PZC
Manwijven
De Klerk kwam,
zag en won
geloofwaardigheid
Inwoners kleine kernen
zijn verre van ontevreden
opinie en achtergrond
4
Tijdperk van reorganisaties zonder gedwongen ontslagen voorbij
VRIJDAG 26 OKTOBER 1990
Tegen het licht
Meer draagvlak
Ongeloofwaardig
Demonstraties
Steun
Geschokt
Knelpunt
Randstad
Spielberg
Wezens
Wisselwerking
denkwijzer
.LI i i i i I ITTT
Verminking
Gebruik nü Echinaforce om
griep te voorkomen! Dit
beproefde homeopatische
middel geeft u snel een
betere weerstand.
A. Vogel's Echinaforce.
De weg van de mééste weerstand!
Timmer hanteert de botte bijl
(Van onze economische
redacteur Marien van den Bos
Door op te houden met pres
tigieuze, maar geldverslin
dende projekten op de terreinen
van computers en geheugen
chips leek het ergste achter de
rug bij Philips. De versnelde af
schrijving op grote voorraden
handelswaar en op peperdure
fabrieken zou het grootste deel
van de aangekondigde reserve
ring van 2,7 miljard opslok
ken. Het wereldwijd laten af
vloeien van bijna 10.000 perso
neelsleden in beide sectoren zou
dat totaalbedrag snel binnen
handbereik brengen. Het is dan
ook verrassend dat er door het
hele concern heen over ruim een
jaar maar liefst 35.000 tot 45.000
mensen extra zich geen Phi
lips-employee meer kunnen
noemen. De bonden zijn ge
schokt.
„Als u het de botte bijl wilt noe
men, mag u dat van mij doen.
Maar ik zie het genuanceerder.
Ik zie het als het nemen van je
verantwoordelijkheid", aldus
Philips-president Jan D. Tim
mer, donderdag tijdens een pers
conferentie. Hoewel hij in het
vierde kwartaal verwacht de
ƒ2,7 miljard herstructurerings
kosten nog te zullen overschrij
den, mag de nu aangekondigde,
totale afslanking van het hele
concern geen cent extra kosten.
Dat moet door de diverse Phi-
lips-organisaties zelf, uit de ge
wone bedrijfsvoering, worden
opgebracht.
Het aantal medewerkers loopt al
jaren terug, maar tot dusver ge
beurde dat vrijwel zonder ge
dwongen ontslagen. De afgelo
pen paar jaar alleen al door het
verkopen van bedrijfsonderde
len, zoals meest recent de defen-
sie-electronica. Die lijn van zo
veel mogelijk zonder gedwongen
ontslagen heeft de nieuwe top
man Timmer meteen al doorbro
ken bij het afstoten van comple
te produktenpaketten als ge
heugenchips en grotere compu
ters. Bij een operatie die zo'n 15
procent van het totale personeel
(van 285.700 per 1 oktober van
dit jaar) zal treffen zou een der
gelijke belofte van Timmer hele
maal niet meer serieus te nemen
zijn en dat beloofde hij dan ook
niet.
Ook de komende drie maanden
zullen alle activiteiten van Phi
lips nog kritisch tegen het licht
gehouden worden. Het verder af
stoten van activiteiten die niet
rendabel zijn en dat op korte ter
mijn ook niet kunnen worden
behoort tot de mogelijkheden.
De algehele „efficiency drive",
waartoe de ongeveer 100 topma
nagers van het concern zich ver
plicht hebben en die eind de
cember 1991 moet zijn afgerond,
komt daar bovenop en moet ook
ai eind 1991, begin 1992 vruchten
af gaan werpen.
Volgens Timmer gebeurt dat al
les onder het motto: „Er kan on
gelooflijk veel achterwege wor
den gelaten zonder dat de omzet
daar onder lijdt, maar wel posi
tieve invloed heeft op de winst":
Overal moet de bezem doorheen
omdat het Timmer en zijn colle
ga's (eindelijk) duidelijk gewor
den is dat de concurrentie op ve
le terreinen efficiënter produ
ceert. „Hebben we niet teveel
ballast aan boord, dwalen we
niet te ver af, maken we dingen
niet te ingewikkeld", zo luiden
de vragen waar alle managers
mee aan de slag moeten.
