Actieplan natuur en milieu nodig
PZC
Meer toeristen in ons land heeft naast
voordelen ook veel negatieve aspecten
Bomen voor ZMF-bestuurders
HT
Krasse 103-jarige
ZMF wil staken
van baggerstort
IMF-voorstel aan politieke partijen
provincie
15
Auto is
favoriet
4 A A A J
Van Liere nieuwe
burgemeester Putte
Tholen kiest actiedag
om 300 compostvaten
aan publiek te slijten
WOENSDAG 27 MAART 1991 sbw
GOES - Er moet een provin
ciaal beleidsprogramma na
tuur en milieu komen. Dat hoort
onderdeel te zijn van de afspra
ken die de politieke partijen in
je staten maken over de samen
stelling van het nieuwe dage
lijks provinciebestuur en het
'regeerakkoord' voor de komen
de vier jaar. Voorzitter S. Ver
burg van de Zeeuwse Milieu Fe
deratie (ZMF) hield dinsdag tij
dens een ledenvergadering te
Goes een warm pleidooi voor
n beleidsprogramma natuur
milieu. Ze deelde mee dat de
ZMF aan de partijen die deelne
men aan de collegeonderhande
lingen een voorstel heeft ge
stuurd.
is ingegeven door het feit
ondanks een provinciaal
milieuplan Kerend Tij, van een
omwenteling in het Zeeuwse mi
lieubeleid geen sprake is, be-
le Verburg. Zo'n trend
breuk is volgens haar beslist
noodzakelijk, 'want met pappen
m nathouden redden we het niet
langer meer.' Ze constateerde
na het verschijnen van Ke
rend Tij, dat bol staat van goede
toornemens, door het provin-
bestuur een pas op de
vleisjcs sloten
cursus af over
ïoutbewerking
OOSTBURG De cursus hout
bewerking in het kader van
Technica 10 is dinsdagavond in
Oostburg afgesloten met een
tentoonstelling in het gebouw
van de Streek Jeugd Centrale
ISJC) aan de Schouwburstraat.
weken lang waren dertien
meisjes, in de leeftijd van 10 tot
dl met 13 jaar, in de weer met
bout.
Ze leerden van de begeleidsters
onder meer de verschillende ma
terialen en houtsoorten kennen.
Terder werden er werkstukken
gemaakt: een werkplank, een
schuurblokje, een zwaai-pape-
en een laarzenplank. Ou
ders en andere belangstellen
den, onder wie het Oostburgse
CDA-raadslid L. Cuelenaere,
kwamen gisteren een kijkje ne
men. De deelneemsters ontvin
gen een certificaat en kregen
ook een vragenformulier mee,
waarop ze hun ervaringen kun
nen neerschrijven.
Trouwen Advies
j Commissie aan
de slag met
open bouwen
SCHOONDÏJKE - Open bou
wen was het thema dat dinsdag
werd uitgediept tijdens een in
formatiedag in Schoondijke
van de Vrouwen Advies Com
missie (VAC) Zeeland. Er wer
den lezingen gegeven door me
dewerkers van het Open Bou-
Ontwikkelings Model
I0BOM).
Onder open bouwen wordt ver
staan het door de toekomstige
bewoners zelf invullen van hun
woning. Een soort systeembouw
dat zo flexibel is dat de bewoners
bijvoorbeeld zelf kunnen bepa-
ien waar de badgelegenheid
komt. Het open bouwen geeft te-
sens de mogelijkheid om later,
als bijvoorbeeld de gezinssa
menstelling verandert, ook het
buis aan te passen. Open bou
ten kan niet alleen toegepast
lorden bij nieuwbouw, maar
ook bij renovatieprojecten.
Het open bouwen is, in de rand-
1, op beperkte schaal in de
praktijk toegepast. Voor Zee
land is dat nog toekomstmuziek,
toewei het niet is uitgesloten
dat ook hier op kleine schaal mo
gelijkheden zijn. De VAC-vrou-
ren kregen via de lezingen en
diavertoningen een beeld van
bet open bouwen. Na de middag-
gingen ze zelf met open
bouwen aan de slag met behulp
van maquettes.
plaats is gemaakt, 'en nu lijkt de
wal het schip te keren.'
