Magazine over inundatie '45 Actiekrant bepleit economische groei met behoud milieu Strengere eisen aan Middelburgse winkelrolluiken Meer inhoud aan een stedenband Vlissingen-Ambon Zelfs een ghettoblaster wordt hier stil van. streek \erinnering aan bombardementen tweede wereldoorlog 't Wordt steeds leuker bij V&D. DONDERDAG 4 OKTOBER 1990 Vlotte pen Beslissing Samenwerking alcheren 4 monumenten rijker SSINGEN - Walcheren is af vandaag, donderdag, vier umenten rijker op opmer- jke lokaties. De moderne stwerken markeren de atsen waar geallieerde bom- jiwerpers in 1944 de zeedijk |nden en het water de vrije rgang gaven: Westkapelle, isingen, Ritthem en Veere. het eerder in Middelburg bthulde gedenkteken van Idmur Gudmundsson vervol ken zij het project van de hting Monumenten Walche- '40-'45. Samen brengen zij evenwicht tot stand: herin- ing aan oorlogsgeweld door letters en bevrijders. monumenten bij de vier in I4 geforceerde stroomgaten Iden eigenlijk in mei onthuld [eten worden. Gudmunsson 1 zijn kunstwerk ter herden- |g van de verwoesting van een langrijk deel van de Middel- Igse binnenstad op tijd klaar. Ie collega's waren niet zover, ■onthulling van de vier, aan de Iden van Walcheren geplande Istwerken werd uitgesteld I de in historisch opzicht juis- le maand oktober. De geal- Irden wierpen immers begin ■ober 1944 hun bommenlast |ren de Walcherse dijken af. enige Zeeuwse deelnemer het monumentenproject, Svid van de Kop uit Dreischor, lad zich wel aan de planning ge lden. Langs de hoofdweg tus- Veere naar Vrouwenpolder, Ihtbij de jachthaven Oostwa- ling, staat sinds mei zijn Kistwerk. De zeewering bij [ere was het laatste doelwit li de bommenwerpers en leg als eerste een gedenkte- li. getiteld 'Door golven om leid'. Het monument heeft It weg van een totempaal. De |uren groen en blauw op het meter hoge betonnen ge- Imte staan voor het land- |ap en de zee. Rotterdammer Steef Root- lan was er ook relatief snel bij. j plaatste net voor de zomer 1 creatie op het strandje bij [tthem. Bij transport verloor robuuste monument een lar hoeken. Het in zwart gepig- Inteerd beton uitgevoerde [nstwerk werd ook een geliefd Iffiti-object. Als het goed is, tjn de teksten verwijderd en zijn hoeken opnieuw aange- feicht. De Ritthemmers hebben lancieel bijgedragen. Iver is het in Westkapelle nooit Ikomen. De gemeenteraad van Westkapelle, dat het meest heef geleden onder het geallieerde bombardement, ging met pijn en moeite akkoord met een sub sidie van 40.000 gulden. „Wij hebben al twee oorlogsmonu menten", sprak raadslid K. Huiszoon (VVD) indertijd, „en dat is genoeg." De storm was nog niet geluwd of het ontwerp van beeldend kunstenaar Rudy van de Wint uit Den Helder vond geen genade in de ogen van de Westkappelse raad. Hij moest zijn werk overdoen en maakte een hoge zuil met daarop een grote ovale steen. Het monu ment is woensdag op de valreep geplaatst aan de zeezijde van de Westkappelse Kreek. De gemeente Vlissingen kreeg nog een tweede gedenkteken voor de oorlogshandelingen in 1944. Ritthem is sinds 1966 een Vlissingse dorpskern. De Nolle maakte al in de oorlogsjaren on derdeel uit van die gemeente. Geallieerden kozen de Nolledijk als tweede mikpunt uit en beeld houwer Mari Boeyen uit Haar lem koos vorig jaar deze lokatie voor zijn schepping. Hij ont wierp een uit verschillende stuk ken bestaand werk. Boeyen noemt het met nadruk een ver stild sculptuur, naar de stilte die heerst bij de voormalige stroom gaten. ai Op het strand bij Ritthem staat een oorlogsmonument van Steef Roothaan (foto Lex de Meester Tussen Veere en Vrouwenpolder staat dit monument van David van de Kop (foto Lex de Meester) Het oorlogsmonument in Westkapelle is gisteren geplaatst aan de Kreek (foto Lex de Meester De familie Van der Meer voor hun huis in de Spoorstraat in Oost-Souburg, 31 augustus 1945 (foto Zeeuws Documentatiecentrum, VLISSINGEN - Geschied schrijving kan heel saai zijn. Historici hebben meer oog ge kregen voor Jan-met-de-pet, maar ze kunnen nog steeds moeilijk voor die doelgroep schrijven. Zij willen mis schien wel, maar kunnen vaak niet. Ze blijven volledig heid en betrouwbaarheid na streven. Die doelstellingen