoe-
xoel veel vroxixoen ook onge
dwongenheid en kameraad-
schappélijkheid xioemen, is het
aspect dat het vaakst wordt ge
noemd syxnpathie of begrip.
Sommige vrouwen drxikkexi dat
uit als: weten datje ergexis niet
alleen mee zit, het gevoel iets in
tiems met iemand anders te de
len en begrepen te xoorden zon
der dat er direct een seksueel
tintje aan zit of dat er seksxiele
verwachtingen aan wordexi ge
koppeld.
Blijkbaar zoeken veel vrouxoen
in gesprekkexi met vriendinnen
begrip en erkenning van gevoe
lens die mannen oxibelanmi
vinden. Veel vrouxoen zei
zelfs dat gesprekken met u|
dinnen niet alleen maar iets*
waar ze prijs op stellen m
dat ze die ook ech t nodig
Dat blijkt ook eigenlijk weh
het verschil in gedrag van W(!
wen onderling en mannen ii
derling.
Vrouxoen bellen bijvoorbeeld
ker een vriendin op enkel eu
leen maar om bij te praten.nl
nen gebruiken de telefoon iJ
voor zakelijke of praklM
aangelegenheden. In hel kek
van zo'n zakelijk gesprekJa
het zijn dat ze ook vriendsck.
pelijke zaken uitwisselen.
een belletje alleen om evem<?
bij te kletsen komt bij hen i(l:
minder vaak voor.
Snelle gesprekken
Wat moetje nu tegen deze ai
tergrond verwachten daten
bexirt als een man die de ?i«W
van zijn gesprekken metanfc
mannen, heeft gehad, een rel
aangaat met een vrouw dieq
meeste van haar gesprek);s
met andere vrouwen heejl^
had. En dat is waarsclajd
een veel voorkomende sitmk
Hij is gewend aan snelle
sprekken die xoat gevoelens l*
treft aan de oppervlakte 6fa
waarmee hij informatie enpn>
tische tips krijgt of geefl
xoaarin vaak op een gekschenl
--
denkwijzer
1 1 1 1 1 1 1 1 1 IT'
de of humoristische manier w.
concrete zaken wordt geprei
Zij is gewend aan gesprekM
die ook praktisch en grap;,
kunnen zijn, maar die ook ex
belangrijke bron van emotion]
steun en begrip vormen.
Als zo'n vrouw intiem xvordtn
een man, dan ligt het voort
hand dat ze op een bepai
ogenblik haar zorgen en gm
lens gaat uiten op de man
xoaarop ze gewend is dat tegt
een goeie vriendin te doen. 0
tot haar schrik te ontdekkené,
zijn reacties helemaal verken
zijn. In plaats van ervoor tem
gen dat ze zich beter gaat voelt
veroorzaakt hij juist dat seeif
slechter gaat voelen.
Het probleem is dat hij de m
ging heeft direct en praktisch
zijn, terxoijl zij vooral iemand:
die gewoon begripvol luistert',
meepraat. Gewend als ze is ai
zulke reacties van vriendm
is het xvaarschijnlijk dat i
vrouw niet alleen verrast ma
ook geïrriteerd raakt door M
partner met zijn: „Hier is wal
moet doen om het op te losser!
reactie.
Wat bijdraagt aan haar irritai
kan het idee zijn dat mam
doen alsof ze zelf niet fatsoeull
over zaken kan xiadenJcehom
intelligent genoeg is om opia
singen te bedenken. De was
heid is ook dat veel mannend}
gen denken als: „Waarom m
ze daar nou steeds over prate
dat pak je toch gewoon zus oji
aan?" Punt is dat-iepreciest'
zelfde doet als met z'n manié
ke vrienden.
Nog vele eeuwen
Het gevolg is wel dat vrom
andere vrouwen vaak ziend
personen die beter kunnen feil
teren en meer begrip hebbende
mannen, inclxisief hun eiffc
man. En mannen zullen andff
mannen vaak zien als degene
die slimmer zijn en die huniik
van advies kunnen dienen on'
hoe dingen in het leven conm
aan te pakken dan vrome
hun eigen vróuw inbegrepen
Maar ik vermoed dat beide p
tijen er ook een zeker belang!i
hebben om deze verdeling in
houden. Want vroxiwen a®
het niet al te zeer op prijs slM
als hun man regelmatig op
begripvolle en sympathiekes
nier op de gevoelens vanaé"'
vroxiwen reageert. En ma&
zullen het xiiet erg xvaarderm
hun vrouxo haar problemen?1
behulp van andere manneni
lost.
Kortom, we zxillen nog velefs
wen de mannen voorop ei>e
vrouwen daarachter vooiï
zien trekken.
