Conflict over inzet in de Golf
i 4
Inflatie valt hoger
uit dan verwacht
BRISTOL
Nederlandse troepen
naar zuid-Turkije
Acties Sovjet-leger in Vilnius
Baker: 15 januari om
middernacht passeren
we de streep
33 Vm 43
23 Vm 31
reportage
PvdA wil kabinetsbesluit en kamerberaad als oorlog uitbreekt
EG-hulp
Somalia
Nederlandse ambassade
in Baghdad dicht
Een enkele bui
Wisselend bewolkt met een enkele bui.
Mogelijk met hagel. Middagtempera-
tuur 6 's nachts -2 graden. Matige naar
noordwest draaiende wind.
Vandaag in de PZC:
DE SLAG
om
KUWAYT
33 */m 39
234e jaargang no. 10
Zaterdag 12 januari 1991
Sneeuwvakantie in... Griekenland. Verder in de bijlage Vrije Tijd:
Zeeuwse bouwsteneii voor het Panda-broodje Mammoet-moterho
mes Ook het bi?inenmilieu moet schoon Let op Vet Mag bont
weer? Kip Winger in Ahoy' Indiase Jïims in opmars De ware
aard van commerciële tv.
De Amerikaanse strategen vertrouwen op hun luchtmacht Con
gres steunt Bush Israël en Turkije in hachelijke positie Neder
landse bedrijven in Golf nemen gas terug Wat doen olie en dollar
De islam als ideologische brandstof De Golf op school. Verder in
de bijlage Reportage: Natuur in het namv door vaste oeververbin
ding Westerschelde Het Gehucht Eidereenden zijn prima mos
selvissers.
Twee raket-squadrons
DEN HAAG (GPD) - Nederland
stuurt twee squadrons Patriot-
luchtafweerraketten naar
zuid-Turkije, om dat land te hel
pen beschermen in een mogelij
ke oorlog met Irak. Het kabinet
heeft dat gistermorgen beslo
ten. De nieuwste Nederlandse
militaire bijdrage aan de mul-
ti-nationale strijdmacht in het
Midden-Oosten wordt in de
Tweede Kamer algemeen ge
steund.
Ook de PvdA is het eens met het
zenden van de nu nog in Duits
land gestationeerde Patriot-ra
ketten en 150 a 200 begeleidende
manschappen. Eerder deze
week verklaarde de PvdA nog
naar aanleiding van het zenden
van een veldhospitaal niet meer
te willen praten over een verdere
uitbreiding van de Nederlandse
militaire betrokkenheid. Een
woordvoerder van de PvdA zei
gisteravond desgevraagd dat de
fractie toen al informeel op de
hoogte was van het plan Pa
triot-raketten te zenden.
Die verklaring heeft in Den
Haag bevreemding gewekt, om
dat volgens het kabinet de Tur
ken het verzoek de raketten te
sturen pas gisterochtend in Na-
vo-verband hadden gedaan. Ne
derland had eerder, tevergeefs,
aangeboden F-16 straaljagers
naar Turkije te zenden. Nu ne
men Belgische, Duitse en Ita
liaanse straaljagers de luchtver
dediging van Zuid-Turkije aan
de grens met Irak voor hun reke
ning.
De VS zullen de tien lanceerin-
stellingen en bijbehorende ra
ketten de komende tijd naar
Turkije brengen, waar ze onder
de normale Navo-regelingen zul
len blijven vallen. Het gaat om
defensieve raketten, die uitge
rust zijn met conventionele la
dingen. De raketten zijn vooral
geschikt om ingezet te worden
tegen toestellen die tot twintig
kilometer hoog vliegen. De twee
Patriot-geleide-wapensystemen
maken deel uit van de vijfde ge
leide wapengroep van de ko
ninklijke luchtmacht, die in hel
Duitse Stolzenau (Nedersaksen
is gestationeerd.
AMSTERDAM - De afvuur-inrichting van het Patriot-systeem
(foto ANP)
OPENINGSTIJDEN:
OP VRIJDAG 10 00-22.00
ZAT /ZON /MAANDAG 10.00-18.00
ENTREE: II. 10,- p p
65+: fl. 5.-
kinderen tot 15 jaar fl. 5,-
Advertentie
S.P.D.
DAGOPLEIDING
Het opleidingsinstituut Breda-
Bergen op Zoom start wederom
samen met de HEAO-Breda m
augustus een twee-jange S.P.D.-
dagopleiding. Belangstelling?
