PZC
speurtocht naar
de vetvervangers
overgevoeligheid
voedsel moeilijk
aanwijsbaar
zachtfruit is het
kenmerk van de zomer
forel raakt zoetwatersmaak
kwijt in zeeuwse wateren
vrijdagkrant
23
i:»®j» fa fel
fcltlll«
taart
VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1990
speurtocht
reactie
rommelen
bessen
MJ MM deel aan de internationale post
HELVETIA
Met grote ijver zoekt de
voedingsmiddelenindustr
ie naar stoffen, die het vet in
ons voedsel kunnen vervangen.
We eten in het westen immers
volgens de
gezondheidsautoriteiten te veel
vet en dat geeft zwaarlijvigheid,
die weer in verband wordt
gebracht met hart- en
vaatziekten, suikerziekte en
ademhalingsstoornissen.
We weten ook dat we te vet
eten en dus zijn we uitermate
gevoelig gebleken voor
reclamecampagnes, waarmee
de voedingsmidelenindustrie
ons halvarines en zogenaamde
'light'-produkten in de maag
splitst. Dat soort produkten
kopen we duur omdat we veel
voor onze gezondheid over
hebben. Veel te duur: hetzelfde
gezondheidseffect zou immers
ook kunnen worden bereikt
met het slechts half met
margarine besmeren van ons
broodje en het bijvoegen van
wat water aan onze frisdrank.
De losbladige uitgave
Chemische Feitelijkheden van
de Koninklijke Nederlandse
Chemische Vereniging (een
'actuele chemische
encyclopedie') geeft een helder
overzicht van de speurtocht
naar vetvervangende middelen.
Met de ernstig te nemen
waarschuwing: "niet alle
vetvervangers lijken een
onverdeelde zege voor de
volksgezondheid". En tot slot
zelfs (bij mijn weten voor het
eerst) een grapje en advies:
"wanneer uw eetlust deze
Chemische Feitelijkheden weer
te boven is", bedenk dan dat
het beter is voldoende
lichaamsbeweging te nemen en
evenwichtiger voedsel te
nuttigen.
Dat grapje is even terecht als
die aanbeveling. Want de
speurtocht naar vetvervangers
levert ook hoogst onsmakelijke
resultaten op. Stelt ons
bovendien voor zowel
gezondheids- als geheel nieuwe
milieuproblemen.
Vetvervangers zijn niet
allemaal zo onschuldig als men
ons graag aanpraat.
Bij de halvarines, waarin vet
wordt vervangen door een
mengsel van water en
emulgatoren is (de
'Plantapukkeltjes-epidemie'
door een foute emulgator is
allang vergeten) er nog niet zo
veel aan de hand. Ook niet bij
de op koolhydraten of de op
eiwitten gebaseerde
vetvervangers als Simplesse
van NutraSweet). Maar die
bevatten nog altijd wat energie
en de toepasbaarheid ervan
wordt sterk beperkt door de
gevoeligheid voor warmte. Het
besmeren van een geroosterde
boterham met een broodbeleg
dat zo'n vetvervanger bevat,
lijkt de uiterste grens.
Zoekt men naar de ultieme
We eten volgens de deskundigen nog steeds te vet, fabrikanten spelen daar handig op in met hun speurtocht naar de ultieme vetvervanger
(foto GPD)
vetvervanger. die uiterlijk,
'mondgevoel', smaak- en
reukgewaarwording van het
voedsel niet aantast en
bovendien zo hittebestendig is
dat men er mee kan bakken,
braden en frituren, dan komt
men terecht bij stoffen, die op
esters (koppelingen van een
organisch zuur en een alcohol)
zijn gebaseerd. Als bij
voorbeeld Olestra, een
sucrosepolyester ontwikkeld
door Procter and Gamble (en
door concurrenten Dai-Ichi,
Unilever, Mitsubishi-Kasei). De
Amerikaanse Food and Drug
Administration (FDA) studeert
al sinds april 1987 op toelating-
van dat produkt, wetend dat
het FDA-voorbeeld wereldwijd
zal worden gevolgd.
De vetsplitsende enzymen in
het menselijk maagdarmkanaal
hebben geen vat op deze
onafgebroken het lichaam en
de energiewaarde ervan is
derhalve nul. Welke
milieubelasting dat vormt is
onbekend: over de biologische
afbreekbaarheid in
vetvervanger. Op hun weg door
het maagdarmkanaal vormen
sucrosepolyesters een vettige
film, waarin vetoplosbare
stoffen als vitamines (A, D, E en
K) en cholesterol worden
meegevoerd. Die film verlaat
huishoudelijk afvalwater weet
men niets.
