Laatste hoop op VN gevestigd
Politiek Den Haag reageert
buitengewoon teleurgesteld
Israël tevreden
over opstelling
minister Baker
Achteraf beter af!
Niet meer alleen voor blanken
Bush pessimistisch
over situatie Golf
Gesprek Baker-Aziz in Genève volkomen mislukt
wmmmmm
Overleg met België over
schoon water opgeschort
Van den Broek: anti-climax in Genève
Wall Street
keldert
na nieuws
uit Genève
Vanochtend regen
Regenachtig en 's middags kans op
een bui. De maximum temperatuur is 9
graden. De zuidwestelijke wind is
krachtig en neemt af tot matig.
234e jaargang no. 8
Donderdag 10 januari 1991
ZIEKTEKOSTENVERZEKERINGEN
/OOt
ouoo-
|.V)666-
IVan onze correspondent
GENEVE - Een oorlog in de
Golf is dichterbij gekomen door
de volledige mislukking van
het overleg in Genève tussen de
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken James Baker
en zijn Iraakse collega Tareq
Aziz. In bijna zeven uur praten
toonde Aziz volgens Baker geen
enkele toegeeflijkheid. Alle
hoop is nu gevestigd op de VN.
Er resten nog vijf dagen die ge
bruikt kunnen worden om als
nog een bloedige oorlog te voor
komen, voordat volgende week
dinsdagavond het ultimatum
van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties verstrijkt. Mi
nister Baker zei woensdagavond
alle diplomatieke pogingen
daartoe toe te juichen.
Mogelijk gaat VN-secretaris-ge-
neraal Perez de Cuellar vandaag
of morgen nog naar Baghdad om
een laatste vredespoging te
doen. Baker zal in elk geval niet
ingaan op de uitnodiging van
Aziz,'die daartoe een brief van
Saddam Husayn bij zich had,
om alsnog naar Baghdad te
gaan.
Welkom
Volgens Aziz is Perez de Cuellar
welkom in Baghdad. De secreta
ris-generaal zal donderdag be
kend maken wat hij gaat doen.
Ook de Franse president Mitte-
rand en de regering van Algerije
overwegen nog een poging tot
bemiddeling te doen. Een afge
zant van Mitterrand, Jean-Louis
Bianco, heeft in Algiers een
boodschap overhandigd aan
president Chadli Benjedid. Mit
terrand liet weten mogelijk zelf
naar Baghdad te gaan. Naar zijn
mening moet te praten zijn over
de datum van de Iraakse terug
trekking. Die zou bovendien on
der VN-toezicht kunnen verlo
pen. Mitterrand benadrukte dat
na 15 januari aan alle diploma
tieke activiteiten een eind zal
zijn gekomen.
Een poging van de EG, aange
kondigd door de Italiaanse mi
nister De Michelis na een ont
moeting met koning Husayn
van Jordanië in Rome en door
Mitterrand in Parijs, lijkt nu van
de baan. Aziz zei onomwonden
alleen bereid te zijn met de EG te
praten als een EG-delegatie
naar Baghdad komt. Er was
dinsdag sprake van een ontmoe
ting in Algerije tussen Aziz en de
ministers van buitenlandse za
ken van Luxemburg (de EG-
voorzitter), Italië en Nederland.
Maar Aziz is daartoe dus niet be
reid.
Aziz weigerde een persoonlijke
brief van president Bush aan
Saddam Husayn in ontvangst te
nemen. De in het Engels en Ara
bisch gestelde brief, hem over
handigd door James Baker, was
volgens Aziz niet bijster diplo
matiek en zelfs grof.
Baker en Aziz spraken in drie zit
tingen bijna zeven uur. Volgens
Baker waren het geen onderhan
delingen maai- 'communicatie'.
Baker hield Aziz de twaalf VN-
resoluties voor waarin de Iraak
se invasie van Kuwayt is veroor
deeld, maar Aziz bleek niet be
reid daar serieus op in te gaan.
