PZC
Zierikzeeënaar promoveert
op verering van heilige Anna
Fiom-Zeeland
officieel in
nieuw kantoor
isolement dreigt
oor kruiswerkers
alcheren-Oost
Zeeuwse deelname
aan aquariumdag
"en die van geen ophouden weten.
provincie donderdag 4 oktober 1990 19
Extra investering in pompstation Braakman
30
Platteland
Ongelijk
Automatisering
Windenergie
B mdbrief verpleegkundigen
Windhondenren
op baan in Goes
jehandicapten
Gouden Cirkel
Verloting
ZIERIKZEE - Zeeuwse plaat
sen als Sint Annaland en Sint
Anna ter Muiden herinneren
aan haar: Sint Anna, volgens
de legende de grootmoeder
van Jezus. In de Middeleeu
wen werd ze vereerd, nu is ze
in vergetelheid geraakt. Drs J.
A. Brandenbarg uit Zierikzee
brengt haar, maar vooral de
enorme verering van de heili
ge omstreeks 1500, weer tot le
ven. Maandag promoveert de
neerlandicus, docent en con
rector aan de rijksscholenge
meenschap in Zierikzee, aan
de Universiteit van Amster
dam op 'de verspreiding en
waardering van de historie
van Sint Anna.'
Anna was, zo wil de legende, de
oma van Jezus. Ze werd wedu
we en hertrouwde twee keer.
Uit de drie huwelijken kreeg ze
drie dochters, onder wie Maria.
Ze had zeven kleinkinderen.
Jezus Christus was ongetwij
feld de belangrijkste, maar ook
de zes anderen bleven bepaald
niet onopgemerkt: de neven
van Christus werden apostel.
„Zij scharen zich allemaal ach
ter je als je Anna aanroept",
constateert Brandenbarg.
Ton Brandenbarg: wetenschappelijke belangstelling voor heili
ge Anna foto Pieter Honhoff)
De eerste tekenen van Anna-
verering dateren voor zover be
kend uit het zesde-eeuwse Je
ruzalem en Constantinopel.
Omstreeks 1100 dringt de cul
tus in het westen door. Tot vol
le wasdom komt de devotie
aan het eind van de vijftiende
eeuw. Brandenbarg: „Ze was
ongelofelijk populair. Alleen al
in Nederland zijn 150 beelden
gevonden. In Zeeland zijn di
verse rederijkerskamers aan
haar gewijd: Middelburg, bij
voorbeeld, en Veere, Sint An
naland en Nieuwerkerk."
Die laatste plaats was ook in
vroeger tijden klein. Dat be
wijst volgens Brandenbarg dat
de Annaverering niet uitslui
tend een stedelijk verschijnsel
was. Ook op het platteland
kreeg ze de volle aandacht. De
cultus was evenmin groepsge
bonden. Alle rangen en stan
den vereerden haar, van een-
voudigen tot het hovelingen.
En niet alleen katholieken de
den mee, ook de geleerde
vroeg-humanisten waren geïn
teresseerd. Juist die brede ver
ering was voor Brandenbarg
aanleiding de zaak nader te on
derzoeken: „Als zoveel mensen
bewogen zijn, dan is er kenne
lijk iets aan de hand in de sa
menleving."
Brandenbarg ging bibliothe
ken in Londen, Antwerpen en
Duitsland langs, op zoek naar
Anna-teksten. Hij analyseerde
ze en bracht ze in verband met
cultuur-historische achter
gronden. Die benadering was
voor hem niet vreemd. Hij
werkt samen met stichting
Werkplaats wetenschap en
maatschappij. Deze stichting
is naar aanleiding van het jaar
van de vrouw (1975) opgericht
en doet vanuit verschillende
takken van wetenschap onder
zoek naar maatschappelijke
verschuivingen.
Zo'n verandering voltrok zich
ook in de Anna-verering.
Gaandeweg werden er vraag
tekens gezet bij de drie huwe
lijken van de heilige. „Drie
keer getrouwd geweest! Daar
kreeg men in de vijftiende
eeuw kromme tenen van." Een
nieuwe huwelijksmoraal,
waarin de man leiding gaf en
de vrouw gehoorzaamde, deed
zijn intrede. Bij die moraal pas
te een deugdzame, vrome An
na veel beter dan een machti
ge, invloedrijke.
In Bretagne, Belgie en het Lim
burgse Koolwijk wordt Anna
nog steeds aanbeden. Bran
denbarg bezoekt die plaatsen
niet. „Nee, ik heb wetenschap
pelijke belangstelling. En dat
is toch wat anders. En waarom
juist voor Anna? Wellicht heeft
het wat te maken met mijn ei
gen overgrootmoeder. Ze is 102
geworden en bestierde de hele
familie. Net als Anna eigen
lijk."