Bel 076-250666/215389
RIJKSERKEND
STUDIEFINANCIERING
NIMA-A EN MBA INGESLOTEN
21 JANUARI INFORMATIE
AVOND AANVANG 19.00 UUR
HEAO BREDA
MBA NIMA-A 4 MAANDEN
E BEURS VOOR
Raadpleeg ook rubriek: CARAVANS/KAMPEERAUTO'S
VILNIUS - Gewapende soldaten van het Sovjet-leger voor het
troepen bezet werd (foto Aleksander ZemlianichenkolAP)
BRUSSEL/VILNIUS (RTR
AFP/DPA/ANP) - Met geweld
hebben Sovjet-troepen vrij
dag het pershuis en het mi
nisterie van defensie in de Li
touwse hoofdstad Vilnius be
zet. De Litouwse regering
vreest dat er een staatsgreep
tegen haar zal worden ge
pleegd door tegenstanders
van de onafhankelijkheid
van de Baltische staat.
Bij de militaire actie werden
pantservoertuigen en machi
negeweren ingezet. Zeker vier
mensen raakten gewond,
twee van hen door kogels, vol
gens bronnen uit Vilnius. Pre
sident Landsbergis deelde in
het parlement mee dat ook de
internationale telefooncen
trale was ingenomen, maar
dit bericht werd later weer in
getrokken. Volgens Radio Vil
nius slaagden Sovjetsoldaten
er niet in de centrale te bezet
ten omdat ze stuitten op ver
zet van honderden nationalis
tische betogers.
Pershuis
In het pershuis, waar de
redactiebureaus van de be
langrijkste nationalistische
dagbladen gevestigd zijn, ver
nielden de soldaten een deel
van de apparatuur. Aan het
eind van de middag trokken
deze troepen zich terug in hun
kazernes. Duizenden demon
stranten voor en tegen de on
afhankelijkheid van de Balti
sche republiek verzamelden
zich ondertussen in de Li
touwse hoofdstad.
Inmiddels is een kolonne van
twintig Sovjet-pantserwa
gens op weg naai- Vilnius, zo is
van het onafhankelijke Letse
persbureau Diena vernomen.
Op 50 kilometer van de hoofd
stad hebben troepen op de
snelweg blokkades opgewor
pen.
Ultimatum
Moskou-aanhangers stelden
vrijdag een ultimatum aan de
Litouwse regering waarin zij,
in navolging van Sovjet-presi
dent Gorbatsjov, herstel van
de Sovjet-grondwet, eisen. La
ter verklaarde de partij-ideo
loog van de Moskougezinde
Litouwse Communistische
partij, Jarmalavicius, dat een
Comité van Nationale Red
ding gevormd is dat „de hele
pershuis in Vilnius, dat door de
macht in de Baltische repu
bliek zou overnemen".
De Litouwse regering, die de
eis afwijst, verwacht dat een
staatsgreep zal worden ge
pleegd door het comité, aldus
Aurelius Katkovicius, advi:
seur van de Litouwse parle
mentsvoorzitter, vrijdag
avond.
Oproepen
De Europese Gemeenschap
en de NAVO riepen beide
Moskou op geweld te voorko
men. Paus Johannes Paulus
II vroeg de Litouwers geduld
te oefenen in hun verlangen
naar onafhankelijkheid. De
Amerikaanse president Geor
ge Bush deed een beroep op
zijn Sovjet-collega Gorbats
jov om het conflict vreedzaam
op te lossen. Hij zei dat de si
tuatie in de Baltische repu
bliek even onderwerp van ge
sprek was geweest tijdens een
telefoongesprek met de Sov
jet-leider over de Golfcrisis.
Polen zei bezorgd te zijn over
de ontwikkelingen in het na
burige Litouwen, maar het Li
touwse streven naai' onafhan
kelijkheid te steunen.
Regering Litouwen vreest staatsgreep
DEN HAAG (GPD) - Tussen de
PvdA enerzijds en CDA, VVD,
D66 en het kabinet anderzijds,
is gisteravond in de Tweede Ka
mer opnieuw een conflict uitge
broken over de inzet van Neder
landse troepen in de Golf. De
Tweede Kamer kwam gisteren
van vakantie terug om te debat
teren over het besluit van het
kabinet om in geval van oorlog
in de Golf, Nederlandse militai
ren te laten meevechten onder
Amerikaans bevel. Het debat
eindigde enigszins mistig.
Het conflict tussen CDA en
PvdA draait om de vraag of er
alsnog een kabinetsbesluit no
dig is voor de inzet van Neder
landse troepen, wanneer de oor
log uitbreekt, of niet. De PvdA
gaat er van uit dat het kabinet
„in geval van een aankondiging
van een militaire confrontatie of
het feitelijk ontstaan ervan zich
zal beraden over de dan ontsta
ne situatie", aldus fractievoor
zitter Wöltgens.
