CDA-fractie voor
bedrij venterrein
in IJzendijke
Actiekrant bepleit
economische groei
met behoud milieu
Een 'Schöpfung'
van hoog niveau
Magazine over inundatie '45
streek
erinnering aan bombardementen tweede wereldoorlog
't Wordt steeds leuker bij V&D.
DONDERDAG 4 OKTOBER 1990 z 21
Samenwerking
Culturele middag
in Ter neuzen
Vlotte pen
Beslissing
MIDDELBURG - Het Zeeuwse
samenwerkingsverband Hon
ger Hoeft Niet heeft in het kader
van de komende actieweek (9-16
oktober) een actiekrant ver
spreid over Duurzame Ontwik
keling. De krant, die naast in
formatie en beschouwende arti
kelen ook tips bevat, is onder
meer bij openbare bibliotheken
en Wereldwinkels gratis ver
krijgbaar. Hij heeft de veelzeg
gende titel 'Eén aarde, één mi
lieu, één gezamenlijke toe
komst' meegekregen.
Met Duurzame Ontwikkeling
wordt een nieuwe vorm van ont
wikkeling bedoeld, waarbij eco
nomische groei op wereldschaal
hand in hand moet gaan met be
houd van natuur en milieu.
Daarbij moet sprake zijn van
een rechtvaardige verdeling van
de welvaart over arme en rijke
landen.
In de actiekrant wordt het be
grip Duurzame ontwikkeling
van verschillende kanten bena
derd. Zo staat er een artikel in
over herbebossing in Latijns
Amerika om de kooldioxyde-uit-
stoot van de kolencentrale bij
Borssele te compenseren. De
'groene golf in de reclamewereld
wordt kritisch onder de loep ge
nomen. Ook de relatie tussen
textielketens als C&A en slechte
arbeidsvoorwaarden van tex
tiel arbeidsters wordt toegelicht.
Voor kritische consumenten is
een 'Persoonlijk Milieubeleids
plan' toegevoegd.
De uitgave van de krant is on
derdeel van een project rondom
Duurzame Ontwikkeling van
het Zeeuwse samenwerkings
verband Honger Hoeft Niet. Dit
samenwerkingsverband wil de
structurele oorzaken en achter
gronden van honger en armoede
blootleggen. Het vestigt daar
naast de aandacht op de aantas
ting van natuur en milieu en laat
het verband zien tusssen de eco
nomische ontwikkelingen in rij
ke en arme landen.
Honger Hoeft Niet streeft naar
een intensievere samenwerking
van organisaties op het gebied
van natuur- en milieubehoud en
ontwikkelingssamenwerking in
Zeeland. Ook algemeen maat
schappelijk en kerkelijke orga
nisaties die op deze terreinen ac
tief zijn, moeten daarin betrok
ken worden. In het samenwer
kingsverband zijn verenigd de
landelijke vereniging van We
reldwinkels, het milieukwartet
van vier vrouwenorganisaties,
het Maatschappelijk Active-
ringswerk van de kerken, het
Consulentschap voor Natuur- en
Milieu Educatie en het Centrum
voor Ontwikkelingssamenwer
king Zeeland.
IJZENDIJKE - De CDA-fractie
in de Oostburgse gemeenteraad
is voor de aanleg van een bedrij
venterrein in IJzendijke. Dit
verklaarde CDA-raadslid H. J.
A. Lippens dinsdagavond tij
dens een openbare partijbijeen
komst in café De Lozanne in IJ
zendijke.
De bijeenkomst had tot doel de
wensen van de inwoners van IJ
zendijke te peilen. Later worden
ook in andere kernen van de ge
meente Oostburg dit soort
'hoorzittingen' gehouden.
De drie CDA-raadsleden en
CDA-wethouder A. de Feyter
kregen een spervuur van vragen
te beantwoorden. Verschillende
sprekers betreurden de afwezig
heid van een bedrijventerrein in
IJzendijke. Hierdoor raakt IJ
zendijke een groot bedrijf kwijt,
zo werd gesteld. Bedoeld wordt
de transportonderneming Van
Landschoot, die naar Biervliet
gaat.
