Gesprek Lander met commissie
De Zak: Een puzzel van polders
Fiscus-affaire
speelt ook in
Noord-Brabant
McCain breidt
vestiging in
Lewedorp uit
PZC provincie
in beeld
Belastingzaak in
statencommissie
Belastingaffaire
biedt volgens PvdA
perspectieven
ïirbeidsbureau
(Goes wil meer zicht
op vraag en aanbod
De dood is een deel van het leven
organa
11
Euthanasie
laatste poging van griffier om genoegdoening te krijgen
Ventevogel
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1991
MIDDELBURG - De commissie bestuurszaken van provin
ciale staten bespreekt in een extra vergadering op maandag
18 februari het rapport van de commissie Van Waterschoot
over de belasting- en declaratie-affaire.
De bijeenkomst wordt gehouden in het provinciehuis te Mid
delburg en begint om 16.00 uur. Aan het begin van de verga
dering hebben belangstellenden spreekrecht. De commissie
moet advies zién uit te brengen met het oog op de extra sta
tenvergadering over de affaire, die zaterdag 23 februari wordt
gehouden.
MIDDELBURG - De belastin
gaffaire in het Zeeuwse provin
ciehuis heeft voor de PvdA in
dit gewest in ieder geval opgele
verd dat andere politieke par
tijen nu ook willen praten over
zaken die bij de PvdA al jaren in
de verkiezingsprogramma's
hebben gestaan. Dat constateer
de donderdagmiddag in Mid
delburg de PvdA-fractievoor-
zitter in de staten, P. de Nooyer,
tijdens de presentatie van de
verkiezingscampagne van zijn
partij.
Als voorbeeld noemde lijsttrek
ker D. J. P. Bruinooge dat de
openbaarheid van bestuur ver
beterd moet worden. Een vorm
daarvan, is meer mededelingen
over de wekelijkse vergaderin
gen van het college van gedepu
teerde staten. Ook kan er nog
veel verbeterd worden aan in
spraakprocedures. Verder heb
ben andere partijen laten blij
ken ook te willen praten over de
wijze van declareren door pro
vinciebestuurders, en dat is iets
wat de PvdA al langere tijd op
het verlanglijstje had staan.
Hij sprak de verwachting uit dat
de staten na de verkiezing ook
zullen besluiten om nevenin
komsten van aan de provincie
gelieerde instellingen terug te
storten in de provinciekas. Dat
is een onderwerp waar zijn partij
ook al langere tijd op hamert.
Gewestelijk voorzitter L. N. La-
bruyère maakte duidelijk dat hij
het jammer zou vinden als kie
zers. naar aanleiding van de be
lastingaffaire, zouden besluiten
niet te gaan stemmen. Dat levert
volgens hem de komende vier
jaar een vertekend beeld op in de
samenstelling van provinciale
staten.
Onderzoek bij 2000 bedrijven in regio
GOES - Het Gewestelijk Ar
beidsbureau (GAB) in Goes wil
wel preciezer dan tot nu toe we-
welke mogelijkheden en be
hoeften bedrijven in de regio
hebben. Het GAB wil onder
meer weten welke specifieke ei
sen bedrijven stellen aan werk
nemers. Op dit moment laat het
aibeidsbureau een arbeids
marktonderzoek uitvoeren
oaar vraag en aanbod in de (na
bije) toekomst. Dit gebeurt door
«n inventarisatie bij tweedui-
■end bedrijven.
(ens directeur J. Jansens
het GAB in Goes komt het
i voor dat bij bepaalde be
drijven vacatures ontstaan waar
Sen mensen voor te vinden zijn,
®dat bijvoorbeeld de geëiste
"ng ontbreekt. Of anders-
veel mensen hebben een be-
opleiding gedaan waar
?een vraag naar is. „Zo krijg je
«nodige onevenwichtigheden
nde arbeidsmarkt. Terwijl dat
jk makkelijk te voorko
ken is. Door meer gegevens over
«drijven te verzamelen hopen
•ij dus in de toekomst daar
op in te spelen aldus
ins.
onderzoeksbureau Magis
rit Aalten voert het onderzoek
■eten heeft tot nu toe contact ge-
•Jdmet tweeduizend bedrijven
j Tholen, Sint Philipsland,
«chouwen-Duiveland en Noord-
Zuid-Beveland. Directeur
jansens vindt het onderzoek no-
«8 om een preciezer beeld te
trijgen van de arbeidsmarkt.
