PZC
Yvonne laat zich niet meer
van de wijs brengen
Rinus Verboom damescoach in Amerika
week-in
41
ZATERDAG 13 OKTOBER 1990
Overspannen
r;
0 te
Oma-gevoel
Beloning
Publiciteit
Geld
WK
Yvonne van Gennip won in februari 1988 drie
gouden olympische plakken en verloor haar
privé-leven. Het succes was ongekend groot, de prijs
evenredig hoog.
De andere kant van de medaille was dof, zo niet
inktzwart. 'Guppie', zoals haar koosnaampje luidde,
was ijskoningin geworden. Een ongewenste status,
compleet met toeters, bellen en kwijlerige
onderdanen, die zich het recht toeëigenden om hun
schaatsvorstin aan te staren, toe te schreeuwen, en
lastig te vallen. Ze was van en voor het volk.
Yvonne van Gennip beleefde een deprimerende
periode, maar is nu weer terug en is zelfs weer
toegetreden tot de kernploeg.
Een kwestie van
overleven
Een jaar na de goldrush in Calgary
snapte Van Gennip niets meer van de
wereld. „Ik was niet veranderd, maar ik
werd plots wel heel anders benaderd. Je
moet je eens voorstellen, dat je duizend'
keer per dag je naam hoort roepen. Om
gek van te worden. Ik was vogelvrij ver
klaard. Iedereen wilde wat van me". Als ze
niet terug groette of niet inging om een
verzoek voor een interview was het: „Die
trut heeft kapsones gekregen".
Elke stap, die ze buiten de deur deed, werd
kritisch gevolgd. Als erkend snoepkous
durfde ze een snackbar niet meer binnen
te stappen, omdat ze van wildvreemden
commentaar kreeg als ze een patatje-met
naar binnen werkte. „Mag jij dat wel
eten..?"
Van Gennip stapte van het ijs en trok zich
terug in haar flat. De telefoon liet ze vaak
doorrinkelen. Als ze dacht aan haar in een
kluis opgeborgen medailles, sloeg de de
pressie toe. Ze haatte die dingen. „Het was
een kwestie van overleven. Om er niet aan
onderdoor te gaan, moest ik me anders op
gaan stellen. Ik wilde lief en aardig zijn
voor iedereen, maar dat ging ten koste
van me zelf. Ik kon geen nee zeggen. Ik
ging in op uitnodigingen en dacht dan met
kromme tenen: 'getverdemme...' Als ik
nee zei, voelde ik me schuldig en als ik ja
riep, vond ik mezelf een slappe drol. Ik
bracht mezelf in een moeilijk parket. Zat
niet lekker in m'n vel. Uit zelfbescherming
heb ik me teruggetrokken. Het was de eni
ge manier om het op een rijtje te krijgen".
„Vorig jaar ben ik in rustiger vaarwater/
gekomen. Dat heeft me goed gedaan. Ik
was blij, dat ik van het gezeur af was. Ik
weet nu precies wat ik wel en niet wil. Als
een ijsclub belt met de vraag of ik een le
zing wil houden en ik heb geen trek, dan
weiger ik. Ik zeur daar dan ook niet meer
over. Nee is nee. Ik heb er nu vrede mee. Ik
geef nog maar één interview in de week. Er
staat nog een hele waslijst met aanvragen.
Iedereen moet op zijn beurt wachten. Ik
Van Gennip stapte een jaar uit het licht
der schijnwerpers. Ze richtte zich op haar
pr-werk bij het verzekeringsbedrijf Equity
Law en het Rode Kruis. Bij het sportbu-
reau Referee/Ice Productions (Hein Ver
geer) werd ze aandeelhoudster en mede
directrice. „Toen ik tot rust kwam, begon
ik me weer lekker te voelen. Terugkijkend
dacht ik: wat een zootje allemaal en wat
heb ik het stom gedaan. Ik was dolge
draaid en overspannen. Aan de andere
kant kon ik wel begrijpen waarom het zo
gelopen was. Na Calgary werd er vreselijk
aan me getrokken. In het begin had ik het
nog niet zo in de gaten. Ik leefde in een
roes. Maar op een gegeven moment werd
het me te veel. Ik wist niet hoe ik met al die
aandacht om moest gaan. Na Calgary ge
loofde men mij, als ik zei, dat paars oranje
en groen geel was. Toen het een jaar later
slechter ging, werd ik de grond ingeboord.
