PZC
Pro-Iraakse houding begint
Palestijnen op te breken
Leuk leren
opinie en achtergrond VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1990
Radicale economische
ommekeer Sovjetunie
Koopkrachtdiscussie over centen in plaats van procenten
VOEKAbv
IF
Opstand
Zuid-Afrika
denkwijzer
i i i i i i i 11 11
Bedrogen
Leertips
Start
Afstand
Onderste uit kan
Sjacheren
Bakzeil
Gespannen
Fantasie
Bezoek onze showroom!
Maandag t/m vrijdag op afspraak,
zaterdag van 9.00-12.00 uur
Albert Plesmanweg 50 - 4462 GC Goes
Telefoon 01100-33864- Fax 01100-33866
Van onze correspondent
Ad Bloemendaal in Tel Aviv
De Palestijnen beginnen
de gevolgen te ondervin
den van hun pro-Iraakse stel-
lingname in de Golfcrisis.
Saudi-Arabië heeft besloten
alle financiële bijdragen aan
de Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie, de PLO, stop te zet
ten. Ook andere Golfstaten
storten geen geld meer in de
PLO-kas en hebben verblijfs
vergunningen van Palestijnse
arbeiders ingetrokken.
Terugkerende Palestijnen
krijgen in Jordanië en in de
door Israël bezette gebieden
te maken met problemen op
het gebied van financiën, huis
vesting en onderwijs. En de
Palestijnen klagen over een
slechte pers in de Arabische
wereld.
Het besluit van de Saudi's
geen geld meer te geven aan de
PLO is een zware slag voor die
organisatie. De regering in
Riyad was de grootste finan
cier van de Palestijnen, op de
voet gevolgd door het nu door
Irak bezette Kuwayt. Volgens
PLO-vertegenwoordigers le
verden de Golfstaten tweeder
de van de ongeveer 1,5 miljard
dollar die de organisatie sinds
1979 heeft ontvangen van Ara
bische landen, nog afgezien
van de vele honderden miljoe
nen dollars die rijke sheichs in
het Golfgebied aan de PLO ga
ven uit hun persoonlijke ver
mogen.
De PLO ontving tot dusver
vijftig miljoen dollar per jaar
aan „belasting" uit het Golfge
bied, doordat de 700.000 Pale
stijnen die in dat gebied
werken vijf procent van hun
salaris afstaan aan de „Pale
stijnse zaak". Dat bedrag
wordt automatisch ingehou
den door de regeringen in de
Golf en vervolgens op een Pa
lestijnse bankrekening ge
stort.
De schattingen over het aan
tal Palestijnse arbeiders in
Kuwayt lopen uiteen van drie-
honderd- tot vierhonderddui
zend. Velen zijn hun spaargeld
of een deel daarvan kwijtge
raakt door de plundering van
de Kuwaytse banken door
Irak. Hun levensverzekerin
gen zijn vrijwel waardeloos ge
worden door de aankondiging
van de regering in Baghdad
dat de Kuwaytse dinar voor
taan even veel, of beter gezegd
weinig, waard is als de Iraakse.
Veel gezinnen op de Westelijke
Jordaanoever en in de Gaza-
PLO-leider Yasser Arafat in Parijs, omringd door adviseurs, na een onmoteing over de Golfcrisis
met de Franse premier Michel Rocard (foto Pierre GuillaudlEPA)
strook zijn financieel afhanke
lijk van familieleden die in de
Golf werken, al is het totale be
drag drastisch verminderd
sinds het begin van de Pale
stijnse opstand. Een jaar of
drie geleden kwam er in de
door Israël bezette gebieden
nog bijna een half miljard dol
lar per jaar binnen aan inkom
sten uit Kuwayt en andere
olielanden.
De laatste jaren hebben de Is
raëlische autoriteiten de be
dragen die Palestijnen mogen
sturen of binnenbrengen aan
merkelijk gereduceerd, in een
poging financiering van de op
stand tegen te gaan. Naar
schatting komt er nu nog vijf
tig miljoen per jaar binnen.
Maar het kan bijna niet anders
of de gebieden gaan de gevol
gen ondervinden van de finan
ciële problemen van de PLO.
De opstand werd gedeeltelijk
betaald met gelden die de or
ganisatie de bezette gebieden
wist binnen te smokkelen.