De ZMF-voorzitter maakte dui
delijk dat de milieufederatie bij
herhaling heeft aangedrongen
op een actieve aanpak van het
milieuprogramma. PvdA-gede-
puteerde G. de Vries-Hommes
(milieu) verzekerde keer op keer
dat alles in de startblokken
stond; er moest alleen nog een
begeleidingsgroep voor Kerend
Tij worden gevormd. Verburg:
„Blijkbaar is men met de spikes
in de startblokken blijven ste
ken, want er zit tot nu toe geen
enkele beweging in." Ze noemde
als voorbeeld Delta Nutsbedrij
ven, dat staat te trappelen om in
tien jaar tijd een windvermogen
van 200 megawatt op te stellen
en daarvoor tientallen miljoe
nen guldens op tafel wil leggen.
Een provinciale nota die de
plaatsing van windmolens moet
regelen blijft almaar uit.
Scherpe kritiek uitte Verburg op
het vergunningenbeleid. In Ke
rend Tij is sprake van een aan
scherping van vergunningen;
daar blijkt in de praktijk weinig
van. De ZMF-voorzitter pleitte
voor een plan van aanpak, waar
in verzurende, klimaatopwar-
mende, sterk vervuilende en de
gezondheid bedreigende stoffen
alle aandacht krijgen. Dat plan
moet voorkomen dat in de na
bije toekomst door Pechiney
omsmeltovens worden geïnstal
leerd met een stikstofoxide-uit
stoot ver boven de landelijke
normen, aldus Verburg. Zo'n
plan moet ook tegengaan dat
Dow Chemical gevaarlijke
CFK's (mede-oorzaak van het
broeikaseffect) mag blijven ge
bruiken en dat er een nieuwe fa
briek komt, met een uitstoot van
meer dan 5 ton ethyleenoxide
(veroorzaker leukemie en maag
kanker) per jaar.
De ZMF-voorzitter achtte een
betere aanpak van de afvalpro
blemen gewenst. Het gaat alle
maal op z'n elfendertigst. Beper
king van het afvalaanbod, her
gebruik en scheiding van afval:
het verloopt uiterst stroef,
meende Verburg. Ze brak eens
een lans voor het terugdringen
van de groei van het autover
keer. Dat betekent onder meer
ruim baan voor milieuvriendelij
ke elektrische vervoersvormen,
zoals sneltrams. De voorzitter
van de milieufederatie toonde
zich voorstander van een provin
ciaal beleidsplan voor landin
richting, waarbij niet meer de
landbouw voorop staat.
De ZMF-medewerkers T. Kramer en M. van Mierlo en coordinator J. de Kruijff van het Delta Overleg planten een linde op de
Toldijk bij Lewedorp (foto Willem Mieras)
GOES - Acht scheidende bestuursleden van de Zeeuwse Milieu
Federatie hebben als dank voor hun inzet voor een leefbaar Zee
land een boom cadeau gekregen. Medewerkers van de ZMF
plantten de lindes afgelopen dagen op verschillende strategi
sche plaatsen in de provincie. Zo kreeg good-old bestuurder J.
M. Bannink een linde op het terrein van de Elektriciteits-Pro-
duktiemaatschappij Zuid-Nederland bij Borssele (hij is ver
klaard tegenstander van kernenergie) en werd voor penning
meester A. Fortuin een boom op de Toldijk bij Lewedorp ge
poot.
Het afscheidscadeau werd dinsdag tijdens een ledenvergadering
in Goes symbolisch overhandigd door ZMF-coordinator M. van
Mierlo. Hij herinnerde eraan dat lindes in Zeeland vanouds mar
kante punten aangeven, zoals het eindpunt van een nieuwe be
dijking, de plaats van een dijkdoorbraak en de grens van een
ambachtsheerlijkheid. Het planten van een nieuwe generatie
grensbomen zag Van Mierlo als een eerbetoon aan de vertrekken
de bestuursleden, die markante sporen in de Zeeuwse milieube
weging achterlaten.