-Natuurlijk weten we in grote lij-
«n al lang wat er reilt en zeilt
de arbeidsmarkt. Maar
?t onderzoek is veel gedetail-
ttrder".
jtok in het kader van de extra ar-
«idsmarktplannen van de
erheid die arbeidsbu-
^Us moeten uitvoeren, is het
s Jansens van belang
«fst te inventariseren wat pre
cies in de arbeidsmarkt leeft.
„De gegevens kunnen we dus
straks ook voor die plannen ge
bruiken", aldus de directeur.
Het arbeidsbureau benadert de
bedrijven telefonisch. Zij krijgen
vragen voorgelegd over zaken
als de beschikbare vacatures, de
gestelde eisen voor bepaalde
functies en de mate waarin zij
bereid zijn mensen in dienst te
nemen. Jansens: „Op deze ma
nier kunnen wij onze dienstver
lening prima aanpassen aan de
werkelijke behoeften en moge
lijkheden van de bedrijven. We
weten dan ook nauwkeuriger
welke richting we op moeten als
arbeidsbureau". Het onderzoek
is naar verwachting begin april
klaar. Het kost enkele tientallen
duizenden gulden.
Eversdijk houdt
lezing over
rol provincie
MIDDELBURG - "De provincie
in wisselend rollenspel'. Dat is
de titel van een lezing die het
Zeeuwse CDA-kamerlid drs H.
Eversdijk maandagavond 18 fe
bruari houdt in de aula van de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg. Hij doet dat op uitnodi
ging van Aula Zeeland, een sa
menwerkingsverband tussen de
Zeeuwse Bibliotheek en de Mid
delburgse boekhandel Fano.y.
Doel van Aula is het organiseren
van wetenschappelijke lezingen
over uiteenlopende onderwer
pen. Eversdijk gaat in op de rol
van de provincie in het Neder
landse staatsbestel en belicht
daarin niet alleen de formele
kant, maar vooral de dagelijkse
praktijk. De avond begint om
20.00 uur.
rf\2^
hasv$«f|
MIDDELBURG - Op de dood
rust nog altijd een taboe. Ont
erecht vindt de Middelburgse
A. Haverman-van de Scheur,
van de Nederlandse Vereni
ging voor Vrijwillige Eutha
nasie (NVVE). „Want de dood
is een deel van het leven en als
je dat wegstopt, doe je het le
ven onrecht aan."
Als lid van het sprekerskader
van de NVVE probeert me
vrouw Haverman mensen op
hun patiëntenrechten te wij
zen. „Ieder mens heeft het
recht om op een bepaald mo
ment te zeggen: nu hoeft het
niet meer. Wie iemand daarbij
helpt begaat geen misdaad.
Hulp ontzeggen aan een pa
tiënt die om een zachte dood
vraagt, is veel eerder misda
dig. Dat is zo'n beetje het uit
gangspunt van de vereniging,
maar het blijkt moeilijk die
boodschap onder de mensen
te brengen. Niet iedereen wil
over de dood praten en hulp
verleners zijn dikwijls bang
om euthanasie aan de orde te
stellen. Folders wil niemand
neerleggen, terwijl keer op
keer blijkt dat ook de Zeeuwen
verlegen zitten om informa
tie."
Wat zijn dan de rechten van
een patiënt?
„Allereerst heeft iedereen het
recht te weten hoe zijn huis
arts ten opzichte van euthana
sie staat. Die vraag kun je ge
woon stellen en er moet een
eerlijk antwoord op komen.