Kuwayt was een belangrijke
financier van ontwikkelings
projecten op de Westelijke
Jordaanoever, vooral in de
vorm van steun aan ziekenhui
zen en universiteiten. Het gro
te aantal terugkerende Pale
stijnse studenten leidt tot pro
blemen in het onderwijs. De
meeste universiteiten in de be
zette gebieden zijn al sinds het
begin van de opstand gesloten
en de weinige instituten voor
hoger onderwijs die open zijn
kunnen de nieuwkomers niet
opnemen.
Op de Westelijke Jordaanoe
ver gaat men er van uit dat de
terugkerende Palestijnen niet
meer welkom zullen zijn in het
Golfgebied. Volgens de Pale
stijnse econoom Samir Huleile
zullen ze op de korte termijn
een zware last betekenen voor
de economie. Maar voor zover
ze hun spaargelden hebben ge
red zullen ze die kunnen inves
teren om daar later de vruch
ten van te plukken. Huleileh is
lid van de Economische Ont
wikkelingsgroep, een econo
misch adviescollege dat de
nieuwkomers de op de Westoe
ver geldende wetten en rege
lingen uitlegt en ze adviseert
op het gebied van investerin
gen.
De Palestijnen beginnen niet
alleen financieel de gevolgen
te ondervinden van hun steun
aan Saddam Husayn. Het in
Londen verschijnende Pale
stijnse dagblad „Al-Quds al-
Arabi" klaagde deze week dat
de pers in de Arabische landen
wel hele pagina's besteedt aan
de -toestand in Zuid-Afrika,
maar de Palestijnse zaak vrij
wel negeert. En als er al over
de Palestijnen wordt geschre
ven dan is dat kritisch en bele
digend.
Een commentator in de krant
vraagt zich af „hoe gemeend
de steun van de Arabische me
dia voor de Palestijnse zaak
was in het verleden, toen dui
zenden verhalen verschenen
over de rechtvaardigheid van
die zaak over het heldendom
van de kinderen van de op
stand die hun rechten verde
digden tegenover de Zionisti
sche onderdrukker".
Kabinet is lachwekkend bezig
(Van onze correspondent
Hans Geleijnse in Moskou
Radicale economische her
vormingen wachten de
Sovjetunie nu de twee belang
rijkste politieke leiders van het
land, Sovjet-president Gorbats-
jov en de president van de
grootste Sovjet-republiek, Bo
ris Jeltsin, het eens zijn gewor
den. Beiden zullen het ontwerp
van een economisch verdrag
tussen de vijftien Sovjet-repu
blieken en het centrale gezag,
het Kremlin, voorleggen tijdens
een ontmoeting tussen Gorbats-
jovs presidentiele raad en de
presidenten van de republie
ken.
Jeltsin en Gorbatsjov versche
nen gezamenlijk op de Sovjet-te
levisie na een dag onderhande
len. Volgens Jeltsin moeten de
besprekingen een akkoord ople
veren tussen de president en de
republieken. Gorbatsjov ver
klaarde dat het ontwerp binnen
een week door de republiekspar-
lementen kan worden behan
deld.
De (voormalige?) rivalen lijken
nu de strijdbijl te hebben begra
ven over het grote strijdpunt
van de afgelopen maanden: mag
een republiek volledig beschik
ken over de eigen natuurlijke
rijkdommen en een onafhanke
lijke economische politiek voe
ren.
Jeltsin betoogde van wel, Gor
batsjov meende dat het Kremlin
en het daarmee verbonden cen
trale apparaat (van ministeries
tot centrale bank) de zeggen
schap moeten houden.
Het conflict verlamde de afgelo
pen weken de pogingen van een
door beide presidenten vorige
maand opgezette economische
commissie, die tot taak heeft een
program voor de overgang naar
een markteconomie op te stel
len, dat 2 september aan het
Sovjet-parlement moet worden
gezonden.
Totnogtoe koos Gorbatsjov, zij
het met enige reserve, de kant
van Sovjet-premier Ryzjkov.
Die staat voor een centrale lei
ding van de economie, een gelei
delijke overgang van staats-
naar markteconomie en priori
teit voor een wijziging van het
prijsstelsel. Het accent op prijs
verhogingen leidde twee maan
den terug bij de presentatie van
het regeringsprogramma tot een
hamsterrage en sociale onrust.