Het vitaminetekort, dat
ontstaat door het gebruik van
deze vetvervanger, lost Procter
and Gable simpel op door
Olestra met vitamines te
verrijken. Er is echter een
ander, nog onopgelost
probleem: ook de sluitspier van
de endeldarm heeft geen vat op
sucrosepolyesters. Dat
betekent dat de vetvervanger
niet alleen onafgebroken, maar
ook onbeheersbaar het lichaam
verlaat. 'Anale lekkage' heet
dat en dat onsmakelijke
probleempje zullen de
reclameboys van de
voedingsmiddelengiganten nog
even moeten tackelen. Maar
geen zorg: men zal ook wel
belangen hebben in de
luierindustrie.
kees wiese
We komen pas de laatste tien
jaar steeds meer te weten
over voedselallergieën en voed-
selintolerantie. Het is een moei
lijk terrein. Waarom reageert
de ene mens heftig op een stof
waar de ander geen greintje last
van heeft? Het Voorlichtings
bureau voor de Voeding krijgt
veel vragen over dit onderwerp.
Vaak vraagt men het Bureau
naar een kant-en-klaar-dieet.
Zo'n dieet bestaat niet, omdat
het, jammer genoeg, niet zo sim
pel is. Voedselallergie en voed-
selintolerantie zijn zo complex,
omdat ieder individu weer an
ders op een stof kan reageren.
Bij de verdenking van overge
voelige reacties op een bepaald
voedingsmiddel heeft het geen
enkele zin om in het wilde weg
wat voedingsmiddelen weg te la
ten. Voedselallergie of voedse-
lintolerantie is alleen aan te to
nen via goed onderzoek. En al
leen met behulp van deskundige
begeleiding en aangepaste leef-
en dieetregels kunnen de klach
ten zoveel mogelijk worden
voorkomen.
Er is verschil tussen voedselal
lergie en voedselintolerantie. De
term allergie betekent: anders
werken. Bij voedselallergie rea
geert het afweersysteem op be
paalde eiwitten uit de voeding
alsof het ziekteverwekkende in
dringers zijn. Door de reactie
van het afweersysteem worden
plotseling grote hoeveelheden
van de stof histamine uit bepaal
de cellen in het lichaam vrijge
maakt.
Bij voedselintolerantie reageert
het lichaam rechtstreeks op na
tuurlijke voedselbestanddelen
of stoffen die aan de voeding zijn
toegevoegd. Ook hierbij komt
histamine vrij. Deze reactie ver
loopt echter niet via het afweer
systeem.
Doordat in beide gevallen hista
mine vrijkomt lijken de klach
ten bij voedselallergie en voed
selintolerantie sterk op elkaar,
maar ze zijn wel zeer gevarieerd:
eczeem, acute huidzwellingen.
maag-darmproblemen (zowel
diarree als verstopping is moge
lijk), luchtwegproblemen als
astma en bronchitis, aanhou
dende verkoudheid of oorontste
kingen kunnen op voedselaller
gie wijzen. Ook klachten als mi
graine, lusteloosheid, nervosi
teit of abnormaal druk gedrag
kunnen worden veroorzaakt
door iets in de voeding.
Allergieën komen vaak geza
menlijk voor. Iemand met een
allergie voor appels en peren
kan tegelijkertijd ook allergisch
zijn voor bijvoorbeeld berken
pollen of huisdieren. Om erach
ter te komen wat de allergie ver
oorzaakt is een grondig onder
zoek nodig. Als niet alle oorza
ken worden opgespoord zullen
ook niet alle klachten verdwij
nen. Een allergische reactie kan
via een huidtest of via bloedon
derzoek aangetoond worden.
Zowel voor het aantonen van
voedselallergie als voedselinto
lerantie is het van belang dat
een volledig 'ziektegeschiede
nis' wordt opgemaakt. Verder is
voor het aantonen van beide
aandoeningen een zogenaamd
'eliminatiedieet' noodzakelijk.
Hierbij wordt onder deskundige
begeleiding steeds één bepaalde
stof uit dè voeding weggelaten
en gaat men na of de overgevoe
ligheidsreacties verdwijnen.