Had ik geen poot meer om op te staan. Dat
vond ik zo krom. Ik kon daar niet mee over
weg".
Yvonne van Gennip tijdens de training (foto Wout SteensmaI
heb geleerd om keuzes te maken. Ik durf
eindelijk voor mezelf op te komen. Ik ben
nu ook weer blij met mijn medailles".
Uit zelfbescherming heeft Van Gennip
zich een afstandelijker houding aangeme
ten. Nu ze zo kritisch gevolgd wordt, is de
spontaniteit noodgedwongen verdwenen.
„Ik laat me niet meer beïnvloeden en ga
mijn eigen gang. Ik hecht geen waarde
meer aan ongenuanceerde kritiek. Ik
weet, dat die heus wel zal komen, als ik dit
Yvonne van Gennip: „Een vrijkaartje kon er niet af' (foto Ed Oudenaar den!ANP)
seizoen niet aan de verwachtingen voldoe.
Zit ik niet meer zo mee. Als ik voor mezelf
maar weet, dat ik er alles aan gedaan heb.
Ik rijd voor mezelf, niet voor een ander. Ze
zullen heus wel vergelijkingen trekken
met twee jaar terug. Ik weet uit ervaring,
dat er heel weinig mensen zijn, die echt
met je te doen hebben. Er zijn zoveel
stuurlui aan de kant, die je naar beneden
willen halen".
„Ik heb echter geen boodschap aan nega
tieve kritiek. Die is niet opbouwend, daar
heb ik niks aan. Ik leef maar één keer en
dat leven wil ik zelf in richten. Ze kunnen
100 keer zeggen: 'je bent een tut-hola of je
rijdt niet goed, maar daar schiet ik niks
mee op. Het zal me worst zijn. Aan de an
dere kant heb ik natuurlijk wel mijn eigen
eer. Ik wil de prestaties van vroeger een
beetje proberen te evenaren. Puur voor
mezelf. Als het niet lukt, zit het er niet
meer in".
In het voorjaar nam ze de beslissing om
terug te keren in de kernploeg, die ze na
Calgary de rug had toegekeerd. Haar
werkgever Equity had geen bezwaar. Ster
ker: het bedrijf gaf haar het beslissende
duwtje. „Toen ik besloot te stoppen wist
ik ook, dat de kriebels terug zouden ko
men. Ik ben teruggekeerd, omdat ik niet
op mijn dertigste wil constateren: jeetje,
had ik die paar jaar nog maar geschaatst;
zonde, dat ik ben gaan werken, toen ik nog
de mogelijkheid had om te schaatsen.
Mijn baas garandeerde me, dat ik op de
loonlijst blijf staan. Toen dacht ik: je bent
gek als je het niet doet. Als het met schaat
sen niet gaat, zeg ik 'huppekee, ik ga weer
verder met werken'. Dat geeft een rustig
gevoel. Een verschil met vroeger. Toen
had ik niks achter de hand".
Marieke Stam (25) voelde zich vorig jaar
niet op haar gemak in de sterk verjongde
kernploeg. Ze miste haar maatjes van
vroeger. Van Gennip (26) heeft dat 'oma-
gevoel' minder sterk. „Ik voel me wel weer
thuis in de kernploeg. Ik kan gelukkig
mijn eigen gang gaan. Bovendien is Han-
neke de Vries geselecteerd. Die is nog een
paar jaar ouder dan ik".
Van Gennip oogde dezer dagen in het
Friese Akkrum, waar de ploeg in trai
ningskamp verbleef, erg vermoeid. Spor
ten heet gezond te zijn, maar de Haarlem
se lijkt op een bleekneusje uit de stad, dat
van de dokter op het platteland moet aan
sterken. Haar 'koppie' is witjes; het li
chaam een paar kilo lichter dan in haar
succes-tijd. Bovendien doet haar knie
pijn. Allemaal het gevolg van een jaar re
latief niks doen en daarna uren per dag
trainen. „Als ik er vol in ga, heb ik meteen
last. De basis is stukken slechter dan vroe
ger. Gelukkig ben ik gemakkelijker ge
worden. Ik kan nu sneller een dag over
slaan. Als ik te moe ben, doe ik niks. Het
lichaam sputtert dan niet voor niets te
gen. Dat doseren moetje ook leren. Ik ben
altijd een trainingsdier geweest, die hoe
dan ook de schema's moest uitvoeren.