Omdat het hierbij niet gaat om
bij voorbeeld het afstoten van
een bedrijfsonderdeel of een deel
van het produktenpakket is het
voor de Philips-top onmogelijk
een exact aantal banen te noe
men dat nu op de tocht staat.
Timmer heeft zijn honderd be
langrijkste mensen drie dagen
bij elkaar opgesloten en het aan
tal van tussen de 35.000 en 45.000
is daar uiteindelijk uitgerold.
Wat is het verschil met alle voor
gaande concern-campagnes in
het afgelopen decennium om de
winstgevendheid te verbeteren?
„Het fundamentele verschil met
eerdere acties is dat het nu veel
meer gedragen wordt door het
topmanagement. Er bestaat
overeenstemming tussen die 100
mensen dat het absoluut moet
slagen. Dat is iets anders dan
dat ik ze vanachter mijn bureau
een memo schrijf', aldus Tim
mer. Op een indirecte manier
geeft de nieuwe topman daar
mee wel aan, dat zijn voorganger
Van der Klugt en daarvoor Dek
ker wel degelijk tegenstand on
dervonden bij het doorvoeren
van concern-campagnes.
Timmer heeft ervaring met dras
tische reorganisaties. Hij haalde
achtereenvolgens de platen
maatschappij Polygram en de
divisie voor consumenten-elec-
tronica (vooral beeld en geluid)
(Van onze parlementaire
Henri Kruithof)
Zuidafrikaanse president
Frederik W. de Klerk was
twee dagen in Nederland. En
dat hebben zijn Nederlandse
gesprekspartners geweten.
Waar hij kwam, wie hij sprak,
zonder uitzondering waren ze
onder de indruk van de Zuid
afrikaanse leider. Hij riep wel
iswaar niet het enthousiasme
op dat Nelson Mandela enige
maanden geleden bewerkstel
ligde, maar vanuit zijn oogpunt
gezien, is het bezoekje zonder
twijfel een succes geworden.
Niet dat hij iets concreets be
reikt heeft. De sancties worden
nog niet opgeheven, de koningin
en premier Lubbers hoeft De
Klerk voorlopig niet in zijn land
te verwachten en ook zijn de po
litieke standpunten in Neder
land geen millimeter opgescho
ven.
Maar toch moet hij gistermor
gen vanmorgen met een tevre
den gevoel in het vliegtuig zijn
gestapt op weg naar zijn volgen
de reisdoel: Luxemburg.
Daarmee is dan ook meteen het
succes van zijn bezoek beschre
ven: De Klerk is weer welkom in
de westerse wereld. Na vele jaren
van isolement van Zuid-Afrika,
worden de blanke leiders tegen
woordig niet meer als paria's be
handeld.
Met officiële erewachten en fan
fares worden ze van de vliegvel
den gehaald. Dat is een verande
ring die geheel aan De Klerk is te
danken.
De anti-apartheidsbeweging
lijkt veel van haar aanhang ver
loren te hebben door de verande
ringen in Zuid-Afrika. Weliswaar
werden er dinsdag, bij het begin
van het bezoek van De Klerk
nog wel enkele kleine demon
straties gehouden, maar van eni
ge massaliteit was daarbij geen
sprake.
Daar heeft de anti-apartheids
beweging het zelf naar gemaakt.
Want nog steeds houden de acti
visten vol dat er in Zuid-Afrika
vrijwel niets gebeurt.
„De Klerk spreekt mooie woor
den, maar doet te weinig", zo
luidt nog steeds de kritiek. Het is
een oude grammofoonplaat die
nodig vervangen moet worden.
De inhoudelijke kritiek, die
deels nog wel terecht is, doet
toch ongeloofwaardig aan. On
danks een nadrukkelijke uitno
diging om bij een van de bijeen
komsten met de president aan
wezig te zijn, werd daar niet op
ingegaan.