Het is het goede recht van ie
dere huisarts om te zeggen:
dat kan ik niet of dat wil ik
niet. Geen enkele arts geeft
een patiënt hulp bij zelfdoding
zonder daarbij zelf diep te wor
den geraakt. Iedereen kan een
huisarts kiezen waarmee hij
een goede vertrouwensrelatie
heeft. Juist het standpunt
over euthanasie is daarin be
langrijk."
Maar de gezondheidszorg be
perkt zich niet tot de huisarts.
„In een ziekenhuis kun je ook
om een standpunt vragen. In
veel ziekenhuizen zijn inmid
dels protocollen ingesteld. De
NWE adviseert daarin. Je
praat immers over zaken van
leven en dood en die moeten
zorgvuldig en met alle mogelij
ke veiligheidsmaatregelen
worden behandeld. Een arts
die, op verzoek van een pa
tiënt, levensverlengende be
handeling stopt of actieve eu
thanasie pleegt, moet niet al
leen worden gecontroleerd,
maar ook in de rug worden ge
dekt. Juist om euthanasie uit
Mevrouw Haverman-van de Scheur: „...hulpverleners zijn dik
wijls bang om euthanasie aan de orde te stellen..." (foto Ruben
Oreel)
ii 11111 i 11111
de obscure sfeer te halen is alle
openheid nodig."
Wat kun je doen om zeker te
zijn van hulp als dat nodig is?
„Wie lid wordt van onze ver
eniging, krijgt automatisch
een concept-euthanasie
verklaring thuis. Maar het
hoeft niet per se. Een euthana-
siepaspoort moet ook vol
doende zijn. Daarin verklaart
de patiënt dat in een toestand
van lichamelijke of geestelijke
gesteldheid waaruit geen her
stel tot een waardige levens
staat te verwachten is. geen
middelen of technieken mo
gen worden toegepast die fy
sieke levensprocessen beogen
te onderhouden of verlengen.
Datzelfde geldt voor het on
derhouden of opwekken van
het bewustzijn. De patiënt
verklaart ook te willen dat op
hem of haar euthanasie zal
worden toegepast."
En als de patiënt niet bij be
wustzijn is?
„Voor een patiënt die volledig
bij zijn positieven is, moet de
verklaring niet genoeg zijn. De
arts moet dan een bevestiging
verlangen. Voor een patiënt
die niet bij voldoende bewust
zijn is, geldt de verklaring als
een verzoek om euthanasie.
Het is overigens verstandig
om iemand in je naaste omge
ving een getekende volmacht
te geven. Wanneer passieve of
actieve euthanasie je gewei
gerd wordt - en daar vraag je
pas om als je heel erg ziek en
dus kwetsbaar bent - is het
goed te weten dat een familie
lid of een goede vriend er voor
je achteraan gaat. Dat is ook
geen gemakkelijk baantje.
Daarom is het verstandig ie
mand te kiezen van wie je ze
ker weet dat die dat aankan."
Wie bepaalt nu wat menson
waardig leven is?
„De patiënt en niemand an
ders. Als je dat zou willen rege
len, was je snel aan de rand
van de afgrond. Een arts, al is
hij nog zo deskundig, kan
nooit bepalen wanneer het le
ven niet meer waardig te leven
valt. Hij voelt niet de pijn van
de ander, leeft niet zijn leven.
Alleen een patiënt heeft zicht
op het complexe samenspel
van factoren dat zijn leven uit
maakt, dus ook op het mo
ment wanneer het leven een
last wordt en de dood een ze
gen."
Als het taboe blijft heersen
waar halen belang stellenden
dan hun informatie?
„Ze kunnen terecht bij de ver
eniging in Amsterdam. Een
folder vragen kan altijd en die
wijst dan verder de weg. Voor
groepen, vooral ouderenbon
den vragen daar vaak om, is er
een videoband te huur met de
film 'Klaar met leven'. Dik
wijls kiezen groepen voor de
vertoning van de band met
een groepsgesprek een week
later. Ikzelf ben aangewezen
om her en der te spreken, als
groepen daarom vragen."