Toen buffelden we al vanaf mei. Ik kon
echt heel veel aan. Mischien deden we
toen wel te veel. Als er volgens schema
acht uur gefietst moest worden, fietste ik
acht uur. De trainers zeiden dat het zo
moest en zij hadden er verstand van. Nu
denk ik: ik ben toch geen marathonrijd
ster. Ik probeer mijn oogkleppen af te zet
ten en niet meer zo blind te zijn. Ik zet me
er soms echt toe om rond te kijken. Ik wil,
dat het schaatsen me minder beïnvloedt.
Als ik van het ijs stap, ga ik andere dingen
doen en aan andere dingen denken. Vroe
ger had ik een rotbui als het slecht liep op
het ijs en lachte ik als het wel naar mijn zin
ging. Dat wil ik niet meer. Het schaatsen
moet niet meer zo belangrijk zijn".
Of de schaatsbond zo blij is met Van Gen-
nips come-back, valt te betwijfelen. De
mondige wereldrecordhoudster op de drie
en vijf kilometer heeft de afgelopen maan
den met succes actie gevoerd voor een be
tere en gelijkwaardiger beloning. Sinds
begin vorig seizoen krijgen leden van de
kernploeg betaald naar prestaties en sek
se. Vrouwen krijgen de helft vergeleken
met hun mannelijke collega's. Veldkamp
c.s. innen 40.000 gulden, als ze bij een EK
of WK op het podium komen. De Neder
landse vrouwen moeten het in een derge
lijk geval met 20.000 gulden doen. Men
wordt pas gehonoreerd in het jaar na de
prestatie, als men dan tenminste nog lid is
van de kernploeg. Van Gennip zou dus
niets hebben gekregen voor haar olympi
sche medailles, omdat ze het seizoen erop
deel uitmaakte van de alternatieve ploeg.
Omdat ze vorig jaar ook niet actief was
voor de KNSB, is ze nu ingedeeld in de
laatste (D) betalingscategorie. „Ik zou in
eerste instantie als nieuweling een basis
bedrag van 6000 gulden krijgen. Daar kun
je volgens de bond voor schaatsen. Moetje
nagaan, ik betaal al 500 gulden huur per
maand. Daar komen nog andere kosten
bij, lijkt me. Ik vond het niet eerlijk, dat
het minimum-bedrag bij de mannen op
8000 gulden is vastgesteld. Ik heb Ard
Schenk daarover aangesproken. Hij gaf
me gelijk. Nu krijg ik ook 8000 gulden. Ik
heb de bond gezegd, dat de wet 'gelijke be
handeling' al van kracht is geworden en
dat ik dus een rechtszaak zou kunnen be
ginnen om mijn gelijk te halen. Ik heb veel
brieven gehad van emancipatie-organisa
ties en ook van de NSF. Iedereen steunde
me. Ik ben nu gelijk getrokken met de
mannen, maar in de andere categorieën
verdienen de andere meisjes nog steeds de
helft van de mannen. Ze doen helaas hun
mond niet open. Snap ik niet. Het lijkt wel
of ze het niet belangrijk vinden. De jon
gens in de kernploeg hoor ik er ook niet
over. Die vinden het al lang best zo".
„Die verhouding 1 staat tot 2 tussen man
nen en vrouwen is toch belachelijk. Het ar
gument is, dat mannen meer publiciteits-
waarde hebben. Alsof mijn medailles min
der waard zijn dan de plak van Gerard
Kemkers. Als dat zo is overgekomen op
sommige mensen, hebben die doppies in
hun ogen gehad. Nu zit Van Gennip in de
laagste categorie. Kennelijk heb ik geen
pr-waarde. Moest je pas geleden eens zien
op de perspresentatie van de ploegen. Om
wie stonden alle journalisten heen? Is Ae-
gon (bondssponsor, red.) dan blind of zo.
Ik vind het zo stom. Het systeem klopt
niet. Als ik na dit seizoen besluit te stop
pen zie ik geen cent, terwijl ik toch de hele
winter voor publiciteit heb gezorgd. Want
als het slecht gaan, moet ik me ook ook bij
de media verantwoorden".
„Het is een kwestie van ouderwets denken
bij de bond. In het tennis gaat het er beter
aan toe. Becker en Graf verdienen nage
noeg hetzelfde. Aegon zit voor een dubbel
tje op de eerste rij. Er zijn bedrijven ge
noeg, die het driedubbele willen bieden,
maar de bond houdt maar vast aan de hui
dige sponsor. Die heeft al enorm geprofi
teerd van het contract met de KNSB en
zou er iets tegenover moeten stellen".