Als argument wordt gebruikt
dat men niet aan één tafel wil zit
ten met een vertegenwoordiger
van het blanke regime. Hoe is
het dan toch mogelijk dat het
grote voorbeeld van deze bewe
ging, Nelson Mandela, er al
maanden geleden voor koos re
gelmatig aan één tafel met De
Klerk te zitten? Met deze hou
ding bewijst de anti-apartheids-
beweging in Nederland ziichzelf
geen goede dienst. Ze verliest
haar geloofwaardigheid.
De Klerk zelf zal er overigens
niet rouwig om zijn. Hij moet blij
verrast zijn geweest toen hij ont
dekte dat de demonstraties te
gen zijn komst weinig talrijk en
niet erg omvangrijk waren.
Hij zal ongetwijfeld gerekend
hebben op meer weerstand in
het land dat jarenlang als het
meest kritische tegen het blanke
regime bekend heeft gestaan.
Nu een officiële parlementaire
delegatie uit Nederland in Zuid-
Afrika op bezoek is geweest en
het bliksembezoek van De Klerk
aan ons land is gepasseerd, lijkt
er sprake van enige normalisatie
van de verhoudingen tussen bei
de landen.
Dat is prettig voor De Klerk, ze
ker nu hij weet dat minister Van
den Broek in de EG het initiatief
heeft genomen om tot een geza
menlijke geleidelijke afschaffing-
van de sancties te komen.
De Klerk heeft de steun van de
internationale gemeenschap
hard nodig.
In zijn eigen land groeit de weer
stand onder de blanke bevol
king tegen zijn beleid. De Kon-
servatieve Partij van Andries
Treurnischt en de ultra-rechtse
Afrikaner Weerstands Beweging
van Eugeène Terre Blanche
kunnen zich in een steeds grote
re populariteit verheugen.
Als De Klerk steun krijgt uit het
buitenland, kan hij in eigen land
laten zien dat hij op ,de goede
weg is. Dan kan hij zijn beleid
doordrukken.
Uit de aandacht die in de Zuid
afrikaanse pers aan het bezoek
is besteed, blijkt wel dat Neder
land nog steeds een speciaal
plaatsje heeft in de harten van
vele blanke Zuidafrikanen.
Ook om die culturele banden
werd met iets meer belangstel
ling naar dit reisje van De Klerk
gekeken.
Mogelijk heeft dit bezoek weer
iets bijgedragen aan het gezag
dat De Klerk in eigen land zo
broodnodig heeft.
uit een diep dal. Hij erkent ook rus onder het personeel zal doen ging is dat het anders nog veel
dat de nieuwe, niet eerder ver- toenemen, mogelijk ook het slechter gaat en veel drastischer
toonde 'efficiency drive' de on- ziekteverzuim. „Maar de afwe- maatregelen nodig worden".
:-U-
liiisttiiiiiissiiiipiiiiii
IÉ®
Timmer tijdens de personcferentie (foto Raymond Rutting!ANP)
„Aan de andere kant zullen an
deren meer tot leven komen, de
hand meer aan de ploeg slaan.
Dat verschijnsel heb ik bij eerde
re reorganisaties ook gezien", al
dus Timmer. Het is voor hem een
van de redenen dat deze reorga
nisatie - met alle onzekerheid
vandien - niet te lang mag duren.
Eind volgend jaar moet het
klaar zijn en de eerste resultaten
zichtbaar.
In welke landen, divisies, fabrie
ken en verkoopkantoren de har
de klappen vallen is waarschijn
lijk pas over enkele maanden
duidelijk. De eerste gesprekken
tussen management en perso
neel vonden op verschillende
plaatsen pas donderdag plaats.
Ook de bonden in ons land zijn
gisteren ingelicht. Zij zijn bui
tengewoon geschokt.
Wanneer de nagestreefde reduc
tie ook voor Nederland op onge
veer 15 procent uitkomt, bete
kent dat inderdaad dat tegen de
10.000 van de ruim 60.000 men
sen ontslag boven het hoofd
hangt. Trekken we die lijn door,
dan mag verwacht worden dat
de regio Eindhoven daarbinnen
weer de zwaarste tijd tegemoet
gaat, omdat bijna de helft van
die 60.000 daar werkt.