Aziz sprak in het geheel niet over
de invasie in Kuwayt. Hij zei op
zijn persconferentie slechts te
hebben gezegd „dat U zult mer
ken dat Irak heel coöperatief zal
GENÉVE - De Amerikaanse minister Baker (rechts) tegenover zijn Iraakse ambtgenoot Aziz bij het begin van de besprekingen in Genève
(foto Lionel Cironneau/AP)
zijn als de VS eenmaal bereid
zijn in het kader van de Golfcri
sis alle problemen in het Mid
den-Oosten aan de orde te stel
len".
Volgens Aziz wordt met twee
maten gemeten door Irak te ver
oordelen, maar de agressie van
Israël toe te laten. „Die houding
zijn we zat. We willen niet de un
derdog zijn. We zijn een trots
volk en willen met ontzag be
handeld worden". De resoluties
van de VN zijn volgens hem on
der Amerikaanse druk tot stand
gekomen.
Aziz benadrukte dat de Golfcri
sis alleen worden opgelost als
gelijk de andere problemen in
het Midden-Oosten besproken
kunnen worden. Maar Baker
weigerde opnieuw een band te
leggen tussen de invasie in Ku
wayt en die andere problemen in
het Midden-Oosten, zoals met
name de Palestijnse kwestie.
Irak heeft zich volgens Baker
drie keer misrekend. „Het reken
de buiten de reactie van de we
reld op de invasie. Het rekende
buiten het antwoord op de bar
baarse politiek van de gijzeling.
En het dacht de wereld te kun
nen trotseren en er nog bij te
winnen ook. Laten we hopen dat
Irak zich niet nog eens misre
kent".
President Saddam Husayn heeft
woensdagavond de multinatio
nale troepenmacht in Saudiara-
bië gewaarschuwd dat zij „in
hun eigen bloe.d zullen zwem
men" als Iraks 19e provincie
wordt aangevallen. De strijd tus
sen Irak en de multinationale
troepen zal leiden tot „opheffing
van de onderdrukking van de ge
hele mensheid", aldus Saddam
Husayn tot leden van zijn
Baath-partij.
Zie ook pagina 4
Litouwen
De Litouwse president Latids-
bergis riep gisteravond de voor
het parlementsgebouw in Vil-
jiius samengestroomde bevol
king op tot kalmte. Duizenden
demonstranten gingen de straat-
op in de hoofdstad, ivaar Sov
jet-troepen strategi-
sche posities hebben O
ingenomen.
Lokkertje
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft, de
toerist meer te bieden dan zee en
strand. Het Kanaalzonegebied
kan uitgroeien tot een enorme
toeristisch-recreatieve trek
pleister. Met name Terneuzen
heeft veel te bieden. Er
zijn wel investeringen O
nodig.
Jan Raas
Herinrichting
Walcheren wacht de grootste
herinrichting sinds de Tioeede
Wereldoorlog. Er komt meer bos
in de kuststrook, betere wegen,
meer fietspaden, een doehnati-
ger verdeling van de
landboxiwgrond en en-
hm kele nieuwe natuurge- O
&®5Se§S bieden. I O
Jan Raas presenteert vandaag
zijn wielerploeg voor 1991 aan
de internationale pers in het
Franse ivintersport-oord Mégè-
ve. De ploegleider uit 's-Heeren-
hoek heeft in Steven Rooks een
renner voor de etappe-wedstrij
den. „Een wens is in
vervullig gegaan", zei
hij gisteren. II
(Van onze correspondent)
TEL AVIV - Israël heeft met te
vredenheid gereageerd op de
houding van de Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken, James Baker, in diens ge
sprek met minister Tareq Aziz
van Irak.
Zowel minister van defensie
Moshe Arens als minister van
buitenlandse zaken David Levy
prezen Amerika om zijn onver
zettelijkheid en zijn weigering
een Iraakse terugtrekking uit
Kuwayt te koppelen aan een te
rugtrekking van Israël uit bezet
Arabisch gebied.
Geen verrassing
Levy noemde de uitkomst van
het overleg „geen verrassing",
maar hij zei ook dat de deur naar
vrede nog niet definitief is geslo
ten. Wat dat betreft verklaarde
hij te hopen dat minister Aziz er
in zal slagen bij zijn terugkeer in
Baghdad Saddam Husayn tot
rede te brengen.