Jeltsin bekritiseerde het rege
ringsprogram als 'halfzacht en
dus slecht'. Hij eist al geruime
tijd het aftreden van Ryzjkov en
diens regering. Het Sovjet-parle
ment ging deze zomer nog niet
zover, maar gaf Ryzjkov tot be
gin september de tijd om het
huiswerk over te maken.
(Door René Diekstra)
en professor in de biologie
neemt tijdens een college
een kikker uit een waterbak, zet
het dier op de tafel voor 'm neer
en roept luid: „Springen!". Het
dier reageert met een enorme
sprong. De professor pakt het
beest weer op, trekt het zonder
een spier te vertrekken de twee
achterpoten uit en roept op
nieuw: „Springen!" Deze keer
blijft de kikker roerloos op zijn
plaats zitten, waarop de profes
sor zich tot de zaal met studen
ten wendt en zegt: Dames en
Heren, ik heb u zojuist een over
tuigend voorbeeld laten zien van
de juistheid van mijn theorie.
Die luidt namelijk dat een kik
ker doof wordt als men z'n ach
terpoten uittrekt".
Onze wereld, ook de weten
schappelijke wereld, staat eer
lijk gezegd bol van theorieën
van dit allooi. Wetenschappers
zijn tenslotte ook maar mensen
e?i als ze eenmaal een bepaald
idee vast in hun hoofd hebben
zitten, zidlen ze alle mogelijke
moeite doen om hun gelijk te be
wijzen. Het verraderlijke is, dat
wie eenmaal in een bepaalde
theorie, hoe absurd ook, gelooft,
die vindt altijd wel iets dat daar
mee in overeenstemming is. Dat
bewijst overigens niets, want er
is ook altijd een andere theorie
te vinden waarmee je dat zelfde
'iets' eveneens kunt verklaren.
Bovendien moet je natuurlijk
ook naar de dingen kijken die de
theorie tegenspreken, wil je de
waarde ervan goed kunt beoor
delen.
—r—I
Helaas hebben mensen in het
dagelijks leven die bescheiden
heid vaak niet kunnen opbren
gen als het om hun eigen ideeën
ging. Toen Galileo Galilei in
1616 of daaromtrent voor een
kerkelijke rechtbank werd ge
sleept vanwege zijn goddeloze
theorie dat de aarde niet het
middelpunt van de wereld is
maar gewoon om de zon draait,
ontkrachtte de voorzitter van
die rechtbank de theorie met het
argument dat, als de aarde
werkelijk draaide, hij dat wel ge
voeld zou hebben....
Met dit soort bewijsvoering („het
kan niet waar zijn, want ik voel
het niet") hebben al heel wat
mensen zichzelf bedrogen. Een
van de gebieden waarop dat
heel vaak gebeurd is en nog ge
beurt, is leren. In deze periode
van het jaar beginnen talloze
mensen, jong en oud, wëer een
nieuwe studie, klas of cursus.
Meestal beginnen ze enthou
siast, alles is nog nieuw en span
nend, maar in hun achterhoofd
sluimert vaak al het idee dat le
ren moeilijk en (vaak) vervelend
is en tegen de tijd dat het eerste
proefwerk, examen of tentamen
er aankomt is de lol er al een
heel eind van af.
Leren kan niet leuk en gemakke
lijk zijn, luidt de theorie van ve
len onder ons. Als we het wel
leuk en gemakkelijk vinden, dan
worden we vaak wantrouwend
jegens onszelf of de cursus. Want
dan is het voor ons gevoel zo, dat
wij niet goed en serieus genoeg
studeren, of dat de cursus niet
echt serieus is. Wie verder wil ko
men, moet pijn lijden. Punt uit.
Maar hoe houdbaar is die theo
rie? Natuurlijk is het waar, dat
het opdoen van nieuwe kennis
en vaardigheden inspanning
vergt en tijd vraagt, die vaak ten
koste gaat van andere bezighe
den. Maar inspanning moeten
leveren is bepaald niet hetzelfde
als iets onprettigs moeten doen.
Als we sporten (of voor wie daar
de voorkeur aangeeft: vrijenle
veren we vaak ook grote inspan
ningen, maar het lijkt me on
waarschijnlijk dat de meesten
van ons dat alleen maar uit pure
zelfkwelling doen. Het punt is
dus niet zozeer dat we moeite en
tijd moeten spenderen, maar
hoe ive dat doen; met welke hou
ding en op wat voor manier.