„Toen ik terugkeerde vroeg Aegon of ik
nog een schaatspak had. Ik moest in mijn
kast duiken om een pak van zes jaar oud
op te duiken. Daar schaats ik nu in. De ga
ten zitten erin. Ze waren te beroerd om me
een nieuwe te geven. Is het bedrijf dan zo
arm? Eigenlijk had ik gewoon in een Pu-
ma-pak of zo moeten gaan rijden, dan had
den ze niet geweten hoe snel ze over de
brug hadden moeten komen. Bespotte
lijk. Toen ik goud had gewonnen, zagen ze
me staan. Ik kreeg een bondsspeld en was
de gevierde heldin. Maar een vrijkaartje
kon er het afgelopen jaar niet af bij de
bond".
Govert Wisse
Rinus Verboom: Na de hamburgers weer terug bij het Hollandse eten. „Van die hamburgers werd ik op een gegeven moment
ziek "(foto Willem Mieras
Rinus Verboom, de oud-damescoach
van de Nederlandse wielerunie
heeft er een half jaar op zitten als coach
in Amerika. De Goesenaar, sinds maart
van dit jaar damescoach van de United
States Cycling Federation (USCF), de
Amerikaanse wielerbond, is voor enige
tijd terug in Nederland. Tamelijk onver
wacht werd in februari bekend, dat Ver
boom naar de States zou verhuizen. Wat
trof Verboom aan in Amerika, een land
waar de Tour de France ondanks de suc
cessen van Greg LeMond tijdens de Tour
nog steeds niet dagelijks op de televisie
is te volgen? „Ik kwam in een wereld te
recht, waarin niets geregeld was. Organi
satorisch lag alles op zijn achterste."
Beleid, zo blijkt uit de woorden van Ver
boom, werd er niet of nauwelijks ge
voerd. „De Amerikaanse bond heeft een
coach nooit langer in dienst gehad dan
een jaar. En als iemand na zo'n kort
dienstverband weer vertrekt, laat die de
boel meestal niet zo netjes achter. Op die
manier kom je ook nooit tot prestaties.
Bovendien was er net een nieuwe alge
meen bondscoach aangesteld. Ook die
moest zich nog inwerken."
Ook de voorgangster van Verboom had
het niet langer dan een j aar uitgehouden.
Patty Cashman was een renster van de
derde garnituur, die nooit is geaccep
teerd als coach. Haar valt weinig te ver
wijten, het is een fout geweest in het aan-
stellingsbeleid van de bond. Ze had to
taal geen ervaring en kreeg onmiddellijk
de verantwoording over de dames, de ju
niores en de damesploeg voor de Olym
piade."
De verbintenis tussen Verboom en de
USCF moet in principe duren tot en met
de Olympische Spelen van Barcelona.
Toch ligt er op dit moment nog niets
zwart op wit vast. Verboom, werkzaam
als deurwaarder bij de belastingdienst in
Goes: „De bond heeft me gevraagd het
hele jaar in dienst te komen. Maar ik heb
ze laten weten dat ik daar weinig voor
voel. Je laatje vrouw en kinderen (zij zijn
één maand naar de VS overgekomen)
toch al een hele tijd in de steek. Boven
dien denk ik dat het op het werk proble
men zal geven. Ik kan nu zonder proble
men een half jaar onbetaald verlof ne
men, maar een jaar wordt toch een beetje
te gek. Mijn voorkeur gaat uit naar een
contract voor weer een half jaar. Ik denk
eerlijk gezegd niet dat dat op bezwaren
zal stuiten."
In de relatief korte periode dat Verboom
in Amerika werkzaam is geweest, heeft
hij geprobeerd de organisatie rondom
het damesteam te verbeteren. Zo heeft
hij verzorger Lambert Toebak uit Vlij
men, die met Verboom samenwerkte bij
de KNWU, in Europa alle koersen laten
volgen. ..Dat stuitte in het begin nogal op
bezwaren bij de algemeen coach, vanwe
ge de centen." Verboom zette de wieler
bond echter voor het blok: of streven
naar een zo optimaal mogelijke begelei
ding met een mecanicien en een verzor
ger of geen koersen in Europa. „Anders
heeft het geen zin. Die mensen waren be
reid om het voor 250 dollar per week te
doen. Als die dames vooruit moeten, zul
len ze toch naar Europa moeten."