Mieke van der Jagt
Van onze correspondent)
DEN BOSCH - De linkse partij
en in provinciale staten van
Brabant vinden dat er zo snel
mogelijk - liefst voor de staten
verkiezingen van 6 maart - dui
delijkheid moet komen over het
geschil dat de provincie Bra
bant heeft met de belasting
dienst.
De PvdA gaat daarbij het verst
en vindt nu al dat de gedeputeer
den het bedrag dat de fiscus na
gevorderd heeft, uit eigen zak
moeten betalen. Twee van de
drie PvdA-gedeputeerden - R.
Welschen en J. Baartmans - zijn
daartoe ook bereid.
PvdA-fractievoorzitter J. van
Erp toont zich uiterst ongeluk
kig met de wijze waarop de pro
vincie de hele belastingaffaire
geheim houdt. „De rapporten
zouden morgen openbaar kun
nen worden gemaakt als even de
namen van betrokkenen en de
bedragen worden geschrapt.
Dat uit oogpunt van privacy. Er
is niks om geheimzinnig over te
doen", aldus Van Erp.
Het provinciebestuur van Bra
bant is na dat van Zeeland in op
spraak gekomen door het con
flict met de belastingdienst. De
provincies zijn aanzienlijk ruim
hartiger geweest in het toeken
nen van onder meer reiskosten
vergoedingen aan ambtenaren
en gedeputeerden, dan de fiscus
redelijk achtte. Die zaak loopt al
vanaf het begin van de jaren
tachtig. Het Zeewse provincie
bestuur heeft tot aan de Hoge
Raad processen gevoerd over
deze affaire en heeft keer op keer
verloren. Uiteindelijk was in
Zeeland met de affaire een be
drag van in totaal bijna twee
miljoen gulden gemoeid. Ook in
Brabant ging het om circa twee
miljoen gulden.
Brabant koos er echter voor om
niet te procederen, maar onder
handelde met de fiscus over een
regeling. De provincie heeft de
belastingdienst 225.000 gulden
betaald en onderhandelt nu nog
met de fiscus over regelingen
voor de toekomst.
Hoger bed? Natuurlijk vindt u bij
ons diverse stijlen en modellen.
Daar zijn wij slaapkamerspecialist
slaapkamers
DE SCHIPPER
Havenweg 24, Nieuwdorp, 01196 - 12438
LEWEDORP - De vestiging in
Lewedorp van McCain Foods
Holland, producent van diep-
vriesprodukten, breidt met 24
arbeidsplaatsen uit. De uitbrei
ding is onderdeel van een her
structurering die alle vier de
Nederlandse vestigingen om
vat. Met de reorganisatie is in
totaal 42 miljoen gulden ge
moeid en betekent het verlies
van 36 van de 390 arbeidsplaat
sen. In Lewedorp gaat de pro-
duktiecapaciteit flink omhoog.
De directie van McCain - een
Canadese onderneming met
binnen Europa verder vestigin
gen in Duitsland, België,
Groot-Brittannië, Italië en
Spanje - maakte dit donderdag
bekend.
Er zullen geen directe ontslagen
vallen, zo verwacht de directie.
Zij wijst op de mogelijkheden
van overplaatsing en natuurlijk
verloop. Doel van de reorganisa
tie is verlaging van de kostprijs
om concurrerend te kunnen blij
ven. Op de markt van diepvries-
ffites is sprake van overcapaci
teit.
McCain bestaat uit vier vestigin
gen: Hoofddorp (260 werkne
mers), het Lewedorp (100).
Werkendam (30) en in Waspik
een dochteronderneming - Kei
zer bv - met 260 werknemers. De
vier bedrijven produceren sa
men jaarlijks 140.000 ton diep
vries aardappelprodukten.