Jannie Verwijs geeft 'jawoord' aan Norbertijns klooster
Van onze verslaggever
Tonny Meijerman
Veel oudere gelovigen zul
len meewarig met het
hoofd hebben geschud; jonge
ren veerden wellicht hoopvol
op. Hoe dan ook: het bericht
dat de 43-jarige Jannie Ver
wijs haar intrek heeft geno
men in het mannenklooster
De Essenburgh bij Harder
wijk, sloeg in als een bom.
Voor de vrouw zelf was de stap
minder schokkend. En ook de
negen kanunniken in de kas
teelachtige priorij sloegen niet
van schrik achterover, toen de
theologie-studente aankon
digde 'Ik wil Norbertijn wor
den'. „Dat komt", licht Jannie
Verwijs toe, „omdat de Nor
bertijnen hier al jarenlang gas
ten hebben ontvangen. De Es
senburgh is één van de weini
ge kloosters waar de bezoe
kers helemaal in de gemeen
schap worden opgenomen.
Mannen èn vrouwen die ko
men om bijvoorbeeld een
weekeinde bij te tanken."
„Nee hoor, we zijn niet ge
schrokken", beaamt novicen-
meester Henk Weijts. „De
reactie van het convent was
meteen positief. Wij stelden al
leen de vraag: hoe passen we
het in?"
Officieel is Jannie Verwijs
'slechts' gast in de priorij. Ze
heeft (nog) geen gelofte afge
legd en is ook niet ingekleed.
Dat neemt niet weg dat ze
vastberaden haar 'jawoord'
heeft gezegd tegen de gemeen
schap in het Noordveluwse ge
hucht Hierden. „Ik heb een
privé-gelofte afgelegd", ver
telt ze, „Zes jaar heb ik over
deze stap nagedacht. Dus ik
zal nu niet snel de kuierlatten
nemen. Ik voel me hier thuis.
De combinatie bidden èn
werken, alsmede de liturgie
spreekt me aan. In dit huis
staat 'communio', het delen
met elkaar, centraal. Ik zal me
aan de regels van dit huis hou
den. Ik ben hier definitief tijde
lijk."
Verrijking
Vrouw tussen de mannen. Het
vormt voor Jannie Verwijs
geen enkel probleem. Integen
deel, ze ervaart het als een ver
rijking. „Ik heb hier geleerd
minder extreme standpunten
in te nemen. Niet zo snel klaar
te staan met oordelen. Ik was
een persoontje dat nogal op de
strepen stond. Nu ben ik ver
draagzamer. Moet ook wel om
het samen vol te houden."
De kanunniken van hun kant
doen er alles aan om Jannie
het gevoel van 'hier ben ik
thuis' te geven. „Dat blijkt,
vooral uit de kleine dingen.
Laatst werkte ik samen met
een broeder in de tuin tot vrij
laat in de avond. Het werd al
kouder buiten en we waren
moe. Zegt hij: ga jij maar bene
den douchen: ik loop wel naar
boven. Dat sprak me aan en is
een bewijs dat er met de ande
re sexe rekening gehouden
wordt."
Jannie Verwijs is een pionier.
Zij vormt wellicht het begin
van een nieuwe ent aan de
ruim 870 jaar oude stam van
de Norbertijnse traditie. Bin
nen deze orde werken (ook bui
ten het klooster) èn bidden de
mannen: de wouwen bidden
en komen het klooster niet uit.
Verwijs is de eerste Nederland
se die de 'mannelijke' lijn wil
volgen: „De spritualiteit van
werken en bidden trekt me
aan."
Nieuwe priorij
Ze hoopt dat ook andere vrou
wen haar voorbeeld willen vol
gen, zodat er een nieuwe prio
rij kan komen, een nieuwe
stroming. „Er is in ons land be
langstelling voor. Bovendien
heeft het generaal kapittel al
toestemming gegeven. In het
.Zuidfranse Pau zijn twee zus
ters die hetzelfde willen als ik.
Èen eigen priorij. Nu moeten
er nog concrete regels worden
gemaakt. Het heeft z'n tijd. De
theoloog Fortmann heeft ge
zegd: 'zij die geloven haasten
niet'. En zo is het."
Novicen-meester Weijts, die al
jarenlang geen nieuw bloed de
Essenburghse poort zag bin
nenstappen („De jongeren
kunnen zich moeilijk schikken
in een gemeenschap"), is blij
bij de vrouwelijke aanwinst.
„Ik hoop van harte dat die
nieuwe stroming van de grond
komt. En dan als een volledig
zelfstandige priorij. Een huis
met eigen rechten. We moeten
niet terug naar de toestanden
van voor de reformatie toen de
Norbertijnen zogenaamde
dubbelkloosters hadden. Je
mag elkaar als man en vrouw
aardig vinden, maar binnen
één klooster kent dat zijn
grenzen. De praktijk leerde
dat het beter is de zaken ge
scheiden te houden."