Juist bij een voedselallergie of
voedselintolerantie is evenwich
tige voeding van belang om een
goede conditie met optimale
weerstand te behouden. Wie zelf
gaat 'rommelen' door voedings
middelen weg te laten, loopt het
risico dat de voeding niet alles
meer levert wat het lichaam no
dig heeft. Hierdoor kunnen
klachten verergeren en kan de
gezondheid extra benadeeld
worden.
Meer informatie vindt u in de
brochure 'Voedselallergie
Voedselintolerantie'. Deze bro
chure kan besteld worden bij het
Voorlichtingsbureau voor de
Voeding.
ineke volkers
Zachtfruit is nu in overvloed verkrijgbaar (foto GPD
Het is nu moeilijk te be
grijpen dat zachtfruit
ooit als oorzaak van de ge
vreesde pestziekte werd be
schouwd. Nu weet men dat
het de slechte hygiëne is ge
weest, en niet het fruit zelf
dat menigeen het leven heeft
gekost. Velen hebben zich
vroeger het heerlijke fruit
ontzegd vanwege misver
stand en bijgeloof.
Nog erger is, dat die zienswijze
zo lang, en dat voornamelijk
in het zogenaamde 'verlichte'
Europa, stand heeft gehou
den. Al in het jaar 200 beweer
de de toen 70-jarige Claudius
Galenus, een befaamd Ro
meins geneesheer, op zijn
sterfbed dat hij waarschijnlijk
langer zou hebben geleefd als
hij niet aan de verleiding van
fruit had toegegeven.
Tot ruim in de 17e eeuw bleef
fruit-eten een omstreden
zaak, hoewel het toen steeds
meer een kwestie van ver
krijgbaarheid werd. Fruit was
immers schaars, dus duur, en
daarom meestal alleen voor
de rijken bestemd. Dank zij de
opkomst van een wetenschap
pelijke voedingsleer, de vere-
delingstechnieken van Men
del en het doorzettingsvermo
gen van telers waardeert men
fruit nu voor wat het is: lekker
en gezond. Bovendien mo
menteel in overvloed verkrijg
baar, want vooral zachtfruit is
en blijft het kenmerk van de
zomer.
Aardbeien zijn er nog volop,
hoewel er redelijk snel van ge
profiteerd moet worden. Het
mooie weer heeft het seizoen
aanzienlijk gerekt. Niettemin
loopt de aanvoer de komende
tijd gestaag terug. Hetzelfde
geldt voor de frambozen, bo
vendien zeer calorie-arm. Dan
zijn er de aal- en kruisbessen,
voor wie van pittig houdt. Aal
bessen zijn er in drie kleuren:
rood, wit en zwart, hetgeen
toch een duidelijk smaakver
schil geeft. De rode zijn be
hoorlijk zuur en daarom het
lekkerst in yoghurt of vla: de
witte zijn aanzienlijk zoeter en
daarom uitstekend te combi
neren met de rode.
Zwarte aalbessen zijn het al
lerzoetst en daarom waar
schijnlijk bij kinderen favo
riet. In 100 gram zwarte aal
bessen zit even veel vitamine
C als in vier hele sinaasappels.
Kruisbessen zijn weer van
heel ander allooi; ze zijn ten
eerste groter en bevatten
meer pectine dan aalbessen,
waardoor ze als taartvulling,
jam of compote nog het meest
tot hun recht komen.
Van al het beschikbare zacht
fruit zijn pruimen wel de beste
dorstlessers, vooral de typen
'Opal' en 'Reine Claude' staan
daar om bekend. Overigens
behoren pruimen niet tot de
categorie 'zachtfruit' maar tot
die van 'steenvruchten', dit
vanwege de harde steenachti
ge pit. Ze mogen echter niet in
het rijtje 'zomerfruit' ontbre
ken. zeker niet wanneer men
beseft dat juist pruimen als
dragers van de pest be
schouwd werden.
Het fruitseizoen wordt afge
sloten met blauwe bessen. De
ze zijn er tot eind september.
Het zachte, sappige vrucht
vlees van deze diepblauwe
bessen smaakt vooral in com
binatie met meloen, frambo
zen en aarbeien opperbest.