staan op gespannen voet met die andere, leesbaarheid. De Middelburgse journalist/ publicist Jacques Cats heeft geen hinder van de ballast die professionele historici met zich meedragen. Hij heeft daarvan een staaltje weggege ven in mei. Van zijn hand ver scheen toen de bestseller Vre selijke Vrijdag, 17 mei 1940: de dag dat Middelburg brandde. De directe aanleiding voor de publicatie was de onthulling van het eerste gedenkteken van de stichting Monumenten Walcheren '40-'45; precies vijf tigjaar na de vernietiging door de Duitsers van het hart van Middelburg. Opnieuw treedt de stichting Monumenten Walcheren '40- 45 naar buiten. Vier gedenkte kens worden vandaag officieel openbaar gemaakt op de plaatsen waar in 1944 openin gen in de Walcherse dijken werden geforceerd. Voor Cats was dat een buitenkansje, want de stichting wilde eerst in mei alle monumenten laten onthullen door prinses Julia na. Dat ging niet door, omdat ze niet af waren. Met het suc ces van Vreselijke Vrijdag nog vers in het geheugen nam Cats weer plaats achter de tekst verwerker, om de historie van de inundatie van Walcheren volgens dezelfde formule uit de doeken te doen. Het resultaat van zijn penne- vrucht - Water als Wapen, ok tober 1944: toen Walcheren 'Zee'-land werd - ligt vanaf morgen, vrijdag, in de winkel. Cats bekent eerlijk op de ach terflap van het zestig pagina's tellende magazine dat velen hem zijn voorgegaan. Er is ook niet gestreefd naar volledig heid, is een andere bekentenis. De schrijver heeft de gebeurte nissen nog eens duidelijk op een rijtje gezet, vervolgt de tekst. Hij heeft dat inderdaad gedaan, met een vlotte pen en veel beeldmateriaal. De publi catie telt bijna honderd foto's. Cats volgt de inundatie van Walcheren van het begin tot en met het einde, van de voor bereidingen voor het bombar dement van de Walcherse dij ken tot en met een beschrij ving van de te onthullen 'her inneringen in steen'. Hij heeft een journalistieke opzet geko zen voor zijn verhaal: kleine stukken die samen één chro nologisch opgebouwd geheel vormen. De journalist nauwe lijks eigen onderzoek gedaan. Hij gebruikt rijkelijk citaten uit dagboeken en eerdere boe ken over de tijdelijke overna me van Walcheren door de zee. Toch komt Cats met nieuws. Een bekend feit is dat Neder landse regering in balling schap in Londen vooraf niet op de hoogte is gesteld van de ge plande onderwaterzetting van Walcheren. Een enkele Neder landse waterstaatkundige werd gevraagd hoe de toe stand van de dijken was, maar geallieerden maakten niet be kend waarom zij zo geïnteres seerd waren. Cats heeft in de archieven van het Rijksinsti tuut voor Oorlogsdocumenta tie een Nederlander gevonden die van de hoed en rand wist: de negentienjarige verzets man Peter de Winde uit Zeeuwsch-Vlaanderen. De Winde was in de nacht van 28 op 29 september of een nacht later in het hoofdkwar tier van het eerste Canadese Leger in het Belgische Eeklo. Daar is hem toen gevraagd of hij een succesvol bombarde ment op de Westkappelse zee dijk voor mogelijk hield. Hij antwoordde aarzelend: „It might work", ('t Is misschien mogelijk). Gijs van der Ham meldt in het tweede deel van Zeeland 1940-1945 dat 29 sep tember 1944 de definitieve be slissing over de inundatie van Walcheren viel. De Canadese generaal Guy Simonds deelde in elk geval mee, aldus Van der Ham, dat het eiland bij een ge slaagde actie voor tweederde zou worden overstroomd en de Duitse troepen zich dan op een paar punten zouden moeten terugtrekken. De officiële ge schiedschrijver van Zeeland 1940-1945 heeft niet kunnen ontdekken wie Simonds die kennis heeft toegespeeld. Water als Wapen wordt om schreven als een magazine. En dat is het, met alle voor- en na delen. Cats heeft ruim baan gemaakt voor het menselijk aspect, ook tijdens de sluiting van de vier stroomgaten. Hij noemt die operatie de 'groot ste improvisatie op water bouwkundig gebied' én heeft oog voor de erg slechte om standigheden waaronder ar beiders moesten leven en werken. Nadeel is dat het ma gazine af en toe al te emotio neel is geladen. Mogelijk is dat onvermijdbaar bij geschied schrijving a la de serie muziek voor miljoenen. Harmen van der Werf Jacques