Titel proefschrift: Heilig familie
leven. Auteur: Ton Brandenbarg.
Uitgeverij Sun, Nijmegen. Ver
krijgbaar in de boekhandel.
MIDDELBURG - Het Regionaal
Bureau Zeeland van de Lande
lijke Vereniging Ambulante
Fiom neemt morgen, vrijdag,
haar nieuwe Middelburgse kan
toor feestelijk in gebruik. De in
stelling is begin dit jaar ver
huisd van een pand aan de Var-
kensmarkt naar een veel groter
gebouw in de Bellinkstraat. De
Fiom verleende aanvankelijk
voornamelijk hulp aan vrou
wen en meisjes met problemen
rondom zwangerschap en aan
alleenstaande moeders. Sinds
midden jaren tachtig heeft de
organisatie veel meer zaken op
gepakt, die verwant zijn met de
oorspronkelijke taken.
De Fiom werkt sinds eind jaren
zeventig in Zeeland. Eén maat
schappelijk werkster begon van
uit een kantoortje aan de Loska-
de haar werk. De Zeeuwse Fiom
maakte in de afgelopen tien jaar
een revolutionaire groei door.
Momenteel telt de instelling
acht medewerkers en de organi
satie houdt zich inmiddels -
naast de hulpverlening bij zwan
gerschappen - ook bezig met
problemen rond adoptie, schei
ding, seksueel geweld, stiefou
derschap en andere nieuwe vor
men van ouderschap.
„Het is natuurlijk niet zo dat
mensen veel meer met dergelij
ke problemen geconfronteerd
worden dan vroeger, maar je
mag er nu over praten", ver
klaart bestuurslid Ellen Meijer
de groei. „Het maatschappelijke
taboe op veel zaken is doorbro
ken. Vroeger kwamen er natuur
lijk ook veel zwangere meisjes
naar de Fiom, die te maken had
den gehad met seksueel geweld,
maar daar werd niet naar ge
vraagd. Het ging in eerste in
stantie om een oplossing voor
het kind dat in aantocht was."
„Er is sprake geweest van een
verdieping", zegt coördinatrice
Martine Buitink. „Er zijn steeds
meer gerichte methodes ontwik
keld om bepaalde groepen met
hun specifieke problemen te hel
pen. We kregen in de loop van de
tijd door dat er ook heel wat ver
schillen waren in bijvoorbeeld
een groep alleenstaande ou
ders."
„We hebben als organisaties de
afgelopen jaren veel geleerd van
de vrouwenhulpverlening", con
cludeert Martine Buitink. „Door
het werk van de Fiom heeft er al
tijd al een nauwe band bestaan
met de vrouwenbeweging. De
daar ontwikkelde hulpverle
ningsvormen hebben we heel
duidelijk ook opgepakt, omdat
ze voor vrouwen bleken te
werken. Veel andere hulpverle
ners leggen de nadruk op praten
en zo tot inzicht komen in de ei
gen problemen. Wij ruimen ook
heel nadrukkelijk tijd in voor li
chamelijke oefeningen, waar
mee je bijvoorbeeld een emotie
af kan reageren. Ook letten we
erop wat iemand met zijn li
chaamstaal zegt."
„Onze visie op de problemen
waar we mee geconfronteerd
worden is dat veel moeilijkhe
den zijn onstaan door de ongelij
ke machtsverhoudingen tussen
mannen en vrouwen. We kiezen
in onze hulpverlening altijd uit
drukkelijk voor het slachtoffer.
We werken graag met groepen,
omdat veel mensen er wat aan
hebben om hun problemen met
mensen in een soortgelijke si
tuatie te bespreken. Het isole
ment wordt zo doorbroken."
Op de vraag waar de Fiom zich
in de toekomst op toe zal leggen,
kan Martine Buitink geen ant
woord geven. „Ik denk dat het
ook niet goed is, wanneer je al
tien jaar tevoren weet, wat je
gaat doen als hulpverleningsin
stelling. Wij spelen altijd heel
sterk in op maatschappelijke
ontwikkelingen en vragen die
daaruit voortkomen."