Inderdaad leren of studeren
veel mensen op manieren, waar
mee ze het zichzelf alleen maar
moeilijker maken. Daardoor
gaat het vervolgens ook niet zo
lekker, reden waarom ze er nog
meer tegen op gaan zien, hun
houding negatiever wordtze
het daardoor nog slechter gaan
doen; en ga zo maar door. Zo on
tstaat een vicieuze cirkel. Om
die houding voor het nieuwe stu
diejaar te helpen voorkomen,
zal ik af en toe een aantal psy
chologische tips voor effectiever
en (soms ook) leuker leren ge
ven, ontleend aan recent onder
zoek.
Pas overigens wel op. Een psy
chologische leertip is pas goed
als hij uw eigen beproefde leer-
methode(n) versterkt of verge
makkelijkt. Wantrouw iedere
tip, die doet alsof alles wat u tot
nu toe hebt gedaan hartstikke
fout is en zo snel mogelijk afge
dankt moet worden.
Een van de redenen waarom
veel mensen niet effectief stude
ren en veel tijd verdoen met lum
melen boven hun boeken of met
zich steeds te laten afleiden, is
dat ze zich niet realiseren dat
(Van onze parlementaire
redacteur Carel Goseling)
Een simpele vraag om mee te
beginnen, ook voor niet-ro-
kers van belang: Hoeveel kost
een pakje sigaretten?. Voor wie
het niet weet, - het mag opge
zocht worden. Er zijn meerdere
oplossingen mogelijk De ant
woorden: 3,85 gulden voor een
pakje van twintig sigaretten,
4,35 gulden voor een pakje
waarin er 25 zitten.
Stel dat u als roker twee tot drie
van deze pakjes per jaar minder
zou kunnen roken. Natuurlijk,
een wereld van verschil. Maar
toch, na enig nadenken wel over
heen te komen. Er zijn echter
mensen die daar heel anders
over denken. Mensen die in het
kabinet zitten. PvdA-bewinds-
lieden om precies te zijn. Zij me
nen, ook al roken ze zelf niet (het
is zelfs ongezond), dat een door
snee Nederlander volgend jaar
de prijs van drie pakjes, maxi
maal 12,75 gulden, niet kan mis
sen. Een gulden per maand om
precies te zijn.
Geld dat niet alleen letterlijk
maar ook figuurlijk in rook
dreigt op te gaan. Hebben we im
mers geen crisis in het Midden-
Oosten? Een crisis die vergaan
de economische gevolgen kan
hebben. Een ontwikkeling ook
die zeker zal leiden tot hogere
energieprijzen. Niet alleen voor
het bedrijfsleven maar ook voor
de burger. Gas, stroom en
brandstoffen, alles wordt duur
der. Hoeveel duurder weet nog
niemand. Dat hangt af van de
ontwikkeling van de olieprijs en
de koers van de dollar. En die
wordt weer in hoge mate be
paald door het verloop van de
crisis zelf. Onvoorspelbaar dus.
Toch is er nu binnen het kabinet
al tien dagen over vrijwel niets
anders dan die drie pakjes siga
retten van de PvdA gesproken
onder de vlag van een gelijk
waardiger inkomensverdeling in
1991. Het gaat om het alleen in
Nederland heilig verklaarde
koopkrachtplaatje, dat overi
gens' nog nooit is uitgekomen.
Maar dat terzijde.
Voor een goed begrip moeten we
even terug naar de start van dit
derde kabinet-Lubbers. CDA en
PvdA werden geconfronteerd
met een begroting die de vorige
coalitie van CDA en VVD al in
vergaande, mate had bepaald. In
het regeerakkoord konden
Regering en werknemersorganisaties overleggen: Vlnr: Kok, Stekelenburg, Draijer en Lubbers (foto Frans van der Linde)
slechts beperkte aanpassingen
worden aangebracht. Zo ook op
het inkomensvlak. Als opposi
tiepartij had de PvdA al jaren
gepleit voor een positieverbete
ring van de lagere inkomens
groepen. Zij moesten extra in
koopkracht vooruit gaan, ten
koste van de hogere inkomens.