De oude Romeinen hadden
een en ander eens moeten be
seffen!
eric truffino
Kort na het ontstaan van
het Veerse Meer werd de
ze toen nog helemaal zoute
plas ten behoeve van de
sportvissers bevolkt met re
genboogforellen uit de snel-
stromende beken van de Ar
dennen. De beestjes wisten
zich snel aan te passen aan de
voor hen vreemde omstan
digheden en groeiden voor
spoedig. Het duurde niet lang
of de forellen bereikten, wan
neer ze niet voortijdig aan de
haak werden geslagen, een
gewicht van over de kilo. De
voedselovervloed in het brak
tot zoute water maakte de
vissen in recordtijd dik.
Die goede ervaringen met re
genboogforel in de Zeeuwse
wateren hebben geleid tot
nieuwe commerciële ontwik
kelingen waar we in culinair
opzicht veel plezier van bele-
Want dat is het gevolg van de
opkweek van Ardense forellen
in het zoute Scheldewater, er
ontstaat een volstrekt anders
smakende vis dan we uit de
Ardennen kennen. Als de fo
rellen als vissen van 250 tot
300 gram in Zeeland worden
uitgezet dan zijn het nog echte
zoetwatervissen. Tijdens het
vier uur durende transport
naar Zeeland hebben ze al een
portie zout meegekregen om
te wennen aan het milieu dat
hen wacht. Na anderhalf tot
twee maanden in het zoute
water is de zoetwatersmaak er
af en wordt gesproken van
zeeforel. Het visvlees veran
dert van kleur en wordt roder.
Tenslotte is de smaak van de
vis zo van karakter veranderd
dat we spreken van zalmforel.
Zowel vers klaargemaakt als
gerookt is deze vis uit het zilte
ven. Net als toen worden nu
regenboogforellen in zout wa
ter uitgezet en vetgemest
waarbij zij geleidelijk hun
zoetwatersmaak kwijtraken.
De kwekerijen liggen in de
Oosterschelde en bij Breskens
in de Westerschelde.
De Forellen Farm in de Wes
terschelde heeft sinds een
paar jaar te kampen met sterf
te in de hoogzomer als gevolg
van de hoge watertemperatu
ren en waarschijnlijk het
spuien van afwaswater in de
naastgelegen watersportha
ven. Daardoor moet de Bres-
kense Forellen Farm in deze
tijd vis serveren die uit de
Oosterschelde afkomstig is.
Maar ondanks die tegenslag is
er voldoende vis uit de Zeeuw
se wateren om te spreken van
een nieuw streekprodukt.
milieu een delicatesse. Ze is
van zo'n goede kwaliteit dat
veel restaurants de Zeeuwse
zee- en zalmforel op het menu
hebben gezet. Zelfs de Noorse
gekweekte forellen kunnen er
niet aan tippen. Het komt
voor dat gekweekte vis een
gronderige smaak heeft, zelfs
de Noorse. Bij de Zeeuwse fo
rel heb je dat eigenlijk nooit.
De forel, zeeforel en zalmforel
wordt hier in Zeeland ook ge
rookt en met de korte aan
voerlijnen verkeren we in de
gelukkige omstandigheid dat
we een versgerookt produkt
op tafel krijgen. Wanneer de
forel zo uit het water de rooko-
ven ingaat en vervolgens va
cuum wordt verpakt en bij 2
graden Celsius bewaard dan
kunnen we ook na een paar
maanden nog spreken van
verse kwaliteit. Het volgende
recept is voor een gerookte fo
rel, maar ook een zeeforel of
zalmforel kan worden ge
bruikt.
GEROOKTE FOREL
OP EEN BEDJE VAN
SLA MET EEN FIJNE
NOTENDRESSING
Ingrediënten: 2 gerookte fo
rellen uit de Zeeuwse wateren,
1 krop friseesla, een plukje ro
de sla, 1 rode paprika, 1 des
sertlepel walnotenolie. 1 thee
lepel hazelnootolie, 1 eetlepel
kokosnootazijn (Indische to
ko), 1 theelepel citroensap. 1
dessertlepel witte basterdsui
ker, gemalen witte peper, een
snufje zout, 50 gram fijn ge
hakte walnoten, wat mayo
naise.
Bereiding: fileer de forel en
probeer de filets heel te hou
den. Haal de heel fijne
graatjes zo veel mogelijk uit
het visvlees. Was de sla en ver
deel die in plukjes. Maak van
walnotenolie, hazelnootolie,
kokosnootazijn, citroensap,
suiker, peper en zout een dres
sing door alle ingrediënten in
een glazen pot met deksel te
doen en flink te schudden.