Zuivering acht miljoen duurder
ÏÉUPPINE - De realisatie van
li tweede zuiveringseenheid
H het waterpompstation
Braakman in de Kleine Stella-
jolder bij Philippine gaat ruim
lit miljoen gulden meer kos-
jen dan in eerste instantie was
voorzien. De totale bouwkosten
worden nu geraamd op 23,5 mil-
joep gulden (eerst 15 miljoen),
Itllusief een reinwaterkelder.
jjt werd woensdagmiddag dui-
lïijk bij de officiële start van
delbouw van de tweede fase van
hei pompstation. W. Don, presi-
L- Kt-commissaris van de Delta
Nutsbedrijven, legde hieraan
de 'eerste' hand. De nieuwe een
heid moet voor de zomer van
1992 operationeel zijn.
Volgens ir P. Stoter, directeur
van de Delta Nutsbedrijven,
worden de meerkosten veroor
zaakt door aanpassingen in het
ontwerp van de tweede fase en
de algemene prijsstijgingen.
„Tot dusver hebben we voor de
desinfectie van het water ge
werkt met chloordioxyde. Hoe
wel dat altijd goed is gegaan (en
nog steeds voldoet), heeft de ge
zondheidsinspectie onlangs be
denking geuit over de water
dichtheid van deze methode.
Vandaar dat we straks bij het in
werking treden van de tweede
zuiveringseenheid de desinfec
tie gaan uitvoeren met ultra-vio
lette straling. En dat systeem is
duurder", aldus Stoter.
Daarnaast moeten de Delta
Nutsbedrijven ruim anderhalf
miljoen extra besteden aan de
vervanging van het huidige (nog
geen twee jaar oude) automati
seringssysteem van het pomp
station. Oorzaak hiervan is het
faillissement van het Duitse be
drijf dat destijds de produktie
van het systeem voor z'n reke
ning had genomen. „Dus zouden
we de tweede zuiveringseenheid
niet van hetzelfde systeem kun
nen voorzien als het eerste", al
dus Stoter. „En dat werkt niet,
dus moet de gehele automatise
ring worden vervangen."
De extra investeringen beteke
nen evenwel niet dat de Delta
Nutsbedrijven een pas op de
plaats moeten maken. Directeur
Stoter vefklaarde woensdag te
genover een veertigtal genodig
den dat zijn bedrijf volgend jaar
start met de bouw van een
pompstation in het Noordbra
bantse Halsteren. Dit in ver
band met de grote aanvoer van
Biesboschwater naar de Zeeuw
se contreien. Met dit project is
12,5 miljoen gulden gemoeid.
Daarnaast gaf de directeur-
Nutsbedrijven aan dat zijn be
drijf in windenergie moet gaan
investeren, in het kader van de
milieu-actieplannen. Om het be
nodigde aantal windmolens in
de regio te installeren, zou vol
gens Stoter een investering no
dig zijn van 200 miljoen gulden.
Wie dat moet betalen, liet hij nog
in het midden. Wel gaf hij woens
dag te kennen dat het volgens
hem 'niet onmogelijk' is om bij
de opening van de tweede zuive
ringseenheid (1992) gelijktijdig
een aantal windmolens in ge
bruik te nemen op de spaarbek-
kendijken van de Braakman.
President-commissaris Don rea
geerde gereserveerd op deze toe
komstvisie van Stoter. „Twee
honderd miljoen investeren, ak
koord. Maar dan wel wanneer
het hele land meebetaalt", zo zei
hij bedenkelijk.
Absoluut géén bedenkingen had
Don tegen de realisatie van de
tweede fase van het pompsta
tion. „Met het oog op de toe
komst, die expansie wat betreft
industrie en bewonersaantal
laat zien, wordt hier de basis ge
legd voor het jarenlang veilig
stellen van de watervoorziening
in Zeeuwsch-Vlaanderen." Hij
roemde bovendien de kwaliteit
van het gemengde Biesbossche
en Belgische 'Zeeuwse' drinkwa
ter. „Ons drinkwater is het
meest goedkope en het meest
gezonde dat we kunnen benut
ten. Het is stukken gezonder dan
de flessen Spa. Want die barsten
van de nitraten", aldus Don al
vorens hij het cement stortte
voor de nieuwe zuiveringseen
heid.
IdDELBURG - De verpleeg
kundigen van kruisvereniging
|wa Icheren-Oost worden met de
aangekeken door collega's
Jmdat het bestuur halstarrig
.éigert mee te fuseren met de
[twee Walcherse kruisverenigin-
ti. De samenwerking met de
dere kruisverenigingen staat
het spel. Het isolement is
Ivo' r de medewerkers al merk
baar begonnen.