Volgens CDA-raadslid Lippens
is er alles aan gedaan het bedrijf
voor IJzendijke te behouden.
Lippens legde de schuld voor het
verdwijnen van het transportbe
drijf uit IJzendijke bij de provin
cie.
De aanwezigen stelden ook dat
haast gemaakt moet worden
met de aanleg van het fietspad
langs de Oranjestraat. ,,Er wordt
al tien jaar over een simpel fiets-
paadje gepraat," merkte één
van hen op. Wethouder De Fey
ter legde uit dat de grondverwer
ving een struikelblok vormt. Ge
probeerd wordt het fietspad mee
te nemen in de ruilverkaveling
over enkele jaren.
De visclub drong er bij de CDA-
fractie op aan vóór het komende
visseizoen iets te doen aan het
waterpeil van de Veste. Door
twee droge zomers is het peil
drastisch gezakt. Bovendien is
de waterkwaliteit erbarmelijk.
Wethouder De Feyter beloofde
dat met voortvarendheid aan de
problemen wordt gewerkt. Hij
ziet bronbemaling als één van de
oplossingen voor het water
standprobleem.
Verder liet de fractie weten wo
ningverbeteringssubsidie voor
alle Oostburgse kernen tw wil
len invoeren. Deze regeling geldt
tot nu toe alleen in Hoofdplaat
en Groede.
TERNEUZEN - De Vrouwen
commissie van de Turks Islami
tische Culturele Vereniging
houdt zaterdag 6 oktober in sa
menwerking met het Vrouwe
nontmoetingscentrum 'In de
Roos' een gezamenlijke culture
le middag. Doel is het bevorde
ren van wederzijds begrip en
het leggen van contacten.
Mevrouw Henny Klein Hesse-
ling opent de bijeenkomst om
half twee. Om 13.45 uur volgt de
inleiding 'Gewone Nederlandse
reacties op de buitenlanders'
door mevrouw Teddy Janssen.
Om twee uur vertelt mevrouw
Huriye Kabal over de Turkse
vrouw, hier en in Turkije. Na een
korte film is er een discussie on
der leiding van mevrouw Deniz
Demirors.
De middag wordt afgesloten met
een informatiemarkt. Er kunnen
culinaire specialiteiten worden
geproefd en de Turkse meiden
groep Zwarty/Wit verzorgt een
optreden.
Voor de kinderen geeft Truus
Dees om 14.00 en 15.30 uur een
kindervoorstelling.
(Advertentie)
Aanbieding geldig t/m zaterdag 13 oktober of zolang de voorraad strekt.
alcheren
4 monumenten
rijker
De familie Van der Meer voor hun huis in de Spoorstraat in Oost-Souburg, 31 augustus 1945 (foto Zeeuws Documentatiecentrum,
VLISSINGEN - Geschied
schrijving kan heel saai zijn.
Historici hebben meer oog ge
kregen voor Jan-met-de-pet,
maar ze kunnen nog steeds
moeilijk voor die doelgroep
schrijven. Zij willen mis
schien wel, maar kunnen
vaak niet. Ze blijven volledig
heid en betrouwbaarheid na
streven. Die doelstellingen
staan op gespannen voet met
die andere, leesbaarheid.
De Middelburgse journalist/
publicist Jacques Cats heeft
geen hinder van de ballast die
professionele historici met
zich meedragen. Hij heeft
daarvan een staaltje weggege
ven in mei. Van zijn hand ver
scheen toen de bestseller Vre
selijke Vrijdag, 17 mei 1940: de
dag dat Middelburg brandde.
De directe aanleiding voor de
publicatie was de onthulling
van het eerste gedenkteken
van de stichting Monumenten
Walcheren '40-'45; precies vijf
tigjaar na de vernietiging door
de Duitsers van het hart van
Middelburg.
Opnieuw treedt de stichting
Monumenten Walcheren '40-
45 naar buiten. Vier gedenkte
kens worden vandaag officieel
openbaar gemaakt op de
plaatsen waar in 1944 openin
gen in de Walcherse dijken
werden geforceerd. Voor Cats
was dat een buitenkansje,
want de stichting wilde eerst
in mei alle monumenten laten
onthullen door prinses Julia
na. Dat ging niet door, omdat
ze niet af waren. Met het suc
ces van Vreselijke Vrijdag nog
vers in het geheugen nam Cats
weer plaats achter de tekst
verwerker, om de historie van
de inundatie van Walcheren
volgens dezelfde formule uit
de doeken te doen.