Hij wil dat pas op dat moment
en niet eerder „het kabinet zich
zal uitspreken over de interna
tionale politieke en militaire
omstandigheden en over de ef
fectuering van de Nederlandse
deelname aan de eventuele oor
logshandelingen". Bovendien
moet dat besluit „onmiddellijk
tot nadere beraadslagingen in
de Kamer leiden". Maar in prin
cipe is hij het eens met het be
sluit dat Nederlandse troepen
eventueel deelnemen aan de
oorlog.
Verrassing
CDA-fractievoorzitter Brink
man en premier Lubbers verzet
ten zich gisteren tegen die op
vatting. Brinkman acht het 'niet
goed denkbaar' dat een eventu
eel daadwerkelijk militair optre
den, na het aflopen van het ulti
matum tegen Irak op 15 januari,
DEN HAAG (GPD) - De prijzen
zijn vorig jaar met 2,5 procent
gestegen. Dat is een kwart tot
half procent meer dan het kabi
net en het Centraal planbureau
(CPB), de rekenmeesters van
liet kabinet, eerder voorzagen.
De prijsstijging werd vooral
veroorzaakt door hogere huren
en gestegen kosten van verwar
ming en verlichting. Alleen kle
ding en schoeisel werden in
1990 goedkoper, met 1,2 procent
gemiddeld. Het CBS heeft dit
bekendgemaakt.
Bij het opstellen van het regeer
akkoord voor het derde kabi-
net-Lubbers, eind 1989, werd
voor 1990 een inflatie voorzien
van 2 procent.
In het afgelopen jaar was de in
flatie medio oktober het hoogst.
De prijsstijging bedroeg toen
voor een heel jaar 3 procent.
Voor dit jaar wordt een prijsstij
ging voorzien van 2,5 tot 3 pro
cent.
eerst nog moet worden onder
worpen aan discussies tussen re
geringen en parlementen. „Mili
tair optreden bevat per definitie
elementen van vertrouwelijk
heid en verrassing", aldus
Brinkman.
Lubbers legde er de nadruk op
dat het kabinet nu niet gaat stil
zitten. „Wij zullen de situatie in
de Golf nauwkeurig in de gaten'
houden. Natuurlijk kan het ka
binet nadere besluiten nemen
op basis van nieuwe feiten en in
zichten. Maar we hebben nu een
reserveloos besluit genomen op
basis van de inzichten die we nu
hebben. Als de omstandigheden
zich niet wijzigen mogen onze
schepen aan de oorlog deelne
men zonder nader kabinetsbe
sluit".
Wöltgens klampte zich aan het
eerste deel van Lubbers' ant
woord vast. Aan het eind van het
debat wrong hij zich in allerlei
bochten zonder dat het stand
punt van de PvdA duidelijk
werd. Hij wilde het conflict met
de coalitiepartner en het kabi
net niet op de spits drijven. Hij
citeerde daarom uitvoerig pre
mier Lubbers die aanvankelijk
had gezegd dat tussen nu en vijf
tien januari nog allerlei aanvul
lende en nadere besluiten moge
lijk zijn.
Wöltgens negeerde de uitspraak
van Lubbers, ontlokt door Bol-
kestein, dat als er niets meer ver
anderd, de Nederlandse schepen
kunnen worden ingezet voor mi
litair ingrijpen tegen Irak, zon
der extra kabinetsbesluit. Lub
bers sprak de Kamer na dat ook
nu nog steeds 'politieke inspan
ningen' nodig zijn om oorlog te
voorkomen.
Oorlog
De hele Kamer, behalve Groen
Links en het PvdA-Kamerlid De
Visser, schaarde zich achter het
principe-besluit om Nederland
se militairen in te schakelen bij
een eventuele oorlog. Groen
Links (gesteund door De Visser)
meent dat Nederland niet in de
oorlog betrokken mag worden,
voordat een formele oorlogs
verklaring aan Irak is gedaan en
deze door de Verenigde Vergade
ring van Eerste en Tweede Ka
mer is goedgekeurd. Het kabinet
en de rest van de Kamer voelen
er echter niets voor formeel de
oorlog aan Irak te verklaren. Zij
menen dat er sprake is van me
dewerking aan uitvoering van
resoluties van de Veiligheids
raad.
Premier Lubbers zegde wel toe
dat het principe-besluit om deel
te nemen aan de oorlog ook met
de Eerste Kamer zal worden be
sproken. Voor mevrouw Beckers
was dat echter niet genoeg.
(Van onze correspondenten)
WASHINGTON/GENEVE - De
Amerikaanse minister Baker
(buitenlandse zaken) heeft vrij
dag in Saudiarabië tegen Ame
rikaanse piloten van de lucht
macht gezegd dat zij zich „niet
veel langer" zullen hoeven af te
vragen of zij tegen Irak in actie
moeten komen.