Cats, Water als Wapen, oktober 1944: toen Walcheren 'Zee'-land werd. Den Boer Uitge vers en Boekhandel De Ruiter Vlissingen, 9,90 gulden. MIDDELBURG - Het Zeeuwse samenwerkingsverband Hon ger Hoeft Niet heeft in het kader van de komende actieweek (9-16 oktober) een actiekrant ver spreid over Duurzame Ontwik keling. De krant, die naast in formatie en beschouwende arti kelen ook tips bevat, is onder meer bij openbare bibliotheken en Wereldwinkels gratis ver krijgbaar. Hij heeft de veelzeg gende titel 'Eén aarde, één mi lieu, één gezamenlijke toe komst' meegekregen. Met Duurzame Ontwikkeling wordt een nieuwe vorm van ont wikkeling bedoeld, waarbij eco nomische groei op wereldschaal hand in hand moet gaan met be houd van natuur en milieu. Daarbij moet sprake zijn van een rechtvaardige verdeling van de welvaart over arme en rijke landen. In de actiekrant wordt het be grip Duurzame ontwikkeling van verschillende kanten bena derd. Zo staat er een artikel in over herbebossing in Latijns Amerika om de kooldioxyde-uit- stoot van de kolencentrale bij Borssele te compenseren. De 'groene golf in de reclamewereld wordt kritisch onder de loep ge nomen. Ook de relatie tussen textielketens als C&A en slechte arbeidsvoorwaarden van tex- tielarbeidsters wordt toegelicht. MIDDELBURG - Middel burg stelt strengere eisen aan de rolluiken, die Mid delburgse winkeliers voor hun etalage willen aanbren gen. Zij hebben voortaan een bouwvergunning nodig. Het rolluik moet aan ver schillende eisen voldoen. Zo moet het voor een groot ge deelte doorzichtig zijn. De regeling is een onderdeel van het gemeentelijk beleid van Middelburg om de bin nenstad aantrekkelijk te maken. Wethouder G. Schoenma kers van Middelburg: „De binnenstad doet heel doods aan als na zes uur 's avonds de rolluiken gevelbreed zijn neergelaten." Het feit dat veel bovenver diepingen van winkelpan den onbewoond zijn, geeft volgens hem de binnenstad 's avonds het aanzien van een spookstad. De jurisprudentie kwam de gemeente Middelburg on langs tegemoet in haar ver langen het aangezicht van de winkelstraten te verbete ren. Een rechterlijke uit spraak stelde dat een rolluik kan worden aangemerkt als een bouwwerk. Voor het aan brengen daarvan is dus een bouwvergunning nodig. De landelijke wetgeving laat de gemeente vrij richtlijnen aan zo'n vergunning te stel len. Middelburg stelt voor het verkrijgen van een bouwver gunning de voorwaarde dat het rolluik voldoende door kijk biedt. De voorlopige richtlijn is minstens vijfen zestig procent transparan tie. Volgens Schoenmakers ziet de gemeente echter nog liever dat er geen rolluiken, maar rolhekken voor de eta lages worden geplaatst. De gemeente heeft geen overleg met de ondernemers gehad over het nieuwe rollui- kenbeleid. „Dat is ook niet nodig", meent Schoenma kers. „De winkeliers hebben geen andere keus." Eén van de ondernemers in de binnenstad, P Castenmil- ler, vindt het nieuwe rollui- kenbeleid een mooie oplos sing. „De rolluiken worden aangebracht als inbraakpre ventie, maar het is geen fraai zicht. En het is ook van be lang voor de ondernemers dat de binnenstad 's avonds gezellig is." Castenmiller vertelt dat de transparante rolluiken erg duur zijn. Hij heeft zelf geen rolluiken maar laat 's avonds het licht branden. Die oplossing is wel minder veilig. Juwelier van de Berge aan de Lange Delft heeft zijn alu minium rolluiken nodig, om dat de verzekering dat ver eist. Hij wil in de toekomst best transparante rolluiken aan brengen mits de verzekering daarmee akkoord gaat. „Ik denk echter dat dichte rol luiken voor mij veiliger zijn. Als mensen niets zien liggen zullen ze ook minder makke lijk stelen." Aan de Vlissingse Nolledijk herinnert een monument van Mari Boeyen aan de bom bardementen (foto Lex de Meester) Voor kritische consumenten is een 'Persoonlijk Milieubeleids plan' toegevoegd. De uitgave van de krant is on derdeel van een project rondom Duurzame Ontwikkeling van het Zeeuwse samenwerkings verband Honger Hoeft Niet. Dit samenwerkingsverband wil de structurele oorzaken en achter gronden van honger en armoede blootleggen. Het vestigt daar naast de aandacht op de aantas ting van natuur en