Het resultaat van zijn penne-
vrucht - Water als Wapen, ok
tober 1944: toen Walcheren
'Zee'-land werd - ligt vanaf
morgen, vrijdag, in de winkel.
Cats bekent eerlijk op de ach
terflap van het zestig pagina's
tellende magazine dat velen
hem zijn voorgegaan. Er is ook
niet gestreefd naar volledig
heid, is een andere bekentenis.
De schrijver heeft de gebeurte
nissen nog eens duidelijk op
een rijtje gezet, vervolgt de
tekst. Hij heeft dat inderdaad
gedaan, met een vlotte pen en
veel beeldmateriaal. De publi
catie telt bijna honderd foto's.
Cats volgt de inundatie van
Walcheren van het begin tot
en met het einde, van de voor
bereidingen voor het bombar
dement van de Walcherse dij
ken tot en met een beschrij
ving van de te onthullen 'her
inneringen in steen'. Hij heeft
een journalistieke opzet geko
zen voor zijn verhaal: kleine
stukken die samen één chro
nologisch opgebouwd geheel
vormen. De journalist nauwe
lijks eigen onderzoek gedaan.
Hij gebruikt rijkelijk citaten
uit dagboeken en eerdere boe
ken over de tijdelijke overna
me van Walcheren door de zee.
Toch komt Cats met nieuws.
Een bekend feit is dat Neder
landse regering in balling
schap in Londen vooraf niet op
de hoogte is gesteld van de ge
plande onderwaterzetting van
Walcheren. Een enkele Neder
landse waterstaatkundige
werd gevraagd hoe de toe
stand van de dijken was, maar
geallieerden maakten niet be
kend waarom zij zo geïnteres
seerd waren. Cats heeft in de
archieven van het Rijksinsti
tuut voor Oorlogsdocumenta
tie een Nederlander gevonden
die van de hoed en rand wist:
de negentienjarige verzets
man Peter de Winde uit
Zeeuwsch-Vlaanderen.
De Winde was in de nacht van
28 op 29 september of een
nacht later in het hoofdkwar
tier van het eerste Canadese
Leger in het Belgische Eeklo.
Daar is hem toen gevraagd of
hij een succesvol bombarde
ment op de Westkappelse zee
dijk voor mogelijk hield. Hij
antwoordde aarzelend: ,,It
might work", ('t Is misschien
mogelijk). Gijs van der Ham
meldt in het tweede deel van
Zeeland 1940-1945 dat 29 sep
tember 1944 de definitieve be
slissing over de inundatie van
Walcheren viel. De Canadese
generaal Guy Simonds deelde
in elk geval mee, aldus Van der
Ham. dat het eiland bij een ge
slaagde actie voor tweederde
zou worden overstroomd en de
Duitse troepen zich dan op een
paar punten zouden moeten
terugtrekken. De officiële ge
schiedschrijver van Zeeland
1940-1945 heeft niet kunnen
ontdekken wie Simonds die
kennis heeft toegespeeld.
Water als Wapen wordt om
schreven als een magazine. En
dat is het. met alle voor- en na
delen. Cats heeft ruim baan
gemaakt voor het menselijk
aspect, ook tijdens de sluiting
van de vier stroomgaten. Hij
noemt die operatie de 'groot
ste improvisatie op water
bouwkundig gebied' én heeft
oog voor de erg slechte om
standigheden waaronder ar
beiders moesten leven en
werken. Nadeel is dat het ma
gazine af en toe al te emotio
neel is geladen. Mogelijk is dat
onvermijdbaar bij geschied
schrijving a la de serie muziek
voor miljoenen.