De Industriebonden van FNV en
CNV spreken over tussen de
7.000 en 10.000 arbeidsplaatsen
die in ons land verloren dreigen
te gaan. Bestuurder Terpstra
van de Industrie- en Voedings
bond CNV zegt de indruk te heb
ben dat Philips met deze reorga
nisatie „wild om zich heen aan
het slaan is. Herstel van de fi
nanciële positie van de onderne
ming is het uitgangspunt en
kennelijk het enige doel. Naar de
gevolgen voor de werknemers
wordt niet gekeken".
Voor de Federatie van Hoger
Philips Personeel (FHPP) is een
dergelijke reorganisatie wel
hard, nodig. „Maar met het weg
snijden van grote aantallen ar
beidsplaatsen met behulp van
de kaasschaaf-methode is niets
te bereiken, als er ook niet een
beter beleid wordt gevoerd".
FHPP-bestuurder De Graaf ver
wacht overigens dat de reorgani
saties vooral het indirecte perso
neel zullen treffen. „De direkt bij
de produktie betrokken werkne
mers zijn de afgelopen jaren im
mers al tot op het bot uitge
beend".
(Van onze Haagse
redactrice Mirjam van Zuilen)
De geschiedenis van de
kleine kern en hoe een on
derzoekje roet in het eten kan
gooien. Het lijkt een titel van
een geschiedkundige roman.
Het tegendeel is waar; pure
realiteit.
Oktober 1990, een gedenk
waardige maand voor de ge
schiedenis van het platteland.
Het onderzoek 'Het leven in
kleine kernen: impressie van
bewoners en waarnemers'
geeft een beeld van hoe de be
woners in de kleine kernen het
wonen daar ervaren. Het on
derzoek is weliswaar in het
noorden van het land uitge
voerd, maar zal straks voor
een deel bepalend zijn voor het
'Haagse beleid'.
Want steeds duidelijker wordt
in Den Haag dat dit onder
zoekje een belangrijke basis
vormt voor de aandacht die
het platteland krijgt in de
Vierde Nota Extra van minis
ter Alders (VROM), die half no
vember zal verschijnen. En
wie het Haagse beleid wat na
der beschouwt, constateert
een opvallende schommeling.
Nog dit voorjaar kondigde Al
ders aan dat het platteland, en
dan met name de probleemge
bieden zoals Zeeuwsch-Vlaan-
deren, meer aandacht zou krij
gen. Hij had zelfs in de zogehe
ten 'Stellingname brief een
passage laten opnemen met
een aantal maatregelen om de
leefbaarheid van het platte
land te verbeteren. Met voor
zieningen als rijdende apothe
ken, postkantoren, bibliothe
ken, een schoolbussysteem en
meer ouderenhuisvesting zou
het kabinet het platteland de
helpende hand bieden.
Op veel departementen gin
gen deuren open voor ambte
naren die geld en aandacht
kwamen vragen voor allerlei
voorzieningen op het platte
land. Diezelfde deuren worden
deze maanden weer dichtge
gooid.
Oorzaak: het door de Rijkspla
nologische Dienst (RPD) uit
gevoerde onderzoek naar de
leefbaarheid op het platte
land. De opvallende uitkomst
luidt vrij vertaald: de bewo
ners hebben het er prima naar
hun zin. Geen mens klaagt
over het ontbreken van win
kels („Wij kopen bij de SRV-
wagen"), theaters („we hebben
toch een video"), grote keuze
aan verenigingen of sport
clubs („in de stad krijg ik geen
pony"). Vooral de privacy
wordt hoog gewaardeerd door
de ondervraagden. Een me
vrouw verwoordt het vrij
heidsgevoel kernachtig: „in
piama lopen op het eigen erf'.
Het grote knelpunt blijkt voor
de meeste bewoners van de
dorpen het gebrek aan een
goed openbaar vervoernet. Zo
dra de mensen niet meer over
een auto beschikken en aange
wezen zijn op het gebrekkige
openbaar vervoer komt de ge
dachte om te verhuizen boven
drijven.