It schrijven de hoofdwijkver
pleegkundigen in een brief aan
|t algemeen bestuur van
uisvereniging Walcheren-
ist. Het personeel betreurt het
(t ondanks aansporingen van
|n zijde en pogingen van der-
het bestuur geen enkele
rite doet om nog te praten
^jver een oplossing. Ze eisen zo
mogelijk duidelijkheid over
jhün eigen positie en wijzen de
tuursleden op hun verant-
ordelijkheid.
jjfégen van de tien kruisvereni-
gen in Zeeland zijn per 1 ok-
ler gefuseerd in drie grotere
|renigingen: Zeeuwsch-Vlaan-
en, Oosterschelde en Walche-
Op Walcheren fuseerden de
enigingen Vlissingen-Sou-
fflrg en Platteland Walcheren.
Wricheren-Oost brak .echter
zonder opgaaf van redenen de
onderhandelingen af. Verklarin
gen daarvoor geeft het bestuur
niet.
De provinciale koepelvereni
ging Het Zeeuwse Kruis wil de
lucht klaren in een speciale, be
sloten vergadering met de leden
van Walcheren-Oost op donder
dag 11 oktober in Middelburg.
De fusie hangt samen met de
nieuwe verdeling van het geld
voor het Zeeuwse Kruiswerk.
Door de weigering van Walche
ren-Oost kan het kruiswerk in de
provincie 1,1 miljoen gulden
mislopen. Dat geld is bestemd
voor een nieuwe thuiszorg in de
nacht voor terminale en chro
nisch zieke patiënten.
GOES - De Zeeuwse Windhon
den Renvereniging houdt zater
dag 6 oktober een internationale
ren. Deze wedstrijd om de Gou
den Appel vindt plaats op de
baan van de vereniging in het re
creatiegebied De Oude Zeedijk
in Goes, naast de atletiekbaan.
De wedstrijden beginnen om 11
uur; de finales zijn om ongeveer
15 uur.
In zijn functie van president-commissaris van de Delta-Nutsbedrijven stortte de heer W. Don (links) het eerste cement voor de nieuwe
zuiveringseenheid van het waterpompstation Braakman (foto Henk Hommers)
(Slot van pagina 15
Veilig Verkeer Nederland. De
Ipvincie betaalt de produktie
Sn deze films en van nog vier
gelijke video's, die de komende
ffil worden gemaakt rond de an
dere sociowoningen van Vijver-
®ugd. Gedeputeerde J.D. de
Voogd kondigde aan dat de be
nodigde 3300 gulden per video er
Hmt.
Péter Lievense en Kees Braam,
de makers van de film, volgden
I dames en hun begeleidsters
I twee wandelroutes door Se-
mjskerke die de bewoners regel-
®tig gebruiken. Vanaf hun hui-
Si aan de Bogerdweie maken
fier dames 'Een uitstapje naar
H Molen' en gaan de anderen
Boodschappen doen'. Veel aan-
Hcht wordt besteed aan over-
ffiken en het veilig lopen op we
gen waar geen wandelpad is.
Kt vaak herhalen van het
gpks-rechts-links gekeken, dan
)as oversteken' is noodzakelijk
roor een goed effect. Doordat de
ffinsen zichzelf zien en de omge-
®ig kennen, blijven de instruc-.
is goed hangen, legde F. van
II het hoofd van de Seroos-
irkse sociowoning uit. „En het
||rkt. Een begeleidster die zon
ar kijken de weg overstak, werd
®mpt op de vingers getikt
lor de bewoners. De dames
■kennen verkeersituaties en
jten wat ze moeten doen. Met
■video slaan we twee vliegen in
ii klap: ze kunnen zichzelf red-
Jn op straat en staan veiliger in
It verkeer."
twee makers van de video
|an de komende tijd werken
in de vier andere afleveringen.
Baarbij moeten we ons aanpas-
|i aan bijvoorbeeld de veel
Sikkere verkeerssituatie in
Iddelburg en het veel lagere
|fgripsniveau van de bewoners
Bn de sociowoningen in Arne-
mv.iden," illustreert Lievense.
Biet alleen de route is anders,
|k het commentaar dat je
left. De hulp van de begelei-
grs is onmisbaar."
Ejt Serooskerkse video bracht
Hg een opvallend manco in het
Hrp aan het licht, hetgeen de
jorzitter van Zeeuwse afdeling
In Veilig Verkeer Nederland
ffih in zijn andere functie als
ijirgemeester van de gemeente
Veere zeer aantrok: het vaak
Btbreken van trottoirs. A.H.
in Boon beloofde ter plekke be-
ijbchap.
Iddelburg - in het bericht
over de opening van het nieuwe
1 igJutingclubhuis De Gouden
llkel in de PZC van woensdag 3
ok ober is een fout geslopen. W.