De omzet van het Canadese
moederbedrijf bedroeg in 1990/
91 (van juli tot juni) circa ƒ3,5
miljard. De Europese omzet
kwam uit op 1,5 miljard, aldus
directeur C. J. M. van Rijn.
McCain te Werkendam zal me
dio 1991 worden verplaatst naar
Keizer in Waspik, 20 kilometer
verderop. De installaties in
Werkendam zijn verouderd en
het industrieterrein biedt geen
ruimte voor de vereiste milieu
voorzieningen. In Hoofddorp
wordt de oudste produktielijn
gesloten, waardoor vljfien ar
beidsplaatsen kom$n te verval
len.
jUDDELBURG - Provinciaal
riffier mr J. A. Lander praat
andaag, vrijdag, met de sta-
incommissie Van Waterschoot
ver zijn rol in de belasting- en
eclaratie-affaire. Hij wil eer-
erslel nadat de commissie zijn
ptreden ernstig had bekriti-
jerd. Het is een laatste poging
an Lander, daarin bijgestaan
oor de vakbond Abva/Kabo,
m genoegdoening te krijgen,
jsdie uitblijft is een beroep op
rechter de enige mogelijk-
eid die hij nog ziet.
is de griffier, de hoogste
irovinciale ambtenaar, heeft de
ommissie hem volkomen onte
recht diverse handelingen in de
schoenen geschoven, waaronder
jet verwijderen van ongunstige
sages in ambtelijke nota's,
stelt, de commissie in haar
ït van pagina 9)
delijker erkenning verwacht dat
je bestuurlijke cultuur anders
moet. Dat die erkenning er niet
verdriet ons." Hij gaf aan
voor het CDA-bestuur de
aak is afgedaan, in die zin dat
e positie van Ventevogel niet
neer ter discussie staat.
De CDA-voorzitter besefte dat
je affaire het vertrouwen van de
s in de politiek heeft ge
schokt. „De politiek is bescha-
Dat is verschrikkelijk jam-
ner. Ik verwacht dat veel kie-
hierdoor aan het twijfelen
ajn gebracht. We hopen het ver
touwen weer terug te kunnen
vinnen. Daar zal wel lange tijd
roor nodig zijn," betoogde Ver
te;
Opgelucht
lijsttrekker Ventevogel rea
geerde opgelucht op het besluit
an het algemeen bestuur. „Ik
voel me ook gesterkt door de
stellingname van de bestuursle-
Dat ze hun vertrouwen in
mij hebben uitgesproken, doet
ed." De CDA-gedepu teer
de zei begrip te hebben voor de
ïritiek die op de handelwijze
ran het dagelijks provinciebe
stuur is geuit. Daarom ook heeft
iiij geen moeite met de voor-
vaarden die hem gesteld zijn:
actie voor bestuurlijke vernieu-
üing. „Ik zal me volledig inzet-
len om die vernieuwing gereali
seerd te krijgen."
GOES - In het Museum voor Zuid- en Noord-Beveland
in Goes wordt momenteel, in samenwerking met de
Stichting Behoud de Zak van Zuid-Beveland, de ten
toonstelling 'Een puzzel van polders, de Zak van Zuid-
Beveland' opgebouwd. Wanneer de expositie op 19 fe
bruari voor het publiek opengaat, kan de bezoeker een
reis maken door verleden, heden en toekomst van het
bijzondere landschap van de Zak.
Met een maquette van een dijkaanleg toont de expositie
hoe in het midden van de 16e eeuw stukje bij beetje land
werd gewonnen. Er is te zien hoe Zeeuwen in de Middel
eeuwen met vlechtwerk en stenen werkten en hoe ze ge
bruik maakten van klei uit buitendijks gebied. Het wa
terschap Noord- en Zuid-Beveland heeft oud materiaal
ter beschikking gesteld dat vroeger werd gebruikt bij dit
(hand)werk.