Levensdoel
In De Essenburgh heeft, zo
lijkt het, Jannie Verwijs, haar
levensdoel gevonden. Een lan
ge zoektocht ging eraan voor
af. Van oorsprong was zij Ne
derlands Hervormd. Geboren
op St. Philipsland en wegens
de stormvloed van '53 ver
huisd naar West-Brabant. In
Utrecht volgde ze de studie
voor verpleegkundige om ver
volgens in Apeldoorn en Zut-
phen bij ziekenhuizen te
werken. „Vanaf mijn achttien
de jaar heb ik niets meer in de
kerk gedaan. Wèl bleef ik zoe
ken naar de zin van het leven.
Ik las veel, vooral van Ooster
huis en Fortmann, maar deed
er niets concreets mee."
Daarin kwam in 1984 verande
ring. Ze verbleef enkele dagen
in de Norbertijnse priorij om
zich te ontspannen en weer tot
rust te komen. Dat bezoek be
tekende de ommekeer.
Zonder problemen keerde ze
de eigen traditie de rug toe.
„Ik maakte in Zeeland de be
grafenissen mee van beide
grootmoeders en kwam tot de
overtuiging dat ik niet bij die
gelovigen hoor. Dat altijd aan
wezige gevoel van schuldig en
zondig zijn, heb ik niet. Jezelf
liefhebben, zoals ook in het
dubbelgebod staat, is er niet
bij."
Jannie Verwijs studeert theo
logie in Amsterdam, loopt sta
ge bij een parochie in Velp en
geeft catechesetoerusting aan
onderwijzers in de polder.
„Maar als ik op de Essenburgh
ben, doe ik alles mee. Hier ben
ik thuis."
(Door drR.C.R. Siekmann)
In resolutie 688 heeft de Vei
ligheidsraad van de Verenig
de Naties Irak veroordeeld we
gens de onderdrukking van de
eigen bevolking en in het bij
zonder van de Kurden. De ge
volgen van deze onderdrukking
worden een bedreiging van de
vrede en veiligheid in de regio
genoemd en van Irak wordt dan
ook geëist dat aan de repressie
onmiddellijk een einde wordt
gemaakt.
Uitdrukkelijk blijkt uit de
preambule van de resolutie dat
de massale vluchtelingen
stroom over de grenzen van Irak
richting Turkije en Iran de direc
te aanleiding voor het aanvaar
den van deze resolutie is ge
weest. Er is de afgelopen dagen
wel gezegd dat de Verenigde Na
ties aldus jegens Irak het non-in
terventiebeginsel hebben opge
geven, maar met deze resolutie
is de Veiligheidsraad keurig bin
nen de door het VN-Handvest
gestelde marges gebleven.
Daarbij gaat het vooral om arti
kel 2, paragraaf 7 dat een uitzon
dering bevat op het beginsel van
niet-inmenging in binnenlandse
aangelegenheden van lidstaten.
Die uitzondering is gelegen in
Hoofdstuk vn van het Handvest
dat de Veiligheidsraad bevoegd
heden verleent op het terrein
van de internationale vredes
handhaving. Resolutie 688
spreekt in dit verband zelfs van
'verplichtingen' van de Verenig
de Naties, hetgeen strikt gespro
ken juist is omdat de Veilig
heidsraad bedreigingen van de
vrede moet vaststellen en tevens
moet besluiten welke maatrege
len dienen te worden genomen
om de internationale vrede en
veiligheid te herstellen.
Interventieplicht
Hier lijkt enigszins het door
Frankrijk gelanceerde idee door
te klinken dat er eigenlijk een
plicht tot interventie zou moe
ten bestaan, indien een opstan
dige burgerbevolking door een
tiran wordt afgeslacht, zoals de
Kurden in Irak. Voor alle zeker
heid bevestigt de resolutie overi
gens ook dat de souvereiniteit,
territoriale integriteit en politie
ke onafhankelijkheid van Irak
onaantastbaar zijn.
Nu heeft deze resolutie weinig
concreet effect. Dat viel ook niet
te verwachten gezien het moord
dadige karakter van het regime
van Saddam Husayn. Probleem
is dan echter hoe ver je moet en
kunt gaan om de Kurden ook
werkelijk fysiek te beschermen.
Moet daarvoor heel Irak worden
bezet uit naam van de Verenigde
Naties en zo ja, hoe zou de toe
komst van Irak en de Kurden
daarin er dan verder moeten uit
zien?
Gedurfd
De Europese Gemeenschap is
met een gedurfd initiatief geko
men, dat in zijn beperktheid zeer
geschikt lijkt om in de humani
taire noden van de Kurden te
voorzien. Er zou een door de VN
beschermde zone voor Kurdi-
sche vluchtelingen in Noord-
Irak moeten worden ingesteld.