Rooster de paprika onder de
gril of boven de open gasvlam
tot hij zwart is en verwijder
dan de zwartgeblakerde schil.
Snijd de paprika in dunne
reepjes. Rooster de fijngehak
te walnoten even in een met
olie ingesmeerde koekepan
bruin maar pas op dat de wal-
nootstukjes niet verbranden.
Neem vier borden en verdeel
daarover de sla die we even
door de dressing hebben ge
haald. Strooi er wat reepjes
paprika en de geroosterde
walnoten over en leg dan de
forelfilets op de sla. Versier de
filets met een paar roosjes
mayonaise. Dit gerecht kan
als voorgerecht bij een feeste
lijk etentje worden opgediend
of met brood zelfstandig als
lunchgerecht worden voorge
schoteld.
rien van reems
Jtl Zuid-West Rotterdam (Postbus
mm, mm mm: nr mm mm mm mm, Ml mê99100.3000 nak
MM MM) Ml Bi MM\ MM Êl m' De PTT Post Filatelie neemt
MM MB ^MB Ml IR.van 5 tot en met 16 september
zegeltentoonstelling Helvetia
Na een onderbreking van zes '90 te Genève. In .verband daar-
jaar organiseert de Zwit- J mee wordt een bijzonder stem-
serse Bond van Postzegelver- pel gebruikt. Correspondentie
enigingen weer een grote inter- jSÈp X 4 naar: PTT Post Filatelie, Post-
nationale postzegeltentoonstel- JK- 1 bus 30051,9700 RN Groningen.
ling, de Helvetia Genève 90. Ter MMf"; '1 Nog een bijzonder (en heel aar
gelegenheid van deze expositie, WHp t <L 1 dig) stemPel en wel ter gelegen-
die van 5 tot en met 16 septem- **m, heid van de Internationale
ber wordt gehouden, geeft de t J Aardappelmanifestatie, die van
Zwitserse post 5 september een v 11 tot en met 15 september in
blokje uit met daarin vier 50 %- X Emmeloord wordt gehouden.
25 rappen zegels. gSpyj. Correspondentie naar: Direc-
S teur Hoofdpostkantoor, Post-
Op de zegels zien we, linksbo- f JfT 7Obus 99320, 8300 NA Emmeloord.
ven: een schild dat door een
beambte van de kantonale post HHpV v S -ter
van Genève werd gedragen
(1849); rechtsboven: beeld van -JtOPT
Genève met de Place du Bourg- Begin augustus 1291 werd door 5® jg,
de Four en een inkijk in de Rue de drie boskantons Uri, Schwyz m #Bü
Etienne-Dumont: linksonder: en Nidwalden op een weide bij U
nog een beeld van Genève met Rütli de Zwitserse Confederatie j
de lie Roussaeu en de Pont des betekend. Zevenhonderd jaar
Bergues en rechtsonder: een ou- 'Eidgenossenschaft' wordt 5 sep- QQ
de brief. Op 30 september 1843 tember postaal gevierd met %J
gaf het kanton Genève als derde twee zegels, waarop grafische/
postdienst in Europa eigen post- symbolische voorstellingen. rN-tkoRT-Cyprus: 29 decem-
zegeis mt. Op de afgebeelde Waarden: 50 en 70 rappen. ber, mozaiëken van Paphos, 1, 2,
brief, die op 10 november 1843 is Tot besluit, wat Zwitserland be- 3,4,5,7 10,15, 18, 20, 25, 40 en 50
afgestempeld zien we de zoge- treft, moeten we nog attenderen c en 1 en3r>ond'3 aDril 15 c int
naamde Doppel-Genf. 0p de jaarlijkse Pro-Patriaserie jaar van de alfabetisering ,17c
die 22 mei in roulatie werd ge- interparlementaire conferentie
HEIVETIA M W&fc. EXT bracht- Op de zegels afbeeldin- in Nikosia en 18 c„ Lions-Euro-
fbff gen van Zürcher straatkooplui pa-Forum in Limassol; 10 mei,
A '.JQi-jgSe 25 vn de hand van David Herrliber- Europa-CEPT-zegels, postge-
feSklf ger (1697-1777). Met deze serie bouwen, 7 en 18 c.