Van een landkaart uit de 19e eeuw is een enorme puzzel
gemaakt. Individuele bezoekers, maar ook schoolklas
sen, kunnen de puzzel maken door de vele kleine en gro
te polders op de juiste plek te leggen. Maar de puzzel is
ook in kleiner formaat verkrijgbaar om het thuis nog
eens te proberen. Bij het puzzelen wordt de onstaansge-
schiedenis van de Zak heel duidelijk.
Dia's
Het heden wordt uitgebeeld aan de hand van veel foto-
en diamateriaal. Van de veertig dia's die onlangs werden
gestolen uit een auto van een BZZB-medewerker zijn er
weer acht terug. Kinderen vonden de dia's langs de Ves
te in Goes.
De BZZB heeft overigens een beroep gedaan op andere
Zeeuwse natuurbeschermingsorganisaties voor vervan
gende dia's. Verder zijn op panelen grote landschapsfo
to's gecombineerd met afbeeldingen van vogels, bomen,
boerderijen en in de Zak voorkomende dieren, zoals bun
zingen. In een hoek van de zaal is een weeltje nage
bouwd.
De Werkgroep Landschappelijke Waarden van de BZZB
heeft de toekomst in kaart gebracht door te laten zien
wat er met de Zak gebeurt wanneer het Sloegebied
wordt uitgebreid tot Ellewoutsdijk (een plan dat in de
jaren '60 werd gelanceerd en nu weer actueel zou kunnen
worden) en de gevolgen van een Westerschelde Oever
verbinding die aanlandt in de Zak. Maar ook belicht de
werkgroep de gevolgen van de recreatie. Positief is bij
voorbeeld het bevorderen van fiets- en wandeltochten
door dit fraaie stukje Zeeland. Een negatieve ontwikke
ling zou de vestiging van een groot recreatiecomplex zijn
dat niet meer past in de schaal van de Zak.
Gedeputeerde mevrouw G. de Vries-Hommes opent de
tentoonstelling maandag 18 februari omstreeks 17.00
uur. Aan de openingshandeling gaan toespraken vooral
van voorzitter drs G. R. Heerebout van het museumbe
stuur, voorzitter J. Minnaard van de Stichting Behoud
de Zak van Zuid-Beveland en wethouder drs P. J. Vol-
laard van de gemeente Borssele, waarin de Zak ligt. De
tentoonstelling is te zien tot en met 20 april.
rapport onder meer dat 'door
toedoen van de griffier' een amb
telijke nota is aangepast. De
commissie noemt het een 'sail
lant detail' dat alleen een voor
het dagelijks provinciebestuur
positieve nota van Lander aan
de staten is overlegd en geen ne
gatieve andere (ambtelijke) no
ta's.
V eronderstellingen
Verschillende veronderstellin
gen van de griffier in de belas
tingzaak zijn onjuist gebleken,
aldus de commissie. Het gaat
dan met name om zijn lang vol
gehouden stelling dat de navor
deringen' inkomstenbelasting
van (oud-(gedeputeerden en de
kosten van een belastingadvi
seur zonder problemen uit de
provinciekas betaald konden
worden. Hoewel erkend wordt
dat ook een griffier niet onfeil
baar is, concludeert de commis
sie toch dat mr Lander 'tekort is
geschoten'.
De griffier bestrijdt de conclu
sies van de commissie. Hij vindt
dat ze onjuist zijn en hem in een
kwaad daglicht stellen. Hij wij
zigt geen nota's en houdt ze
evenmin achter, is zijn stelling.
Dat is de reden voor zijn eis tot
eerherstel. De commissie ont
kent weliswaar in haar rapport
de griffier van kwade trouw te
hebben beschuldigd, maar Lan
der meent, onder verwijzing
naar de gewraakte passages, dat
zulks wel degelijk het geval is. Of
de partijen elkaar kunnen vin
den, blijkt vandaag.
Een maquette van een dijkaanleg laat zien hoe in de zestiende eeuw land werd gewonnen (foto Willem Mieras