Maar de algemene conclusie
van het onderzoek luidt des
ondanks: „Het beeld van de er
varing op het platteland is
aanzienlijk positiever dan ver
wacht, de voordelen wegen
zwaarder dan de nadelen. De
voordelen liggen vooral in het
wonen en de omgeving: de hui-
Uit onderzoek blijkt dat inwoners van dorpen het veel meer naar hun zin hebben dan tot dusver
werd aangenomen (foto Wim Riemens
zen en tuinen zijn groter en
goedkoper, lage criminaliteit,
schone omgeving, fraai land
schap en vrijheid en rust".
En dan als klap op de vuurpijl:
„Kleine dorpen zullen ons in
ziens (onderzoekers, red) zeker
aantrekkingskracht blijven
houden. Het aantal bewoners
loopt weliswaar terug maar
meer door gezinsverdunning
dan door leegstand".
Hoewel de resultaten opval
lend zijn, is het zeker niet zo
dat deze aansluiten bij de tot
nu toe geldende opvattingen
in Den Haag. Tweede Kamer
leden en ambtenaren op de be
trokken ministeries waren al
druk aan het werk met de
'Stellingname brief van Al
ders in de hand om geld en
aandacht voor het platteland
los te peuteren.
Met het onderzoek van de
RPD in het achterhoofd, heeft
nu echter de verwachting in
Haagse politieke kringen
postgevat, dat ook Alders in
zijn Vierde Nota Extra minder
een helpende hand aan het
platteland zal toesteken dan
beloofd. Hij heeft immers el
ders, neem de Randstad, pro
blemen genoeg.
Er is echter nog hoop. De
achilleshiel van de RPD - en
dat zal oppositiepartij WD in
de Tweede Kamer minister Al
ders zeker voor de voeten wer
pen - is het tijdstip waarop het
onderzoek is uitgevoerd. Im
mers het gaat om de toekomst
van het platteland, niet om de
huidige situatie. Of zoals
VVD-woordvoerder ruimtelij
ke ordening Te Veldhuis op
merkt 'de akkerbouw op het
platteland heeft het moeilijk,
gevolg straks: bedrijfssluiting.
De aftopping van het reiskos
tenforfait dringt langzaam
door tot de portemonnee. De
laatste schooltjes dreigen te
verdwijnen, net als postkan
toortjes'. En daarmee is wat de
VVD betreft het onderzoek
van de RPD van tafel.
Het wachten is op minister Al
ders' standpunt en vooral op
de regeringsfracties in de
Tweede Kamer. Zij hebben al
tijd - het CDA liep daarin
voorop - een lans gebroken
voor het platteland. Een te
gengesteld beleid is voor de
statenverkiezingen geen goed
uitgangspunt. Wellicht dat de
partijen daar gevoelig voor
zijn?
Door René Diefcstra)
Zeg tegen een man dat hij
y vrouwelijk is en tegen een
vrouw dat ze mannelijk is en je
hebt er twee vijanden bij",
schreef de beroemde Franse filo
soof Voltaire in het jaar 1777. Is
die uitspraak nu, ruim tivee hon
derd jaar later, nog even waar?
Ik vrees van wel. Een heleboel
mannen en vrouwen hebben het
er vandaag de dag nog altijd bij
zonder moeilijk mee als aan hun
mannelijkheid of vrouiuelijk-
heid getwijfeld wordt.
Als twaalfjarige bengel liep ik
eens na afloop van de gods
dienstles vóór de leraar, een
priester gekleed in een lange to
ga, naar de uitgang van het
klaslokaal. Vlak voor de deur
draaide ik zijdelings weg en zei,
terwijl ik voor mijn gevoel een
sierlijke buiging maakte: Da
mes gaan voor". Het volgende
dat ik me herinner is dat ik een
enorme schop tegen mijn achter
ste kreeg. Vervolgens werd ik
naar de rector gesleurd, die het
nog eens dunnetjes overdeed.