In dit verband zijn de woorden
'enclave' en 'veiligheidszone' ge
vallen waarbij aan een VN-vre-
desmacht is bedacht om dit ge
bied te beschermen.
De EG, die tijdens het Golfcon-
flict weinig cohesie vertoonde,
heeft zich met dit plan voor het
eerst eèns slagvaardig en eens
gezind getoond op het terrein
van de buitenlandse politiek.
Eindelijk lijken nu eens de direc
te noden van mensen te prevale
ren boven zuiver diplomatieke
overwegingen.
Volgende stap
De volgende stap na resolutie
688 ligt immers voor de hand.
Men moet eenvoudig constate
ren dat Irak de eisen van de Vei
ligheidsraad naast zich neer
heeft gelegd en moet besluiten
om verdere maatregelen tot her
stel van de internationale vrede
en veiligheid te nemen. Dat kan
ook impliceren dat VN-troepen
zich met geweld toegang tot
Noord-Irak verschaffen om zo'n
veiligheidszone in. te stellen.
Engelsen en Fransen mogen
dan, mede names de EG, voor
stander zijn van zo'n ingrijpen,
maar de kans dat het zo ver
komt is minimaal, nu niet alleen
Irak weigert, maar met name
China en de Sovjet-Unie ernsti
ge bedenkingen koesteren tot en
met het dreigement om van hun
vetorecht gebruik te maken. Zij
beroepen zich daarbij nadrukke
lijk op het non-interventiebegin
sel, maar gaan bewust voorbij
aan de mogelijkheden die het
Handvest biedt tot dwangmatig
optreden.
Hun grote vrees en die van vele
Derde Wereldlanden is dat di
rect VN-ingrijpen in het alge
meen gewapend verzet van poli
tieke, culturele, etnische en reli
gieuze minderheden tegen cen
trale overheden zou sanctione
ren. In him ogen is dat een vrij
brief voor burgeroorlog. Gezien
deze stand van zaken behoeven
de Verenigde Staten niet eens al
te zeer naar buiten te treden met
hun ernstige twijfels over een
VN-veiligheidszone in Noord-
Irak, die vooral berusten op de
vrees dat de stabiliteit in de re
gio door een VN-interventie nog
verder zal worden aangetast.
Rompstaat
Er is nog een ander, onderhuids
motief dat verontrusting wekt.
De angst dat de veiligheidszone
in Noord-Irak na verloop van
tijd de kiem blijkt te zijn geweest
van een 'rompstaat' Kurdistan.
In dit verband is het interessant
om het enige, intussen vergeten
precendent van door de VN ver
leend asiel in beschermde gebie
den in herinnering te roepen.
Tijdens de burgeroorlog in de
Congo beginjaren zestig had de
VN-vredesmacht die daar op
verzoek van de regering van het
land opereerde, zulke gebieden
ingericht om personen die met
de dood of mishandeling werden
bedreigd bescherming te bie
den. Eén van de grondbeginse
len die destijds werden opge
steld door de VN, luidde dat be
schermde personen geen exter
ne politieke activiteiten moch
ten ondernemen en met de bui
tenwereld uitsluitend om huma
nitaire redenen contact moch
ten onderhouden. De politieke
motieven om af te zien van ver
der VN-ingrijpen in Irak ten be
hoeve van de Kurden lijken wel
iswaar niet onredelijk, maar be
tekenen tegelijkertijd dat men
grotendeels passief blijft tegen
over het humanitaire probleem.
Bovendien wordt de kans ge
mist eens goed duidelijk te ma
ken bij wie de verantwoordelijk
heid voor de vluchtelingen
stroom eigenlijk ligt.
In de resolutie zegt de Veilig
heidsraad letterlijk dat de mas
sale vluchtelingenstroom naar
Iran en Turkije heeft geleid tot
grensschendingen die een be
dreiging voor de internationale
vrede en stabiliteit in de regio
vormen. Het gevaar dreigt dat
de ontvangstlanden het pro
bleem van ongewenste vreemde
lingen aan hun grenzen eigen
handig gaan oplossen. President
Özal van Turkije heeft daar al
mee gedreigd.
Is het dan niet juister dat de VN
als vertegenwoordigers van de
internationale statengemeen
schap in plaats daarvan interve
niëren? Dit kan ook een af
schrikwekkende werking heb
ben op alle regimes ter wereld
die hun minderhedenproblemen
(de Kurden vormen zelfs een
meerderheid in Irak!) op buur
landen trachten af te wentelen.
(De auteur is verbonden aan het
TMC Asser Instituut voor internatio
naal recht in Den Haagt
Kurdische vluchtelingen bivakkeren in hét grensgebied tussen Turkije en Irak (foto Denis Paqxiin)
(Advertentie)