Het regeerakkoord vermeldde
een gelijkwaardiger inkomens
ontwikkeling. Maar wie de cijfer
tjes doornam, kwam tot een an
der beeld. De minima gingen er
weliswaar 0,5 procent op voor
uit, maar de hogere inkomens
0,9 procent. De nullijn van de mi
nima was weliswaar verlaten,
maar de afstand tussen lagere en
hogere inkomens werd er niet
kleiner op. Een doorn in het oog
van de PvdA. Een weeffout die in
de eerste eigen begroting van
het nieuwe kabinet, die van
1991, 'bijgebogen' moest wor
den. Alleen zo kon men ten op
zichte van de eigen achterban
geloofwaardig blijven.
Reeds vanaf de eerste begro
tingsbesprekingen in het kabi
net, die in juli begonnen, werd
hoog ingezet op inkomensge-
bied. Er moest en er zou hoe dan
ook sprake moeten zijn van een
gelijkwaardiger inkomensver
deling tussen alle inkomens
groepen. Het verder uit elkaar
groeien van lagere en hogere in
komens moest voorkomen wor
den. Daarnaast dienden er spe
ciale maatregelen te komen voor
alleenstaanden (die hun belas
tingtoeslag dreigden te verlie
zen) en bejaarden met een klein
pensioen (tot 12.500 gulden) die
dit jaar geconfronteerd werden
met een belastingheffing over
dat pensioen waardoor zij er vier
procent in koopkracht op ach
teruit gingen.
Wist het CDA de koopkrachtdis
cussie voor de zomer nog te ver
mijden, na de vakantie van het
kabinet kwam het onderwerp in
volle hevigheid terug. Zeker
toen bleek dat de minima er in
1991 niets op vooruit zouden
gaan, terwijl de hogere inko
mens een procent meer koop
kracht kregen. Dat kon niet in
de ogen van de PvdA. Begin vo
rige week zetten de sociaal-de
mocraten onder leiding van vi
ce-premier Kok het koopkracht
plaatje hoog op de agenda van
de ministerraad. Nu was het
CDA van meet af aan wel bereid
iets te doen aan het inkomens
beeld in 1991, dus dat viel mee.
Eensgezind was men over de al
gemene aanpak: minima plus
0,4, modaal plus 0,5, twee keer
modaal (hogere inkomens) plus
0,6.
Voor alleenstaanden en bejaar
den met een klein pensioen was
ook wel iets te bedenken. De al-
leenstaandentoeslag zou even
tueel niet weg hoeven, maar kon
worden gehalveerd in 1991. De
bejaarden met een klein pen
sioen zouden via lagere premies
ziekenfonds en ziektekostenver
zekering geholpen kunnen wor
den. Het leek allemaal zo mooi.
Maar dat was schijn. Achter de
schermen gingen tientallen re
kensommetjes over tafel. Tallo
ze varianten werden in de com
puters van Sociale Zaken en Fi
nanciën, Koks bunker, doorge
rekend. Tot drie cijfers achter de
komma. Centen in plaats van
procenten. Discussies zonder
realisme.
Maar toch, voor de PvdA moest
het. Het onderste moest uit de
kan. Dus een paar centen moest
een stuiver worden, een stuiver
een dubbeltje, een dubbeltje een
kwartje. Cijfers moesten worden
bijgebogen: 0,39 in het ene, en
0,62 in het andere geval moest op
papier tenminste 0,5 voor allen
worden. Dat stond mooier. En
wat te denken van een eenmali
ge uitkering in 1991, om in 1990
geleden leed te compenseren?
Voor de CDA-bewindslieden
was het allemaal een gruwel. Ie
dereen ging er toch in 1991 op
vooruit, ook de getroffen groe
pen? Men was wel bereid de
PvdA enigszins tegemoet te ko
men met speciale maatregelen,
maar het moest niet te gek wor
den. Er was een grens. En dus
trok het CDA-smaldeel in het
kabinet zich op gezette tijden
weer terug. Tot grote woede van
de PvdA, die niet wilde inzien
dat het overvroeg. Is het CDA te
rug bij af, dan is ook de PvdA dat
en begint het hele spel van loven
en bieden opnieuw. Nu al dagen
lang.
Voor de buitenstaander, maar
niet alleen voor hen, is het ge
heel lachwekkend geworden.'
Scoren is er voor de PvdA al niet
meer bij. Ook naar de achterban
valt niet hard te maken dat er
enorm veel bereikt is door twee
weken te sjacheren over een gul
den per maand. Is dat alles?, zal
de (logische) reactie zijn.