Hij gaf me te verstaan dat ik zo
wat de ergst mogelijke beledi
ging had geuit. En dat het niet
nog eens moest gebeuren, wilde
ik tenminste op school een ivel-
kome leerling blijven. Waarom
het allemaal zo erg was, werd er
niet bij gezegd en ik begreep dan
ook absoluut niks van de felheid
van de reactie van die twee vol
wassenen.
Diezelfde felheid kwam ik on
langs weer eens tegen. Tijdens
een gesprek met een echtpaar
met ernstige problemen werd de
vrouio op een bepaald moment
kwaad over iets wat de man zei
en gaf om haar woorden kracht
bij te zetten met haar vuist een
dreun op de tafel. Daarop begon
manlief haar uit te maken voor
'manwijf, waarna zij volledig
over de rooie ging en hem letter
lijk dreigde aan te vliegen. Toen
ik haar later in wat rustiger
vaarwater vroeg naar het waar
om van haar heftige reactie, zei
ze dat er niets was dat haar zo
diep in haar vrouw-zijn kwetste
als zo'n uitdrukking als man
wijf.
Toch is dat tot op zekere hoogte
merkwaardigwant we leven nu
in een tijd waarin het denken in
tegenstellingen zoals Oost en
West, blank en zwart en ook
mannelijk en vrouwelijk zijn
beste tijd gehad lijkt te hebben.
De immense populariteit van
een popster als Michael Jackson
is voor een deel juist hierop ge
baseerd. Zowel in optreden als
uiterlijk is hij bijna net zoveel
vrouw als man, hij is eigenlijk al
lebei even veel.
De filmregisseur Steven Spiel
berg (die van E.T. en Empire of
The Sun) zei ooit: ,,Het is 'a nice
place' waar Michael vandaan
komt". Hij bedoelde daarmee
dat we in Michael's wereld niet
voor of de ene óf de andere (seks-
)rol hoeven te kiezen. We kunnen
daar alles zijn wat we willen. Als
man kunnen we er al de vrouwe
lijke en als vrouw al de mannelij
ke neigingen die ergens diep in
onze geest verborgen zitten, uit
leven zonder ons er voor te hoe
ven schamen. Juist door Mi
chaels tweeslachtigheid kunnen
zowel mannen als vrouwen zich
met hem vereenzelvigen en hem
zien als iemand die ze zelf ook
wel zouden willen zijn.
Maar er is nog een andere, min
stens zo belangrijke reden voor
de fascinatie die van hem uit
gaat. Door zijn man-en-vrouw
zijn maakt Michael de indruk
van volmaaktheid, van perfec
tie, van een persoon die niet zo
nodig iemand van de andere
kunne nodig heeft om zich com
pleet, geaccepteerd en gelukkig
te voelen. Michael lijkt zonder
meer 'af, terwijl wij gewone ster
velingen allemaal nog 'afhan
kelijk zijn. Michael is daarmee
de vleeswording van een oeroud
beeld, waarin de volmaakte, de
ideale mens wordt voorgesteld
als een wezen dat zowel man als
vrouw is.
Er is een mythe (via de geschrif
ten van de beroemde Griekse
wijsgeer Plato aan ons overgele
verd), die wil dat er aanvanke
lijk geen mannen en vrouwen
waren maar alleen wezens die
man-vrouw waren. Die wezens
hadden vier armen, vier benen
en een hoofd met zowel aan de
voor- als achterkant een gezicht
en daaronder aan de ene kant
het lichaam van een man en aan
de andere kant het lichaam van
een vrouw. Deze schepsels kon
den ofwel rechtop lopen of zich
via de radslag voortbewegen,
maar ze konden elkaar niet in de
ogen zien.
Omdat ze zo machtig waren be
sloot de oppergod Zeus, die hen
aan zich wilde onderwerpen, om
ze in het midden van boven tot
beneden door te snijden. De
mensen die zo ontstonden, voel
den zich onvolledig, onvol
maakt. Sindsdien is, zo zegt al
thans de mythe, overal ter we
reld de eenslachtige mens, man
of vrouw, door een diep heimwee
gedreven op zoek naar zijn an
dere helft, zijn wederhelft. Pas
als hij die gevonden heeft komt
hij tot rusten heeft hij zijn 'thuis'.