„Ik kan daar nu nog niet iets de
finitiefs over zeggen, maai' laat
me absoluut duidelijk zijn: op 15
januari, middernacht, passeren
we de streep", aldus Baker, refe
rerend aan het moment waarop
van de Veiligheidsraad geweld
tegen Irak mag worden ge
bruikt.
Terwijl Baker deze uitspraken
deed, begon in Washington bij
het Congres zich een kleine
meerderheid af tekenen vóór
een motie die president Bush
toestemming zou geven militair
geweld tegen Irak te gebruiken.
Volgens insiders kan de presi
dent in het Huis van Afgevaar
digden rekenen op een meerder
heid, als vandaag gestemd
wordt. Maar in de Senaat was
het vrijdag nog niet helemaal
duidelijk of Bush voldoende
stemmen zal halen.
Uitstel
Veruit de meeste Democrati
sche senatoren hebben zich tot
dusver uitgesproken voor uitstel
van geweld, zodat de economi
sche sancties tegen Irak meer
tijd krijgen om te werken.
Een van de leiders van deze
groep senatoren, Sam Nunn, zei
vrijdag niettemin te denken dat
de president zaterdag bij de
stemming zal winnen. Maar an
dere senatoren zeiden te gelo
ven, dat Bush nog één stem te
kort komt.
Volgens de New York Times van
vrijdag zal Saddam Husayn
spoedig bekend maken dat hij
van plan is Kuwayt te verlaten,
in ruil voor een vredesconferen
tie over het Midden-Oosten en
garanties dat zijn land niet zal
worden aangevallen.
Hij zou dat plan enkele dagen na
de 15e bekend maken, daarmee
aantonend dat hij niet bang is
voor de Amerikaanse intimida
tie, aldus de Times die zich ba
seert op de uitspraken van Ara
bische diplomaten bij de VN.
Het officiële Iraakse persagent
schap ontkende vrijdag het be
richt en Saddam zelf sloeg de
hoop op een vreedzame regeling
verder de bodem in door een har
de rede te houden waarin hij zei
dat Irak sterk genoeg is om een
(Slot zie pagina 3 kolom 2)
BRUSSEL (ANP) - De Europese
Gemeenschap heeft besloten
voor 1,5 miljoen gulden nood
hulp beschikbaar te stellen
voor de slachtoffers onder de
burgerbevolking van de strijd
in Somalia.
Een medisch spoedtransport ter
waarde van 850.000 gulden is in
middels onderweg. Bij de actie is
de Belgische afdeling van Art
sen zonder Grenzen ingescha
keld.
(Advertentie)
Autolease Zeeland B.V.
Sterk in ieder merk
BEL VOOR EEN SCHERPE OFFERTE:
01100-20681
(Advertentie)
Twee reactoren
Tsjernobyl na
fout gesloten
MOSKOU (RTR) - Twee van de
drie reactoren van de kerncen
trale Tsjernobyl in de Sovjetu
nie werden vrijdag gesloten na
dat een van de medewerkers
een fout heeft gemaakt.
Een woordvoerder zei dat de
reactoren gesloten moesten wor
den nadat de kwaliteit van het
koelwater van de electriciteits-
generators verslechterde tot be
neden het toegestane niveau
door een menselijke vergissing.
Volgens de zegsman bestaat er
echter geen gevaar en worden de
reactoren binnen 48 uur weer op
gestart.
In april 1986 explodeerde er een
reactor in de kernreactor van
Tsjernobyl in Wit-Rusland
waarbij 36 mensen werden ge
dood en er grote hoeveelheden
radio-activiteit vrijkwamen,
waardoor honderden mensen
ziek werden.
BRISTOL in MIDDELBURG
Markt 45 (naast de N.M.B.)
Tel. 01180-29911 Donderdag koopavond
BAGHDAD - De Neder
landse ambassade in Bagh
dad is dicht. De vier overge
bleven Nederlandse stafle
den kregen vrijdagmorgen
vanuit Den Haag de op
dracht zo snel mogelijk Irak
te verlaten, omdat langer
blijven te gevaarlijk wordt
geacht. De vier diplomaten
hopen zaterdagochtend mee
te vliegen met een door de
Verenigde Staten gechar
terde Boeing van Iraqi Air
ways, met als bestemming
Jordanië.
Volgens R. Akkerman, tot-
vrijdag in Baghdad de ver
vanger van ambassadeur N.
van Dam, is het niet langer
zinvol voor de Nederlandse
vertegenwoordiging om te
blijven. Hij meent dat de am
bassade niets meer kan doen
voor de in Irak verblijvende
Nederlanders. In Irak ver
blijven momenteel nog vijf
Nederlanders. Het gaat om
de vredesactivist De Koning
en vier journalisten, waaron
der een tv-team van de,
VPRO. Verder is er een Ne
derlander achtergebleven in
Kuwayt. de aannemer Kes,
die daar al jarenlang woont.
(Advertentie)