Geen belang
MIDDELBURG - Nederland
heeft de onderhandelingen
met België over de 'water
verdragen' opgeschort. De
Nederlandse onderhande
lingsdelegatie gaat nu een
zijdig verdragsteksten op
stellen. Dit omdat er met de
Belgen niet te praten blijkt
over zuivering van de vuile
Maas en Schelde. Als gevolg
van 'interne Belgische peri
kelen', aldus de Nederland
se onderhandelaar mr B. W.
Biesheuvel, is een 'volstrekt
oeverloze' discussie ont
staan.
Stap
Directe aanleiding tot de Ne
derlandse stap is de her
nieuwde weigering van de
Belgen om de Maas zodanig
te zuiveren, dat een voor Ne
derland aanvaardbare wa
terkwaliteit ontstaat, De
maat was vol toen de Belgen
eind december, juist op een
moment dat er schot in de
besprekingen leek te komen,
een gedetailleerde vragen
lijst voorlegden. Nederland
zou, op de kubieke meter
precies, moeten aantonen
voor welke doeleinden het
schoner water nodig heeft.
Teleurgesteld
De Nederlandse delegatie
leider Biesheuvel was gister
ochtend in Middelburg om
het Zeeuws provinciebe
stuur op de hoogte te stellen.
Hij toonde zich zeer teleur
gesteld óver de handelswijze
van de Belgen die hij kwalifi
ceerde als een 'vertragings
strategie'. „Nederland
vraagt niets bijzonders van
België; alleen wat in de rest
van Noordwest-Europa
reeds lang gebruikelijk is."
Biesheuvel zal de Belgen be
gin april met uitgewerkte
verdragsteksten confronte
ren. Daarin blijft, om druk
op de ketel te houden, de
Maaswaterkwestie gekop
peld aan een regeling voor
verdieping en kwaliteitsver
betering van de Schelde.
Zie ook pagina 9
In een uitgebreid televisie-inter
view zei minister Arens woens
dagavond: „Als Saddam Hu
sayn wist wat hem te wachten
staat, dan zou hij het volgens
mijn redenering al lang hebben
opgegeven. Daarom denk ik dat
hij het ofwel niet weet, ofwel niet
in staat is rationeel te denken".
Hij herhaalde dat Israël er geen
belang bij heeft te worden be
trokken in een oorlog. Maar ge
beurt dat toch, dan zal het zijn
burgers beschermen. In ant
woord op een vraag over moge
lijke betrokkenheid van Jorda
nië als Israël een tegenaanval
zou lanceren, liet Aréns blijken
dat de Israëlische luchtmacht
misschien niet via Jordaans
luchtruim naar Irak zal vliegen.
Hij raadde de Israëliërs aan in de
komende tijd voortdurend naai
de radio te luisteren.
JOHANNESBURG - Mpume
Ranake (links) is een van de
leerlingen die profiteren van
het doorbreken van de apart
heid in het Zuidafrikaanse
openbaar onderwijs. Zij ging
gisteren voor het eerst naar
de Parkview-school in Johan
nesburg, die nu voor het eerst
ook niet-blanke kinderen toe
laat.
Van de meer dan 2.000 blanke
openbare scholen hebben er
overigens slechts 205 besloten
dé rassenscheiding af te schaf
fen. De meeste scholen die dat
wel deden hebben een referen
dum georganiseerd onder de
ouders. Volgens het regerings
plan moet minimaal 80 pro
cent van de ouders meestem
men van wie dan 90 procent
akkoord moet gaan met. af
schaffing. Bovendien moeten
blanke scholieren een meer
derheid blijven vormen.