Deze mythe heeft een diepere
psychologische betekenis. Die is,
dat ieder mens in het begin, dat
wil zeggen bij de conceptie en ge
boorte, veel meer man-vrouw is
dan man of vrouw. Daarvoor is
overigens een heel eenvoudige
verklaringBij alle zoogdieren
en ook de mens is het basis-li
chaam, ook bij de man, het vrou
welijke lichaam.
Wat voor het lichaam als geheel
geldt, geldt ook voor de herse
nen. De blauwdruk of de basis
vorm van onze hersenen is van
het vrouwelijke geslacht. Het is
door hormonale invloed dat be
paalde verschillen tussen de
hersenen van een man en van
een vrouw ontstaan. Een van die
verschillen is, dat het aantal
verbindingen tussen de linker
en de rechterhersenhelft bij
vrouiven groter is dan bij man
nen. Daarmee hangt waar
schijnlijk samen het feit dat de
verschillende hersenfuncties bij
vrouiven beter over de beide her
senhelften gespreid zijn dan bij
mannen.
Maar het punt is, dat we niet ze
ker weten of dit soort verschillen
alleen maar biologisch is be
paald. Het centrale zenuwstelsel
en de hersenen ontwikkelen zich
bij meisjes doorgaans sneller tot
hun volivassen toestand dan bij
jongens. Een cultuur die zoveel
mogelijk specialisten ('Kies
exact') wil hebben, heeft daarom
waarschijnlijk meer kans van
slagen bij jongens (op hun herse
nen kun je langer 'specialisti
sche' invloed uitoefenendan bij
meisjes. Hoe meer iemand maar
één kant van zijn hersenen ge
bruikt, hoe minder verbindingen
er met de andere kant nodig zijn.
Met andere woorden, bepaalde
verschillen in denken en doen
tussen mannen en vrouwen zou
den wel eens veel meer het ge
volg kunnen zijn van de wissel
werking tussen omgeving en bio
logische uitrusting dan van al
leen het laatste.
Als we goed tot ons door laten
dringen dat de oervorm van de
hersenen bij mannen en vrou
wen dezelfde is en dat het pas on
der invloed van latere ingrepen
is dat we van elkaar gaan ver
schillen ('van elkaar worden ge
haald' zoals Zeus dat deed in het
verhaal van Plato), dan beseffen
we ook iets anders. Namelijk
dat we wat betreft het meest be
langrijke dat onze hersenen her
bergen, onze geest, veel meer c
elkaar lijken dan we in feite voor
waar willen houden. In psycho
logisch opzicht zijn we allemaal
androgyn (andro komt van het
woord voor man en gyn van het
woord voor vrouw in het
Grieks), zijn we allemaal 'man
wijven' dus.
Het zou wel eens zo kunnen zijn,
dat het gelazer in zoveel relaties
samenhangt met het feit dat we
onszelf psychologisch vermin
ken door alleen maar die kantin
onszelf te ontwikkelen die voor
ons gevoel overeenkomt met wat
we zien aan ons lichaam. En dat
we hetzelfde van onze partner
verlangen. Zo van „ze mag op
haar werk best 'het mannetje'
uithangen, maar thuis moet ze
op de eerste plaats verzorgend,
teder, vrouioelijk zijn".
Een Russische vrouwelijke col
lega vertelde me onlangs dat er
in haar land, waar het voor
vrouwen even gewoon is als voor
mannen om een baan te hebben,
driemaal per dag warm wordt
gegeten. Het probleem is alleen
dat Russische mannen het niet
tot hun taak rekenen voor dat
eten te zorgen. Ik vermoed dat
Rusland niet het enige ontwik
kelingsland is voor wat betreft
de verzorgende geneigdheid van
mannen. Waarschijnlijk bedoel
de de filmster Zsa Zsa Gabor het
daarom heel letterlijk toen ze
ooit zei: „Macho does not make
mucho(macho maakt niet zo
veel).
Advertentie
GRIEP?
Verkrijgbaar bij uw apotheek, drogist en
reformhuis met drogisterij-erkenning.