Behalve op het terrein van EPZ en de Toldijk, zijn er bomen ge
plant bij de Oesterdam op Tholen, op Zuid-Beveland langs de
A58, langs de weg Koudekerke-Zoutelande, bij de aanzet van de
stormvloedkering en in de Austerlitzpolder in West-Zeeuwsch-
Vlaanderen. De betrokken grondeigenaren verleenden toestem
ming. Naast Bannink en Fortuin vertrokken T. van de Broecke,
L. d'Hoore, J. Karman, G. J. Buth. A. Groenendijk en M. Jansen.
Op de laatste drie na, hadden allen er de statutair maximale pe
riode van zes jaar opzitten.
'Slot van pagina 9)
"e oplossing van het mobiliteits-
probleem op Walcheren en in
«est-Zeeuwsch-Vlaanderen.
Vervoerkaarten
verbetering van het open-
r vervoer ten gunste van de
toerist dient er volgens de onder-
toekers op te worden gelet dat ze
ton goede verbinding vormen
en de plaatsen waar de toe-
vandaan komt en waar hij
«een wil. Goede voorlichtings-
I11 promotiecampagnes worden
rok van groot belang geacht.
Verder wordt de suggestie ge
daan te werken met vervoer
kaarten die zijn inbegrepen in de
Pbjs van camping of bungalow-
Park,
een betere bereikbaarheid
ton de Veersedam, anders dan
Pw auto, stellen de onderzoe
een speciale buslijn voor,
zogenaamde Surflijn. Te
denken valt ook aan verblijfsar-
totgementen waarbij vervoer
daar de surflocatie hoort en op-
rorgmogelijkheden voor surf
planken. Als die laatste er zijn
runnen plankzeilende toeristen
rok met de fiets komen.
Betere vakantie spreiding en infrastructuur nodig
WAGENINGEN (GPD) - Van
uit economisch oogpunt beke
ken is het almaar stijgende
toerisme in eigen land een zeer
gunstige ontwikkeling. Maar
als Nederland de groeiende
stroom vakantiegangers en
dagjesmensen adequaat wil
opvangen en behouden, is het
van groot belang om op korte
termijn de (achterlopende) in
frastructuur in de omgeving
van toeristische plaatsen en
plekken aan te passen. Dat be
toogt prof dr A. Dietvorst,
hoogleraar recreatiekunde
van de Landbouw-universi-
teit in Wageningen.
Het binnenlandse toerisme
gaat glorieuze tijden tegemoet,
zo blijkt uit een gisteren ver
schenen onderzoek van het mi
nisterie van economische za
ken. Dit is uitgevoerd door de
stichting Economisch Onder
zoek met medewerking het
CBS, het Centraal Planbureau
en de Nederlandse Investe-
rings Bank. Voorpeld wordt
dat de vakantiebestedingen
vanaf 1989 tot 1994 met maar
liefst 31 procent (stijgend tot
8,6 miljard gulden) zullen toe
nemen.
Dit is het gevolg van het veran
derd vakantiegedrag van Ne
derlanders. Er wordt vaker ge
kozen voor kortere vakanties
en luxere overnachtingen in ei
gen land. Het aantal zoge
noemde culturele vakanties in
grote steden blijkt fors te stij
gen en oudere vakantiegan
gers (vijftig-plussers) geven
meer uit dan enkele jaren gele
den. Dat bestedingen de ko-
mehde jaren fors zullen
groeien, komt ook doordat
steeds meer vakantievierende
Italianen en Spanjaarden en
andere buitenlanders ons land
'ontdekken'.
Zonnige zondag
Steeds meer vakantiegangers,
maar ons land lijkt op een
mooie zonnige zondag in de zo
mer al overvol. Kilometerslan
ge files op de wegen, overvolle
campings en stranden. Nog
meer toeristen, waai- moeten
we die in hemelsnaam bergen?
„Ik ken die geluiden. Het gaat
dan wel om dat ene strookje
waar op een bepaald moment
toevallig duizenden mensen
bij elkaar zijn. Er is natuurlijk
genoeg ruimte, zeker in het
laagseizoen", zegt Dietvorst.
„Meer toeristen is niet zonder
meer een voordeel", betoogt F.