Het beeld wordt nog duidelijker
als gekeken wordt naar de
kunstgrepen waarmee het kabi
net de uitgaven voor 1991 gedekt
heeft. Gezien alle onzekerheid
rond de Midden-Oosten-crisis
werd gekozen voor een aantal
eenmalige maatregelen die vol
gend jaar wat geld opleveren
maar in de jaren daarna niet
meer: extra gasbaten op basis
van de verwachting dat de olie
prijs toch hoger uitkomt dan
eerder voorzien; tussentijds di
vidend van de Nederlandsche
Bank.
Creatief begroten noemde de
PvdA deze trucs nog toen de
voorganger van Kok, CDA'er
Ruding, zijn Miljoenennota's op
deze manier sluitend maakte.
Nu mag het ineens wel, onder
het mom van de onzekere econo
misch toekomst en het drijfzand
waarop alle ramingen die ten
grondslag liggen aan het reken-
w/erk, zijn gebouwd. Alsof dat
niet door de jaren heen al het
grote manco is bij het voorspel
len van overheidsuitgaven en -
inkomsten.
Eigenlijk mogen we goed be
schouwd nog van geluk spreken
dat het kabinet bij de dekking
van de uitgaven niet besloten
heeft de BTW op bloemen te ver
hogen. Dan waren de koop
krachtdiscussies nog veel inge
wikkelder geworden. Hoeveel
bossen bloemen kopen de mini
ma, de bejaarden met een klein
pensioen, de alleenstaanden en
ga zo maar door per jaar? Wat
kosten die gemiddeld? Hoeveel
gaat de prijs omhoog? Wat is het
koopkrachteffect daarvan?
Kunnen we dat vertalen in extra
nadeel? Zo ja, dan is aktie nodig.
En premier Lubbers maar ver
tellen dat het kabinet niet aan
cijfer-fetisjisme wil doen, niet wil
nivelleren of denivelleren
Gorbatsjov lijkt, gelet op de aan
kondiging van het akkoord, nu
bakzeil te hebben gehaald. Een
compromis en samenwerking
tussen beide politieke giganten
wordt door Sovjet-experts als dé
voorwaarde gezien om het land
uit de huidige economische en
politieke crisis te kunnen halen.
Jeltsin mag dan met de Russi
sche republiek een onafhankelij
ke koers willen varen, hij staat
geen afscheiding van de Unie
voor. Gorbatsjov en Jeltsin zijn
beiden voorstander van een ge
meenschappelijke Sovjet-
markt, het bindmiddel dat het
totaal uiteenvallen van de Unie
moet voorkomen.
Het compromis betekent ook,
dat Gorbatsjov als president
niet in een geisoleerde positie
komt: als leider van het centrale
apparaat tegen de republieken.
Bovendien biedt een econo
misch akkoord kansen op be
slechten van de onderlinge con
flicten tussen de republieken en
daarmee uitzicht op verbetering
van het aanbod voor de consu
ment. In de huidige anarchisti
sche situatie komen republie
ken hun leveringsverplichtin
gen niet na, een van de oorzaken
van de schaarste.
Een van de leidende Sovjet-eco
nomen, Abel Agenbegjan, zegt
dat de voorwaarden voor econo
misch herstel snelle privatise
ring, monetaire hervorming en
minder staatscontrole zijn.
Agenbegjan, voorzitter van een
onafhankelijke commissie die
de afgelopen maanden alterna
tieven voor het regeringspro
gram bestudeerde, vindt dat de
toevoeging 'gereguleerd' aan het
begrip markteconomie, moet
verdwijnen.
Ryzjkov, en tot voor kort Gor
batsjov, spraken steeds over de
'overgang naar een gereguleerde
markteconomie' om aan te ge
ven dat het in de Sovjetunie niet
tot honderd procent kapitalis
me mocht komen. De verwach
ting is dan ook, dat Ryzjkov en
zijn regering in de nabije toe
komst tot aftreden zullen wor
den gedwongen.
voor goed studeren net als voor
verantwoord sporten een goede
warming-up gewenst is. Een
warming-up bij sport is bedoeld
om ons lichaam en onze geest in
de juiste houding te brengen on
er vervolgens goed en geconcen
treerd tegen aan te kunnen
gaan. Dat zelfde is ook nodig
voor goed studeren.