Verboom heeft dan ook in zijn rapport
aan de bond, dat hij nu aan het schrijven
is, kenbaar gemaakt dat hij een mecani
cien en een verzorger in vaste dienst wil
hebben. „Toen ik bij de KNWU werkte,
schreef ik rapporten van drie of vier A-
viertjes, nu heb ik al tien velletjes vol ge
schreven. Toch heb ik het in Amerika
goed naar mijn zin. Het budget was het
afgelopen seizoen 50.000 dollar, ik heb
het programma voor komend seizoen op
papier gezet en daaraan een prijskaartje
van 110.000 dollar gekoppeld."
Geld is voor de Amerikaanse wielerbond
een groot probleem. De successen van
Greg LeMond hebben de kas van de
bond niet gespekt. De grote sponsors
hebben zich op renners als LeMond en
Bauer gestort. Verboom: „Mazda wilde
eerst het damesrennen sponsoren, maar
heeft op het laatste moment het budget
gebruikt om Bauer te kopen voor 7-Ele-
ven. In totaal zijn er vijf grote sponsors
weg gegaan bij de bond, die zich op het
professionele wielrennen hebben ge
richt."
Wel hebben de Tour-uitspattingen en de
wereldtitel van LeMond de wielersport
populairder gemaakt in de VS, zegt Ver
boom. „Vooral het mountain-biken is
daar ontzettend populair. Er is ook veel
geld mee te verdienen. Een van mijn da
mes zag ik afgelopen seizoen niet meer
terug, nadat ze van een sponsor tiendui
zend dollar aan materiaal kreeg en
prompt het nationaal kampioenschap
won. Daar kreeg ze 15.000 dollar voor van
dezelfde sponsor. Weg was ze. Ik kan die
meid geen ongelijk geven."
De Amerikaanse dames bezitten volgens
Verboom talent genoeg. Het punt is al
leen ze bij elkaar te houden en ze bewust
te maken van hun verantwoordelijkheid.
„Ik merkte al snel dat alles heel erg ama
teuristisch geregeld werd, de dames de
den in de wintermaanden niks. Ik heb ze
nu schema's mee gegeven voor de win
termaanden. In het voorjaar merk ik
vanzelf wel wie wat gedaan heeft. Ik heb
echter vertrouwen in hun discipline. De
ze meiden zijn ontzettend positief inge
steld, dat is een hele verademing in ver
gelijking met Nederland. Vlak voor het
WK hebben we nog keihard getraind. In
Nederland zouden ze steen en been kla
gen, dat ze niet mogen van hun trainer of
al in vorm zijn. Maar voor die Ameri-
kaansen is niets te veel."
Hoewel het velen wellicht is ontgaan,
boekten de Amerikaansen al behoorlijke
successen tijdens het WK in Japan. Op
de achtervolging pakte de ploeg uit de
Verenigde Staten achter het winnende
Nederlandse kwartet het zilver, terwijl
de Amerikaanse Ruthie Matthews op de
weg tweede werd achter de onverslaan
baar geachte Franpaise Cathérine Mar-
sal. „Toch is Marsal niet zo onaantast
baar als Longo in haar tijd", zegt Ver
boom, die niet verhult dat hij streeft naar
het hoogste met de Amerikaanse dames-
ploeg. „Ik zie in Amerika best kwalitei
ten om een nieuwe Longo te kweken, ja.
Er zitten daar kanjers tussen. Als je dan
ziet wat ze presteren, terwijl ze in de win
ter niets doen. Die dames rijden puur op
talent. Ze moeten harder worden voor
zichzelf."
Mogelijk komt Verboom met de Ameri
kaanse damesploeg naar Nederland,
wanneer de Ronde van Texas niet door
gaat. Afgelopen seizoen reden de Ameri
kaansen in Texas, de driedaagse van
Epinal, de Tour de L'Aude, Omloop van
het Molenheike, de Ronde van Noorwe
gen, de Ronde van Orida (VS) en het
Amerikaans kampioenschap. Hij heeft
dan in ieder geval Hennie Top als assis-
tent-bondscoach bij zich, de voormalige
drievoudige Nederlandse kampioene op
de weg. Met haar, een vaste mecanicien
en masseur èn meer geld hoopt hij op een
copie van de successen in het Nederland
se dameswielrennen, waaruit hij na vijf
jaar werken een wereldkampioene voort
bracht.
Han Gommeren