Olbertz, stafmedewerker van
i1®
ifwrsrst'F'imïfwv
Grote voorjaarsdrukte vorig jaar bij de Delta Expo op Neeltje Jans foto Pieter Honhoff
de Algemene Nederlandse Ver
eniging van VVV's. „Als ze alle
maal op dezelfde tijd naar de
zelfde plek gaan, werkt dat
averechts. Door een betere
vakantiespreiding in binnen-
en buitenland kun je een hoop
problemen oplossen. Meer toe
risten houdt wel in dat de toe
ristische industrie en overheid
nadrukkelijker naai" de gevol
gen voor het milieu dienen te
kijken. We zullen zuiniger moe
ten zijn op gebieden met een
natuurlijke landschappelijke
waarde."
Marijke Brunt, medewerkster
van de stichting Natuur en Mi
lieu is het daar roerend mee
eens. „We moeten meer mik
ken op de milieuvriendelijke
toerist, die met een bescheiden
voorziening tevreden is. Bun
galowparken met grote par
keerterreinen, die ten koste
van het groen gaan, daar moe
ten we vanaf. Meer toeristen is
goed voor de economie. En als
ze allemaal naai' het strand
gaan en niet masaal door onze
kwetsbare duinen trekken,
geen enkel probleem. Hoewel,
de meesten gaan met de auto
naar het strand. En dat massa
le auto-toerisme past eigenlijk
niet in een land als het onze."
File-rijden
Veel toeristen halen strand,
duinen en bossen op een war
me dag niet eens. Of bereiken
hun bestemming pas na uren
file-rijden. „De auto-mobiliteit
is een zwak punt", vindt Diet
vorst. „En het openbaar ver
voer speelt nog te weinig in op
de behoeften van toeristen. Er
zijn toch in Nederland maar
een paar spoorlijnen die tot
vlak bij het strand komen?
Daarom ook is het van belang
dat de infrastructuur in gebie
den waar veel vakantiegangers
komen, snel wordt verbeterd."
Wat de stichting Natuur en Mi
lieu echt zorgen baart, is de
groei van het aantal surfers en
gemotoriseerde boten, die in
kwetsbare watergebieden voor
enorme golfslag zorgen. „Daar
door ontstaat er enorme scha
de aan flora en fauna", weet
Marijke Brunt. „Ik vind het, ze
ker nu het binnenlandse toeris
me zo dreigt te groeien, van
groot belang dat toeristische
en milieu-organisaties om de
tafel gaan zitten, zodat er een
duidige voorlichting komt
over toerisme en milieu, daar
ontbreekt het aan", zegt Ol
bertz.
Meer toeristen betekent op
hoogtij-dagen vermoedelijk
langere wachttijden voor, om
maar een panr overbekende
Nederlandse attracties te noe
men, Neeltje Jans, De Efteling,
ponypark Slagharen, Burgers
Dierenpark, safaripark De
Beekse Bergen en Maduro-
dam. „Dat zal nog moeten blij
ken", zegt Dietvorst. „De con
sument zal of wegblijven of een
andere minder drukke dag kie
zen. Grote toeristische onder
nemingen hebben al lang aan
marktverkenning gedaan en
maatregelen genomen. Kleine
re, ik noem ze de pappa en
mamma-bedrijfjes. hebben
daar de tijd en het geld niet
voor. Dit soort bedrijfjes werkt
vaak weinig professioneel. Au
tomatisering is er niet of nau
welijks, het opleidingsniveau
van medewerkers is laag en de
toekomst hangt nog teveel af
van het fingerspitzengefuhl. Ik
ben bang dat een groot gantal
van deze bedrijfjes de boot zal
missen. Inspelen op de toe
komstige ontwikkelingen be
tekent investeren. Maar veel
banken hebben, zo blijkt, wei
nig vertrouwen in deze be
drijfstak. Wat de gevolgen voor
kleinere ondernemingen zijn,
laat zich raden."
Groei
Terwijl de jaarlijkse groei van
het aantal vakantiegangers in
ons land met circa 3,5 procent
onverminderd gestaag door
gaat. Vorig jaar bezochten 5,8
miljoen buitenlanders ons
land. In 1989 waren dat er 5,2
miljoen en in 1988 deden 4,8
miljoen buitenlanders ons
land aan. De Nederlander zelf
gaat per jaar gemiddeld ruim
twee keer per jaar op vakantie.