Harmen van der Werf
Jacques Cats, Water als Wapen,
oktober 1944: toen Walcheren
'Zee'-land werd. Den Boer Uitge
vers en Boekhandel De Ruiter
Vlissingen, 9,90 gulden.
t
SSINGEN - Walcheren is
af vandaag, donderdag, vier
ïumenten rijker op opmer-
ijke lokaties. De moderne
stwerken markeren de
ïdatsen waar geallieerde bom-
werpers in 1944 de zeedijk
nden en het water de vrije
rgang gaven: Westkapelle,
[fc. ingen, Ritthem en Veere.
et het eerder in Middelburg
■hulde gedenkteken van
[imur Gudmundsson vervol
den zij het project van de
hting Monumenten Walche-
'40-'45. Samen brengen zij
evenwicht tot stand: herin-
ing aan oorlogsgeweld door
letters en bevrijders.
J monumenten bij de vier in
geforceerde stroomgaten
den eigenlijk in mei onthuld
ten worden. Gudmunsson
zijn kunstwerk ter herden-
g van de verwoesting van een
ngrijk deel van de Middel-
gse binnenstad op tijd klaar,
e collega's waren niet zover,
lonthulling van de vier, aan de
den van Walcheren geplande
stwerken werd uitgesteld
de in historisch opzicht juis-
maand oktober. De geal-
rden wierpen immers begin
ober 1944 hun bommenlast
loven de Walcherse dijken af.
enige Zeeuwse deelnemer
het monumentenproject,
id van de Kop uit Dreischor,
|l zich wel aan de planning ge-
Langs de hoofdweg tus-
Veere naar Vrouwenpolder,
bij de jachthaven Oostwa-
staat sinds mei zijn
De zeewering bij
was het laatste doelwit
de bommenwerpers en
als eerste een gedenkte-
getiteld 'Door golven om-
Het monument heeft
weg van een totempaal. De
groen en blauw op het
meter hoge betonnen ge
staan voor het land-
lap en de zee.
Rotterdammer Steef Root-
an was er ook relatief snel bij.
plaatste net voor de zomer
i creatie op het strandje bij
I" them. Bij transport verloor
robuuste monument een
ar hoeken. Het in zwart gepig-
nteerd beton uitgevoerde
nstwerk werd ook een geliefd
ffiti-object. Als het goed is,
b de teksten verwijderd en zijn
hoeken opnieuw aange-
icht. De Ritthemmers hebben
|ancieel bijgedragen,
er is het in Westkapelle nooit
tomen. De gemeenteraad van
Het oorlogsmonument in Westkapelle is gisteren geplaatst aan de Kreek Aan de Vlissingse Nolledijk herinnert een monument van Mari Boeyen aan de bom
(foto Lex de Meester
bardementen (foto Lex de Meester
een gedisciplineerd en goed ge
traind semi-professioneel en
semble, dat vooral bekendheid
geniet door de jaarlijkse uitvoe
ringen van de Mattheüs Passion
van Bach. Het is één van de ge
lukkig in aantal toenemende ko
ren, dat met begrip van de tekst
als het ware sprekend zingt.
In deze Nederlands-Vlaamse
produktie werd Vlaanderen ver
tegenwoordigd door het orkest I
Fiamminghi (De Vlamingen).
Het is een ensemble, dat zich
niet uitsluitend heeft gespeciali
seerd in muziek uit de barok of
iets later. Ook speelt men niet op
oude of kopieën van oude instru
menten. Toch is het zeer wel mo
gelijk met modern of gemoderni
seerd instrumentarium een aan
vaardbare uitvoering te geven
van oude muziek. Dat bewezen
ook I Fiamminghi. Al in de in
drukwekkende ouverture, die de
chaos voor de schepping uit
beeldt, viel een soepele, ademen
de speelwijze op. Van de solisten
overtuigde de bas Klaus Mer-
tens het meest met zijn volle
warme stem en prachtige uit
spraak. De sopraan Jill Feldman
heeft een heldere soepele stem,
die zij expressief gebruikt. In de
forte-gedeelten was haar stem
wellicht iets te klein.
Onvergetelijk was het duet van
Adam en Eva (bas en sopraan) in
het derde deel. De tenor Guy De-
mey was voor de pauze niet opti
maal gedisponeerd. Hier en daar
waren er lichte onzuiverheden
en was zijn hoogte een beetje
moeizaam. Vreemd genoeg was
daar na de pauze niets meer van
te merken. Van de orkestleden
moet vooral de klavecinist ge
noemd worden, die op speelse en
inventieve wijze de basso conti
nuo partij invulde.