Omdat niet alle scholen op de
zelfde dag met de lessen be
gonnen was het woensdag nog
niet duidelijk hoeveel scholen
daadwerkelijk tot toelating
van niet-blanken zijn overge
gaan (foto AFP)
DEN HAAG (GPD) - Het misluk
ken van het overleg in Genève
wordt door het Nederlandse ka
binet en de fracties in de Twee
de Kamer als buitengewoon te
leurstellend ervaren. Minister
Van den Broek (buitenlandse
zaken) sprak gisteravond over
„een anti-climax". Uit de lange
duur van het gesprek was door
alle politieke partijen en Bui
tenlandse Zaken aanvankelijk
enige hoop geput.
„We blijven onverminderd in
een ernstige situatie", zei Van
den Broek gisteravond. Hij ver
wacht dat de komende dagen,
vóór het verstrijken van het ulti
matum op 15 januari, nog ver
scheidene diplomatieke activi
teiten worden ondernomen om
tot een vreedzame oplossing van
de Golfcrisis te komen.
Van den Broek ziet, net als Ba
ker, mogelijk nog een rol wegge
legd voor de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, Perez
de Cuellar. Ook een ontmoeting
tussen de Europese Gemeen
schap en Aziz zou Van den Broek
graag tot stand zien komen,
maar de Iraakse minister van
buitenlandse zaken wees een ge
sprek met de EG gisteravond in
Genève van de hand. De Neder
landse bewindsman zei nu te ho
pen dat Irak overtuigd raakt van
„de onverzettelijkheid" van de
internationale gemeenschap.
Laatste redmiddel
In de Tweede Kamer wordt alge
meen, van WD tot Groen Links,
een missie van Perez de Cuellar
als een mogelijk laatste redmid
del gezien. CDA, VVD en D66 be
nadrukken dat een afvaardiging
van de Europese Gemeenschap
weinig anders zou kunnen doen
dan onderstrepen dat de Ameri
kanen ook namens de EG heb
ben gesproken in het contact
met Irak. Alleen de PvdA vindt
het tijd voor „een aanvullende
poging van de EG" om Irak er
toe te bewegen Kuwayt te verla
ten.
„Wij zouden het op prijs stellen
Irak ook nog eens van de Euro
pese kant de ernst van de situa
tie onder ogen te brengen, er nog
eens op te wijzen dat aan de ont
ruiming van Kuwayt niet te ont
komen valt", zei Van den Broek
gisteravond.
Maai- „er kan geen sprake van
zijn dat de Europese lijn wordt
verlaten. De Irakezen mogen
van de EG weinig meer verwach
ten dan van de Amerikanen", al
dus Van den Broek. De minister
maakt met zijn Italiaanse en Lu
xemburgse collega's deel uit van
de Europese trojka, die namens
de EG in het buitenland kan op
treden. Volgens Van den Broek
betekent de afwijzing van Aziz
„dat Irak niet gelooft een wig te
kunnen drijven tussen de EG en
de Verenigde Staten".
CDA-fractievoorzitter Brink
man is „zeer somber gestemd"
over nieuwe diplomatieke initia
tieven. Brinkman wil bezien wel
ke „breed gedragen, realistische
diplomatieke mogelijkheden"
nog resteren; een verhulde af
keuring van het solistische
Franse optreden.
Ook VVD en D66 hekelden in
hun reactie de opstelling van
Frankrijk, dat gisteren het door
schemeren bereid te zijn op ei
gen houtje met Baghdad te pra
ten. „Frankrijk moet niet verge
ten dat het lid is van de EG", al
dus VVD-woordvoerder
Weisglas.
De PvdA pleitte er als enige par
tij voor de Franse suggesties „se
rieus te bekijken". De sociaal
democraten onderstrepen daar
mee nog eens dat ze niet óp de
zelfde lijn zitten als coalitiepart
ner CDA en de belangrijkste op
positiepartijen.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - De Ameri
kaanse president Bush heeft
woensdag gezegd, dat de infle
xibele houding van Irak bij de
besprekingen in Geneve hem
„minder het gevoel geven" dat
het Golf-conflict zonder oorlog
kan worden opgelost.
De president zei dat Amerika
zou blijven proberen om het con
flict zonder geweld beëindigd te
krijgen. „Het is nog niet te laat",
zei hij, „Maar de keus of het oor
log of vrede wordt,.is nu aan de
haakse president Saddam Hu
sayn".