Daarnaast is er toch nog zes
tien procent, die door welke
oorzaak dan ook de deur niet
uitkomt.
Dietvorst: „Het is goed te we
ten dat Nederland wel zo'n 32
miljard gulden aan toerisme en
recreatie besteedt. Als je dat
afzet tegen de automobiel
branche, waaraan we 18 mil
jard gulden aan uitgeven, is
toerisme en recreatie een zeer
belangrijke bron van inkom
sten voor ons land. Zo'n tien
procent van onze bedrijven
zijn geheel of gedeeltelijk van
toerisme en recreatie afhanke
lijk. Als ik alle prognoses en
trends zie van het binnenland
se toerisme, dan weet ik wel
dat er nog veel moet gebeu
ren."
OUD-SABBINGE - Honderd en drie jaren oud en nog steeds goed
gezond. De heer F. Veerhoek uit Oud-Sabbinge vierde dinsdag te
midden van familie en kennissen zijn verjaardag. De Goese burge
meester mr T. R. Seinstra feliciteerde hem schriftelijk en stuurde
een bos bloemen. Van een bakker uit VVolphaartsdijk kreeg hij een
grote chocolade-haan met zijn leeftijd erop.
De heer Veerhoek is een beetje doof en slecht ter been. Verder gaat
het uitstekend met de gezondheid van de jarige. Met pretlichtjes in
zijn ogen bekeek hij de verjaardagsdrukte rondom hem. Het feest
varken woont al jaren bij een dochter in huis. Hij werd geboren in
Wolphaartsdijk en grootgebracht in Oud-Sabbinge. Tot zijn pen
sionering verdiende hij de kost als landbouwknecht. Zijn echtge
note stierf reeds lang geleden. Hij heeft 5 kinderen, 18 kleinkinde
ren en 34 achterkleinkinderen (foto Willein Mieras
GOES - De Zeeuwse Milieu Fe
deratie vraagt de Raad van Sta
te schorsing van de beschikking
die België van rijkswaterstaat
heeft gekregen voor het terug
storten van vervuild baggerslib
in de Westerschelde. Onlangs
verklaarde de Raad van State
een enkele jaren geleden afgege
ven vergunning ongeldig, zeer
tot tevredenheid van de milieu
bescherming. Rijkswaterstaat
omzeilde prompt de uitspraak
van het hoogste rechtscollege,
door aan de Belgen een zoge
naamde gedoogbeschikking te
geven.
De Zuiderburen moeten het
(vuile) slib toch ergens kwijt, het
wordt al jaren in de Westerschel
de gestort en de Belgen hebben
toegezegd dat ze voor schoner
Scheldewater - en daarmee voor
minder giftige modder - zullen
zorgen, redeneert rijkswater
staat. Voorzitter S. Verburg van
de ZMF kondigde dinsdag aan
dat tegen de handelwijze van
rijkswaterstaat beroep wordt
aangetekend, samen met de lan
delijke stichting Natuur en Mi
lieu.
Ze zei dat het de milieubescher
ming zwaar op de maag valt dat
rijkswaterstaat steeds vaker ge-
doogbeschikkingen uitgeeft, om
op die manier problemen met
vervuilde baggerspecie uit de
weg te gaan. Verburg herinnerde
eraan dat rijkswaterstaat in
1988 nog dapper verklaarde har
de maatregelen te zullen nemen,
als de Belgen niet daadwerkelijk
voor een schonere Schelde zou
den zorgen. In plaats daarvan
wordt, ondanks de uitspraak
van de Raad van State, toege
staan dat de vervuiling gewoon
doorgaat. Verburg: „We worden
in toenemende mate geconfron
teerd met het afzien van optre
den tegen illegale situaties. We
zullen ons op korte termijn over
deze onwenselijke ontwikkeling
moeten beraden."
(Slot van pagina 9)
3600 inwoners, letterlijk op de
grens met België. De scheidslijn
gaat dwars door het dorp heen.
De gemeentesecretaris van de
Brabantse gemeente, A. van
Kaam, omschrijft Putte als een
'levende en bruisende gemeen
te.'