Een probleem, bij het leren van
iets nieuws is voor veel mensen
dat ze daarbij gespannen raken
Denk maar eens aan hoe ge
spannen mensen kunnen zijn ah
ze in een talenklas voor het eerst
moeten praten, een voordracht
uit hun hoofd moeten leren oj
een tentamen voorbereiden.
Voor een belangrijk deel komt
dat door de angst om te falen en
het idee dat leren nou eenmaal
moeilijk is. Die gespannenheid
verhindert het opnemen van de
leerstof en maakt dat we tijdens
het leren veel tijd verliezen met
spanning-reducerende trucs zo
als (te veel) eten, snoepen, koffie
drinken, roken, rondlopen, met
de radio pielen en noem maar
op.
Uit onderzoek blijkt, dat het
doen van een (suggestieve) ont
spanningsoefening met een
duur van 10 tot 15 minuten vlak
voordat we willen gaan stude
ren, het aanleren van een ont
spannen en open, niet direct op
prestatie gerichte houding bi)
het leren versterkt. Welke ont
spanningstechniek u gebruikt
doet er niet zoveel toe, als u er
maar één gebruikt (een voor
veel mensen bruikbare techniek
heb ik beschreven in een eerdere
column onder de titel Ontspan
ning).
Overigens, zegt u nou niet met
een: dat is niks voor mij, want
dan bent u al net zo als de profes
sor met zijn kikkertheorie. Met
behulp van zo'n techniek maakt
u uw hoofd als het ware leeg om
nieuioe ideeën op te nemen, ter
wijl u zich bewust blijft van de
omgeving. Gebruik deze ontvan
kelijke toestand aan het eind
van uw oefening om uw herse
nen een studeerprogramma te
laten schrijven.
Dat wil het volgende zeggen. Stel
u in uw fantasie voor (nog steeds
met uw ogen gesloten) dat u ge
richt uw leerstof aan het bestu
deren bent. Zie u zeifin uw fanta
sie studeren op een bepaalde
plaats en precies zo lang als u
wilt. U kunt bijvoorbeeld beslui
ten om aan de keukentafel 's
avonds van 8 tot 9 uw wiskunde-
cursus te doen. Stel u dan de
keukenklok voor die precies
acht uur aangeeft en zie u zelj
naar de tafel lopen, gaan zitten,
uw lesboek pakken en in een ont
spannen, alerte houding de stoj
bestuderen.
Ga in uw voorstelling geen be
grippen of opgaven zitten analy
seren (roept spaning op). Stel u
alleen maar voor dat u alert en
ontspannen studeert. Ga ook
niet zitten denken „ik voel me
niet gefrustreerd of opgefokt",
want dan blijft u leren en fru
stratie toch nog met elkaar asso
ciëren. Het kan zijn dat u niet
van wiskunde houdt, maar als u
uzelf er toe kunt brengen om rus
tig en met 'open mind' aan de
keukentafel plaats te nemen met
uw wiskundeboek voor u, dan
hebt u al heel wat geleerd.
Ten slotte, de meeste mensen die
met een nieuw leerboek begin
nen, maken een fundamentele
psychologische fout. Meestal
slaan ze meteen de eerste blad
zijde van het eerste hoofdstuk
open en beginnen direct met le
zen. Niet doen! Als u een stad
wilt léren kennen, is het ook niet
handig om meteen maar in de
straten te gaan rondrazen. Slim
mer is om een kaart te kopen, die
goed te bekijken en met behulp
daarvan de stad te verkennen.
Ieder goed leerboek levert u zo'n
kaart in de vorm van inhouds
opgave, paragraafbeschrijving
en inleiding. Begin met die rustig
en grondig te bestuderen. Pas
als u een helder beeld hebt van
het grondplan van het boek, be
gin dan met lezen en leren. Als u
denkt dat u daarvoor het geduld
niet kunt opbrengen, bedenk
dan het volgende: veel mensen
veroordelen zichzelf tot lang en
moeizaam studeren, omdat ze
niet de tijd nemen om het kort en
effectief te doen.
(Advertentie)
Jeltsin dreigde Gorbatsjov de af
gelopen dagen (tijdens een rond
reis door het Aziatische gedeelte
van de Russische republiek) dat
de president het niet zonder
steun van de Federatie kan. De
Russische republiek is niet al
leen de grootste in omvang en
bevolking, maar levert ook alle
belangrijke grondstoffen: olie,
gas, diamanten, goud.