„Niets dat ik vandaag heb ge
hoord, doet me geloven dat deze
man redelijk zal zijn", zo zei
Bush over Saddam. „Ik heb nu
minder het gevoel dat hij op zijn
schreden zal terugkeren. Maar
ik zal tot het einde toe dat probe
ren te bereiken".
Bush
Bush zei dat hij er bezorgd over
was, dat Tariq Aziz tijdens zijn
persconferentie in Genève niet
eens over Kuwayt had gespro
ken, maar wel had gedreigd om
Israël aan te vallen. Dat laatste
noemde hij „een duidelijke pro
vocatie, zonder dat daarvoor een
reden is".
De president maakte ook duide
lijk dat hij kwaad was dat Tariq
Halfbroer Saddam
onderhandelaar
in Genève
NICOSIA (AP) - Een van de le
den van de Iraakse delegatie die
woensdag in Geneve met de
Amerikanen heeft gepraat is
Barzan Ibrahim, een halfbroer
van president Saddam Husayn.
Ibrahim is permanent vertegen
woordiger van Iran bij de VN-or-
ganisatie voor de mensenrech
ten die in de Zwitserse stad is ge
vestigd. Bij de VN staat Sad
dams halfbroer nog geregi
streerd als Barzan al-Tikriti. De
toevoeging verwijst naar de ge
boorteplaats van Ibrahim en de
president, het dorp Tikrit. In
1976 gelastte de toenmalige pre
sident Ahmed Hassan al-Bakr
dat namen die naar stammen of
geboorteplaatsen verwezen, niet
meer mochten worden gebruikt.
Hiermee wilde Balu-, die even
eens geboortig was uit Tikrit,
verhullen dat bijna de voltallige
regering uit het dorp was gere-
cruteerd. Saddam was destijds
vice-president.
WIÊÊÊÊÊÊÊKÊÊ
Aziz had geweigerd zijn persoon
lijke brief aan Saddam Husayn
in ontvangst te nemen, net zoals
trouwens de Iraakse ambassa
deur in Washington dat woens
dag weigerde.
Aziz zei bij zijn persconferentie
daarover dat hij de brief gewei
gerd had omdat die „onbeleefd"
was. De reactie van Bush: „Mijn
brief is niet onbeleefd. De brief
was direct. Zijn weigering om de
brief zelfs maar door te geven,
bewijst de mate van obstructie
die nu plaatsvindt".
Defensie-minister Cheney
maakte woensdag bekend dat
het Pentagon werkt aan een re
geling die het mogelijk maakt in
totaal een miljoen reservisten
gedurende twee jaar op te roe
pen.
NEW YORK (ANP/KRF) - De ef
fectenbeurs van Wall Street in
New York schudde woensdag
op zijn grondvesten toen be
kend werd dat het overleg tus
sen de VS en Irak over de Golf
crisis was mislukt.
Direct nadat minister Baker liet
weten dat hij zijn Iraakse collega
Aziz niet tot andere gedachten
had kunnen brengen kelderde
de Dow Jones-index binnen tien
minuten met vijftig punten. De
beursbarometer kwam uiteinde
lijk uit op 2470,30 punten, ruim
39 lager dan dinsdag.
De handel op Wall Street begon
met een sterke stijging van de
aandelenkoersen. De handela
ren putten hoop uit het overleg
tussen Baker en Aziz, dat toen
nog aan de gang was. De Dow Jo-
nes-index klom naai- 41 punten
boven het slot van dinsdag.
Toen kwam Baker met zijn be
kendmaking dat de standpun
ten nog even ver uit elkaar lagen
als voorheen en zakte de index
pijlsnel weg.
De dollar reageerde op de ont
wikkelingen met een beweging
die tegengesteld was aan die van
de aandelenkoersen. Na een
aanvankelijke daling stond de
munt tegen het einde van de
handel in New York op 1,7325
na 1,7385 op dinsdag. In Am
sterdam opende de munteen
heid woensdag op 1,7404, maar
eindigde op 1,7120.
HnSHHHHHBHi