„Net als Bruinisse, dus", vindt
Van Liere. Alleen zijn in het
Zeeuwse vissersdorp geen wet
houders veroordeeld wegens
ronselen met stemmen, heeft
Bruinisse geen sex-industrie,
zijn de winkels niet zeven dagen
in de week open, wonen er geen
zeshonderd Belgen, is Bruinisse
niet overwegend katholiek, en
kent de Bruse raad geen zeven
fracties.
Visserij
En Putte is omgeven door bos
sen. Niet door water. Van Liere
weet nu al dat hij de visserij zal
missen. „De betrokkenheid met
de visserij is groot, vooral met de
mensen die erin werken. Mijn
hart ligt daar, he", zegt de toe
komstig burgemeester.
Het was dan ook niet zo vreemd
dat de bestuurder twee jaar gele
den voorzitter is geworden van
Zevibel, de Zeeuwse belangen
vereniging voor de visserij. De
secretaris van Zevibel. P.J.V. de
Baare uit Breskens, beschouwt
het vertrek van Van Liere - wan
neer is nog niet precies bekend -
zonder meer als een verlies.
„We kennen hem nog maar twee
jaar. In korte tijd heeft hij veel
gedaan, en hij is alom bekend en
geliefd. Een vlotte spreker, kor
daat van optreden, niet uit de
hoogte."
Ook Algemeen Belang, Van Lie-
res partij, neemt node afscheid
van hem. Fractievoorzitter M.A.
Maaskant-Okkerse is blij voor
hem. „Maar voor ons is het niet
zo makkelijk, en ik denk voor
heel Bruinisse niet. Hij deed zo
veel. En hij heeft Algemeen Be
lang groot gemaakt. Toen hij
burgemeester was, heeft ie bij de
Bruse bevolking echt wel pun
ten geschoord."
Wie zijn plaats zal innemen, is
nog niet bekend. En wie er in de
raad komt op de stoel die- vrij
komt, is evenmin duidelijk. Op
vijf staat W.W. Jumelet, en op
zes L. de Keizer. „We moeten",
zegt de fractievoorzitter, „nog
eens praten hoe het verder
moet."
Ook de andere 23 clubs die Van
Liere met anderen bestuurt - van
landelijke organen tot de Bruse
festiviteitenstichting - moeten
omzien naar een ander. Maar on
getwijfeld vele andere organisa
ties krijgen er een bestuurder in
hart en nieren bij.
SINT MAARTENSDIJK - De
gemeente Tholen wil op éën
dag, vrijdag 26 april, 300 zwaar
gesubsidieerde compostvaten
aan het publiek slijten. De va
ten zijn die dag op drie verschil
lende adressen te krijgen. Be
langstellenden kunnen terecht
in Tholen, Sint Maartensdijk en
Oud-Vossemeer. De gemeente
overweegt een vervolg op deze
actie als de verkoop goed loopt.
Via een voorlichtingscampagne
wil Tholen het initiatief onder
de aandacht brengen.
De vaten hebben een capaciteit
van 240 liter. Makkelijk verteer
baar afval zoals fruit- groente- en
tuinresten kunnen de mensen
erin kwijt. Dat materiaal com-
posteert snel en is goed te ge
bruiken als tuinbemesting. De
gemeente zal inwoners erop wij
zen dat het gebruik van com
postvaten het groeiende afval
probleem helpt indammen.
„Vanaf komende donderdag be
steden we in onze informatieru
briek ruimschoots aandacht aan
dit initiatief', vertelt gemeente- -
voorlichter F. A. P. M. Bakx. „In
woners moeten weten hoe zij de
vaten kunnen gebruiken en
waarom het belangrijk is dat zij
meedoen." De vaten zijn voor de
26ste al te zien bij de verkoop
punten. Daar ligt ook folderma
teriaal. Volgens Bakx leert erva
ring bij soortgelijke projecten
dat verkoop op één dag de beste
resultaten oplevert.
De gemeente Tholen heeft voor
het project 18.000 gulden gere
serveerd. De werkelijke prijs per
vat is 140 gulden. Maar ze gaan
voor 80 gulden per stuk van de
hand. De gemeente legt er dus 60
piek bij per exemplaar. De win
keliers zijn Melse in Tholen. Mul-
ler's in Sint Maartensdijk en
Deurloo in Oud-Vossemeer.