milieu en laat het verband zien tusssen de eco nomische ontwikkelingen in rij ke en arme landen. Honger Hoeft Niet streeft naar een intensievere samenwerking van organisaties op het gebied van natuur- en milieubehoud en ontwikkelingssamenwerking in Zeeland. Ook algemeen maat schappelijk en kerkelijke orga nisaties die op deze terreinen ac tief zijn, moeten daarin betrok ken worden. In het samenwer kingsverband zijn verenigd de landelijke vereniging van We reldwinkels, het milieukwartet van vier vrouwenorganisaties, het Maatschappelijk Active- ringswerk van de kerken, het Consulentschap voor Natuur- en Milieu Educatie en het Centrum voor Ontwikkelingssamenwer king Zeeland. VLISSINGEN - Een stedenband tussen Vlissingen en Ambon moet een heel ander karakter krijgen dan de stedenbanden die veel Nederlandse gemeen ten in de jaren vijftig en zestig aangingen met andere Europe se steden. Dergelijke banden be perkten zich vaak tot periodie ke uitwisselingen, voorname lijk van bestuurders. Een ste denband tussen Vlissingen en Ambon moet geplaatst worden in het kader van een ontwikke lingsrelatie. Dit betoogde de Vlissingse burgemeester J. van der Doef woensdag tijdens een studiedag over een mogelijke stedenband tussen de stad Am- bon en Vlissingen. Van der Doef hield zijn toehoor ders voor dat verschillende ar gumenten pleiten voor het aan gaan van zo'n band. Vlissingen telt een grote groep Molukse in woners, die vaak oorspronkelijk van Ambon komen. Tussen de Zeeuwse Hogeschool en de Uni versiteit van Ambon bestaan al vijf jaar goede contacten en uit wisselingen. Ook het Rijk zou de band graag gestalte zien krijgen, want Vlissingen zou daarmee het begrip stedenband een nieu we inhoud geven. Voor de gemeente is bij een der gelijk band vooral een rol wegge legd als tussenschakel tussen de vragen vanuit Ambon en het mogelijke antwoord dat daarop gegeven kan worden door het onderwijs, bedrijfsleven en de burgerij in Zeeland, zei Van der Doef. Hij concludeerde dat de hoofdvragen zich concentreren op overdracht van onderwijs kundige kennis en specifieke deskundigheid. De gemeente kan proberen vraag en aanbod tot elkaar te brengen. Vlissingen moet echter zeker geen eigen projecten op Ambon gaan begin nen of geld overmaken voor goe de doelen, meende hij. Van der Doef verheelde niet dat er op politiek gebied haken en ogen zitten aan het aangaan van een stedenband met een stad in een land als Indonesië. „Er zijn mensen die zich afvragen of het wel zo wijs is een band aan te gaan met een stad in een land waar 25 jaar geleden een op stand in bloed werd gesmoord. Het is geen normale democratie en er worden mensenrechten ge schonden, wordt dan gezegd.", zei Van der Doef. „Ieder mag daar zijn eigen opvatting over hebben, maar we gaan natuur lijk geen band aan met het regi me, maar met de mensen op Am- bon en kunnen concreet wat voor hen doen." Aanleiding voor de studiedag was een rapport van J. C. Toma- sowa van de Hogeschool Zee land over de mogelijkheden voor een stedenband Ambon-Vlissin gen. De beide burgemeesters van Vlissingen en Ambon onderte kenden vorig jaar een intentie verklaring om tot samenwer king te komen. Het onderzoek was daar een gevolg van. Tomasowa concludeert dat de steden het best een samenwer kingsovereenkomst kunnen sluiten voor de beperkte duur van bijvoorbeeld vijfjaar. Daar bij zou een programma opge steld kunnen worden waarin een aantal activiteiten concreet worden vastgelegd en er moet zeker worden ingehaakt op al bestaande contacten, bijvoor beeld tussen de scholen. Het is beter de komende jaren een aan tal succesvolle kleine projecten te organiseren dan een mislukt groot project, vindt Tomasowa. Hij denkt aan inspanningen tot verbetering van het beroepson derwijs, het ambtelijk apparaat en het versterken van contacten tussen bedrijven. De stedenband zal ook worden besproken tijdens een seminar op Ambon in november. (Advertentie) TDK SA 90. Nederlands meest verkochte chroomcassette. Ideaal voor digitale opnamen. Totale speelduurvan 2X1W. 2stuks Aanbieding geldig t/m zaterdag 13 oktober of zolang de voorraad strekt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1990 | | pagina 35