1 *#.,1,3 jm»-> wordt de motiefreeks '700 jaar
BBB ijE'g kunst en cultuur' voortgezet. Op
1 «kSJUP 1 1 de zegels: 35 15 rP- vrouw die 1
MÊÊÊêêv ivliegenmeppers verkoopt, 50
V 20 rp„ klokkenkoopman, 80 40
:Ji rp„ scharensliep en 90 4 40 rp„
vrouw die een blinde man bege- f/MMM
Op 5 september wordt nog een leidt die aanmaakhoutjes ver- 1
traditie voortgezet. Dan ver- koopt
schijnt, eveneens na een onder- JSA A A R! O 2OÖO!
breking van vele jaren, weer een •-•■•■«»»•»»»«»«•••«»»»-»
serie portretzegels, de zesde in O HELVETIA. San Marino: 17 november, kerst,
ruim twintig jaar. Deze emissie fm drieluik uit de kerk wan Valdra-
heeft de titel 'dichters en schil- .,M jr gone, drie zegels van 650 lire; 17
ders' meegekregen. Op een 35 SyjL l november, uitbreiding serie 'be-
rappenzegel wordt de dichter A JT roemde wereldsteden', Capitool
Conrad Ferdinand Meyerm [J]MT J te Washington in 1850 en 1989,
(1825-1898) verbeeld. Verder zien pC Jr 2000 en 2500 lire; 22 februari, Eu-
we: 50 rp., de schilderes Angeli- J f jjgjjh j ropa-zegels, postgebouwen, 700
ka Kauffmann (1741-1807), 80 lire, postkantoor Pianello (1842)
rp., de dichter Blaise Cendrars en800lire,postkantoorDogana;
Frank Buchser U828 189of STEMPELNIEUWS - Van 27 au- 22 februari250 jaar ontzet van
Frank Buchser (1828-1890). to(. gn met 22 september Alberom, 3500 lire, schilderij van
Eerdere portretseries versche- wordt op de expeditieknoop- Tiepolo (1696-1770); 23 maart,
nen: 18 September 1969 (Zwingli, punten Arnhem, Den Haag, Europees jaar van toerisme, drie
hervormer; Guisan, generaal; Haarlem, Roosendaal, Sittard zegels van 600 lire met een kaart
Borromini, architect; Schoeck, en Utrecht, op de hoofdpostkan- van Midden-Europa, Middenita-
componist en de Stael. schrijf- toren van Den Bosch en Zwolle üaans landschap met San Mari-
ster); 23 september 1971 (be- en op het Regiokantoor Noord- n0 en de eerste toren van San
roemde medici; Yersin, Forel. West, Postbus 98500, 1000 ND Marino; 23 maart, blok t.g.v.
Gonin, Koch en Banting); 21 Amsterdam een stempelvlag ge- wk-voetbal, zes zegels van 700 li-
september 1972 (Giacometti, bruikt met de tekst'De ring is re met de spelers van de wereld
schilder en beeldhouwer; Ra- rond - Ringweg om Amsterdam kampioenen: Duitsland (1954 en
muz, schrijver; Le Courbusier, 1990!'. 1974), Italië (1934, 1938 en 1982),
architect en schilder; Einstein, De stempelvlag '1990 Jaar van Engeland (1966), Uruguay (1930
natuurkundige en Honegger, de Alfabetisering'wordt van 27 en 1950), Brazilië (1958, 1962 en
componist); 14 september 1978 augustus tot en met 22 septem- 1970) en Argentinië (1978 en
(Bovet, componist; Dunant, ber weer gebruikt op de expedi- 1986); 3 mei, toekenning van de
stichter Rode Kruis; Jung, filo- tieknooppunten, Arnhem, Den priis 1 Grandi dello Spettacölo'
soof en Piccard, natuurkundige) Haag, Groningen, Haarlem, aan de Engelse toneelspeler en
en de vijfde serie verscheen 21 fe- Leeuwarden, Roosendaal, Sit' regisseur Sir Lawrence Olivier,
bruari 1979 (de schrijver Rainer tard en Utrecht, op de hoofd- dre' Harrüek 700 lire, Ri-
Maria Rilke; de schilder Paul postkantoren van Den Bosch en chard III en 1500 lire, The Run-
Klee; de schrijver Hermann Hes- Zwolle en op de regiokantoren ner-
se en de schrijver Thomas Mann. Noord-West in Amsterdam en hero wit
f