Overigens was er behoudens één
foutieve inzet en een black-out
van de eerste fluitist weinig op
het orkest aan te merken. Men
speelde met een fraai gedoseerd
vibrato en reageerde alert en ge
disciplineerd op de muzikale
slag van de dirigent. Kortom,
een uitvoering op zeer hoog ni
veau.
Jos Verpoorten
TDK SA 90.
Nederlands meest verkochte
chroomcassette. Ideaal voor digitale
opnamen. Totale speelduurvan
2 stuks
2x1ó uur.
TERNEUZEN, GROTE KERK
'Die Schöpfung' van Joseph Haydn
door I Fiamminghi, het koor van de
Nederlandse Bachvereniging, Jill
Feldman, sopraan. Gay Demey, te
nor en Klaus Mertens, bas. Het ge
heel onder leiding van Frans Brug
gen.
Het oratorium 'Die Schöp
fung' van Haydn is ont
staan naar aanleiding van een
bezoek aan Londen. Haydn
hoorde daar in 1791 enkele grote
oratoria van Handel. Het orato
rium, een compositie voor solis
ten, koor en orkest, over een
vaak bijbels onderwerp, heeft
zich ontwikkeld uit het middel
eeuwse liturgisch drama (bij
voorbeeld passie of paasspel).
De grote bloeitijd van het orato
rium valt in de barok, waar
Handel de kroon spande met on
der andere 'The Messiah'.
'Die Schöpfung' is niet in de
laatste plaats ontstaan door het
aandringen van de Nederlander
baron Gottfried van Swieten,
die ook de tekst van het werk
verzorgde. In dit oratorium ver
tellen drie aartsengelen, Ra-
phaël, Uriël en Gabriël, hoe God
de wereld schiep in zes dagen.
Aan het eind van elke dag zingt
het koor een lofzang op de
Schepper. De tekst is optimis
tisch, helemaal passend in de
tijdgeest van de achttiende
eeuw (de eeuw der verlichting).
De uitvoering van woensdag
avond in een overvolle Grote
Kerk van Terneuzen was één der
hoogtepunten van het Festival
van Zeeuwsch-Vlaanderen.
Frans Briiggen, vroeger vooral
bekend als blokfluitist, heeft
zich het laatste decennium ont
wikkeld tot een dirigent met een
zeer intelligente en uiterst muzi
kale aanpak. Het koor van de
Nederlandse Bachvereniging is
Westkapelle, dat het meest heef
geleden onder het geallieerde
bombardement, ging met pijn
en moeite akkoord met een sub
sidie van 40.000 gulden. ,,Wij
hebben al twee oorlogsmonu
menten", sprak raadslid K.
Huiszoon (VVD) indertijd, „en
dat is genoeg." De storm was
nog niet geluwd of het ontwerp
van beeldend kunstenaar Rudy
van de Wint uit Den Helder vond
geen genade in de ogen van de
Westkappelse raad. Hij moest
zijn werk overdoen en maakte
een hoge zuil met daarop een
grote ovale steen. Het monu
ment is woensdag op de valreep
geplaatst aan de zeezijde van de
Westkappelse Kreek.
De gemeente Vlissingen kreeg
nog een tweede gedenkteken
voor de oorlogshandelingen in
1944. Ritthem is sinds 1966 een
Vlissingse dorpskern. De Nolle
maakte al in de oorlogsjaren on
derdeel uit van die gemeente.
Geallieerden kozen de Nolledijk
als tweede mikpunt uit en beeld
houwer Mari Boeyen uit Haar
lem koos vorig jaar deze lokatie
voor zijn schepping. Hij ont
wierp een uit verschillende stuk
ken bestaand werk. Boeyen
noemt het met nadruk een ver
stild sculptuur, naar de stilte die
heerst bij de voormalige stroom
gaten.
Op het strand bij Ritthem staat een oorlogsmonument van Steef Roothaan Tussen Veere en Vrouwenpolder staat dit monument van David van de Kop
foto Lex de Meester(foto Lex de Meester)