M. van Groesen is geen hoofd
van de afdeling welzijn Middel-
ïrg, maar chef van het bureau
®irt- en jeugdzaken. A. J. Wien
is hoofd welzijnszaken Middel-
Jtirg.
(Advertentie)
TERNEUZEN - De Nederlandse
Bond Aqua-Terra (NBAT)
houdt zaterdag 13 oktober een
landelijke aquariumdag. Aan
deze nationale presentatie- en
informatiedag doen ook de
aquariumverenigingen uit Ter-
neuzen, Middelburg en Vlissin-
gen mee. De verenigingen in
Zierikzee en Yerseke moeten
verstek laten gaan.
Bij de NBAT zijn ruim tweehon
derd aquariumverenigingen
aangesloten. Zij hebben als
hoofddoel 'het propageren en
bevorderen van het op verant
woorde wijze houden van aqua
ria en terraria. De aquariumlief
hebberij is volgens de NBAT één
van de belangrijkste vrije-tijds-
bestedingen. Nederland telt
ongeveer vierhonderdduizend
houders van aquaria en terraria.
Vooral de Terneuzense aqua
riumvereniging Albina Zwaard
drager staat uitgebreid stil bij
alle wetenswaardigheden om
trent de kleurrijke hobby. Vrij
dag 5 oktober start een expositie
in een aantal panden aan de Vis-
steeg (zijstraat Noordstraat). De
tentoonstelling, die duurt tot en
met 13 oktober, biedt onder
meer plaats aan een groot aantal
zoet- en zeewateraquaria. Daar
naast worden er enkele terraria
opgesteld met wandelende tak
ken. Speciaal aandacht krijgt de
juiste wijze van filtering van de
aquaria. Zaterdag 6 oktober zijn
leden van Albina Zwaarddrager
bovendien aanwezig bij het die-
renspektakel op de Markt in het
centrum van Terneuzen.
De vereniging Barbus Concho-
nius uit Middelburg concen
treert haar activiteiten op de
landelijke aquariumdag zelf.
Het clubgebouw aan de Heren
gracht staat de gehele dag open
voor publiek. Er zal onder meer
worden gedemonstreerd hoe een
aquarium in elkaar gezet en in
gericht moet worden. De 'bak'
wordt aan het einde van de dag
verloot onder de bezoekers. Ver
der geven leden van Barbus
Conchonius uitvoerig informa
tie over de diverse materialen en
filters die geschikt zijn voor
aquaria.
De Purperkop uit Vlissingen zet
haar deuren 13 oktober even
eens open voor mensen die nade
re informatie willen over het
houden van aquaria en terraria.
In het clubgebouw aan de Helle-
bardierstraat worden dia's ver
toont over de meest uiteenlo
pende vissoorten die in een pri-
vé-verzameling kunnen voorko
men. Behalve een drietal opge
stelde aquaria presenteert De
Purperkop een groot aantal boe
ken over vissen.
De aquariumverenigingen De
Vuurneon uit Yerseke en Hele-
dea uit Zierikzee doen niet mee
aan de landelijke informatiedag.
De Vuurneon kampt nog steeds
met het gemis van een eigen
pand. Vergaderingen van de ver
eniging worden gehouden in ho
tel Vredebest. De ruimte die
daarvoor gebruikt wordt, is voor
de dertiende oktober al door an
deren besproken. De aquarium
vereniging uit Yerseke houdt
echter alsnog 17 oktober een
voor iedereen toegankelijke in
formatie-avond in 'haar' hotel.
De afwezigheid van Heledea uit
Zierikzee wordt veroorzaakt
door organisatorische proble
men. De vereniging telt slechts
nog zeventien leden, die volgens
één van de bestuursleden 'niet
meer uit hun stoel zijn te krijgen'
voor dergelijke evenementen.
Verwacht wordt dat de Zierik-
zeese aquariumvereniging eind
dit jaar zal worden opgeheven.
De voorbereidingen voor de expositie van de aquariumvereniging
in Terneuzen foto Camile Schelstraete)
Ook verkrijgbaar:
Monocel. 2 stuks 7,95
Engelse staaf. 2 stuks 6,95
9 Volt-blokje. 7,95 Potloodcel
4 stuks 9,50
Aanbiedingen geldig t/m zaterdag 13 oktober of zolang de voorraad strekt. Bij klantenservice ligt de nieuwe VanDaag voor u klaar.
*1 ic I
Duracell batterijen. Ze hebben 15% meer power, een versheids
datum op de batterij en de verpakking
èn een speciale leegloop-beveiliging.
Bovendien zijn ze zeer scherp
geprijsd bij V&D.
Voor 4 penlite batterijen
betaalt u slechts
